Ευρήματα από τον Πίνακα Προσφοράς- Χρήσεων του έτους 2010 Θεόδωρος Μαριόλης 1 και Γιώργος Σώκλης 2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014 1.Πάντειο Πανεπιστήμιο, και Ινστιτούτο.

Παρουσίαση με θέμα: "Ευρήματα από τον Πίνακα Προσφοράς- Χρήσεων του έτους 2010 Θεόδωρος Μαριόλης 1 και Γιώργος Σώκλης 2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014 1.Πάντειο Πανεπιστήμιο, και Ινστιτούτο."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ευρήματα από τον Πίνακα Προσφοράς- Χρήσεων του έτους 2010 Θεόδωρος Μαριόλης 1 και Γιώργος Σώκλης 2 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2014 1.Πάντειο Πανεπιστήμιο, και Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών Δημήτρης Μπάτσης. 2.ΤΕΙ Αθήνας, και Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών Δημήτρης Μπάτσης.

2

3  Η έννοια του σραφφαϊανού πολλαπλασιαστή συγκροτήθηκε από τον Kurz (1986).  Περιέχει ως ειδικές του περιπτώσεις τον κεϋνσιανό πολλαπλασιαστή(ές), τις μαρξιανές παραλλαγές του τελευταίου, και, τέλος, τους πολλαπλασιαστές της παραδοσιακής ανάλυσης εισροών-εκροών.

4  Δεν συνιστά βαθμωτό μέγεθος αλλά τετραγωνική nxn μήτρα, όπου n δηλώνει το πλήθος των παραγόμενων εμπορευμάτων, τα στοιχεία της οποίας εξαρτώνται από: (i) τις τεχνικές συνθήκες παραγωγής, (ii) την κατανομή του εισοδήματος (και τις τιμές των εμπορευμάτων), (iii) τις ροπές προς αποταμίευση ανά μορφή εισοδήματος, και (iv) τις συνθέσεις της κατανάλωσης ανά μορφή εισοδήματος.

5  Απ’ όσο γνωρίζουμε, η μόνη διαθέσιμη εμπειρική εκτίμηση του σραφφαϊανού πολλαπλασιαστή είναι αυτή που έγινε στα Μαριόλης et al. (2009) και Μπάδας (2009), η οποία βασίστηκε στο Μαριόλης (2008) και βασίστηκε στους Συμμετρικούς Πίνακες Εισροών-Εκροών (SIOT) της γερμανικής οικονομίας.  Σκοπός της παρούσης είναι η εκτίμηση του σραφφαϊανού πολλαπλασιαστή της ελληνικής οικονομίας της ελληνικής οικονομίας βάσει του Πίνακα Προσφοράς- Χρήσεων (SUT) του έτους 2010.

6  Ως γνωστόν, οι SUT, εν αντιθέσει με τους SIOT, απεικονίζουν εμπορεύματα που παράγονται από περισσότερους του ενός κλάδους και, ταυτοχρόνως, κλάδους που παράγουν παραπάνω από ένα εμπορεύματα.  Συνεπώς, οι SUT συνιστούν το εμπειρικό ανάλογο των συστημάτων συμπαραγωγής à la v. Neumann (1945) – Sraffa (1960) και, επομένως, προσφέρουν μια πιο ρεαλιστική απεικόνιση του οικονομικού συστήματος.

7  Μάλλον, δεν απαιτείται να τονιστεί ότι η επιλογή του έτους εκτίμησης (2010) έγινε με αφορμή την επιβαλλόμενη συσταλτική δημοσιονομική πολιτική και, ειδικότερα, τη συζήτηση που έλαβε χώρα σχετικά με «τον πολλαπλασιαστή της ελληνικής οικονομίας».  Τον Οκτώβριο του 2012, το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι όλες οι προβλέψεις του για τις επιπτώσεις των μέτρων, τα οποία έχουν ληφθεί ή/και προταθεί (από το 2010 και μετά) για την ελληνική οικονομία, βασίστηκαν στη λαθεμένη εκτίμηση ότι «ο (δημοσιονομικός) πολλαπλασιαστής» είναι της τάξης του 0.50, και ότι η «αληθής» τιμή του βρίσκεται στο διάστημα 1.70-1.80.

8  Πέραν του ότι, όπως διδάσκει η σραφφαϊανή θεωρία, δεν υπάρχει, για τον πραγματικό οικονομικό κόσμο, πολλαπλασιαστής που να συνιστά βαθμωτό μέγεθος, είχαμε υποστηρίξει εκ των προτέρων (Σεπτέμβριος 2011), κατά παραχώρηση στην κυρίαρχη θεωρία και βάσει στοιχειωδών υπολογισμών, ότι ο κεϋνσιανός πολλαπλασιαστής αυτόνομων δαπανών για την ελληνική οικονομία είναι της τάξης του 1.71 και, συνεπώς, το εγχείρημα μηδενισμού του πρωτογενούς ελλείμματος θα προκαλέσει, σε βάθος χρόνου, μία συνολική-αθροιστική μείωση του ΑΕΠ κατά 29% (Μαριόλης, 2011).

9

10 (1) Εάν η είναι ομαλή, η (1) μπορεί να γραφεί ως: (2) όπου και

11 (3) (4) Δεδομένου ότι οι συνολικοί μισθοί της εργασίας είδους j ισούνται με, και τα συνολικά κέρδη ισούνται με (βλέπε εξίσωση (1)), έπεται ότι: (5) (6)

12 Εισάγοντας τις εξισώσεις (5) και (6) στην εξίσωση (4) λαμβάνουμε: (7) Δεδομένου ότι (βλέπε εξίσωση (3)), και ανακαλώντας την εξίσωση (2), μπορούμε να γράψουμε: (8) και (9)

13 Εισάγοντας τις εξισώσεις (8) και (9) στην εξίσωση (7) και ύστερα από υπολογισμούς καταλήγουμε στην: (10) όπου. Υποθέτοντας ότι η είναι ομαλή μήτρα, η λύση της εξίσωσης (10) είναι: (11) όπου (12) είναι ο σραφφαϊανός πολλαπλασιαστής επί του καθαρού προϊόντος,

14 Από την εξίσωση (11) έπεται ότι το διάνυσμα των επιπέδων απασχόλησης,, των διαφόρων ειδών εργασίας, το οποίο αντιστοιχεί στο, προσδιορίζεται ως εξής: (13) όπου είναι ο πολλαπλασιαστής επί της απασχόλησης των εργασιών. Η εξίσωση (13) δύναται να «αποσυντεθεί» à la Kahn (1931), ήτοι σε «πρωτογενή απασχόληση» («primary employment»): (14) και σε δευτερογενή απασχόληση (15)

15

16 Εάν υποθέσουμε ότι το σύνολο των μισθών καταναλώνεται και το σύνολο των κερδών αποταμιεύεται, ήτοι ότι ισχύει και, τότε οι μεταβολές στη χρηματική αξία του καθαρού προϊόντος, οι οποίες επέρχονται από την υποθετική αύξηση της αυτόνομης ζήτησης κατά 1 μονάδα του εμπορεύματος i (= 1, 2, …, 63) εκτιμώνται ως εξής: όπου.

17 ΕμπόρευμαΚατάταξη Προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής, θήρας και συναφών δραστηριοτήτων 1.41855 Προϊόντα δασοκομίας, υλοτομίας 1.83717 Προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας 1.34960 Προϊόντα εξορυκτικής και λατομικής δραστηριότητας 1.83718 Τρόφιμα, ποτά και προϊόντα καπνού 1.55445 Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, είδη ένδυσης, γουναρικά και είδη δέρματος 1.74425 Προϊόντα ξύλου (εκτός των επίπλων), είδη καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής 1.72729 Προϊόντα χαρτιού 1.82719 Εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραμμένων μέσων 1.75824 Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου 1.71132

18 ΕμπόρευμαΚατάταξη Χημικές ουσίες και προϊόντα 1.74326 Βασικά φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα 1.59143 Προϊόντα από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες 1.82221 Άλλα προϊόντα μη μεταλλικών ορυκτών 1.67533 Βασικά μέταλλα 1.71631 Μεταλλικά προϊόντα (εκτός μηχανημάτων) 1.65038 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα 1.80522 Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 1.59742 Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού π.δ.κ.α. 1.89910 Μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα και ημιρυμουλκούμενα Οχήματα 1.76623 Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 1.52449

19 ΕμπόρευμαΚατάταξη Έπιπλα και προϊόντα λοιπών μεταποιητικών δραστηριοτήτων 1.84016 Υπηρεσίες επισκευής και εγκατάστασης μηχανημάτων και εξοπλισμού 2.5301 Ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο, ατμός και κλιματισμός 1.49051 Φυσικό νερό, υπηρεσίες επεξεργασίας και παροχής νερού 1.88412 Υπηρεσίες συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων, ανάκτησης υλικών, εξυγίανσης και άλλες υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων 1.72530 Κατασκευές 1.63839 Υπηρεσίες χονδρικού και λιανικού εμπορίου και υπηρεσίες επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 1.49150 Υπηρεσίες χονδρικού εμπορίου εκτός των μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 1.73427 Υπηρεσίες λιανικού εμπορίου εκτός των μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 1.85415 Υπηρεσίες χερσαίων μεταφορών και μεταφορών μέσω αγωγών 1.65935 Υπηρεσίες πλωτών μεταφορών 1.45752

20 ΕμπόρευμαΚατάταξη Υπηρεσίες αεροπορικών μεταφορών 1.65936 Υπηρεσίες αποθήκευσης και υποστήριξης των μεταφορών 1.89111 Ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές υπηρεσίες 2.1255 Υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης 1.38058 Εκδοτικές υπηρεσίες 1.41756 Υπηρεσίες παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο, τηλεοπτικών προγραμμάτων, ηχογραφήσεων, μουσικών εκδόσεων, προγραμματισμού και τηλεοπτικών εκπομπών 1.72728 Τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες 1.36659 Υπηρεσίες προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, παροχής συμβουλών και άλλων συναφών δραστηριοτήτων και υπηρεσίες Πληροφοριών 1.60841 Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με εξαίρεση τις ασφαλιστικές δραστηριότητες και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα 1.87713 Υπηρεσίες ασφαλιστικών, αντασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων, εκτός από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 1.53447

21 ΕμπόρευμαΚατάταξη Υπηρεσίες συναφείς προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες 1.45653 Υπηρεσίες διαχείρισης ακίνητης περιούσιας 1.01463 Νομικές και λογιστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες κεντρικών γραφείων και παροχής συμβουλών διαχείρισης 1.42254 Αρχιτεκτονικές και μηχανολογικές υπηρεσίες και υπηρεσίες τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων 1.53846 Υπηρεσίες επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης 2.1226 Υπηρεσίες διαφήμισης και έρευνας αγοράς 1.63540 Άλλες επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές υπηρεσίες και κτηνιατρικές υπηρεσίες 1.58144 Υπηρεσίες ενοικίασης και εκμίσθωσης 1.39457 Υπηρεσίες απασχόλησης 1.53348 Υπηρεσίες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών και κρατήσεων και άλλες συναφείς υπηρεσίες 1.65837 Υπηρεσίες προστασίας και έρευνας, υπηρεσίες σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους, διοικητικές υπηρεσίες γραφείου, γραμματειακή υποστήριξη και άλλες υπηρεσίες υποστήριξης επιχειρήσεων 1.87214

22 ΕμπόρευμαΚατάταξη Υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης και άμυνας, υπηρεσίες υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης 2.1217 Υπηρεσίες εκπαίδευσης 2.1414 Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας 1.67534 Υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας 2.1863 Υπηρεσίες δημιουργικές, τέχνης και διασκέδασης, υπηρεσίες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και άλλων πολιτιστικών υπηρεσιών, υπηρεσίες τυχερών παιχνιδιών και στοιχημάτων 1.20062 Αθλητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες διασκέδασης και ψυχαγωγίας 2.0038 Υπηρεσίες οργανώσεων 1.82520 Υπηρεσίες επισκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατομικής ή οικιακής χρήσης 1.24961 Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 1.9249 Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διακριτά αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται από νοικοκυριά για ιδία χρήση 2.5272

23  Η μέση τιμή των είναι 1.707, ενώ η τυπική απόκλισή των είναι 0.278.  Στα επόμενα σχήματα, οι εν λόγω μεταβολές απεικονίζονται συναρτήσει των ροπών προς αποταμίευση.

24

25

26 ΕμπόρευμαΚατάταξη Προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής, θήρας και συναφών δραστηριοτήτων 79.8824 Προϊόντα δασοκομίας, υλοτομίας 114.8312 Προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας 29.00448 Προϊόντα εξορυκτικής και λατομικής δραστηριότητας 36.84228 Τρόφιμα, ποτά και προϊόντα καπνού 42.80319 Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, είδη ένδυσης, γουναρικά και είδη δέρματος 47.24914 Προϊόντα ξύλου (εκτός των επίπλων), είδη καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής 52.7749 Προϊόντα χαρτιού 38.15823 Εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραμμένων μέσων 49.93112 Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου 31.76541

27 ΕμπόρευμαΚατάταξη Χημικές ουσίες και προϊόντα 33.49835 Βασικά φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα 29.30447 Προϊόντα από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες 42.20120 Άλλα προϊόντα μη μεταλλικών ορυκτών 31.56042 Βασικά μέταλλα 32.60337 Μεταλλικά προϊόντα (εκτός μηχανημάτων) 39.19522 Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ηλεκτρονικά και οπτικά προϊόντα 37.09525 Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 28.00450 Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού π.δ.κ.α. 32.45638 Μηχανοκίνητα οχήματα, ρυμουλκούμενα και ημιρυμουλκούμενα oχήματα 32.09039 Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών – 42.88963

28 ΕμπόρευμαΚατάταξη Έπιπλα και προϊόντα λοιπών μεταποιητικών δραστηριοτήτων 60.4858 Υπηρεσίες επισκευής και εγκατάστασης μηχανημάτων και εξοπλισμού 141.3751 Ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο, ατμός και κλιματισμός 18.90559 Φυσικό νερό, υπηρεσίες επεξεργασίας και παροχής νερού 36.81429 Υπηρεσίες συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων, ανάκτησης υλικών, εξυγίανσης και άλλες υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων 32.95436 Κατασκευές 43.07717 Υπηρεσίες χονδρικού και λιανικού εμπορίου και υπηρεσίες επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 27.76351 Υπηρεσίες χονδρικού εμπορίου εκτός των μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 28.98649 Υπηρεσίες λιανικού εμπορίου εκτός των μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 69.3276 Υπηρεσίες χερσαίων μεταφορών και μεταφορών μέσω αγωγών 41.23621 Υπηρεσίες πλωτών μεταφορών 22.37855

29 ΕμπόρευμαΚατάταξη Υπηρεσίες αεροπορικών μεταφορών 31.13844 Υπηρεσίες αποθήκευσης και υποστήριξης των μεταφορών 45.27616 Ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές υπηρεσίες 51.60111 Υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης 31.77840 Εκδοτικές υπηρεσίες 20.02058 Υπηρεσίες παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο, τηλεοπτικών προγραμμάτων, ηχογραφήσεων, μουσικών εκδόσεων, προγραμματισμού και τηλεοπτικών εκπομπών 36.92627 Τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες 13.10761 Υπηρεσίες προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, παροχής συμβουλών και άλλων συναφών δραστηριοτήτων και υπηρεσίες Πληροφοριών 30.40446 Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με εξαίρεση τις ασφαλιστικές δραστηριότητες και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα 30.94545 Υπηρεσίες ασφαλιστικών, αντασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών ταμείων, εκτός από την υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 25.57453

30 ΕμπόρευμαΚατάταξη Υπηρεσίες συναφείς προς τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις ασφαλιστικές δραστηριότητες 23.57354 Υπηρεσίες διαχείρισης ακίνητης περιούσιας 0.83362 Νομικές και λογιστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες κεντρικών γραφείων και παροχής συμβουλών διαχείρισης 31.35443 Αρχιτεκτονικές και μηχανολογικές υπηρεσίες και υπηρεσίες τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων 36.36530 Υπηρεσίες επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης 49.58713 Υπηρεσίες διαφήμισης και έρευνας αγοράς 36.29232 Άλλες επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές υπηρεσίες και κτηνιατρικές υπηρεσίες 33.65834 Υπηρεσίες ενοικίασης και εκμίσθωσης 21.64057 Υπηρεσίες απασχόλησης 27.12552 Υπηρεσίες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών και κρατήσεων και άλλες συναφείς υπηρεσίες 34.12533 Υπηρεσίες προστασίας και έρευνας, υπηρεσίες σε κτίρια και εξωτερικούς χώρους, διοικητικές υπηρεσίες γραφείου, γραμματειακή υποστήριξη και άλλες υπηρεσίες υποστήριξης επιχειρήσεων 37.82724

31 ΕμπόρευμαΚατάταξη Υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης και άμυνας, υπηρεσίες υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης 45.64915 Υπηρεσίες εκπαίδευσης 51.92410 Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας 37.07426 Υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας 69.6885 Υπηρεσίες δημιουργικές, τέχνης και διασκέδασης, υπηρεσίες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και άλλων πολιτιστικών υπηρεσιών, υπηρεσίες τυχερών παιχνιδιών και στοιχημάτων 14.93360 Αθλητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες διασκέδασης και ψυχαγωγίας 67.1647 Υπηρεσίες οργανώσεων 36.30331 Υπηρεσίες επισκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδών ατομικής ή οικιακής χρήσης 22.04656 Άλλες προσωπικές υπηρεσίες 42.97418 Υπηρεσίες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διακριτά αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται από νοικοκυριά για ιδία χρήση 98.2213

32  Η μέση τιμή των είναι 39.314, ενώ η τυπική απόκλισή των είναι 24.866.  Επίσης, σημειώνεται ότι η μέση τιμή των πρωτογενών μεταβολών της συνολικής απασχόλησης είναι της τάξης του 24.699 (με τυπική απόκλιση 21.392, μέγιστη τιμή 109.371 και ελάχιστη τιμή -53.719).  Στα επόμενα σχήματα, οι εν λόγω μεταβολές απεικονίζονται συναρτήσει των ροπών προς αποταμίευση.

33

34

35  Σύμφωνα με τους πίνακες, το εμπόρευμα «Υπηρεσίες επισκευής και εγκατάστασης μηχανημάτων και εξοπλισμού» εμφανίζει τους μεγαλύτερους πολλαπλασιαστές προϊόντος και απασχόλησης.  Όπως υποδεικνύουν οι μέσες αποκλίσεις των πολλαπλασιαστών άλλα και τα σχήματα, οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των πολλαπλασιαστών προϊόντος είναι λιγότερο έντονες σε σχέση με αυτές των πολλαπλασιαστών απασχόλησης.

36  O συντελεστής Spearman για τις κατατάξεις των εμπορευμάτων βάσει των πολλαπλασιαστών προϊόντος και των πολλαπλασιαστών απασχόλησης ισούται με 0.75, πράγμα που δηλώνει ότι υπάρχει μία ισχυρή θετική συσχέτιση ανάμεσα στην κατάταξη των εμπορευμάτων βάσει των πολλαπλασιαστών προϊόντος και στην κατάταξή τους βάσει των πολλαπλασιαστών απασχόλησης.

37  Τα εμπορεύματα που εμφανίζουν πολλαπλασιαστή προϊόντος και πολλαπλασιαστή απασχόλησης υψηλότερο από τον μέσο όρο δύνανται να ονομαστούν «εμπορεύματα-κλειδιά»: Υπάρχουν, επομένως, 17 τέτοια εμπορεύματα (1 από αυτά είναι πρωτογενούς παραγωγής, 6 είναι βιομηχανικά εμπορεύματα και 10 αφορούν σε υπηρεσίες).

38  Το κατεξοχήν εμπόρευμα του δημοσίου τομέα είναι το εμπόρευμα «Υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης και άμυνας, υπηρεσίες υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης». Περαιτέρω, ως έχοντα άμεσα σχέση με τις δραστηριότητες του δημοσίου τομέα μπορούν να θεωρηθούν επίσης τα εμπορεύματα «Υπηρεσίες εκπαίδευσης», «Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας», και «Υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας». Παρατηρούμε ότι 3 από τα 4 εμπορεύματα που σχετίζονται με το δημόσιο τομέα αποτελούν «εμπορεύματα- κλειδιά», ήτοι το πρώτο, δεύτερο και τέταρτο από τα προαναφερθέντα.

39  Περαιτέρω, αυτά τα 3 «εμπορεύματα- κλειδιά» του δημόσιου τομέα συμπεριλαμβάνονται στα μόλις 8 εμπορεύματα της οικονομίας που χαρακτηρίζονται από πολλαπλασιαστή απασχόλησης μεγαλύτερο του 2, ενώ δύο από αυτά τα εμπορεύματα (ήτοι, τα εμπορεύματα «Υπηρεσίες εκπαίδευσης» και «Υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας») συμπεριλαμβάνονται στα 11 εμπορεύματα της οικονομίας που χαρακτηρίζονται από πολλαπλασιαστήαπασχόλησης μεγαλύτερο από 50.

40 Εμπορεύματα Δημοσίου Τομέα 543.5493.4552.9942.9252.365 553.5673.4713.0112.9422.382 563.1303.0652.5922.5441.968 573.6103.5123.0532.9812.422 3.1593.0892.6202.5712.000 69.36567.90158.21457.19245.298 54 → «Υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης και άμυνας, υπηρεσίες υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης». 55 → «Υπηρεσίες εκπαίδευσης». 56 → «Υπηρεσίες ανθρώπινης υγείας». 57 → «Υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας»., → Μέση τιμή όλων των και, αντιστοίχως.

41

42  Ο Σραφφαϊανός πολλαπλασιαστής γίνεται: όπου είναι η διαγώνια μήτρα των συνολικών εισαγωγών ανά μονάδα ακαθάριστης εκροής.

43  Τομέας Α: Είκοσι εμπορεύματα-κλειδιά. Το 20% αφορά στη Βιομηχανία. Το 75% στις Υπηρεσίες. Το 35% σε εμπορεύματα θετικών κρατικών καταναλωτικών δαπανών.  Κατηγορία Ι: Εννέα εμπορεύματα, τα οποία δεν εξάγονται. Το 77% αφορά στις Υπηρεσίες.  Κατηγορία ΙΙ: Έντεκα εμπορεύματα, τα οποία εξάγονται. Το 73% αφορά στις Υπηρεσίες.  Κατηγορία ΙΙα: Πέντε εμπορεύματα με θετικές καθαρές εξαγωγές.  Κατηγορία ΙΙβ: Έξι εμπορεύματα με αρνητικές καθαρές εξαγωγές.

44  Τομέας Β: Σαράντα τρία μη εμπορεύματα- κλειδιά. Το 47% αφορά στη Βιομηχανία. Το 16% σε εμπορεύματα θετικών κρατικών καταναλωτικών δαπανών.  Κατηγορία ΙΙΙ: Τέσσερα εμπορεύματα, τα οποία δεν εξάγονται.  Κατηγορία IV: Τριάντα εννέα εμπορεύματα, τα οποία εξάγονται.  Κατηγορία ΙVα: Επτά εμπορεύματα με θετικές καθαρές εξαγωγές.  Κατηγορία ΙVβ: Τριάντα δύο εμπορεύματα με αρνητικές καθαρές εξαγωγές.

45  Οι μέσες τιμές των πολλαπλασιαστών ανά τομέα και κατηγορία εμπορευμάτων Τομέας Α1.500.2447.2 Κατηγορία Ι1.720.1753.2 Κατηγορία ΙΙ1.320.2942.3 Κατηγορία ΙΙα1.310.2838.2 Κατηγορία ΙΙβ1.320.3145.7 Τομέας Β0.810.4615.8 Κατηγορία ΙΙΙ0.920.3011.0 Κατηγορία ΙV0.800.4716.4 Κατηγορία ΙVα1.000.3318.0 Κατηγορία ΙVβ0.760.5116.0 Τομείς Α και Β1.030.3925.8

46  Οι μέσες τιμές των πολλαπλασιαστών ανά τομέα και κατηγορία εμπορευμάτων θετικών κρατικών καταναλωτικών δαπανών Τομέας Α1.440.2943.8 Κατηγορία Ι1.620.3246.0 Κατηγορία ΙΙ1.380.2842.9 Τομέας Β1.110.3121.2 Τομείς Α και Β1.280.3032.5

47  Η μετά το έτος 2010 ασκούμενη πολιτική συνίσταται σε μείωση των κρατικών δαπανών και σε εσωτερική υποτίμηση. Δεδομένου ότι τα εμπορεύματα θετικών κρατικών καταναλωτικών δαπανών εμφανίζουν υψηλούς πολλαπλασιαστές επί του προϊόντος και της απασχόλησης, και χαμηλούς πολλαπλασιαστές επί των εισαγωγών, και δεδομένου ότι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της περιόδου 2010-2012, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 2.1% και οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 20.1% (σε σταθερές τιμές έτους 2005), έπεται ότι το εύρος της παρατηρούμενης ύφεσης είναι απολύτως αναμενόμενο.

48  Μία αναπτυξιακή πολιτική θα έπρεπε, αντιθέτως, να στοχεύσει, αφενός, στην ανακατανομή των κρατικών δαπανών και, αφετέρου, στην αύξηση της εξωτερικής ζήτησης τόσο για τα εμπορεύματα- κλειδιά όσο και για εκείνα τα μη εμπορεύματα- κλειδιά, τα οποία εμφανίζουν υψηλούς πολλαπλασιαστές επί του προϊόντος και χαμηλούς πολλαπλασιαστές επί των εισαγωγών.

49  Αποτελούν σημαντικά γνωρίσματα της ελληνικής οικονομίας ότι, πρώτον, αυτή η πολιτική δεν δύναται να βασιστεί παρά σε λίγα μόνον βιομηχανικά εμπορεύματα, και, δεύτερον, υφίσταται αξιοσημείωτη διαφοροποίηση των πολλαπλασιαστών ανάμεσα στην περίπτωση των εξωγενώς δεδομένων εισαγωγών και σε αυτήν της ενδογενοποίησής τους: Η μέση τιμή του πολλαπλασιαστή επί του προϊόντος μειώνεται κατά 40% και αυτή του πολλαπλασιαστή επί της συνολικής απασχόλησης κατά 34%, ενώ η μέση τιμή της δευτερογενούς απασχόλησης μειώνεται κατά 92%. Αυτά τα γνωρίσματα μάλλον υποδηλώνουν ότι, ανεξαρτήτως της ασκούμενης πολιτικής διαχείρισης της ζήτησης, η μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής οικονομίας είναι περιορισμένη και παραπέμπουν, επομένως, στην αναγκαιότητα μεταβολής της διακλαδικής δομής της.