ΕΥΓΕΝΙΑ-ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΒΛΑΣΤΟΥ

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΥΓΕΝΙΑ-ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΒΛΑΣΤΟΥ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΥΓΕΝΙΑ-ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΒΛΑΣΤΟΥ
ΝΕΚΥΙΑ

2 ΝΕΚΥΙΑ Κεντρικό θέμα της ραψωδίας λ (Νέκυια) είναι η επίσκεψη του Οδυσσέα και των συντρόφων του στον Άδη. Ο Οδυσσέας δεν είναι ο πρώτος μήτε ο μόνος που κατέβηκε ζωντανός στον Άδη: τον πρόλαβε ο Ηρακλής, εντεταλμένος από τον Ευρυσθέα να φέρει στον πάνω κόσμο τον Κέρβερο - άθλος ακατόρθωτος, που τον κατόρθωσε εντούτοις ο Ηρακλής με τη βοήθεια του Ερμή και της Παλλάδας Αθηνάς.

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Με εντολή της Κίρκης ο Οδυσσέας έρχεται στον Άδη για να πάρει χρησμό από τον νεκρό πια μάντη Τειρεσία: να μάθει το τέλος του ασυντέλεστου ακόμη νόστου του. Ήδη στο τέλος της ραψωδίας κ η Κίρκη έδωσε στον Οδυσσέα αρκετές πληροφορίες για το πώς θα φτάσει στον προορισμό του. Τώρα η περιγραφή συμπληρώνεται με πρόσθετα στοιχεία: Ο Άδης βρίσκεται στα πέρατα του Ωκεανού, πέρα από τις βαθιές ροές του, κολλητά στη χώρα των Κιμμερίων, που δεν τους βλέπει ποτέ ο ήλιος - βαρύ και ασήκωτο σκοτάδι τους σκεπάζει μέρα νύχτα. Πλέοντας στον Ωκεανό και ακολουθώντας το ρεύμα του ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του συναντούν τον βράχο όπου δύο ποτάμια «σμίγοντας μεταξύ τους» χύνονται στον Αχέροντα, τον ποταμό του Άδη. Χώνονται σε αυτό το χάσμα και βγαίνουν στην είσοδο του Κάτω Κόσμου.

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Εκεί ο Οδυσσέας προσφέρει χοές στους νεκρούς και θυσίες στον άρχοντα του Κάτω Κόσμου, τον θεό Πλούτωνα. Γύρω από τις θυσίες και τις χοές συγκεντρώνεται πλήθος νεκρών. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Οδυσσέας οι σκιές τους μοιάζουν με σμήνη πουλιών που δεν μιλούν· με την κλαγγή τους όμως σηκώνουν βοή ανήκουστη και τρομερή. Πρώτη συναντά την ψυχή του Ελπήνορα. Είναι ο σύντροφός του εκείνος που έμεινε άταφος στο νησί της Κίρκης και πρέπει να ταφεί το γρηγορότερο, για να ησυχάσει η ψυχή του στον Άδη. Ζητά από τον Οδυσσέα να κάψει το σώμα του και να σηκώσει τύμβο προς τιμήν του με καρφωμένο ένα κουπί επάνω του, για να μην ξεχαστεί απ’ τους ανθρώπους.

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Έπειτα εμφανίζεται ο Τειρεσίας. Ενημερώνει τον Οδυσσέα για τον θυμό του Ποσειδώνα που είναι η αιτία των περιπετειών που τον έχουν βρει ως τώρα και θα τον βρουν στη συνέχεια. Προφητεύει όσα θα συμβούν στο νησί του θεού Ήλιου, με αποτέλεσμα τον χαμό όλων των συντρόφων του Οδυσσέα, καθώς και την επιστροφή του στην Ιθάκη, όπου θα πρέπει να αντιμετωπίσει τους μνηστήρες και να τους εκδικηθεί. Στη συνέχεια συμβουλεύει τον ήρωα για τον τρόπο με τον οποίο θα εξιλεώσει τον Ποσειδώνα με τα ακόλουθα λόγια:

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Όταν ωστόσο τους μνηστήρες, στο παλάτι, με το χαλκό που κόβει τους σκοτώσεις, είτε με δόλο ή και φανερά, τότε πιάσε στο χέρι σου κουπί καλά αρμοσμένο και κίνησε, ώσπου να φτάσεις σ’ ανθρώπους που δεν είδαν θάλασσα, που αλατισμένο δεν τρων το φαγητό τους ˙ δεν ξέρουν καν τα πλοία, βαμμένα κόκκινα στα μάγουλά τους, ή τα καλά κουπιά, που γίνονται φτερά των καραβιών. Και θα σου πως κι άλλο σημάδι πεντακάθαρο – μην το ξεχάσεις ˙ όταν στο δρόμο σου βρεθεί οδοιπόρος να πει πως λιχνιστήρι φέρνεις στον όμορφο ώμο σου, τότε κι εσύ μπήξε στο χώμα το καλάρμοστο κουπί, και πρόσφερε θυσίες καλές στο μέγα Ποσειδώνα […]. Οδύσσεια, λ Τέλος τον ενημερώνει ότι θα πεθάνει μακριά από τη θάλασσα, στα βαθιά γεράματα, περιτριγυρισμένος από ανθρώπους και λαούς που θα ζουν ευτυχισμένοι.

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Τελευταία έρχεται η Αντίκλεια, που ο πόνος του παιδιού της την έστειλε νωρίτερα στον κόσμο των νεκρών. Η συζήτησή της με τον Οδυσσέα κινείται γύρω από πρόσωπα και ονόματα πολύ αγαπημένα: την Πηνελόπη, τον Τηλέμαχο και τον Λαέρτη. Ο Οδυσσέας προσπαθεί να την αγκαλιάσει αλλά η άσαρκη σκιά της ξέφυγε από τα χέρια του. Η Αντίκλεια τότε αναλαμβάνει το χρέος να διδάξει το παιδί της για τη μοίρα των θνητών όταν τους βρίσκει ο θάνατος: Αυτή είναι η μοίρα των βροτών, όταν κάποιος πεθαίνει: δεν συγκρατούνε πια τα νεύρα του τις σάρκες και τα κόκαλά του ˙ όλα τους τα δαμάζει το μένος της πυράς που λαμπαδιάζει, αφού η ζωή του φεύγει κι αφήσει τα λευκά του οστά – μόνο η ψυχή πάει, πέταξε, σαν όνειρο, και φτερουγίζει. Οδύσσεια, λ

8 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Καθώς ο πρώτος κύκλος των διαλογικών συνομιλιών του Οδυσσέα πάει να κλείσει, εμφανίζεται ένα πλήθος γυναικών, σύζυγοι και θυγατέρες διάσημων ηρώων. Πίνουν μία προς μία αίμα και εξιστορούν το γένος τους. Στο σημείο αυτό ο Οδυσσέας διακόπτει ξαφνικά την αφήγησή του με το δικαιολογητικό ότι η ώρα είναι πια περασμένη, όλοι έχουν κουραστεί και πρέπει να πάνε για ύπνο. Ο Οδυσσέας –και πίσω από αυτόν ο Όμηρος – αναδεικνύεται σε έναν εξαιρετικό μαέστρο της αφηγηματικής τέχνης, καθώς με τη διακοπή αυτή δοκιμάζει τους ακροατές του (τους Φαίακες που τον ακούν, την Αρήτη και τον Αλκίνοο)· αλλά και ο Όμηρος δοκιμάζει το δικό του ακροατήριο (της εποχής του και κάθε εποχής). Η αγωνία για τη συνέχεια της διήγησης κορυφώνεται, ενώ δίνεται στον Αλκίνοο η ευκαιρία να επαινέσει με τα πιο θερμά λόγια τον φιλοξενούμενό του που κατέχει στην εντέλεια την τέχνη της διήγησης, όπως ένας επαγγελματίας αοιδός. Εσένα ωστόσο και τα λόγια σου έχουν μορφή και το μυαλό σου λάμπει ˙ ξέρεις την τέχνη να ιστορείς, σαν αοιδός με άρτια γνώση, και των Αργείων τα βάσανα και τα δικά σου πάθη τα λυπητερά. Οδύσσεια, λ  

9 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Μεγαλύτερος έπαινος για τον Οδυσσέα δεν θα μπορούσε να ακουστεί αυτήν την ώρα, γιατί η εξομοίωσή του με αοιδό όχι μόνο τον συγκρίνει με τον Δημόδοκο που τραγουδά στο παλάτι του Αλκίνοου και τους άλλους άξιους ομοτέχνους του, αλλά φαίνεται να τον ανεβάζει και ένα σκαλί πιο πάνω. Έτσι ο Οδυσσέας ξεκινά και πάλι την εξιστόρηση των περιπετειών του. Πρώτη περιγράφει τη συνομιλία του με τον Αγαμέμνονα. Κλαίγοντας ο Αγαμέμνονας εξιστορεί τα σχετικά με την άγρια δολοφονία του από τη γυναίκα του την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο. Καλοτυχίζει τον Οδυσσέα για τη σύνεση και την πίστη της γυναίκας του, όμως τον συμβουλεύει να είναι πάντα προσεκτικός και να μην εμπιστεύεται τις γυναίκες.

10 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Ακολουθεί η ψυχή του Αχιλλέα. Ο Οδυσσέας καλοτυχίζει τον Αχιλλέα για το γεγονός ότι ακόμα και στον Κάτω Κόσμο διατηρεί την ισχύ και το γόητρο που είχε ανάμεσα στους ζωντανούς, εκείνος όμως πλέκει το μεγαλύτερο ύμνο στη ζωή που ακούγεται ποτέ από τα χείλη ενός ομηρικού ήρωα: Μη θες να με παρηγορήσεις για το θάνατό μου, Οδυσσέα γενναίε ˙ θα προτιμούσα πάνω στη γη να ζούσα, κι ας ξενοδούλευα σε κάποιον, άκληρο πια που να μην έχει και μεγάλο βιος, παρά να είμαι ο άρχοντας στον κάτω κόσμο των νεκρών. Οδύσσεια λ Έπειτα ο Αχιλλέας ζητά να μάθει πληροφορίες για τον πατέρα του τον Πηλέα και τον γιο του τον Νεοπτόλεμο. Ο Οδυσσέας επαινεί τα πολεμικά κατορθώματα του Νεοπτόλεμου στην Τροία, το θάρρος και τη γενναιότητά του και η ψυχή του Αχιλλέα αποχωρεί γεμάτη χαρά και υπερηφάνεια.

11 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Τελευταίο συναντά ο Οδυσσέας τον Αίαντα τον Τελαμώνιο, ο οποίος είναι ακόμα οργισμένος για τη νίκη του Οδυσσέα κατά την κρίση των όπλων του νεκρού Αχιλλέα. Ο Οδυσσέας προσπαθεί να συμφιλιωθεί μαζί του και να του μιλήσει, όμως ο Αίαντας δεν συγχωρεί τον Οδυσσέα και τον προσπερνά αμίλητος.

12 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡΑΨΩΔΙΑΣ Στο τέλος του δεύτερου κύκλου των διαλογικών συνομιλιών του Οδυσσέα έρχονται πολλοί γνωστοί ήρωες, που όμως δεν μιλούν, με εξαίρεση τον Ηρακλή. Ο Οδυσσέας τους αντικρίζει και τους αναγνωρίζει. Είναι κατά σειρά: ο δικαστής του κάτω κόσμου Μίνως· ο πάλαι ποτέ ασυναγώνιστος κυνηγός Ωρίων · ο Τιτυός καθηλωμένος, να του τρων το συκώτι δύο γύπες· ο Τάνταλος στη λίμνη, να μην μπορεί να πιει νερό μήτε να φτάσει τους καρπούς που κρέμονται πάνω από το κεφάλι του· ο Σίσυφος, κάθιδρος και σκεπασμένος από σκόνη, να προσπαθεί, με χέρια και με πόδια, να ανεβάσει τον βράχο στην κορυφή, εκείνος να ξανακυλά στο ίσωμα και πάλι από την αρχή. Τελευταία εμφανίζεται η σκιά του θνητού Ηρακλή, που αφηγείται στον Οδυσσέα τον δικό του άθλο, να κατέβει ζωντανός στον Άδη για φέρει επάνω τον Κέρβερο. Πιο πέρα και πιο μέσα παραμονεύουν στα άδυτα του Άδη τέρατα αποτρόπαια, όπως το κεφάλι της Γοργώς. Ο φόβος τους δίνει το σήμα της επιστροφής στον Οδυσσέα. Σύντροφοι και αρχηγός αναζητούν τώρα το πλοίο, που θα τους φέρει ξανά στον πάνω κόσμο· εκείνο αναπλέει τις ροές του Ωκεανού, πρώτα με τα κουπιά και ύστερα με πρίμο αγέρι. Έτσι τελειώνει η «Νέκυια».

13 ΤΕΛΟΣ ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ