ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ:

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ:
Αιμοδοσία, Προσφορά Ιστών και Οργάνων ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΠΕΡΙΟΥ ΚΑΡΠΑΘΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΗΜΑΙΟΥΔΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

2 EΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ Η έννοια του εθελοντισμού συνδέεται με την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά. Ο εθελοντισμός εκφράζεται με πολλούς τρόπους, ο καθένας από αυτούς με τη δική του φυσιογνωμία και μέθοδο δράσης. Κοινό χαρακτηριστικό όμως όλων είναι η συνδρομή τους στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

3 Αξίες του εθελοντισμού
 Για την καλύτερη κατανόηση του φαινομένου του εθελοντισμού  θα πρέπει να εξετάσουμε τις βασικές ιδέες και αρχές που τον διέπουν και που ταυτόχρονα απορρέουν από αυτόν. Η αρχή του αλτρουισμού και της ευεργεσίας βασίζεται στην ηθική επιταγή της συμπόνιας και της φροντίδας προς τους άλλους ανθρώπους. Η ιδέα της αλληλεγγύης εκφράζει την αίσθηση της ταύτισης με μια ομάδα ή της κοινωνίας των πολιτών και την ευθύνη να συμβάλλουν στην ευημερία της ομάδα και τα άλλα μέλη της.

4 Η αμοιβαιότητα είναι η κατανόηση ότι η βοήθεια προς τους άλλους μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μίας αλυσιδωτής προσφοράς βοήθειας , και Οι αξίες της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης με βάση την πεποίθηση ότι η ανισότητα και η αδικία είναι ηθικά και κοινωνικά απορριπτέες, οπότε και  θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ή να εξαλειφθούν. Συνιστά μια εξαιρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή

5 ΜΟΡΦΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ Η ανθρωπιστική δράση περιλαμβάνει προσφορά υλικών αγαθών ή χρημάτων, για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών όπως : Φυσικές Καταστροφές Αποστολή ιατροφαρμακευτικού υλικού Παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης Εθελοντικής αιμοδοσίας Δωρεά οργάνων σώματος Συμμετοχή σε ομάδες διάσωσης

6 ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ

7 Τι είναι η αιμοδοσία Με τον όρο “ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ” εννοούμε τη χορήγηση αίματος με την μετάγγιση και κατ' επέκταση την όλη οργάνωση που ασχολείται με τη λήψη, συντήρηση και διάθεση του αίματος. Ως επιστημονικός τομέας, η αιμοδοσία αποτελεί ιδιαίτερο κλάδο της αιματολογίας με τεράστια ανάπτυξη τα τελευταία 30 χρόνια. Η αιμοδοσία σαν φοβερά εξειδικευμένος τομέας πλαισιώνεται με επιστημονικό, νοσηλευτικό και τεχνικό προσωπικό υψηλής στάθμης με εξειδίκευση στο τομέα της αιμοδοσίας.

8 Αιμοπετάλια - Αιμοπεταλιοαφαίρεση
H αφαίρεση αιμοπεταλίων (αιμοπεταλιοαφαίρεση) είναι μια διαδικασία που επιτρέπει επίσης στο δότη αίματος να προσφέρει ένα συγκεκριμένο συστατικό αίματος. Τα αιμοπετάλια μπορούν να σώσουν ζωές, διατηρούνται όμως μόνο πέντε ημέρες. H διαδικασία της αφαίρεσης αιμοπεταλίων είναι ίδια με εκείνη της αφαίρεσης πλάσματος, μόνο που διαρκεί ακόμη περισσότερο χρόνο. Μία μονάδα αιμοπεταλίων συλλέγεται από 6 με 8 δόσεις αίματος. Είναι ασφαλέστερο για τον ασθενή, γιατί μειώνει την έκθεσή του σε πολλαπλούς δότες, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την πλασμαφαίρεση. Ασθενείς που ωφελούνται περισσότερο από τη λήψη αιμοπεταλίων είναι εκείνοι που πάσχουν από λευχαιμία. H χημειοθεραπεία καταστρέφει τα αιμοπετάλια και για να αποφευχθεί εσωτερική αιμορραγία μεταγγίζονται στον ασθενή αιμοπετάλια. AIMOΠETAΛIA μπορεί κανείς να δώσει κάθε 20 ΗΜΕΡΕΣ

9 Ιστορία της αιμοδοσίας
Η πρώτη μετάγγιση αίματος πραγματοποιείται στην Πολυκλινική Αθηνών από τον καθηγητή Σπ.Οικονόμου. Χρησιμοποίησε αίμα που πήρε από τον βοηθό του Μ.Πατρικαλάκη Βαλκανικοί & Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Δεν πραγματοποιούνται μεταγγίσεις στην Ελλάδα.

10 1931 Ο Ι. Καλαιτζής ανακοινώνει πραγματοποίηση 22 μεταγγίσεων με τη συσκευή Ochlecker στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός. 1935 Ο Ν. Πετσάλης πραγματοποιεί μεταγγίσεις αίματος πλακούντα 1939 Ο Μ. Παιδούσης, πρώτος διευθυντής της αιμοδοσίας του Ε.Ε.Σ πραγματοποιεί μετάγγιση με συντηρημένο αίμα στο Λαϊκό Νοσοκομείο παρουσία του καθηγητή χειρουργικής Γ. Μακρή Η οργάνωση αιμοδοσίας του Ε.Ε.Σ επωμίζεται για πολλά χρόνια το βάρος της Αιμοδοσίας στην Ελλάδα και για ένα χρονικό διάστημα στηρίζεται στους αμειβόμενους αιμοδότες .

11 1948 Στο Ε ετήσιο Επιστημονικό Συνέδριο της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Αθηνών γίνονται δύο σημαντικές εισηγήσεις από τον Αρκ.Γούτα και Εμμ. Μανουσάκη σχετικά με την οργάνωση της αιμοδοσίας. Την ίδια εποχή επιτροπή ξένων από την Unitarian Service Committee επισημαίνει την ανάγκη καταπολέμησης της εμπορίας αίματος και του εκσυγχρονισμού της αιμοδοσίας. 1952 Δημιουργείται στο Υπουργείο Υγιεινής η Εθνική Υπηρεσία Αιμοδοσίας και καταρτίζεται το Εθνικό πρόγραμμα αιμοδοσίας που βασίζεται στην αρχή ότι η οργάνωση της αιμοδοσίας πρέπει να είναι ενιαία και κατά συνέπεια δεν είναι δυνατόν να υφίσταται άλλη οργάνωση παράλληλη ή ανταγωνιστική της Κρατικής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας.

12 Περιφερειακά Κέντρα Αιμοδοσίας (Π.Κ.Α.) :
Ιδρύονται τέσσερα Περιφερειακά Κέντρα Αιμοδοσίας (Π.Κ.Α.) : Α΄ Π.Κ.Α Αθηνών στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο με Διευθυντή τον Ιπποκράτη Τσεβρένη Β΄Π.ΚΑ. Αθηνών στο Λαϊκό Νοσοκομείο με Διευθυντή τον Μικέ Παιδούση Κέντρο Αιμοδοσίας Πειραιώς στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας με Διευθυντή τον Ηλία Πολίτη Κέντρο Αιμοδοσίας Θεσσαλονίκης με Διευθυντή τον Θωμά Βαφειάδη Έτος ορόσημο για την Ελληνική Αιμοδοσία αφού αρχίζει ο αγώνας για την επικράτηση του θεσμού της εθελοντική αιμοδοσίας. Αγώνας σκληρός, που τον διεξάγουν με απόλυτη πίστη στην ιδέα, αφοσίωση μέχρις αυταπαρνήσεως, υπεράνθρωπη πολλές φορές προσπάθεια όλο το προσωπικό των αιμοδοσιών, με τη μορφή του Μ. Παιδούση να προβάλλει και πάλι, συνδεδεμένη με όλους τους αγώνες, με όλες τις αποφάσεις.

13

14 1958 Δημιουργούνται οι πρώτοι Σταθμοί Αιμοδοσίας (Σ.Α.) στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών, στο Νοσοκομείο Ν.Ιωνίας «Αγ. Όλγα» και στο Μαιευτήριο «Αλεξάνδρα». Η  σύνταξη της Ελληνικής νομοθεσίας περί αιμοδοσίας οφείλεται στον Μ.Παιδούση, εμπνευστή και ιδεολόγο μαχητή της αιμοδοσίας, στον Ι.Τσεβρένη, πανεπιστημιακό, επιστήμονα αιματολόγο και στον Η.Πολίτη, τον ενημερωμένο τεχνοκράτη.

15 Τα βασικά άρθρα της νομοθεσίας περί αιμοδοσίας περιλαμβάνονται στο :
Νομοθετικό Διάταγμα  του 1955 ...

16 Νομοθετικό Διάταγμα του 1959
Βασιλικό Διάταγμα του 1961

17 1962 Ο Ηλίας Πολίτης αποτελεί τον πρώτο νόμιμο εκπρόσωπο, μέχρι τον θάνατο του,  της χώρας  στην επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την Αιμοδοσία του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το πρώτο και μοναδικό KINHTO συνεργείο αιμοληψιών (δωρεά της Γαλλικής κυβέρνησης) λειτουργεί στο Α΄ Περιφ. Κέντρο Αιμοδοσίας στο Ιπποκράτειο Αθηνών

18 1963 Ο Ηλ. Πολίτης αφιερώνοντας ολοκληρωτικά την επιστημονική του προσπάθεια στην αιμοδοσία, μετατρέπει σιγά-σιγά το Π.Κ.Α Πειραιώς σε Κρατικό Κέντρο Αιμοδοσίας και Παρασκευής Παραγώγων Αίματος (ονομασία που του δόθηκε επίσημα το 1973)

19 Αρχίζει έτσι : η πρώτη Παρασκευή ξηρού πλάσματος
ακολουθεί η Παρασκευή Ινωδογόνου

20 συμπυκνωμένου αντιαιμορροφιλικού παράγοντα (παράγοντας VIII)
προθρομβινικό σύμπλεγμα

21 1968 Η επιτροπή Αιμοδοσίας υπό την προεδρία του Καθηγητή Χειρουργικής Κ. Αλεβιζάτου εισηγείται μέτρα που αφορούν τη χωρίς εξαίρεση καθιέρωση της εθελοντική αιμοδοσίας και την απαγόρευση κάθε μορφής εμπορίας αίματος Στο Κέντρο Παρασκευής Παραγώγων Αίματος αρχίζει να λειτουργεί μονάδα που παρασκευάζει φιάλες συλλογής αίματος με αντιπηκτικό διάλυμα .

22 1972 Κρίσιμη στιγμή για την εθελοντική αιμοδοσία η άστοχη απόφαση του τότε υπουργού υγείας για νομιμοποίηση των ιδιωτικών (εμπορικών) τραπεζών αίματος που λειτουργούσαν παράνομα. Η απόφαση ανετράπη μετά από σθεναρή αντίδραση των τότε Διευθυντών των Κέντρων Αιμοδοσίας με την συμπαράσταση των υπηρεσιακών παραγόντων του Υπουργείου Υγείας και την ανεκτίμητη βοήθεια λόγων και επιχειρημάτων του Μ. Παιδούση, ο οποίος είχε κληθεί ως εμπειρογνώμονας, αν και είχε αποχωρήσει από την υπηρεσία. Στο Κέντρο Παρασκευής Παραγώγων Αίματος παρασκευάζεται για πρώτη φορά αντίσωμα για την ανίχνευση του αντιγόνου επιφανείας της ηπατίτιδας Β, οροί-test για τον καθορισμό των ομάδων αίματος καθώς και αντισφαιρινικός ορός Coombs σε κόνικλους Απόφαση περί μη αναγνωρίσεως της δαπάνης αγοράς αίματος υπό του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ . Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός διακόπτει τη χρησιμοποίηση αμειβόμενων αιμοδοτών και την πώληση αίματος.

23 1976 Βαρύ πλήγμα στην ανοδική πορεία του Κέντρου Παρασκευής Παραγώγων Αίματος, αλλά και όλης της αιμοδοσίας της χώρας στάθηκε η απώλεια του Ηλία Πολίτη. 1977 Από τον Ιούλιο συνδέονται υποχρεωτικά όλες οι Ιδιωτικές κλινικές της χώρας με Κρατικές υπηρεσίες αιμοδοσίας για την πλήρη κάλυψη των αναγκών τους σε αίμα. 1979 Επί υπουργού Κοινωνικών Υπηρεσιών Σ. Δοξιάδη κλείνουν οριστικά και οι τελευταίες ιδιωτικές Τράπεζες αίματος. Αποφασίζεται η αγορά ειδικών αυτοκινήτων Κινητών Συνεργείων Αιμοληψίας. 1988 Ψηφίζεται ομόφωνα νέος νόμος περί αιμοδοσίας (Ν.1820). Η νέα νομοθεσία καταρτίζεται από τους Ι. Τσεβρένη, Τ. Μανδαλάκη, Ν. Ρενιέρη με τη στενή συνεργασία της Δ/ντου της Εθνικής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας κ.Α. Μαυρογιάννη.

24 Διαδικασία αιμοδοσίας
Μετά από τη λήψη σύντομου ιατρικού ιστορικού, τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και του αιματοκρίτη ο γιατρός της αιμοδοσίας κρίνει αν μπορείς να δώσεις αίμα τη δεδομένη στιγμή. Πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία. Λαμβάνεται λιγότερο από το 1/10 του αίματος περίπου, 450ml από τα 5 λίτρα που έχει ο άνθρωπος. Ο όγκος που χάνεται αναπληρώνεται σε 10 λεπτά μετά την αιμοδοσία. Θεωρείται ότι η κινητοποίηση του μυελού των οστών είναι και ευεργετική για τον οργανισμό. Είναι ακίνδυνη για τον αιμοδότη. Δεν υπάρχει περίπτωση να μολυνθεί ο αιμοδότης από AIDS ή άλλο μεταδιδόμενο νόσημα αφού οι βελόνες που χρησιμοποιούνται είναι μιας χρήσεως και αποστειρωμένες. Ο όγκος αίματος που δίνει ο αιμοδότης αντικαθίσταται αμέσως, το πλάσμα σε μια μέρα και τα ερυθρά αιμοσφαίρια σε ένα μήνα. Η αιμοδοσία διαρκεί περίπου δέκα λεπτά. Αίμα μπορεί κανείς να δώσει κάθε 3-4 μήνες.

25 Πόσο αίμα θα σας πάρουν:
Στις περισσότερες χώρες, ο όγκος που λαμβάνεται είναι 450 χιλιοστόλιτρα, δηλ. λιγότερο από 10% της συνολικής ποσότητας του αίματός σας (ένας μέσος ενήλικας έχει 4,5 με 5,5 λίτρα αίμα). Σε κάποιες χώρες, λαμβάνονται 250 χιλιοστόλιτρα αίματος.

26 ΤΥΠΟΙ ΑΙΜΑΤΟΣ Οι τύποι αίματος έχουν ταξινομηθεί με διάφορους τρόπους και η ταξινόμησή τους παίζει μεγάλο ρόλο στις σωστές μεταγγίσεις αίματος. Το γνωστότερο σύστημα κατάταξης είναι το σύστημα ομάδων αίματος ABO, το οποίο περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1900 από τον Αυστριακό Βιολόγο και Παθολόγο Καρλ Λαντστάινερ (Karl Landsteiner). Σύμφωνα με αυτό, το αίμα διακρίνεται σε τέσσερις ομάδες: A, B, AB και O. Αν δύο ασύμβατοι τύποι αίματος αναμειχθούν, μπορεί να γίνει συγκόλληση των ερυθρών αιμοσφαιρίων και στη συνέχεια καταστροφή τους (αιμόλυση).

27  Άτομα ομάδας ΑΒ μπορούν να παίρνουν αίμα ομάδων Α,Β, και 0, ενώ δίνουν αίμα μόνο στην ομάδα ΑΒ.
'Άτομα ομάδας 0 δεν ανέχονται, παρά μονάχα αίμα της ίδιας με αυτούς ομάδας, ενώ μπορούν να δίνουν σε άτομα όλων των άλλων ομάδων. Τα ποσοστά των ομάδων αίματος στον πληθυσμό της Ελλάδας είναι: O - 44,39% Α - 37,93% Β - 12,93% ΑΒ - 4,75%

28 Ανάλογα με την παρουσία ή όχι στην επιφάνεια των ερυθροκυττάρων του παράγοντα ρέζους, που είναι όπως και οι ουσίες Α και Β, ένα συγκολλητινογόνο, τα ερυθρά αιμοσφαίρια λέγονται «Ρέζους θετικό» ή «Ρέζους αρνητικό». Οι κύριες ομάδες αίματος έχουν την παρακάτω κατάταξη: ΑΒ, Α, Β, 0 / Ρέζους θετικό και ΑΒ, Α, Β, 0 / Ρέζους Αρνητικό Ένα άτομο Ρέζους - Θετικό μπορεί να πάρει αίμα της ίδιας ομάδας και σε μερικές περιπτώσεις αίμα Ρέζους-Αρνητικό. Αντίθετα, άτομο Ρέζους-Αρνητικό δεν πρέπει να δεχθεί αίμα Ρέζους- θετικό. Η συχνότητα των ομάδων αίματος σχετικά με τον παράγοντα Ρέζους στον Ελληνικό πληθυσμό είναι:  Ρέζους θετικό = 85% Ρέζους Αρνητικό = 15%

29 Ποιοί είναι οι ασφαλέστεροι δότες αίματος;
Οι εθελοντές δότες που δεν πληρώνονται και οι οποίοι δίνουν αίμα σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι οι ασφαλέστεροι δότες αίματος. Έρευνες σε πολλές χώρες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που δίνουν αίμα ελεύθερα και χωρίς να περιμένουν κάποια χρηματική ανταμοιβή δεν έχουν λόγο να αποκρύψουν πληροφορίες για την υγεία τους και για τον τρόπο ζωής τους, οι οποίες ενδέχεται να τους καταστήσουν ακατάλληλους για δωρεά αίματος, είτε προσωρινά είτε μόνιμα. Το βασικό τους κίνητρο είναι να βοηθήσουν άλλους ανθρώπους και να αποκομίσουν όχι κάποιο προσωπικό όφελος, παρά την ικανοποίηση της επίγνωσης πως έχουν βοηθήσει στη σωτηρία μιας ανθρώπινης ζωής.

30 Οι “oικογενειακοί” ή οι ‘αντικαταστάτες'' δότες δωρίζουν αίμα μόνο όταν κάποιο μέλος της οικογένειας ή του κοντινού τους περιβάλλοντος χρειάζεται μετάγγιση αίματος. Έχει αποδειχθεί ότι το αίμα τους είναι λιγότερο ασφαλές από των ανθρώπων που δίνουν το αίμα τους εθελοντικά, χωρίς να περιμένουν ανταμοιβή, γιατί ενδέχεται να βρίσκονται υπό πίεση να δώσουν αίμα, όταν δεν είναι κατάλληλοι για κάτι τέτοιο, καθώς θα υπάρχει ο κίνδυνος να μεταδώσουν κάποιο νόσημα στον ασθενή. Όπου δεν είναι δυνατό να βρεθεί ένα μέλος της οικογένειας, για να δώσει αίμα, οι συγγενείς μπορεί να πληρώσουν κάποιο άλλο άτομο, για να το κάνει αυτό. Αυτή η πράξη συνιστά ένα ‘κρυμμένο'' σύστημα πληρωμής καθώς, πολύ συχνά, υπάρχουν λίγοι παρόντες συγγενείς, όταν παρουσιάζεται η ανάγκη παροχής αίματος. Οι άνθρωποι που δίνουν αίμα επί πληρωμή συνήθως παρακινούνται απ' αυτό που πρόκειται να λάβουν ως αντάλλαγμα για το αίμα τους και όχι από την επιθυμία τους να βοηθήσουν τους άλλους ανθρώπους. Μπορεί να βλάψουν την ίδια τους την υγεία εξαιτίας της συχνότερης από το συνιστώμενο δωρεάς αίματος. Επίσης, είναι περισσότερο πιθανό να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων που λαμβάνουν το αίμα τους, με το να αποκρύπτουν πληροφορίες για τους λόγους που δε θα ‘πρεπε να δώσουν αίμα.

31 Πότε δεν επιτρέπεται να αιμοδοτήσω
Παρά τις καλύτερες προθέσεις που μπορεί να έχεις, δυστυχώς υπάρχουν καταστάσεις που δεν σου επιτρέπουν να δώσεις αίμα για κάποιο χρονικό διάστημα. Διάβασε για αυτές πριν επισκεφτείς κάποια αιμοδοσία και βεβαιώσου ότι δεν ισχύει τίποτε από αυτά.

32 Δεν θα μπορείς να δώσεις αίμα εάν :
Δεν θα μπορείς να δώσεις αίμα εάν : Έχεις ήδη δώσει τις τελευταίες 12 εβδομάδες (φυσιολογικά πρέπει να περιμένεις 16) δεν έχεις φάει κάτι τρείς –τέσσερεις ώρες πριν αιμοδοτήσεις έχεις κάποια λοίμωξη (έστω και απλό κρυολόγημα !) – χρειάζεται να είσαι ελεύθερος συμπτωμάτων- τουλάχιστον για 7 ημέρες εάν παίρνεις κάποια αντιβιοτικά- πρέπει να περιμένεις τουλάχιστον για μία εβδομάδα αφού τελειώσεις τη θεραπεία είχες κάποιο μεγάλο χειρουργείο τους τελευταίους έξι μήνες έχεις προγραμματίσει κάποια χειρουργική επέμβαση μέσα στις επόμενες έξι εβδομάδες

33 είσαι έγκυος ή έχεις γεννήσει τους προηγούμενους τρείς μήνες
θηλάζεις το μωρό σου έχεις επισκεφτεί περιοχή με ελονοσία είχες σεξουαλική επαφή τους τελευταίους έξι μήνες με κάποιον που δεν γνωρίζεις καλά Έχει κάνει χρήση, ακόμη και μία φορά, ενδοφλέβιων ναρκωτικών έχεις έρθει σε επαφή με μολυσματικούς παράγοντες ή έχεις κάνει κάποια εμβόλια τις τελευταίες 4 εβδομάδες παίρνεις αγωγή με αντιβιοτικά ή έχεις κάποια άλλη σοβαρή ασθένεια. υποπτεύεσαι ότι μπορεί να έχεις κολλήσει κάποιο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα όπως AIDS ή Σύφιλη

34 ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ
Γιατί το FDA (Food and Drug Administration) δεν επιτρέπει στους άνδρες που είχαν σεξουαλική επαφή με άνδρες να δώσουν αίμα; Πρωταρχική ευθύνη του FDA όσον αφορά το αίμα και τα προϊόντα αίματος είναι να εξασφαλίσει την ασφάλεια των ασθενών που λαμβάνουν αυτά τα σωτήρια προϊόντα. Οι άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες, ανά πάσα στιγμή, από το 1977 (από την έναρξη της επιδημίας του AIDS στις Ηνωμένες Πολιτείες), επί του παρόντος αναβάλλονται ως αιμοδότες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, ως ομάδα, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για HIV, ηπατίτιδα Β και ορισμένες άλλες λοιμώξεις που μπορούν να μεταδοθούν μέσω της μετάγγισης.

35 ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ

36 ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ Η μεταμόσχευση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα και έχει καθιερωθεί πλέον σήμερα ως μία θεραπευτική πρακτική. Επιτρέπει την αποκατάσταση των λειτουργιών του σώματος που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν χαθεί και σε μερικές περιπτώσεις είχαν μερικώς υποκατασταθεί με μία μηχανικού τύπου μέθοδο (π.χ. αιμοκάθαρση).  Συγκεκριμένα η μεταμόσχευση είναι η εγχείρηση κατά την οποία υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται από έναν εκλιπόντα ή ζωντανό δότη σε έναν χρονίως πάσχοντα ασθενή, με σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας κάποιου οργάνου του που βρίσκεται σε ανεπάρκεια.

37 ΒΙΟΗΘΙΚΗ Το πεδίο της βιοηθικής αναδύθηκε έπειτα από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο, με αφορμή τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι Γερμανοί κατά τη διάρκειά του, χρησιμοποιώντας άκριτα τους ανθρώπους ως πειραματόζωα. H δίκη της Νυρεμβέργης σηματοδοτεί όχι μόνο την καταδίκη γιατρών αλλά και τη νομοθεσία της έρευνας, καθώς το δικαστήριο έθεσε 10 βασικές αρχές για τα ηθικά όρια των ιατρικών πειραμάτων που έμειναν γνωστές ως ο ‘Κώδιξ της Νυρεμβέργης’. Ο Κώδιξ ήταν η βάση για την έκτοτε και ως τώρα ανθούσα συζήτηση για τα επιτρεπτά όρια του πειραματισμού σε ανθρώπους.

38 ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΣΕ ΒΙΟΗΘΙΚΗ
1947:καταδίκη γιατρών στην Νυρεμβέργη 1953:δημοσίευση της δομής του DNA στο περιοδικό Nature 1954:μεταμόσχευση νεφρού 1960:επιλογή ασθενών, αιμοκάθαρση 1960:αντισυλληπτικά δισκία 1967:μεταμόσχευση καρδιάς 1968:ο ορισμός του εγκεφαλικού θανάτου 1970:τα βαφτίσια μιας νέας επιστήμης(Βιοηθική) 1972: Turkegge και η κατάχρηση της έρευνας σε ανθρώπους

39 1975:ζήτημα ζωής και θανάτου,Karen Ann Quinlain
1982: ζήτημα ζωής και θανάτου,Baby Doe 1983: ζήτημα ζωής και θανάτου,Nancy Cruzan 1983: AIDS,νέα επιδημία 1989: ζήτημα ζωής και θανάτου,Tony Bland 1993:νομιμοποίηση ευθανασίας στην Ολλανδία 1997:Κλωνοποίηση 2002: SARS, νέα επιδημία 2004: AVIAN FLU, νέα επιδημία 2005:XDR-TB, νέα επιδημία 2005: ζήτημα ζωής και θανάτου,Terri Schiavo 2005:μεταμόσχευση προσώπου 

40 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ
Οι πρώτες πειραματικές προσπάθειες για μεταμόσχευση μυελού των οστών γίνονται το Η ανακάλυψη του μείζονος συμπλέγματος ιστοσυμβατότητας συνέβαλλαν σημαντικά στην πρόοδο των μεταμοσχεύσεων μυελού των οστών. Η μεταμόσχευση κερατοειδούς χιτώνα του οφθαλμού άρχισε να απασχολεί τους επιστήμονες από τις αρχές του 19ου αιώνα. Η πρώτη μεταμόσχευση από πτωματικό μόσχευμα έγινε το 1937 και το ιδρύεται η πρώτη τράπεζα οφθαλμών. Η μεταμόσχευση ήπατος ξεκίνησε το Η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση σε άνθρωπο έγινε το 1968 από τον Calne.

41 Η πρώτη μεταμόσχευση παγκρέατος έγινε το 1967 και από το 1988, οπότε και θεωρητικά τελειώνει η πειραματική φάση, θεωρείται ότι αποτελεί εναλλακτική μορφή θεραπείας. Μείζονος σημασίας αποτελεί η προσπάθεια για μεταμόσχευση νησιδίων του παγκρέατος, που ξεκίνησε το 1970. Η πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς από άνθρωπο σε άνθρωπο έγινε το στη Νότια Αφρική από τον Christian Barnard οπότε και ο μεταμοσχευμένος έζησε για 18 ημέρες και πέθανε από πνευμονία. Το η δεύτερη μεταμόσχευση από τον ίδιο είχε ως αποτέλεσμα ο ασθενής να ζήσει για 18 μήνες. Σήμερα η μεταμόσχευση καρδιάς παρ όλα τα ιατροκοινωνικά προβλήματα που δημιούργησε αποτελεί πια μια αποδεκτή θεραπευτική μέθοδο.

42 Η πρώτη κλινική μεταμόσχευση πνεύμονα έγινε το 1963
Η πρώτη κλινική μεταμόσχευση πνεύμονα έγινε το Σήμερα είναι αρκετά διαδεδομένη η διπλή μεταμόσχευση καρδιάς – πνευμόνων. Η μεταμόσχευση νεφρού αποτελεί το πιο διαδεδομένο είδος μεταμόσχευσης και σήμερα πραγματοποιείται σε πάρα πολλές χώρες ανά τον κόσμο.Η ιστορία της μεταμόσχευσης νεφρού ξεκινά το 1902 όταν ο Ullman αναφέρει αντιμετώπιση της ουραιμίας με μεταμόσχευση νεφρού. Το 1953 ανακοινώνονται τα αποτελέσματα επιτυχούς μεταμόσχευσης νεφρού με καλή νεφρική λειτουργία. Το 1954 στη Βοστόνη έγινε η πρώτη προσπάθεια μεταμόσχευσης νεφρού μεταξύ μονοωογενών διδύμων αδερφών από τον J. Murray

43 Ποια όργανα, ιστοί ή κύτταρα μπορούν να μεταμοσχευτούν;
Τα όργανα τα οποία μπορούν να μεταμοσχευτούν είναι οι νεφροί, η καρδιά, το ήπαρ, οι πνεύμονες, το πάγκρεας και τμήμα του λεπτού εντέρου. Ιστοί και κύτταρα που μπορούν να μεταμοσχευτούν, είναι το δέρμα, τα οστά, οι χόνδροι, οι βαλβίδες της καρδιάς, ο κερατοειδής χιτώνας του οφθαλμού, αιμοποιητικά κύτταρα κ.α.  Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο νεφροί μεταμοσχεύονται σε δύο ασθενείς. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πνεύμονες, ενώ και το ήπαρ μπορεί να χωριστεί και να μεταμοσχευθεί σε δύο διαφορετικούς λήπτες. Δωρεά οργάνων μπορεί να γίνει με 3 τρόπους: Δωρεά από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους που βρίσκονται στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης κάποιου νοσοκομείου Δωρεά οργάνων από ασθενείς των οποίων η καρδιά έχει σταματήσει να λειτουργεί Δωρεά από άτομα που βρίσκονται εν ζωή (συγγενικά ή συναισθηματικώς συνδεδεμένα άτομα).

44 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ Ο εγκεφαλικός θάνατος σημαίνει μη αναστρέψιμη βλάβη του εγκεφάλου, με μόνιμη απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους. Ο εγκεφαλικός θάνατος θεωρείται ως η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου του ατόμου. Έτσι, άνθρωποι με εγκεφαλικό θάνατο δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται θεραπευτικά ως ζώντες. Αυτοί υποβάλλονται σε κατάλληλη υποστήριξη προκειμένου να διατηρηθούν τα όργανα τους στην καλύτερη δυνατή βιολογική κατάσταση, ώστε να μπορούν να προσφέρουν ζωή σε άλλους ανθρώπους. Σήμερα η παγκόσμια ιατρική κοινότητα, οι Εταιρείες Νευρολογίας και όλες οι Επιτροπές Νευροηθικής δέχονται ότι ο εγκεφαλικός θάνατος ταυτίζεται με το βιολογικό θάνατο του ανθρώπου.

45 ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ ΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΟΤΕΣ
Λόγοι για άρνηση συγκατάθεσης σε μεταμόσχευση οργάνων: Η ψευδαίσθηση της εναπομένουσας ζωής, ένα αίσθημα ότι η ακεραιότητα του νεκρού σώματος θα πρέπει να διατηρηθεί, σαν να συνεχίζεται να εκλαμβάνεται ο νεκρός ως ζωντανό πρόσωπο. Η ανάγκη να δείξουμε σεβασμό στον νεκρό, σαν να δείχναμε σεβασμό για το άτομο που αυτό κάποτε υπήρξε. Η καχυποψία για το ιστορικό κατεστημένο και τις βιοιατρικές εξελίξεις και τα κριτήρια εγκεφαλικού θανάτου, και ένα άγχος αναφορικά με το αίσθημα αδυναμίας ενός ατόμου. Το αίσθημα ότι η μεταμόσχευση έρχεται σε αντίθεση με τη φύση, συμπεριλαμβανομένου της δυσφορίας στην σκέψη ότι το όργανο κάποιου θα επιβιώσει μέσα στο σώμα κάποιου άλλου ατόμου, ή ένας φόβος ότι θα προσβληθεί ο Θεός ή η φύση.

46 Η ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΣΤΗ ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΠΟ ΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΔΟΤΕΣ
Το συστήματα opt-in(ενήμερης συγκατάθεσης) Το σύστημα opt-out (εικαζόμενης συγκατάθεσης) απαιτείται ρητά η συναίνεση του δότη ενόσω αυτός βρίσκεται στη ζωή(με τη μορφή μίας κάρτας δωρητή οργάνων ή στοιχείων που αναγράφονται στο δίπλωμα οδήγησης του) πράξη αλτρουισμού εκ μέρους του θανόντα δωρητή ή των κοντινών συγγενών του θανόντα σεβασμός για την αυτονομία τον θανόντα η συναίνεση θεωρείται ότι έχει δοθεί, εκτός και αν τα άτομα εκφράσουν ρητά την αντίθεση τους, κατά τη διάρκεια της ζωής τους. ένα άτομο εικάζεται ότι συναινεί στο να είναι δωρητής οργάνων, εκτός και αν αυτός ή αυτή αρνηθεί οπότε και φέρει μια κάρτα «μη δότη οργάνων». Πλεονέκτημα: εξασφάλιση πολύ περισσότερων οργάνων για συγκομιδή κατ’ επακόλουθη μεταμόσχευση

47 Peter(1991): πρότεινε την πληρωμή US $ 1
Pellegrίno (1991): σύγκρουση ανάμεσα στον αλτρουισμό και το προσωπικά συμφέρον, οι επιθυμίες των συγγενών προτάσσονται αντί του ατόμου που απεβίωσε => Ολοκληρωτική εξάλειψη του αλτρουισμού.

48 Πρακτική στην Ελλάδα-ελληνική νομοθεσία

49 Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ «Περί τοῦ ζητήματος τῆς “ΕΙΚΑΖΟΜΕΝΗΣ ΣΥΝΑΙΝΕΣΕΩΣ”, συμφώνως τοῖς Ν. 3984/2011 καί 4075/2012» Ἀθήνῃσι 26ῃ Σεπτεμβρίου 2013 Συνοδικῇ Ἀποφάσει, ληφθείσῃ ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 31ης μηνός Αὐγούστου ἐ.ἔ., καί κατόπιν σχετικῆς εἰσηγήσεως τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῆς Βιοηθικῆς, γνωρίζομεν ὑμῖν, ὅτι ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἐν τῇ ῥηθείσῃ Συνεδρίᾳ Αὐτῆς, ἤχθη εἰς τήν ἀπόφασιν ὅπως ὑπευθύνως πληροφορήσῃ ὑμᾶς ἐπί τῶν ὡς κάτωθι. Διά τοῦ νέου Νόμου 3984/2011 περί τῶν μεταμοσχεύσεων καί τῆς δωρεᾶς ὀργάνων, ὁ ὁποῖος ἀντικατέστησε τόν παλαιότερον Νόμον 2737/1999, εἰσήχθη ἡ ἔννοια τῆς εἰκαζομένης συναινέσεως, κατά τήν ὁποίαν ὅποιος δέν ἔχει δηλώσει ἐγγράφως, ὅσον ἦτο ἐν ζωῇ, ὅτι ἀρνεῖται τήν μετά θάνατον δωρεάν τῶν ὀργάνων του, τότε αὐτομάτως θεωρεῖται καί δωρητής. Ὑπό τήν ἔννοιαν αὐτήν, ἡ μή ἄρνησις ἑρμηνεύθη ὑπό τοῦ νομοθέτου ὡς συναίνεσις. Ἡ διατύπωσις τοῦ Ν (ἄρθρ. 9, παρ. 2) ἔχει ὡς ἑξῆς: «Η αφαίρεση ενός ή περισσότερων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεση του”. Ὁ Νόμος προέβλεπεν ὅτι ἡ ἰσχύς τῆς ἀνωτέρω διατάξεως θά ἤρχιζεν ἀπό 1ης Ἰουνίου 2013.

50 Εἰς τό ὡς ἄνω μέτρον ἀντέδρασαν διά ποικίλους λόγους διάφοροι φορεῖς, ὡς ὁ Ἐθνικός Ὀργανισμός Μεταμοσχεύσεων, οἱ σύλλογοι μεταμοσχευμένων, οἱ σύλλογοι νεφροπαθῶν, ὁ Πανελλήνιος Ἰατρικός Σύλλογος, ὁ Ἐθνικός Σύνδεσμος Νοσηλευτῶν Ἑλλάδας καί κυρίως ἡ Ἱερά Σύνοδος, ἡ ὁποία μάλιστα ἀπέσυρε τόν ἐκπρόσωπόν της ἀπό τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Ἐθνικοῦ Ὀργανισμοῦ Μεταμοσχεύσεων. Κατόπιν τούτου, ὁ τότε Ὑπουργός Ὑγείας, κ. Ἀνδρέας Λοβέρδος, ὑπεχρεώθη καί προσῆλθεν εἰς συνάντησιν μετά τῶν μελῶν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, τήν 13ην Ὀκτωβρίου 2011, ὁπότε καί μεταπεισθείς ὑπεσχέθη νά διορθώσῃ διά τροπολογίας τήν ἐπίμαχον διάταξιν, ὅπερ καί τελικῶς ἐγένετο διά τοῦ Νόμου 4075/ 2012, ὅπου εἰσάγεται ἡ ἔννοια τῆς οἰκογενειακῆς συναινέσεως (Ἄρθρο 55, παρ. 4, ΦΕΚ 89, τεῦχ. Α΄, ), ἤτοι εἰς τήν ἀρχικήν διατύπωσιν τοῦ Ν (ἄρθρ. 9, παρ. 2) «Η αφαίρεση ενός ή περισσότερων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεση του”, προστίθεται ἡ περιοριστική πρότασις: «και κατόπιν συναίνεσης της οικογένειάς του».

51 Ὡς ἐκ τούτου, εἰσάγεται ἡ συναίνεσις τῆς οἰκογενείας
Ὡς ἐκ τούτου, εἰσάγεται ἡ συναίνεσις τῆς οἰκογενείας. Ἐν τέλει, αὐτή ἡ τροπολογία ἀφ’ ἑνός μέν καταργεῖ κατ’ οὐσίαν τήν εἰκαζομένην συναίνεσιν, ἀφ’ ἑτέρου δέ ὑπερέχει ἀκόμη καί τοῦ παλαιοτέρου νόμου, τοῦ Ν. 2737/1999, διότι ἐκεῖ ἤρκει ἡ σιωπή τῶν στενῶν συγγενῶν, ἐνῷ τώρα ἀπαιτεῖται ὁπωσδήποτε ἡ συναίνεσίς των. Ἐν ὄψει τῶν ἀνωτέρω, διαπιστοῦται πασιφανῶς ὅτι ἡ ἀντίληψις καθ’ ἥν ἀπό τυγχάνομεν ὅλοι «ἐν δυνάμει δότες» ἀποδεικνύεται προφανῶς ἐσφαλμένη. Ταῦτα πάντα γνωρίζοντες ὑμῖν, παρακαλοῦμεν ἐν ταὐτῷ διά τήν ὀρθήν κατά τά ἀνωτέρω ἐπί τοῦ θέματος πληροφόρησιν τοῦ χριστεπωνύμου πληρώματος. Ἐντολῇ καί Ἐξουσιοδοτήσει τῆς Ἱερᾶς Συνόδου Ὁ Ἀρχιγραμματεύς † Ὁ Διαυλείας Γαβριήλ

52 Αριθμος δοτών ανα έτος(2001-2014)

53 Πτώση των μεταμοσχεύσεων τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης (από το 2009).
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων , Αλκιβιάδη Κωστάκη, Με στοιχεία του του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών λειτουργούν μόνον 540 κλίνες ΜΕΘ, ενώ 154 είναι πλέον κλειστές λόγω μη στελέχωσης προσωπικού. Έχει λοιπόν μειωθεί η δυνατότητα λήψης οργάνων επί εγκεφαλικών θανάτων, διότι έχουν ελαττωθεί δριμύτατα οι θέσεις στις ΜΕΘ που διασφαλίζουν την αρτιότητα στη νοσηλεία για τη διατήρηση των οργάνων που δυνητικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν μετά τον εγκεφαλικό θάνατο. Πιθανότατα οι συγγενείς κουρασμένοι και γενικά από τις δύσκολες στιγμές που περνάμε ως χώρα και από τις δυσκολίες της νοσηλείας του ασθενούς τους στο νοσοκομείο, δεν έχουν διάθεση να προσφέρουν τα όργανα του μετά θάνατον. Αυτά τα δύο ίσως είναι η εξήγηση για το γεγονός ότι στα στοιχεία του 2013 στους 146 αναφερθέντες θανάτους στις ΜΕΘ αξιοποιήθηκαν όργανα μόνον από 62 αποβιώσαντες, που ωστόσο έδωσαν ζωή σε 191 ασθενείς.

54 Οφείλουμε να αναλογιστούμε κατά πόσο είναι αποδεκτό να εκλαμβάνονται τα ανθρώπινα όργανα ως εμπορεύσιμα αντικείμενα. Επιπλέον, είναι πιθανόν η εμπορευματοποίηση να επισκιάσει τη σημασία που αποδίδουν οι κοινωνίες σε αξίες όπως ο αλτρουισμός και η καλή θέληση. Η μεταμόσχευση είναι μια ύψιστη πράξη προσφοράς ζωής. Το ανθρώπινο σώμα έχει ηθική αξία και τα μέλη του δεν αποτελούν αντικείμενο αγοραπωλησίας. Η δωρεά οργάνων είναι η ευγενέστερη ανθρωπιστική πράξη που μπορούμε να κάνουμε, προσφέροντας τα όργανά μας όταν εμείς πια δεν τα χρειαζόμαστε.

55 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ