Σάντρο Μποτιτσέλι : οι αλληγορικές σκηνές

Παρουσίαση με θέμα: "Σάντρο Μποτιτσέλι : οι αλληγορικές σκηνές"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Σάντρο Μποτιτσέλι : οι αλληγορικές σκηνές
Ό Σάντρο Μποτιτσέλι γεννήθηκε το 1445 στη Φλωρεντία και πέθανε στην ίδια πόλη το 1510. Ήταν μαθητής του Φίλιππο Λίππι. Τα έργα του κινούνται μεταξύ της αισθησιακής και ερωτικής διάθεσης και του μοναχικού υπερβατισμού. Στα αλληγορικά του έργα που αποτελούν και τις ποιο γνωστές δημιουργίες του, εμφανίζονται πρόσωπα της μυθολογίας σε σκηνές εμπνευσμένες κυρίως από τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής του.

2 Η θεά Αθηνά οδηγεί έναν ευγενή νέο προς τις επτά ελεύθερες τέχνες ρητορική, διαλεκτική, αριθμητική, γραμματική, γεωμετρία, αστρονομία και μουσική – τα απαραίτητα εφόδια ενός νέου από καλή οικογένεια.

3 Η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες που συμβολίζουν την ομορφιά, την αγνότητα και την αγάπη, φέρνουν δώρα σε μια νεαρή κοπέλα(δεξιά).

4 Η Αλληγορια της ανοιξης(primavera)
«Η Αλληγορία της Άνοιξης», πού λίγο αργότερα ονομάστηκε το Βασίλειο της Αφροδίτης, είναι ένα από τα πιο γνωστά και πιο προβληματικά αριστουργήματα του Μποτιτσέλι και το έργο πού μπορεί να θεωρηθεί ή καλύτερη έκφραση του φλωρεντινού ανθρωπισμού του δέκατου πέμπτου αιώνα.

5 Σε κανένα άλλο έργο της περιόδου αυτής δεν έχει γίνει σε τέτοιο βαθμό ή ζωγραφική επιφάνεια καθαρή ποίηση, με τη μαγεία και το περιεχόμενο των σχεδίων, με τη σαφήνεια και τη διαφάνεια του χρώματος, με την ποιότητα και το χαρακτήρα των διατυπώσεων της. Ο καλλιτέχνης βασίζει την οργάνωση του έργου σε μια συμμετρική αλλά αρκετά ελεύθερη σύνθεση, με έμφαση στην κίνηση και το ρυθμό, την ερωτική διάθεση και τη γενικά εορταστική ατμόσφαιρα, μεταφράζοντας με τον καλύτερο τρόπο όλες τις πεποιθήσεις του κύκλου των Μεδίκων για τον αρχαίο κόσμο.

6 Η παράσταση αναπτύσσεται σε έναν πορτοκαλεώνα και αποτελείται από εννέα πρόσωπα σε σχεδόν φυσικό μέγεθος, με την θεά Αφροδίτη στο μέσον και ψηλά τον Έρωτα πού με το τόξο του ρίχνει τα βέλη του.

7 Στα αριστερά, ο χορός των Χαρίτων, με τα θαυμάσια νεανικά σώματα πού ή γυμνότητα τους τονίζεται από τα διάφανα πέπλα που φορούν και με τα όποια εισάγεται ένας εκπληκτικός πλούτος γραμμικών θεμάτων. Στην ομάδα αυτή των Χαρίτων, πού χορεύουν, το μεγαλύτερο κατόρθωμα τον Μποτιτσέλι είναι ή επιβολή ενός γενικού ρυθμού, πού επικρατεί τόσο σε κάθε λεπτομέρεια των μορφών όσο και στο σύνολο και τονίζεται και με το συνδυασμό γραμμικών τύπων και πλαστικών χαρακτηριστικών.

8 Στα δεξιά της σκηνής ο Ζέφυρος θεός των ανέμων, έχει έντονη επιθυμία για την νύμφη Χλωρίδα και την πλησιάζει με βίαιο τρόπο – (ορμή του έρωτα)

9 Η Χλωρίδα μεταμορφώνεται στην Φλώρα, θεά των λουλουδιών και της άνοιξης

10 Η παράσταση ανοίγει αριστερά με τον Ερμή ό όποιος με το μαγικό ραβδί του, πού καταλήγει σε σώματα φιδιών, διαλύει την ομίχλη και παρουσιάζει κυριολεκτικά την εικόνα με το ανθόσπαρτο λιβάδι, το χορό των Χαρίτων, την Αφροδίτη πού έχει ανασηκωμένο ελαφρά το δεξί της χέρι, σαν να θέλει να εμποδίσει τα βέλη του Έρωτα και τις άλλες μορφές δεξιά.

11 "Η Γεννηση της Αφροδιτης "
Η Γέννηση της Αφροδίτης ακόμη και αν δεν έχει συλληφθεί σαν απάντηση ή σαν ταίρι της Αλληγορίας της Άνοιξης, όπως έχει συχνά υποστηριχτεί, κινείται στο ίδιο κλίμα και διακρίνεται από μια σειρά ανάλογα θεματικά και μορφικά χαρακτηριστικά.

12 Σ’ ένα μεγάλο κοχύλι το οποίο φέρνουν τα κύματα προς την ακτή και λουσμένη στο πρωινό φως, γυμνή με το δεξί χέρι στο στήθος της και το αριστερό να σκεπάζει με ένα μέρος από τα μακριά μαλλιά της τη γύμνια της, εικονίζεται ή θεά της αγάπης.

13 Mε το κεφάλι να γέρνει ελαφρά προς τα αριστερά, το θαυμάσιο οβάλ πρόσωπο της πλαισιωμένο από τα πλούσια μαλλιά της, πού πέφτουν ήρεμα στον ώμο της κατεβαίνουν στην πλάτη της ή ανεμίζουν ζωηρά δεξιά της, το βλέμμα της υγρό και ονειροπόλο, η Αφροδίτη παρουσιάζεται ακίνητη αλλά όχι άψυχη.

14 Αριστερά, ο θεός Ζέφυρος και η Αύρα προσωποποιήσεις των ανέμων φυσούν απαλά μεταφέροντας την Αφροδίτη προς την στεριά, ενώ δεξιά στην όχθη ή Άνοιξη ντυμένη μ' ένα λουλουδοστόλιστο χιτώνα περιμένει να ντύσει τη θεά.

15 Μαντενια ο νεκροσ χριστοσ
Μέρος 1ο Μαντενια ο νεκροσ χριστοσ ΕΝΑΣ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ

16 ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ Andrea Mantegna, Ιταλός ζωγράφος της βόρειας Ιταλίας. Γιός ξυλουργού, έδειξε από μικρός την κλίση του στη ζωγραφική και μαθήτευσε στην Πάντοβα, στο εργαστήριο του Φραντσέσκο Σκουαρτσιόνε, που τον υιοθέτησε σε ηλικία 10 ετών.

17 Ο ΝΕΚΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ Στο έργο εικονίζεται νεκρός ό Χριστός με τα πόδια προς το θεατή και το κεφάλι προς το βάθος, με αριστερά του μόνο ένα τμήμα από τα πρόσωπα του Ιωάννη και της Παναγίας και τα χέρια τους. Το θέμα αναπτύσσεται με μια σειρά από ρεαλιστικά χαρακτηριστικά, όπως είναι τα πόδια του Χριστού με τις πληγές και το κομμάτι του νεκροκρέβατου, περνά σε μια ενότητα με πλαστικά στοιχεία, με το ύφασμα να σκεπάζει ένα μέρος του σώματος, προχωράει σε μια σύνθεση των δύο τύπων για να καταλήξει στα τρία πρόσωπα, Χριστού, Παναγίας, Ιωάννη με την καθαρά εξπρεσιονιστική διατύπωση.

18 Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΜΑΝΤΕΝΙΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Το δραματικό χαρακτήρα του έργου τον τονίζει από τη μια πλευρά με τις τολμηρές βραχύνσεις στην απεικόνιση του σώματος του Χριστού και από την άλλη στην απόλυτη απομόνωση της μορφής και τον πιεστικό χαρακτήρα του χώρου, πού ολοκληρώνουν το δραματικό περιεχόμενο του συνόλου. Με το συνδυασμό πλαστικών αξιών και ψυχρού χρώματος, μνημειακότητας και νεκρικής ακινησίας, με σκληρό ρεαλισμό και τολμηρή προοπτική, χωρίς προηγούμενο βραχύνσεων και ασφυκτικού χώρου, μορφικής λιτότητας και εξπρεσιονιστικών τύπων, εδώ ό Μαντένια δημιουργεί ένα από τα παγκόσμια αριστουργήματα.

19 Η ΠΡΟΣΚυΝΗΣΗ ΤωΝ ΜΑΓΩΝ Ένα από τα πρώτα γνωστά έργα του, ζωγραφισμένο στη Μάντουα μετά την εγκατάσταση του στην αυλή του Lodovico Gonzaga, έχουμε με το τρίπτυχο της Προσκύνησης των Μάγων στο Ουφίτσι. Με την Προσκύνηση των Μάγων δίνει ό Μαντένια μια από τις πιο προσωπικές αποδόσεις του θέματος, προσπάθεια πού διακρίνεται για μεγαλύτερη συνεργασία μορφών και χώρου. Η Παναγία εικονίζεται καθισμένη δεξιά στην είσοδο της σπηλιάς πλαισιωμένη από δόξα πού την αποτελούν μικροί άγγελοι, ενώ λίγο ψηλότερα σ’ ένα σύννεφο μια άλλη ομάδα αγγέλων περιβάλλει τα άστρο. Από αριστερά προχωρεί η συνοδεία των Μάγων, από τους οποίους ό Γάσπαρ εικονίζεται γονατιστός μπροστά στην Παναγία και ακολουθούν ό Μέλχιορ όρθιος και ό Βαλτάσαρ πάλι γονατιστός.

20 Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ Χαρακτηριστική είναι ή απόδοση του χώρου, με το κατηφορικό επίπεδο και τούς βράχους. Ό καλλιτέχνης δεν ενδιαφέρεται μόνο για την ανάπτυξη του χώρου σε βάθος άλλα και μια απόδοση του ύψους πού δίνει και νέο εκφραστικό περιεχόμενο στο σύνολο. Με το δρόμο αριστερά, πού ανεβαίνει βαθμιδωτά και τονίζει τόσο το βάθος όσο και το ύψος, όσο και τα βράχια αριστερά επιβάλλονται μια σειρά από διαδοχικά επίπεδα, όπου πέρα από το πραγματικό έχουν και συμβολικό νόημα και μας μεταφέρουν από τη Γή στον ουρανό.

21 οι περιτεχνοι πινακεσ του με θρησκευτικο περιεχομενο
Αγία Οικογένεια

22 Σταύρωση

23 Ο κήπος της Γεσθημανή

24 Παρνασσός

25 Άγιος Σεβαστιανός

26 Το ποιο γνωστό έργο του Μαντένια
Μέρος 2ο Η διακόσμηση της γνωστής ως κάμαρας των συζύγων ή κάμαρα πίκτα, στο παλάτι των Γκοντζάγκα στην πόλη Μάντουα της Βόρειας Ιταλίας Το ποιο γνωστό έργο του Μαντένια

27 Η Σύλληψη της Ιδέας για την Κάμερα Πίκτα

28 Η Κάμαρα των συζύγων αποτελείται από:
Η Κάμαρα των συζύγων αποτελείται από: Δύο παράθυρα Δύο πόρτες Ένα τζάκι Είναι σχετικά μικρή Μια οροφή που είναι αυλακωμένη από ψευδονευρώσεις ακουμπισμένες πάνω σε πέτρινα βάθρα , τα οποία μοιάζουν να υποβαστάζονται από κολόνες που όμως είναι ζωγραφισμένες. Στο κέντρο ανοίγεται ο εκπληκτικός ψευδοφεγγίτης από όπου μοιάζει να μπαίνει το φως της ημέρας.

29 Ο Φεγγίτης Το πλέον εκπληκτικό τμήμα ολόκληρου του κύκλου των τοιχογραφιών, είναι το κυκλικό ψευδοπαράθυρο που ανοίγει στο κέντρο της . Εδώ ο Μαντένια οδηγεί στα άκρα τα ψευδαισθητικά πειράματα της Πάδοβας, απεικονίζοντας αντικείμενα και πρόσωπα ιδωμένα από κάτω, με μια εξαιρετικά αποτελεσματική εφευρετικότητα .

30 Λεπτομέρειες του Φεγγίτη
Η σκηνή που εκτυλίσσεται πάνω από τα κεφάλια των θεατών που βρίσκονται στη κάμερα πίκτα, απεικονίζει μια στιγμή ψυχαγωγίας στην αυλή των Γκοντσάγκα αλλά περιέχει και κάποιο υπαινιγμό για τον γάμο. Η ατμόσφαιρα είναι εύθυμη : Μερικοί ερωτιδείς χώνουν το κεφάλι τους μέσα στα κάγκελα προσφέροντας έτσι μια μεγάλη ποικιλία από πόζες όπως και μια ελευθερία στη κίνηση των σωμάτων στο χώρο.

31 Συνέχεια… Οι γυναίκες συγκεντρωμένες γύρω από μία ξύλινη γλάστρα, προβάλλουν τα κεφάλια τους πάνω από το κενό. Κάθε μία είναι ζωγραφισμένη σε διαφορετική στάση: Εδώ η νεαρή υπηρέτρια χτενίζει τα ξανθά μαλλιά της . Από τις κινήσεις και την έκφραση των προσώπων, φαίνεται ότι οι κοπέλες ετοιμάζουν κάποια φάρσα: Όποιος βρίσκεται στο κέντρο του δωματίου έχει την αίσθηση ότι θα ρίξουν κάτω τη μεγάλη γλάστρα με τα εσπεριδοειδή.

32 Κάμερα Πίκτα: η αυλή… Το πιο σημαντικό επεισόδιο της αίθουσας είναι αυτό που τοιχογραφείται στον βόρειο τοίχο. Η σκηνή διαδραματίζεται σε μια ψευδοβεράντα, ενώ στην αρχή της υπάρχει μία σκάλα την οποία ανεβαίνουν διάφορα πρόσωπα. Δίπλα στον μαρκήσιο που φορά ανεπίσημο κόκκινο ένδυμα, είναι τοποθετημένη σε μία σχεδόν μετωπική πόζα και σε στάση αξιοπρεπούς υποταγής η σύζυγός του. Τα δύο μικρά παιδία η Πάολα και ο Λουδοβίκο απεικονίζονται με μία παιδική αθωότητα ενώ πίσω από το ζευγάρι των μαρκησίων στέκονται οι δύο μεγαλύτεροι γιοί, ο Τζανφραντσέσκο και ο Ροντόλφο.

33 Σημαντικά πρόσωπα της αυλής…
Πέρα από τον στενό οικογενειακό κύκλο, εδώ εμφανίζονται και οι πιο έμπιστοι αξιωματούχοι τους οποίους συμβουλεύεται ο Λουδοβίκος στο δύσκολο έργο της διακυβέρνησης. Η σίγουρη αναγνώριση των ατόμων ίσως να μη γίνει ποτέ δυνατή, αλλά το απορροφημένο πρόσωπο του άνδρα με τα λευκά μαλλιά , τόσο κοντά στο ζευγάρι των Μαρκησίων αλλά και τόσο γαλήνια απόμακρο, μας προσφέρει ένα από τα ποιο έντονα πορτρέτα του Μαντένια .

34 Στο εσωτερικό της οικογενειακής ομάδας, ο Λουδοβίκος βρίσκεται σε περίοπτο σημείο χάρη στην απομονωμένη θέση του στα αριστερά , παράλληλα με το επίπεδο της εικόνας. Στρέφεται προς τα πίσω για να δώσει διαταγές σ ’ έναν αγγελιοφόρο, ό οποίος μόλις του έχει παραδώσει μία επιστολή. Η αποφασιστική στάση τραβά την προσοχή πάνω του, αφού είναι ο μόνος που σπάει τη στατικότητα της τοιχογραφίας.

35 Συνέχεια… Η αυλή της Μάντοβας δεν αποτελείτε μόνο από άνδρες και γυναίκες , κυρίες των τιμών και συμβούλους . Το κουλουριασμένο σκυλί κάτω από την καρέκλα του Μαρκήσιου δεν είναι ένα απλό τέχνασμα που καθιστά τη σκηνή ποιο άμεση ούτε μία νατουραλιστική λεπτομέρεια για να εντυπωσιάσει αυτόν που μπαίνει στην κάμερα Πίκτα . Πιθανότατα ο Μαντένια ζωγράφισε τον Ρουπμίνο, το σκυλί του Λουδοβίκου το οποίο ο Μαρκήσιος υπεραγαπούσε .

36 Κάμερα Πίκτα: η Συνάντηση…
Το επεισόδιο στον δυτικό τοίχο της αίθουσας εκτυλίσσεται στο ύπαιθρο . Δεξιά απεικονίζεται το κυρίως γεγονός , αριστερά περιμένουν οι υπηρέτες και οι συγγενείς. Η συνάντηση ανάμεσα στον Λουδοβίκο και τον γιό του, Φραντσέσκο, μοιάζει να είναι η συνέχεια της προηγούμενης αυλικής σκηνής. Η σημασία του γεγονότος υπογραμμίζεται από την παρουσία του αυτοκράτορα Φρειδερίκου Γ’

37 Στο καθαρό πρωινό φως , ο Μαρκήσιος της Μάντοβας συναντά τον γιο του , Φραντσέσκο , που είναι ντυμένος με στολή καρδινάλιου. Πιθανώς η σκηνή να αναφέρεται σ’ ένα σημαντικό επεισόδιο για τον οίκο των Γκοντσαγκα : την ανακήρυξη για πρώτη φορά μέλους της οικογένειας σε καρδινάλιο.

38 Η συνέχεια της οικογενειακής παράδοσης συμβολίζεται από τον Φραντσέσκο πού κρατάει από το χέρι το μικρότερο αδερφό του Λουδοβίκο, ο οποίος με την σειρά του απλώνει το χέρι του στον Σιγισμούνδο : και οι δύο αδερφοί επρόκειτο να ακολουθήσουν εκκλησιαστική σταδιοδρομία .

39 Γκροτέσκ αυτοπροσωπογραφία του ζωγράφου ως μέρος της διακόσμησης της κάμαρας

40 Τιτσιάνο Αυτοπροσωπογραφία ( )

41 Ο Τιτσιάνο ζωγράφιζε Παναγίες…

42 Τιτσιάνο Μαντόνα

43 Τιτσιάνο Μαντόνα ( )

44 …θέματα από τη Βίβλο…

45 Τιτσιάνο Δαυΐδ και Γολιάθ ( )

46 Τιτσιάνο Η Θυσία του Αβραάμ ( )

47 …μυθολογικά θέματα…

48 Τιτσιάνο Βάκχος και Αριάδνη ( )

49 Τιτσιάνο, Αφροδίτη και Έρως (1550)

50 …αλλά και πορτρέτα ισχυρών της εποχής…

51 Τιτσιάνο Πορτρέτο της Ελεονόρα Γκονζάγκα (1538)

52 Τιτσιάνο Πορτρέτο του Φραντσέσκο Μαρία Ντελε Ρόβερε, Δούκα του Ουρμπίνο ( )

53 Τιτσιάνο Πορτρέτο του Δόγη Αντρέα Γκρίττι ( )

54 Τιτσιάνο Πορτρέτο του Πάπα Παύλου Γ’ ( )

55 Τιτσιάνο Ο Πάπας Παύλος Γ’ με τους εγγονούς του Αλεσάντρο και Οτάβιο Φαρνέζε (1546)

56 Τιτσιάνο Ο Πάπας Παύλος Γ’ με τους εγγονούς του Αλεσάντρο και Οτάβιο Φαρνέζε (λεπτομέρεια)

57 Τιτσιάνο Πορτρέτο του Αυτοκράτορα Καρόλου Ε’ με το σκύλο του (1533)

58 Τιτσιάνο Πορτρέτο του Αυτοκράτορα Καρόλου Ε’ (1548)