Αντιμυκητιασικά φάρμακα

Παρουσίαση με θέμα: "Αντιμυκητιασικά φάρμακα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αντιμυκητιασικά φάρμακα

2 Γενικά… Οι λοιμώδεις ασθένειες που προκαλούνται από μύκητες ονομάζονται μυκητιάσεις και συχνά έχουν χρόνιο χαρακτήρα Είναι επιφανειακές και αφορούν μόνο στο δέρμα, αλλά οι μύκητες μπορούν επίσης να εισχωρήσουν μέσα στο δέρμα και να προκαλέσουν υποδόριες ή συστηματικές λοιμώξεις Οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί οργανισμοί, έχουν στερεά κυτταρικά τοιχώματα που περιέχουν χιτίνη και πολυσακχαρίτες και η κυτταρική τους μεμβράνη αποτελείται από εργοστερόλη Οι μυκητιάσεις είναι γενικά ανθεκτικές στα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία των βακτηριδιακών λοιμώξεων Η συχνότητα των μυκητιάσεων συσχετίζεται με την αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που υπόκεινται σε χρόνια ανοσοκαταστολή λόγω μεταμόσχευσης, χημειοθεραπείας, λοίμωξης όπως επίσης και ατόμων που έχουν προσβληθεί από AIDS

3 ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΥΠΟΔΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕIΣ
- Αμφοτερικίνη Β - Βορικοναζόλη - Ιτρακοναζόλη - Κασποφουγκίνη - Κετοκοναζόλη - Φθοριοκαναζόλη - Φθοριοκυτοσίνη

4 Αμφοτερικίνη Β Αμφοτερικίνη Β = πολυενικό μακρολιδικό αντιβιοτικό που υπάρχει στη φύση και παράγεται από τον Streptomyces nodosus Χρήση: φάρμακο εκλογής στη θεραπεία των συστηματικών μυκητιάσεων Τρόπος δράσης: συνδέονται με την εργοστερόλη που υπάρχει στην κυτταρική μεμβράνη των ευαίσθητων μυκήτων και σχηματίζουν πόρους ή διαύλους οι οποίοι διαταράσσουν την λειτουργία της μεμβρανης επιτρέποντας στους ηλεκτρολύτες και σε μικρά μόρια να διαφύγουν από το κύτταρο με αποτέλεσμα τον κυτταρικό θάνατο Αντιμυκητιακό φάσμα: μυκητοκτόνο ή μυκητοστατικό φάρμακο (ανάλογα με το μικροοργανισμό και τη συγκέντρωση του φαρμάκου) Αντοχή: σπάνια αλλά σχετίζεται με τη μειωμένη περιεκτικότητα της μεμβράνης σε εργοστερόλη

5 Αμφοτερικίνη Β Οδός χορήγησης : βραδέως ενδοφλεβίως ή ενδορραχιαία (για τη θεραπεία μηνιγγίτιδας που έχει προκληθεί από μύκητες ευαίσθητους στην αμφοτερικίνη Β) Τα λιποσωματικά σκευάσματα αμφοτερικίνης Β έχουν καλή θεραπευτική δράση και μειωμένη νεφροτοξικότητα κατά την έγχυση Κατανομή: συνδέεται ευρέως με τις πρωτεΐνες του πλάσματος, κατανέμεται σε όλο το σώμα και δεσμεύεται στους ιστούς Απέκκριση: από τα ούρα και την χολή Ανεπιθύμητες ενέργειες: πυρετός και ρίγη, νεφρική βλάβη, υπόταση, αναιμία, νευρολογικές διαταραχές, θρομβοφλεβίτιδα

6 Φθοριοκυτοσίνη Φθοριοκυτοσίνη =είναι ένας συνθετικός αντιμεταβολίτης της πυριμιδίνης που χορηγείται συχνα σε συνδυασμό με αμφοτερικίνη Β για τη θεραπεία των συστηματικών μυκητιάσεων Τρόπος δράσης: το φάρμακο εισέρχεται στα κύτταρα των μυκήτων μέσω του ενζύμου κυτοσινοειδικής περμεάσης το οποίο μετατρέπεται σε ένα ψευδές νουκλεοτίδιο που μεταβολίζεται και προκαλεί διαταραχές στη σύνθεση των πρωτεϊνών και νουκλεινικών οξέων Avτιμυκητιακό φάσμα: είναι αποτελεσματικό στη θεραπεία της χρωμοβλαστομυκητίασης και, όταν χορηγείται σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα, στη θεραπεία της καντιντίασης και της κρυπτοκόκκωσης

7 Φθοριοκυτοσίνη Αντοχή: κατά τη διάρκεια της θεραπείας μπορεί να αναπτυχθεί αντοχή κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δε χρησιμοποιείται μόνη της σαν αντιμυκητιακό φάρμακο, παρά μόνο για τη θεραπεία της χρωμοβλαστομυκητίασης Φαρμακοκινητική: απορροφάται καλά από το στόμα, κατανέμεται σε όλα τα υγρά του σώματος και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό και το αρχικό φάρμακο όσο και οι μεταβολίτες του αποβάλλονται με σπειραματική διήθηση Ανεπιθύμητες ενέργειες: αναστρέψιμη ουδετεροπενία, θρομβοκυτταροπενία, παροδική καταστολή του μυελού των οστών, ηπατική δυσλειτουργία, γαστρεντερικές διαταραχές, εντεροκολίτιδα

8 Κετοκοναζόλη Ήταν η πρώτη δραστική αζόλη από το στόμα για την θεραπεία των συστηματικών μυκητιάσεων Χρησιμοποιείται για την θεραπεία της ιστοπλάσμωσης των πνευμόνων, των οστών, του δέρματος και των μαλακών ιστών Τρόπος δράσης: εμποδίζει την απομεθυλίωση της λανοστερόλης προς εργοστερόλη, την κυριότερη στερόλη των μεμβρανών των μυκήτων και αναστέλλει ρην κυτταρική αύξηση των μυκήτων Αντιμυκητιακό φάσμα: δραστική ενάντια σε πολλούς μύκητες όπως ιστόπλασμα, βλαστομύκητες, κάντιντα και κοκκιδιοειδή αλλά όχι στον ασπέργιλλο Αντοχή: αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στην παρατεταμένη θεραπεία ατόμων με HIV Φαρμακοκινητική: χορηγείται μόνο από το στόμα, απαιτεί όξινο γαστρικό περιεχόμενο για να διαλυθεί, απορροφάται από τον γαστρικό βλεννογόνο, μεταβολίζεται στο ήπαρ και αποβάλλεται μέσω της χολής *Η τροφή, τα αντιόξινα, η σιμετιδίνη και η ριφαμπικίνη μειώνουν την απορρόφηση Ανεπιθύμητες ενέργειες: γαστρεντερική δυσφορία, ενδοκρινικές διαταραχές, ηπατική δυσλειτουργία

9 Φθοριοκοναζόλη Έχει το πλεονέκτημα του ότι δεν έχει ενδοκρινικές παρενέργειες και το ότι διεισδύει άριστα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό Είναι το φάρμακο εκλογής για τον Cryptococcus neoformans, για την καντινταιμία κα την κοκκιδιοειδομυκητίαση Χρησιμοποιείται με μερική επιτυχία για προληπτική θεραπεία με σκοπό την μείωση της μυκητιασιακής λοίμωξης σε δέκτες μοσχευμάτων μυελού των οστών Τρόπος δράσης: αναστέλλει τη σύνθεση της εργοστερόλης στη μεμβράνη των μυκήτων με τον ίδιο τρόπο όπως και η κετοκοναζόλη Αντοχή: αποτυχία στη θεραπεία έχει αναφερθεί σε ορισμένους ασθενείς που έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV Φαρμακοκινητική: Χορηγείται από το στόμα ή ενδοφλεβίως. Η απορρόφησή της είναι άριστη (δεν εξαρτάται από τη γαστρική οξύτητα), διεισδύει στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (φυσιολογικών και φλεγμαινουσών μηνίγγων) και απεκκρίνεται από τους νεφρούς Ανεπιθύμητες ενέργειες: τερατογένεση, ναυτία, έμετος, εξανθήματα, ηπατίτιδα (σπάνια), αλλήλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

10 Ιτρακοvαζόλη Ανήκει στην οικογένεια των αζόλων (συνθετική τριαζόλη) με ευρύ αντιμυκητιασικό φάσμα και απουσία ενδοκρινικών παρενεργειών Είναι το σύγχρονο φάρμακο εκλογής για τη θεραπεία της βλαστομυκητίασης, της ασπεργιλίωσης, της σποροτρίχωσης, της παρακοκκιδιοειδομυκητίασης και της ιστοπλάμωσης Απορροφάται καλά όταν χορηγείται από το στόμα απαιτεί οξύ για να διαλυθεί και το φαγητό αυξάνει τη βιοδιαθεσιμότητά της. Συνδέεται ευρέως με τις πρωτεΐνες του πλάσματος και κατανέμεται ικανοποιητικά στους περισσότερους ιστούς π.χ.των οστών, των πτυέλων και του λιπώδους ιστού αλλά δεν επιτυγχάνονται θεραπευτικές συγκεντρώσεις στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό Μεταβολίζεται ευρέως στο ήπαρ, αλλά δεν αναστέλλει τη σύνθεση των ανδρογόνων Οι ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν ναυτία και εμετό, εξανθήματα, υποκαλιαιμία, υπέρταση, οίδημα και κεφαλαλγία, αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

11 Βορικαναζόλη Είναι αντιμυκητιασικό φάρμακο ευρέος φάσματος
Θεραπευτική χρήση: επιθετική ασπεργίλλωση, σοβαρες λοιμώξεις που προκαλούνται από το Scedosporium apiospermum και το έιδος fusarium Χορηγείται από το στόμα , διεισδύει καλά στους ιστούς και το ΚΝΣ, και η εξάλειψη του γίνεται μέσω του μεταβολισμού Ανεπιθύμητες ενέργειες: παρόμοιες με αυτές των άλλων αζόλων με εξαίρεση την παροδική διαταραχή της όρασης μετά την δόση φαρμάκου

12 Κασποφουγκίνη Είναι το 1ο εγκεκριμένο μέλος των αντιμυκητιασικών φαρμάκων που ονομάζονται « αχινοκανδίνες» Χρησιμοποιείται για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην αμφοτερικίνη Β ή την ιτρακοναζόλη Αντιμυκητιασικό φάσμα: περιορίζεται στα είδη aspergillus και candida Φαρμακοκινητική: δεν είναι δραστική από το στόμα, έχει χρόνο ημιζωης 9-12 ώρες , μεταβολίζεται δια της υδρόλυσης και Ν-ακετυλίωσης και απεκκρίνεται εξίσου στα ούρα και στα κόπρανα Ανεπιθύμητες ενέργειες: πυρετό , εξάνθημα, ναυτία, φλεβίτιδα

13 ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΕΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ
- Τερβιναφίνη - Γκριζεοφουλβίνη - Νυστατίνη - Μικοναζόλη - Κλοτριμαζόλη - Βουτοκοναζόλη - Τερκοναζόλη - Εκοναζόλη

14 Τερβιναφίνη Θεραπευτική χρήση: φάρμακο εκλογής για την αντιμετώπιση των δερματοφυτιών και ιδιαίτερα των ονυχομυκητιάσεων Μηχανισμός δράσης: αναστέλλει την σκουαλενική εποξείδαση των μυκήτων και την σύνθεση της εργοστερόλης Φαρμακοκινητική: είναι δραστική από το στόμα, έχει 40% βιοδιαθεσιμότητα, εναποτίθεται στο δέρμα, στα νύχια και στο λίπος, συσσωρεύεται στο μητρικό γάλα, μεταβολίζεται εκτεταμένα και αποβάλλεται στα ούρα Οι κυριότερες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι οι γαστρεντερικές διαταραχές, η κεφαλαλγία και το εξάνθημα

15 Γκριζεοφουλβίνη Τρόπος δράσης: συσσωρεύεται στους νεοσυντεθέντες κερατινούχους ιστούς όπου προκαλεί αναστολή της μιτωτικής ατράκτου και των μυκητιακών μιτώσεων Η θεραπεία είναι μόνο μυκητοστατική και πρέπει να συνεχίζεται μέχρι να αντικατασταθεί ο μολυσμένος ιστός από φυσιολογικό παρόλο που προκαλεί μια σειρά από σοβαρές φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις Φαρμακοκινητική: Εξαιρετικά λεπτά κρυσταλλοειδή παρασκευάσματα απορροφώνται επαρκώς από τη γαστρεντερική οδό (η απορρόφηση αυξάνεται αν συνδυαστεί με δίαιτα πλούσια σε λιπαρά) και αποβάλλεται μέσω των νεφρών, κυρίως με τη μορφή μεταβολιτών Ανεπιθύμητες ενέργειες: πιθανή έξαρση της διαλύπουσας πορφυρίας,τοξική δράση σε συνδυασμό με αλκοόλ

16 Νυστατίνη Είναι ένα πολυενικό αντιβιοτικό, του οποίου η δομή, η χημική σύσταση, ο τρόπος δράσης και η αντοχή μοιάζουν με αυτά της αμφοτερικίνης Β Η χρήση του περιορίζεται στην τοπική θεραπεία των λοιμώξεων από Candida λόγω της τοξικότητάς του όταν χορηγείται συστηματικά Η απορρόφησή του από τη γαστρεντερική οδό είναι αμελητέα και δε χορηγείται ποτέ παρεντερικά Χορηγείται από το στόμα ("μπούκωμα και κατάποση") για τη θεραπεία της στοματικής καντιντίασης Η αποβολή από τα κόπρανα είναι σχεδόν ποσοτική. Λόγω της ελλιπούς απορρόφησης είναι σπάνιες οι ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά περιστασιακά παρουσιάζονται ναυτία και έμετος

17 Μικοvαζόλη και άλλα τοπικά φάρμακα
Η μικοvαζόλη, η κλοτριμαζόλη, η βουτοκοναζόλη, η τερκοναζόλη και η εκοvαζόλη είναι φάρμακα που δρουν τοπικά και μόνο σπάνια χορηγούνται παρεντερικά λόγω της σοβαρής τους τοξικότητας Ο μηχανισμός δράσης, το αντιμυκητιακό φάσμα, η κατανομή και ο τύπος του μεταβολισμού τους, είναι ίδια με της κετοκοvαζόλης Η τοπική χρήση σχετίζετε με δερματίτιδα εξ επαφής, ερεθισμό του αιδοίου και οίδημα