Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ B΄ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ : Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ : ΜΕΓΑΠΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ , ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΕ09 ΠΑΠΠΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ , ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΠΕ19

Οικονομική Κρίση και Πληθωρισμός
ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ PROJECT ΟΜΑΔΑ 1η 1. Νάτσιος Διονύσιος 2. Παππά Ευσταθία 3. Τσιγάρας Δημήτριος 4. Χαλκιά Παναγιώτα ΟΜΑΔΑ 2η 1. Αλουσάι Μαρινέλα 2. Μήτσιου Βασιλική 3. Πάτσο Αλέξανδρος 4. Ρόκομα Ευσταθία ΟΜΑΔΑ 3η 1. Δήμου Αναστασία 2. Κοστρένι Χαμήτε 3. Μπούλα Χαρά ΟΜΑΔΑ 4η 1. Αντωνίου Ελένη 2. Κωστακιώτη Βασιλική 3. Παπαϊωάννου Αλεξάνδρα

Στις παρακάτω διαφάνειες αναλύουμε τον πληθωρισμό, τις μορφές του και το συσχετισμό του με την Οικονομική Κρίση.

Η έννοια του πληθωρισμού Πληθωρισμός είναι η διαρκής και συνεχιζόμενη τάση αύξησης του γενικού επιπέδου των τιμών. Επομένως, δεν πρόκειται για μια στατική κατάσταση με υψηλό επίπεδο τιμών, αλλά για μια δυναμική διαδικασία, στην οποία το επίπεδο των τιμών αυξάνει συνεχώς. Ακόμη και στην περίπτωση που το επίπεδο των τιμών παραμένει σταθερό αλλά υφίσταται μια προσωρινά συγκαλυμμένη και αφανή τάση ανόδου, πάλι θεωρούμε ότι υπάρχει πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός παρουσιάζει τις ακόλουθες διακρίσεις: 1) Ανάλογα με τη διάρκεια 2) Ανάλογα με την ένταση των πληθωριστικών φαινομένων 3) Ανάλογα με τη φάση της οικονομικής συγκυρίας 4) Ανάλογα με τη δυνατότητα ή μη ελέγχου 5) Ανάλογα με την αιτία 6) Ανάλογα με τη δυνατότητα πρόβλεψης 7) Λοιπά είδη πληθωρισμού

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 1. Πληθωρισμός Με τον όρο αυτό νοείται το φαινόμενο εκείνο στο οποίο παρουσιάζεται συνεχής αύξηση των τιμών των διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών με ρυθμό μεγαλύτερο από εκείνο ο οποίος θα αποτελούσε κίνητρο επιχειρηματικής δραστηριότητας και οικονομικής ανάπτυξης. Ο πληθωρισμός εκδηλώνεται με τη μείωση της αγοραστικής αξίας του χρήματος. Εκφράζεται με μία γενική και συνεχή άνοδο των τιμών έτσι που με την ίδια ποσότητα χρήματος δεν μπορούμε να αγοράσουμε την ίδια όπως πριν ποσότητα προϊόντων, της ίδιας ποιότητας. «Το χρήμα έχασε την αξία του», για την κοινή γλώσσα σημαίνει πληθωρισμός. 2. Αντιπληθωρισμός Με τον όρο αυτό νοείται περίοδος γενικής μείωσης τιμών. Ενώ ο πληθωρισμός ευνοεί τους οφειλέτες και αυτούς που αντλούν εισοδήματα από κέρδη σε βάρος των δανειστών και των προσώπων σταθερού εισοδήματος, οι επιδράσεις του αντιπληθωρισμού είναι αντίθετες. Ας υποτεθεί ότι ένας πιστωτής δανείζει σήμερα ένα ποσό το οποίο πρόκειται να του επιστραφεί μετά από ένα έτος. Αν στο μεταξύ οι τιμές έχουν διπλασιαστεί, θα λάβει ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο μισό της πραγματικής αγοραστικής δύναμης η οποία έπρεπε να του επιστραφεί. 3. Στασιμοπληθωρισμός (Πληθωρισμός Ύφεσης) Με τον στασιμοπληθωρισμό συνεχίζεται μεν η ύψωση των τιμών των αγαθών και των αμοιβών των συντελεστών της παραγωγής, αλλά διακόπτεται ή περιορίζεται στο ελάχιστο η αύξηση των άλλων οικονομικών μεγεθών. Ο στασιμοπληθωρισμός είχε σημειωθεί και στο παρελθόν, αλλά απέκτησε μεγάλη σημασία και έγινε αντικείμενο εντατικής μελέτης στο τέλος του 1973 μετά από την εμφάνιση ανεργίας σε μεγάλη έκταση

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 4. Συμπιεσμένος Πληθωρισμός Είναι η περίπτωση εκείνη που οι τιμές παραμένουν σταθερές διότι επεμβαίνει το Κράτος στη διαμόρφωση των τιμών, με σκοπό να συγκρατήσει τις τιμές σε επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο στο οποίο θα διαμορφώνονται σύμφωνα με το νόμο προσφοράς και ζήτησης (Αστυνόμευση της Οικονομίας). 5. Έρπων Πληθωρισμός Είναι μορφή του πληθωρισμού μικρής έντασης που η αύξηση των τιμών δεν είναι μεγαλύτερη από 4,5% το χρόνο. 6. Καλπάζων Πληθωρισμός (Υπερπληθωρισμός) Είναι ο πληθωρισμός που τον χαρακτηρίζει συνεχής και απότομη αύξηση των τιμών, η οποία αποτελεί το σύνθημα για αύξηση των αμοιβών και του κόστους στην παραγωγή, η οποία πάλι προκαλεί νέα και μεγαλύτερη ύψωση των τιμών. Είναι φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από αδιάκοπο κυνηγητό μισθών – τιμών – κερδών και έχει σαν συνέπεια την τέλεια πτώση της αξίας του χρήματος και δημιουργεί την τάση της απαλλαγής από αυτό, με αντάλλαγμα οποιοδήποτε αγαθό. Στην περίπτωση του καλπάζοντος πληθωρισμού, συμβαίνει αποδιοργάνωση της παραγωγής και της κοινωνικής ακόμη τάξης. Με την πτώση της αξίας του χρήματος ο πλούτος μεγάλων ομάδων του πληθυσμού εξαφανίζεται τελείως. Οι οφειλέτες καταδιώκουν τους δανειστές των για την εξόφληση των χρεών των με χρήμα χωρίς αξία. Οι κερδοσκόποι αποκτούν μεγάλα κέρδη. Οι νοικοκυρές τρέχουν να δαπανήσουν τις αποδοχές των συζύγων τους προτού να υψωθούν οι τιμές ακόμη περισσότερο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται πριν από τον πληθωρισμό «πηγαίναμε στα καταστήματα με λεφτά στις τσέπες και γυρίζαμε με τρόφιμα στα καλάθια. Τώρα πάμε με λεφτά στα καλάθια και γυρίζουμε με τρόφιμα στις τσέπες»

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ 7. Εισαγόμενος πληθωρισμός Εισαγόμενος πληθωρισμός υπάρχει στην περίπτωση αύξησης πρώτων υλών ή των τιμών των αύξησης της ζήτησης των εγχώριων προϊόντων από το εξωτερικό. 8. Κατευθυνόμενος πληθωρισμός Κατευθυνόμενος πληθωρισμός υπάρχει όταν οι νομισματικές αρχές αυξάνουν την προσφορά χρήματος. 9. Πληθωρισμός αδράνειας Πληθωρισμός αδράνειας ονομάζεται ο πληθωρισμός, ο ρυθμός αύξησης του οποίου είναι σταθερός. Διαφέρει από τον στασιμοπληθωρισμό που συναντάται όταν υπάρχει ταυτόχρονα πληθωρισμός κι ανεργία (ύφεση). 10. Αφανής πληθωρισμός Αφανής είναι ο πληθωρισμός όταν υπάρχουν πληθωριστικές πιέσεις αλλά εξουδετερώνονται με συνέπεια να μην αυξάνονται οι τιμές. Ο ΔΤΚ αποτελείται από όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που αγοράζονται για κατανάλωση από τον πληθυσμό αναφοράς.

Συνέπειες του πληθωρισμού Ο πληθωρισμός είναι ένα φαινόμενο που διαταράσσει την ομαλή λειτουργία του οικονομικού συστήματος και ασκεί σημαντικές επιδράσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας. Θα αναφερθούμε στις δυσμενείς επιπτώσεις που έχει ο πληθωρισμός στη διανομή του εισοδήματος. Το πραγματικό εισόδημα ενός ατόμου ή μιας οικονομίας εξαρτάται από το ονομαστικό , δηλαδή το χρηματικό εισόδημα, και από το επίπεδο των τιμών, επειδή : Πραγματικό εισόδημα = Όταν αυξάνεται το επίπεδο των τιμών, το πραγματικό εισόδημα μειώνεται και αντίστροφα.

Συνέπειες του πληθωρισμού 1) Σταθερά χρηματικά εισοδήματα Είναι φανερό ότι ο πληθωρισμός πλήττει όλα τα άτομα που το χρηματικό του εισόδημα είναι σταθερό ή αυξάνεται με ρυθμό μικρότερο από το ρυθμό του πληθωρισμού, γιατί σε αυτήν την περίπτωση μειώνεται το πραγματικό τους εισόδημα και, κατά συνέπεια , το βιοτικό τους επίπεδο. Τα άτομα αυτά είναι συνταξιούχοι , οι μισθωτοί και γενικά οι υπάλληλοι , που ο μισθός τους δεν αναπροσαρμόζεται συχνά. Αντίθετα, ο πληθωρισμός ευνοεί , ή τουλάχιστον δεν πλήττει, τα άτομα που το εισόδημα τους προέρχεται από κέρδη, γιατί τα κέρδη συνήθως αυξάνονται μαζί με τον πληθωρισμό. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πολλές κατηγορίες μισθωτών μπορεί να προφυλάσσονται από τον πληθωρισμό με ρήτορες για αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή (ΑΤΑ). Αυτό σημαίνει ότι το συμβόλαιο εργασίας περιλαμβάνει και έναν όρο (ρήτρα) για αυτόματη αύξηση των αποδοχών ίση με το ρυθμό πληθωρισμού. Σε αυτήν την περίπτωση δεν επέρχεται μείωση της αγοραστικής δύναμης. 2) Αποταμιευτές Ο πληθωρισμός μειώνει την αξία των αποταμιευτών. Τα άτομα που πλήττονται περισσότερο είναι οι μικροί αποταμιευτές που δεν έχουν δυνατότητα έγκαιρης και ασφαλούς επένδυσης των χρημάτων τους. Είναι φανερό ότι ο πληθωρισμός αποτελεί αντικίνητρο για αποταμίευση. Έτσι, σε περιόδους έντονου πληθωρισμού αυξάνεται η κατανάλωση και μειώνεται η αποταμίευση.

Συνέπειες του πληθωρισμού 3) Δανειστές και χρεώστες Ο πληθωρισμός τείνει να ευνοεί αυτούς που δανείζονται και να ζημιώνει αυτούς που δανείζουν. Παράδειγμα : Έστω ένας δανείζεται 100 ΕΥΡΩ για ένα χρόνο με επιτόκιο 10%. Αν στο τέλος του έτους που θα πρέπει να εξοφληθεί το δάνειο το επίπεδο των τιμών έχει αυξηθεί κατά 25%, τότε η πραγματική αξία των 100 ΕΥΡΩ που επιστρέφονται θα είναι (100/1.25) =80 ΕΥΡΩ. Αν λάβουμε υπόψη μας και τον τόκο είναι ( (110/1.25)= 88 ΕΥΡΩ). Στην ουσία έχει γίνει μεταβίβαση αγοραστικής δύναμης από τον πιστωτή στο χρεώστη, ποσού 22 ΕΥΡΩ ( ). Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η παραπάνω μεταβίβαση αγοραστικής δύναμης από τους πιστωτές στους χρεώστες πραγματοποιείται μόνο, αν δεν αναμένεται ή δεν προβλέπεται πληθωρισμός. Αν, όμως, ο πληθωρισμός είναι αναμενόμενος, που είναι και συνήθης περίπτωση, τότε μπορεί να ληφθεί υπόψη στον καθορισμό του επιτοκίου. Έτσι, αν στο παράδειγμά μας το επιτόκιο αυξηθεί κατά το ρυθμό του πληθωρισμού, δηλαδή γίνει 35%, ο πιστωτής στο τέλος του έτους θα πάρει 135 ευρώ των οποίων η πραγματική αξία θα 108 ευρώ. Άρα το επιτόκιο καλύπτει τουλάχιστον το ρυθμό πληθωρισμού. Αν ο δανειστής ήθελε να πάρει στο τέλος του χρόνου 110 ευρώ σε σταθερές τιμές , τότε το επιτόκιο πρέπει να γίνει 37,5% Ώστε

Τα αίτια του πληθωρισμού Οι οικονομολόγοι διακρίνουν διάφορα είδη πληθωρισμού που αντιστοιχούν σε διαφορετικές απόψεις για τα αίτια που τον προκαλούν. Θα δώσουμε τα βασικά σημεία των δύο πιο σημαντικών απόψεων που αναφέρονται στον πληθωρισμό ζήτησης και στον πληθωρισμό κόστους.

Πληθωρισμός ζήτησης Κατά την άποψη αυτή ο πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα υπερβάλλουσας ζήτησης. Όπως αναφέραμε προηγουμένως, καθώς η οικονομία πλησιάζει το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης, αρχίζουν να δημιουργούνται στενότητες στην αγορά ορισμένων παραγωγικών συντελεστών, με συνέπεια την αύξηση της τιμής τους. Η αύξηση της τιμής των παραγωγικών συντελεστών προκαλεί αύξηση του κόστους παραγωγής και, επομένως, αύξηση της τιμής των προϊόντων. Όταν η οικονομία φτάσει στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης, παραπέρα αύξηση της συνολικής ζήτησης είναι εξ ορισμού πληθωριστική, εφόσον δεν αυξάνεται η παραγωγή.

Πληθωρισμός κόστους Η άποψη ότι ο πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα υπερβάλλουσας ζήτησης δεν εξηγεί γιατί υπάρχει πληθωρισμός και σε περιόδους χαμηλής σχετικά ζήτησης, δηλαδή σε περιόδους ανεργίας και μείωσης εισοδήματος. Ο πληθωρισμός κόστους τονίζει το ρόλο των εργατικών σωματείων και τη δύναμη ολιγοπωλίων. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, τα εργατικά σωματεία ή ορισμένα από αυτά έχουν αρκετή δύναμη, ώστε να μπορούν να πετυχαίνουν αυξήσεις των μισθών και των ημερομισθίων, ακόμα και όταν υπάρχει ανεργία. Από την μεριά τους τα μεγάλα μονοπώλια και ολιγοπώλια έχουν αρκετή δύναμη στην αγορά, ώστε να μεταβιβάζουν τις αυξήσεις του κόστους, που προκαλούνται από την αύξηση των εργατικών μισθών, στους αγοραστές αυξάνοντας την τιμή του προϊόντος. Πολλά, όμως, από τα προϊόντα αυτά αποτελούν πρώτη ύλη για την παραγωγή άλλων αγαθών, που σημαίνει αύξηση του κόστους και της τιμής τους. Κατά αυτόν τον τρόπο η αρχική αύξηση του κόστους σε ορισμένους κλάδους διαχέεται σε ολόκληρη την οικονομία, με αποτέλεσμα, την αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών. Είναι φανερό ότι η παραπάνω διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει τόσο από τα εργατικά σωματεία όσο (αύξηση μισθών) όσο και από τις επιχειρήσεις (αύξηση κερδών). Στον πληθωρισμό κόστους ανήκει φυσικά και η περίπτωση που η αύξηση του κόστους προέρχεται από την αύξηση της τιμής ορισμένων βασικών πρώτων υλών και ενέργειες, κυρίως της τιμής του πετρελαίου

Στασιμοπληθωρισμός Σε παλαιότερες περιόδους ο πληθωρισμός και η ανεργία ήταν φαινόμενα που δεν μπορούσαν να παρατηρηθούν ταυτόχρονα. Σε περιόδους αύξησης παρατηρούσαμε αύξηση των τιμών, αλλά ταυτόχρονα οικονομική ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας. Σε περιόδους ύφεσης παρατηρούσαμε κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας και αύξηση της ανεργίας, αλλά ταυτόχρονα πτώση του πληθωρισμού. Με άλλα λόγια ο πληθωρισμός και η ανεργία παρουσιάζουν αντίθετες μεταβολές. Μετά το 1965 οι ανεπτυγμένες οικονομίες παρουσιάζουν διαφορετική συμπεριφορά. Ανεργία και πληθωρισμός συνυπάρχουν ή ακόμη μπορεί να αυξάνονται ταυτόχρονα. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε στασιμοπληθωρισμός, γιατί παρατηρείται πληθωρισμός και ταυτόχρονα η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση στασιμότητας ή ανεργίας.

Στασιμοπληθωρισμός Οι Κεϋνσιανιστές οικονομολόγοι πιστεύουν ότι υπάρχουν τριβές στην οικονομία που μπορούν να προκαλούν πληθωρισμό. Για τους Κεϋνσιανιστές υπάρχει μια αντίστροφη σχέση ανεργίας και πληθωρισμού, ώστε όταν ανεβαίνει το ένα πέφτει το άλλο. Αυτή η σχέση περιγράφεται με την καμπύλη Phillips. Η απεικόνιση της καμπύλης Phillips δίνεται στο σχήμα 1 όπου ο οριζόντιος άξονας αντιπροσωπεύει το ποσοστό ανεργίας και ο κάθετος το ρυθμό μεταβολής του ονομαστικού μισθού. Μια παραλλαγή της καμπύλης Phillips απεικονίζει στον κάθετο άξονα του διαγράμματος το ρυθμό μεταβολής των τιμών (πληθωρισμός). ΣΧΗΜΑ 1

Συνέπειες Πληθωρισμού Η σπουδαιότερη συνέπεια του πληθωρισμού είναι η μείωση του πραγματικού εισοδήματος των εργαζομένων και ιδιαίτερα των συνταξιούχων, ενώ αντίθετα με την άνοδο των τιμών αυξάνονται τα κέρδη των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μονοπωλιακών συγκροτημάτων και ταυτόχρονα μειώνεται το βάρος των χρεών τους. Στο εσωτερικό ο πληθωρισμός θέτει σε προνομιακή θέση τους χρεώστες σε σχέση με τους πιστωτές, γιατί οι τελευταίοι παίρνουν πίσω χρήματα που έχουν μειωμένη αγοραστική αξία σε σχέση με τη στιγμή που τα δάνεισαν.

Συνέπειες Πληθωρισμού Άλλη συνέπεια του πληθωρισμού είναι η μείωση της πραγματικής αξίας των αποταμιεύσεων, όταν το ποσοστό του πληθωρισμού είναι μεγαλύτερο από το επιτόκιο αποταμιεύσεων. Στον τομέα των επενδύσεων η αύξηση της τιμής των πρώτων υλών και η πιθανή αύξηση των μισθών μπορούν να επιδράσουν ανασταλτικά ενώ οι επενδύσεις σε ακίνητα, μετοχές ή αξίες του εξωτερικού αποφέρουν περισσότερο. Στον τομέα του εξωτερικού εμπορίου ο πληθωρισμός σε μία χώρα οδηγεί στην αύξηση των πωλήσεων προϊόντων που προέρχονται από χώρες που δεν θίγονται από πληθωρισμό, γιατί τα προϊόντα αυτά στοιχίζουν φθηνότερα από τα εγχώρια, που οι τιμές τους έχουν αυξηθεί. Αυτό έχει επιπτώσεις στο εξωτερικό εμπόριο με αύξηση των εισαγωγών και αντίστοιχη μείωση των εξαγωγών.

Συνέπειες Πληθωρισμού Άλλη συνέπεια, την οποία έχει ο πληθωρισμός είναι και η δημιουργία πανικού, ο οποίος οφείλεται στην αμφιβολία για το «αύριο» στην ανασφάλεια που νιώθει μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων και στην έλλειψη εμπιστοσύνης προς το Κράτος. Ο φόβος όμως και η αμφιβολία που δημιουργούνται εκτός από τις οικονομικές συνέπειες έχουν και πολιτικές, διότι δίνεται αφορμή και πεδίο δράσης σε δημιουργικά και επαναστατικά συστήματα, να κατευθύνουν τις μάζες, με το πρόσχημα της επίλυσης των οικονομικών τους προβλημάτων, σε ιδιοτελείς σκοπούς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα επικράτησαν (επαναστατικά ή ειρηνικά), σε περιόδους οικονομικής κρίσης.

Καταπολέμηση Πληθωρισμού Η πείρα των τελευταίων χρόνων μας κάνει όλους, ειδικούς ή όχι, πιο σκεπτικούς και λιγότερο αισιόδοξους στην ανεύρεση των πηγών του πληθωρισμού και στην λήψη μέτρων για την καταπολέμηση του. Είναι κοινή η διαπίστωση σχεδόν όλων των οικονομολόγων, ότι η χάραξη μίας πορείας αντιπληθωριστικής πολιτικής είναι έργο πολύ δύσκολο. Μεταξύ των οικονομολόγων δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία στις μεθόδους που πρέπει να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Έτσι δεν έχει ακόμα διατυπωθεί αποδεκτή αντιπληθωριστική πολιτική, αλλά σκέψεις και απόψεις, των διαφόρων οικονομολόγων, μερικές από τις οποίες είναι και οι παρακάτω:

Καταπολέμηση Πληθωρισμού Ζητήσεως Για την καταπολέμηση του πληθωρισμού ζητήσεως εφαρμόζονται οι παρακάτω μέθοδοι για την μείωση της υπερβολικής ζήτησης. Η επιλογή της μεθόδου που πρέπει να εφαρμοστεί ανήκει στην κυβέρνηση κάθε χώρας, η οποία πρέπει να αποφασίσει σε ποιο οικονομικό φορέα πρέπει να περικόψει την υπερβολική αυτή ζήτηση, επειδή κάθε μέθοδος πλήττει περισσότερο ή λιγότερο τους διάφορους τομείς (Δημόσιο, Νοικοκυριά, Επιχειρήσεις κλπ). 1) Πολιτική Περικοπής των Δημοσίων Δαπανών Η περικοπή των Δημοσίων δαπανών μειώνει την ποσότητα του κυκλοφορούντος χρήματος και την ζήτηση και συντελεί στον περιορισμό του πληθωρισμού. 2) Φορολογική Πολιτική Αντιπληθωρισμού Η αύξηση των φόρων, μειώνει το πραγματικό εισόδημα και την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή και έτσι συντελεί στον περιορισμό της ενεργούς ζήτησης.

Καταπολέμηση Πληθωρισμού Κόστους Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται για την καταπολέμηση του πληθωρισμού ζητήσεως επιδρούν αρνητικά στην καταπολέμηση του πληθωρισμού κόστους και η εφαρμογή τους μπορεί να οδηγήσει, παράλληλα με τον πληθωρισμό και σε στασιμότητα της οικονομικής ανάπτυξης δηλαδή στον στασιμοπληθωρισμό. Για την καταπολέμηση του πληθωρισμού κόστους, θα πρέπει πρώτα να γίνει διάγνωση της αιτίας που τον προκάλεσε και μετά να εφαρμοστούν μέτρα εναντίον της αιτίας αυτής. Με βάση τις παραπάνω σκέψεις είναι δυνατό να εφαρμοστούν τα παρακάτω μέτρα: 1) Όταν ο πληθωρισμός οφείλεται σε αύξηση μισθών και ημερομισθίων τότε επιχειρείται να αντιμετωπιστεί με το να υποβοηθήσουμε τις δραστηριότητες εκείνες που βοηθάνε στην αύξηση της παραγωγής, έτσι ώστε η αύξηση των μισθών να έχει αντίκρισμα σε αγαθά. Επίσης επιδιώκεται η πολιτική λιτότητας σε παραπέρα αυξήσεις των μισθών και των εισοδημάτων (Πάγωμα μισθών). 2) Όταν ο πληθωρισμός προέρχεται από υπερβολικά κέρδη, τότε επιχειρείται η αντιμετώπιση του με τον έλεγχο τιμών, την ακριβή κοστολόγηση και τον καθορισμό μικρού ποσοστού κέρδους στο εμπόριο των αγαθών. 3) Ο εισαγόμενος πληθωρισμός, που οφείλεται στο μεγάλο κόστος των πρώτων υλών ή των τελικών αγαθών, αντιμετωπίζεται με την προσπάθεια για την ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής, ώστε να παράγονται στο εσωτερικό τα ίδια αγαθά ή υποκατάστατα αυτών με μικρότερο κόστος. 4) Ο πληθωρισμός κόστους, που είναι εισαγόμενος και προέρχεται από αγαθά με ανελαστική ζήτηση (π.χ. το πετρέλαιο) είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να αντιμετωπιστεί.

Καταπολέμηση Πληθωρισμού Ζητήσεως Όπως γίνεται αντιληπτό, η αντιμετώπιση του πληθωρισμού κόστους είναι πάρα πολύ δύσκολη. Τα μέτρα, που εφαρμόζονται αποβλέπουν στο να πείσουν τους εργάτες και εργοδότες να πάψουν να ανταγωνίζονται στις αυξήσεις των τιμών και των μισθών μεμονωμένα, αλλά σε σχέση με την παραγωγικότητα. Πέρα όμως από τα παραπάνω μέτρα που αναπτύχθηκαν, κάθε πολίτης έχει την υποχρέωση και την δύναμη να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Αν όλα τα στρώματα του πληθυσμού, εργάτες, αγρότες και επιχειρηματίες αντιληφθούν ότι η ευημερία τους εξαρτάται τόσο από την αγοραστική δύναμη του χρήματος όσο και υπό τις χρηματικές τους απολαβές, ίσως αυτό τους οδηγήσει στο να μετριάσουν στο μέλλον τις απαιτήσεις τους για μεγαλύτερες τιμές των αγαθών και υψηλότερες χρηματικές αμοιβές. Η συμπεριφορά αυτή των διαφόρων στρωμάτων του πληθυσμού θα είχε ευνοϊκό αποτέλεσμα στην σταθερότητα, γιατί όλες οι αυξήσεις των τιμών θα διοχετευόντουσαν σε αύξηση της απασχόλησης και του πραγματικού κοινωνικού προϊόντος, παρά σε υψώσεις των τιμών.

Νομισματική Πολιτική για την Αντιμετώπιση του Πληθωρισμού Για την καταπολέμηση του πληθωρισμού το κράτος μπορεί να χρησιμοποιήσει εκτός από τα μέτρα Δημοσιονομικής πολιτικής και μέτρα Νομισματικής πολιτικής τα οποία βρίσκουν εφαρμογή στην καταπολέμηση των πληθωρισμών ζητήσεως και κόστους. Τα μέτρα Νομισματικής Πολιτικής μπορούν να εφαρμοσθούν είτε αυτοτελώς είτε σε συνδυασμό με μέτρα Δημοσιονομικής Πολιτικής. Τα κυριότερα μέτρα Νομισματικής Πολιτικής των οποίων η εφαρμογή χρησιμοποιείται για την ανάσχεση του πληθωρισμού είναι:

Νομισματική Πολιτική για την Αντιμετώπιση του Πληθωρισμού 1) Η αύξηση του προεξοφλητικού τόκου και των επιτοκίων καταθέσεων. Η αύξηση του τόκου με τον οποίο η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας δανείζει χρήματα στις εμπορικές τράπεζες (προεξοφλητικός τόκος), αναγκάζει τις τελευταίες να προσφέρουν δάνεια με μεγαλύτερα επιτόκια με αποτέλεσμα η ζήτηση δανειακών κεφαλαίων από τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες να ελαττώνεται. Εξάλλου η αύξηση των επιτοκίων πέραν του ότι αποτελεί μέτρο δικαιοσύνης για τους αποταμιευτές γιατί προσπαθεί να διατηρήσει την αγοραστική αξία των καταθέσεων, σκοπεύει και στην προσέλκυση αποταμιεύσεων σε βάρος της κατανάλωσης. 2) Η αύξηση του ποσοστού υποχρεωτικών διαθεσίμων των εμπορικών τραπεζών. Με την αύξηση αυτή περιορίζεται η δανειοδοτική ικανότητα των εμπορικών τραπεζών και κατ’ επέκταση η κυκλοφορία δανειακών κεφαλαίων στην οικονομία.

Νομισματική Πολιτική για την Αντιμετώπιση του Πληθωρισμού 3) Η πώληση χρεογράφων από την Κεντρική Τράπεζα. Η πολιτική πώλησης χρεογράφων, η οποία ονομάζεται και πολιτική της ανοικτής αγοράς εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας, είναι δυνατό να λάβει δεσπόζουσα μορφή όταν το κράτος προβαίνει στην πώληση σε μεγάλη έκταση σημαντικά ελκυστικών χρεωγράφων στο χρηματιστήριο και στις άλλες αγορές χρήματος και απορροφά με τον τρόπο αυτό χρήμα. Έτσι η προσφορά του χρήματος μειώνεται, το επιτόκιο ανεβαίνει και περιορίζεται η ζήτηση χρήματος. Σήμερα στη χώρα μας υπάρχει υποχρέωση των Εμπορικών Τραπεζών να επενδύουν ένα μέρος των πάσης φύσεως καταθέσεων των ιδιωτών σ’ αυτές σε γραμμάτια του δημοσίου ή ομόλογα του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ. 4) Η πολιτική πιστωτικών ελέγχων και περιορισμών. Οι νομισματικές αρχές μπορεί να φθάσουν στο σημείο, να καθορίσουν με διοικητικές πράξεις ή με νόμο το ύψος του επιτοκίου στην πιστωτική αγορά και τα όρια των χορηγήσεων των εμπορικών τραπεζών προκειμένου να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό. Η θέσπιση αυστηρών πιστωτικών περιορισμών κυρίως για μη παραγωγικούς κλάδους, όπως το εμπόριο και οι οικοδομές, θεωρείται πολύ αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.

Τελικά συμπεράσματα Από τα προαναφερθέντα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως το φαινόμενο αυτό συνδέεται αναπόφευκτα, με το ρόλο του χρήματος μέσα στο οικονομικό σύστημα. Ο πληθωρισμός προκαλεί μία συνεχή και σταθερή πτώση της αξίας του χρήματος και από αυτή την πλευρά μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένα θεμελιώδες νομισματικό φαινόμενο. Το συμπέρασμα αυτό, βέβαια δεν σημαίνει αναγκαστικά πως τα αίτια των πληθωριστικών τάσεων είναι καθαρά νομισματικά, αλλά η διαπίστωση ότι έχουμε μία διαρκή ζήτηση χρήματος, που επαυξάνει την διάρκεια των πληθωριστικών πιέσεων και η διαπίστωση ότι οι πληθωριστικές πιέσεις βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία με την πλεονάζουσα ζήτηση, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι παρατεταμένη αύξηση της προσφοράς χρήματος σε ρυθμό που να υπερβαίνει το ρυθμό αύξησης του πραγματικού εισοδήματος είναι αναγκαία και επαρκής για την ύπαρξη παρατεταμένου πληθωρισμού.

Τελικά συμπεράσματα Αν τελικά δεχτούμε πως ο παρατεταμένος πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο της υπερβολικής προσφοράς χρήματος, τότε η παραδοχή αυτή μας οδηγεί και στη σωστή επιλογή των μέτρων για την αντιμετώπιση του, που είναι ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος και ο έλεγχος του επιπέδου των τιμών και των χρηματικών εισοδημάτων. Βέβαια υπάρχουν πάρα πολλές δυσκολίες στην εφαρμογή των πάρα πάνω μέτρων. Μία μικρή ανοιχτή οικονομία είναι δύσκολο να κάνει ανεξάρτητες τις αποφάσεις της σχετικά με την προσφορά του χρήματος ή το επίπεδο των τιμών, αφού στις εξωτερικές συναλλαγές της υπάρχει η σχέση της σταθερής ισοτιμίας συναλλάγματος.

Τελικά συμπεράσματα Τέλος η πείρα των τελευταίων χρόνων, μας κάνει όλους λιγότερο αισιόδοξους στην ανεύρεση των αιτίων του πληθωρισμού και στη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση του. Ο πληθωρισμός έγινε μόνιμη ασθένεια της οικονομίας της εποχής μας και εκδηλώνεται τόσο σε περίοδο «παχιών αγελάδων» όσο και σε περίοδο «ισχνών αγελάδων». Οι άλλοτε εχθροί: «Πληθωρισμός» και «ανεργία» έγιναν σήμερα φίλοι, όπως ο σκύλος και η γάτα που έμαθαν να βρίσκονται κάτω από την ίδια στέγη. Στις μέρες μας, οι Κυβερνήσεις και οι οικονομολόγοι βρίσκονται σε πάρα πολύ δύσκολη θέση για να διαλέξουν τα μέσα και τις μεθόδους για μία σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος του πληθωρισμού. Καταπολέμηση του πληθωρισμού με αύξηση του επιπέδου ανεργίας ή καταπολέμηση της ανεργίας με αύξηση του πληθωρισμού δεν μπορεί σήμερα να εφαρμοστεί σαν μέτρο σωστής και πετυχημένης πολιτικής. Το ύψος των μισθών και ημερομισθίων δεν προσδιορίζεται άμεσα από το ύψος της ανεργίας, όπως και οι τιμές δεν διαμορφώνονται ξεκάθαρα από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, όπως τον ξέρανε ως τώρα. Δηλαδή όταν η ζήτηση αυξάνεται, δεν ακολουθείται αναγκαστικά, από την αύξηση των τιμών. Η σημερινή αγορά κατά συνέπεια ακολουθεί καινούργιους νόμους και νέοι παράγοντες που καθορίζουν τις τιμές και τα εισοδήματα, επιδρούν στο «μαγείρεμα» της εξέλιξης της οικονομίας.

Τελικά συμπεράσματα Οι διαπιστώσεις αυτές μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα που απαιτεί νέα ρύθμιση στη σχέση των παραγωγικών συντελεστών και μία πιο ρεαλιστική κοινωνική και οικονομική πολιτική, που θα έχει σαν σκοπό την ισόρροπη ανάπτυξη σε παγκόσμια κλίμακα, την πιο δίκαιη κατανομή του παραγωγικού πλούτου και την καλύτερη διανομή του εισοδήματος. Οι σχέσεις των επιχειρήσεων και των εργαζομένων είτε στον χώρο των προϊόντων είτε στον χώρο της εργασίας πρέπει να δώσουν τη θέση τους στις σχέσεις «κατανόηση» για μια αποδοτικότερη συνεργασία στην αντιμετώπιση της «παράδοξης συνύπαρξης» των «όψιμων φίλων» πληθωρισμού και ζήτησης.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια

Είσοδος

Σύνδεση μέσω των κοινωνικών δικτύων:

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

Παρόμοιες παρουσιάσεις

Σχετικά με το έργο

Σχόλια