Εξελικτική κοινωνική ψυχολογία

Παρουσίαση με θέμα: "Εξελικτική κοινωνική ψυχολογία"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εξελικτική κοινωνική ψυχολογία
Archer, J., (2001). Εξελικτική κοινωνική ψυχολογία, στο Miles Hewstone, & Wolfang Stroebe (Eκδ.) . Εισαγωγή στην Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα (2007): Παπαζήση. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

2 Βασικά θέματα Τα σύγχρονα πρότυπα της ανθρώπινης κοινωνικής συμπεριφοράς ως λύσεις σε επαναλαμβανόμενα προβλήματα σε προγονικά περιβάλλοντα Οι αρχές έρευνας της εξελικτικής βιολογίας εφαρμόζονται στην Ψυχολογία για να απαντηθεί η συνεργατική και αλτρουιστική συμπεριφορά καθώς οι διαφυλικές διαφορές. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

3 Εξελικτική κοινωνική ψυχολογία Ι
Κοινωνική ψυχολογία (συχνά) ερμηνεύει την προέλευση των ανθρώπινων συμπεριφορών με βάση κοινωνικούς κανόνες και την κοινωνικοποίηση. Εξελικτική ψυχολογία ερμηνεύει την ανθρώπινη συμπεριφορά με βάση εξελικτικές και βιολογικές αρχές (φυσική επιλογή). Φυσική επιλογή: διαδικασία μέσω της οποίας άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον και αντιπροσωπεύονται πιο πολύ σε επόμενες γενιές. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

4 Εξελικτική κοινωνική ψυχολογία ΙΙ
Καταλληλότητα: ικανότητα του οργανισμού να αφήνει μεγαλύτερο ποσοστό των γονιδίων του στις επόμενες γενιές. Κοινωνιοβιολογία εξετάζει τις τρέχουσες ανθρώπινες συμπεριφορές με βάση τους ψυχολογικούς μηχανισμούς που συντέλεσαν στην αντιμετώπιση του περιβάλλοντος του αναπτυσσόμενου ανθρώπινου είδους. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

5 Αλτρουισμός και φυσική επιλογή
Σύγχρονοι δαρβινιστές εστιάζουν όχι στην εξέλιξη των φυσικών χαρακτηριστικών αλλά στην εξέλιξη της συμπεριφοράς. Κάθε γνώρισμα με κληρονομική βάση που αφορά μια σταθερή διάθεση ενός τρόπου συμπεριφοράς υπόκειται στην αρχή της επιλογής της καλύτερα προσαρμοσμένης μορφής ζωής. Πώς μέσω της φαινομενικά της ατομιστικής διεργασίας της φυσικής επιλογής καταλήγουμε σε αλτρουιστικές συμπεριφορές; Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

6 Αλτρουιστική συμπεριφορά
Βιολογία: όταν ένα ζώο αυξάνει την καταλληλότητα ενός άλλου παρά το κόστος Κοινωνική Ψυχολογία: όταν κάποιος δείχνει προθυμία να ωφελήσει κάποιον άλλο όταν υπάρχουν και άλλες επιλογές. 1η ερμηνεία στη βιολογία: το κάνουν για το καλό της ομάδας. Οι μονάδες όμως αυτές τείνουν να εκλείπουν από τις επόμενες γενιές. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

7 Συνολική καταλληλότητα & συγγένεια
Τα άτομα κληροδοτούν μέρος των γονιδίων τους στους απογόνους τους Παράδειγμα το γονίδιο που ελέγχει τη βοήθεια στενού συγγενούς Συντελεστής συγγένειας είναι ευθέως ανάλογος με την αναλογία κληροδοτούμενων γονιδίων. Η βοήθεια προς συγγενείς ως συμπληρωματική βοήθεια συντελεί στην συνολική καταλληλότητα. Παράδειγμα της φυσιολογικής οικογένειας και της οικογένειας με θετό γονιό Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

8 Αμοιβαίος ατλρουισμός
Η βοηθητική συμπεριφορά προς μη συγγενείς παίρνει τη μορφή του αμοιβαίου αλτρουισμού (ανταπόδοση) Συνθήκες εξελικτικών αρχών του αμοιβαίου αλτρουισμού: φαινομενικά μικρότερο το κόστος από το όφελος & αποκλεισμός ατόμων που δεν ανταποδίδουν. Εφαρμογή σε μικρές ομάδες οι οποίες κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος της εξελικτικής ιστορίας του ανθρώπινου είδους. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

9 Συνεργασία & ανταγωνιστικότητα
Είναι αποτελέσματα της σύγκλισης ή της απόκλισης συμφερόντων καταλληλότητας, π.χ. οι φυσικοί γονείς Ανταγωνισμός: περιορισμένα εφόδια για επιβίωση, επιβιώνουν τα γονίδια των ατόμων που τα εξασφαλίζουν Συνεργασία: μέσω της συγγενικής επιλογής και του αμοιβαίου οφέλους τα άτομα κατορθώνουν κάτι που καθένα μόνο του δεν θα μπορούσε. Ταυτόχρονη λειτουργία των δύο (π.χ. απιστία). Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

10 Φυλετική επιλογή Η φυσική επιλογή που αφορά στην πρόσβαση και επιλογή σεξουαλικών συντρόφων και αυτό έχει οδηγήσει στις χαρακτηριστικές διαφυλικές διαφορές, π.χ., σωματικά χαρακτηριστικά (ανταγωνισμός για τα αρσενικά, επιλογή για τα θηλυκά). Γονική επένδυση: χρόνος και προσπάθεια της επιτυχημένης γονικής φροντίδας από το κάθε φύλο ως προς την αναπαραγωγή, διατροφή, επώαση και προστασία των αναπτυσσόμενων απογόνων. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

11 Θεωρία γονικής επένδυσης
Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

12 Διαφορές φύλου – αριθμός συντρόφων
Ελάχιστη γονική επένδυση: παράγοντας για την επιλογή λίγων ή πολλών συντρόφων (ποικιλία ανάλογα με το είδος) Άλλες ανθρώπινες κοινωνίες καθιερώνουν τη μονογαμία ή την πολυγυνία. Δυτική κοινωνία: Η μονογαμία είναι επιλογή των γυναικών. Η επιθυμία για μεγαλύτερη σεξουαλική ποικιλία των ανδρών προλαμβάνεται από την γυναικεία επιλογή και την πιθανότητα απώλειας συντρόφου. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

13 Εφαρμογές γονικής επένδυσης
Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

14 Κριτήρια επιλογής συντρόφου
Και τα δύο φύλα προτιμούν συντρόφους με σημάδια καλής υγείας και καλές αναπαραγωγικές προοπτικές. Οι γυναίκες ενδιαφέρονται για τις δυνατότητες των ανδρών ως τροφών και προστατών των μελλοντικών απογόνων (πλούτος, θέση αλλά και σωματική διάπλαση). Κοινωνίες με γραφή και κοινωνίες χωρίς γραφή: σημασιολογία τέτοιων κριτηρίων. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

15 Άνδρες: κίνδυνο, βία, τιμή
Το κύρος στα μάτια των γυναικών αποδίδεται σε άνδρες που έλκονται από επικίνδυνες αναζητήσεις. Στις κοινωνίες που απουσιάζουν οι νόμοι και οι ατομικοί ηθικοί περιορισμοί, η διατήρηση και απόκτηση των αγαθών από τους άνδρες επιτυγχάνεται με την ικανότητά τους να υπερασπίζονται τον εαυτό τους. Πολιτισμός της τιμής – Αντεκδίκηση Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

16 Απιστία, ζήλεια Λαϊκός πολιτισμός και κωδικοποιημένοι νόμοι: η απιστία της συζύγου είναι σοβαρότερη. Η συνολική καταλληλότητα ερμηνεύει ψυχολογικά γιατί αποδίδεται τόση σημασία στην ανατροφή του παιδιού ενός άλλου άνδρα. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμήμα Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμερινό εξάμηνο, Κοινωνική Ψυχολογία Ι

17 Βιβλιογραφία Baumeister, R.F. & Bushman, B.J. (2008). Social psychology and human nature. Thomson Wadsworth. Kenrick, D.T., Neuberg, S.L., & Cialdini, R.B. (2007). Social psychology: Goals in interaction. Pearson Education, Inc., Allyn and Bacon. Lesko, W.A. (2009). Reading in Social Psychology: General, classic, and contemporary selections. Pearson Inc., Allyn and Bacon. Matsumoto, D., & Juang, L. (2008). Culture and Psychology. Thomson Wadsworth. Myers, D.G. (2009). Exploring Social Psychology. McGraw Hill. Myers, D.G. (2005). Social Psychology. NY: McGraw Hill. Schneider, F.W., Gruman, J.A., & Coutts, L.M (2005). Applied Social Psychology: Understanding and Addressing Social and Practical Problems. Sage. Taylor, S.E., Peplau, L.A., & Sears, D.O. (2003). Social psychology. Prentice Hill. Hewstone, M., & Stroebe, W. (Eκδ.) . Εισαγωγή στην Κοινωνική Ψυχολογία. Αθήνα, (2007): Παπαζήση. Πέννυ Παναγιωτοπούλου, Τμ. Ψυχολογίας, Παν. Κρήτης, χειμ. εξάμηνο Κοινωνική Ψυχολογία Ι