Η Ελλάδα μπροστά στην Ύφεση: Επιπτώσεις για την Ευρωζώνη και την ΕΕ Μπιτζένης Αριστείδης - Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Jean Monnet Seminar

Παρουσίαση με θέμα: "Η Ελλάδα μπροστά στην Ύφεση: Επιπτώσεις για την Ευρωζώνη και την ΕΕ Μπιτζένης Αριστείδης - Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Jean Monnet Seminar"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η Ελλάδα μπροστά στην Ύφεση: Επιπτώσεις για την Ευρωζώνη και την ΕΕ Μπιτζένης Αριστείδης - Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Jean Monnet Seminar bitzenis@yahoo.com bitzenis@uom.gr Aristidis P. Bitzenis, MPhil, Ph.D. Associate Professor at the University of Macedonia, Department of International and European Studies, Thessaloniki, Greece Η Ελλάδα μπροστά στην Ύφεση: Επιπτώσεις για την Ευρωζώνη και την ΕΕ H θέση για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Μπιτζένης Αριστείδης - Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Jean Monnet Seminar bitzenis@yahoo.com bitzenis@uom.gr Aristidis P. Bitzenis, MPhil, Ph.D. Associate Professor at the University of Macedonia, Department of International and European Studies, Thessaloniki, Greece bitzenis@yahoo.com bitzenis@uom.gr bitzenis@yahoo.com bitzenis@uom.gr

2 • • 1) H κρίση ξεκίνησε το 2007 και όχι πιο πρόσφατα 2) Η κρίση στην αρχή ήταν πετρελαϊκή 147 δολάρια το βαρέλι μετά έγινε η subprime loan crisis μετά έγινε η συναλλαγματική κρίση του δολαρίου με 1,65 δολάρια για 1 ευρώ μετά εγινε η κριση ρευστότητας μετά εγινε χρηματοπιστωτική με τη πτώση της lehman brothers 3) άρα εχουμε κριση ρευστοτητας πλεον λογω του leverage (της μοχλευσης) 4) και σημερα εχουμε κριση χρεους ή μαλλον κρίση εξυπηρετησης χρεους

3 5) ΑΡΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ ΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΡΕΥΣΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΤΡΙΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΦΟΥΣΚΩΣΕΙ και για να εχουμε de-leverage εγιναν όλα αυτά ΑΛΛΑ ΞΕΦΥΓΕ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ – και για να κρατηθει το δολαρια και για να μην καταρευσει η αμερικη. 6) Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΤΟΠΡΟΤΑΘΗΚΕ και η ιρλανδια λόγω των subprime loans, η δε ισπανια και πορτογαλια παντα ειχαν προβλημα και κοντα στην ελλαδα και βελγιο και ιταλια παντα ειχαν μεγαλο χρεος, ετσι μπηκαν και στην ΟΝΕ 7) τις τραπεζες τις σωζουμε λογω μοχλευσης 1 προς 10 το προβλημα χρεοκοπιας είναι τεραστιο σε σχεση με τη βοηθεια που προσφερουμε για να σωθουν με ενεσεις ρευστοτητας και ανακεφαλοποίησής τους

4 8) χρεοκοπια σε σχεση με αυτό που ζουμε απεχει παρα πολύ 9) η κριση μπορει να είναι «στημενη» θεωρια συνομωσίας 10) εχει ξεφυγει χρονικα η κρίση άρα ισως είναι κοντα η επίλυση 11) ανικανοι πολιτικοι σε ελλαδα και ευρωπη, δεν υπάρχουν ηγετες 12) κερδοσκοπικα παιχνιδια με CDs 13) αυτοεκπληρουμενη προφητεια 14) προφητειες για τριτο παγκομσιο πολεμο, καταστροφες και πεινα

5 Σημεία σημαντικά 1/12   είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το σύνολο των ομολόγων είναι   http://www.bankofgreece.gr/BoGDocuments/StatSecuritiesSettleme ntSystem(history)el.xls 1999200020012002200320042005200620072008200920102011 ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΙΤΛΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (31/12) ΟΜΟΛΟΓΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ83,2294,41106,49122,79138,20158,46174,61184,87200,96216,25259,52264,10253,34 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΟΜΟΛΟΓΑ 0,32 1,82

6 Σημεία σημαντικά 2/12   είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι καταθέσεις   http://www.bankofgreece.gr/BoGDocuments/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B8%C E%B5%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF.xls

7 Σημεία σημαντικά 2α/12   ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ

8 Σημεία σημαντικά 3/12 Structure of the Greek debt

9 Σημεία σημαντικά 4/12  Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι η αποπληρωμή του χρέους, αλλά η εξυπηρέτηση του χρέους της σε ετήσια βάση.  1) Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι η αποπληρωμή του χρέους, αλλά η εξυπηρέτηση του χρέους της σε ετήσια βάση.  Είναι παρεξηγημένοι οι όροι της πτώχευσης μιας οικονομίας, όπως αυτής της Ελλάδας, με ταυτόχρονη παύση ή στάση πληρωμών ή εναλλακτικά με ελεγχόμενη πτώχευση, σε σχέση με το εναλλακτικό σενάριο της επιμήκυνσης του χρέους  2) Είναι παρεξηγημένοι οι όροι της πτώχευσης μιας οικονομίας, όπως αυτής της Ελλάδας, με ταυτόχρονη παύση ή στάση πληρωμών ή εναλλακτικά με ελεγχόμενη πτώχευση, σε σχέση με το εναλλακτικό σενάριο της επιμήκυνσης του χρέους

10 Σημεία σημαντικά 5/12  Ελεγχόμενη χρεοκοπία σημαίνει ότι ερχόμαστε σε συνεννόηση με τους δανειστές μας για να έχουμε ένα «εθελοντικό κούρεμα» (haircut) στην αξία των ομολόγων (τα οποία προέρχονται από τον δανεισμό μας), με αποτέλεσμα να κάνουμε πράξη την απειλή στους δανειστές μας ότι είτε θα δεχτείτε τη μείωση του χρέους είτε θα κινδυνεύσετε να χάσετε παραπάνω με μια αναγκαστική χρεοκοπία και στάση πληρωμών.  3) Ελεγχόμενη χρεοκοπία σημαίνει ότι ερχόμαστε σε συνεννόηση με τους δανειστές μας για να έχουμε ένα «εθελοντικό κούρεμα» (haircut) στην αξία των ομολόγων (τα οποία προέρχονται από τον δανεισμό μας), με αποτέλεσμα να κάνουμε πράξη την απειλή στους δανειστές μας ότι είτε θα δεχτείτε τη μείωση του χρέους είτε θα κινδυνεύσετε να χάσετε παραπάνω με μια αναγκαστική χρεοκοπία και στάση πληρωμών.

11 Σημεία σημαντικά 6/12  Είναι λάθος να επισημαίνουμε πως η Ελλάδα δεν μπορεί να ξεχρεώσει - αποπληρώσει τα δάνειά της. Τέτοιο θέμα δεν τίθεται γιατί καμία χώρα στον κόσμο δεν αποπληρώνει τα δάνειά της. Απλώς τα ανακυκλώνει με ίδιους ή με διαφορετικούς όρους, ανάλογα με την πιστοληπτική της ικανότητα. Το θέμα για την Ελλάδα είναι να εξυπηρετεί το χρέος της, να πληρώνει τα ετήσια τοκοχρεολύσιά της και το επιτόκιο να είναι τέτοιο ώστε να είναι βιώσιμος ο προϋπολογισμός της και να μη χρειάζονται νέες θυσίες  4) Είναι λάθος να επισημαίνουμε πως η Ελλάδα δεν μπορεί να ξεχρεώσει - αποπληρώσει τα δάνειά της. Τέτοιο θέμα δεν τίθεται γιατί καμία χώρα στον κόσμο δεν αποπληρώνει τα δάνειά της. Απλώς τα ανακυκλώνει με ίδιους ή με διαφορετικούς όρους, ανάλογα με την πιστοληπτική της ικανότητα. Το θέμα για την Ελλάδα είναι να εξυπηρετεί το χρέος της, να πληρώνει τα ετήσια τοκοχρεολύσιά της και το επιτόκιο να είναι τέτοιο ώστε να είναι βιώσιμος ο προϋπολογισμός της και να μη χρειάζονται νέες θυσίες

12 Σημεία σημαντικά 7/12  Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δυσμενή θέση εξαιτίας πολλών παραγόντων και συγκεκριμένα λόγω: • των λαθών των πολιτικών της από το 1980 και μετά • της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, • μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας εφόσον μας αρέσει η καταστροφολογία και διακατέχεται πλέον από απαισιοδοξία η πλειονότητα των Ελλήνων, • της υποτιμητικής κερδοσκοπίας κατά του Ευρώ η οποία στάθηκε ως αντίβαρο στο πολύ ασθενές νόμισμα που είναι πλέον το δολάριο. • της κακοδιαχείρισης που υπήρξε στην ελληνική οικονομία τα τελευταία 30 χρόνια, με μια κρατικοδίαιτη μηχανή ανάπτυξης με χαμηλή παραγωγικότητα και χαμηλή ανταγωνιστικότητα, • της ελληνικής νοοτροπίας για γρήγορο και εύκολο κέρδος, • του υψηλού βιοτικού επιπέδου το οποίο συντηρήθηκε με δανεικά, με φοροδιαφυγή, και εισφοροδιαφυγή, • της κακοδιαχείρισης σε μάκρο επίπεδο, της κατάχρησης δημόσιου χρήματος, της κακής δημόσιας διοίκησης, μιας ανυπόληπτης εθνικής στατιστικής υπηρεσίας που πλέον όλοι γνωρίζουν τι πάει να πει «Greek statistics»  5) Η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ δυσμενή θέση εξαιτίας πολλών παραγόντων και συγκεκριμένα λόγω: • των λαθών των πολιτικών της από το 1980 και μετά • της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, • μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας εφόσον μας αρέσει η καταστροφολογία και διακατέχεται πλέον από απαισιοδοξία η πλειονότητα των Ελλήνων, • της υποτιμητικής κερδοσκοπίας κατά του Ευρώ η οποία στάθηκε ως αντίβαρο στο πολύ ασθενές νόμισμα που είναι πλέον το δολάριο. • της κακοδιαχείρισης που υπήρξε στην ελληνική οικονομία τα τελευταία 30 χρόνια, με μια κρατικοδίαιτη μηχανή ανάπτυξης με χαμηλή παραγωγικότητα και χαμηλή ανταγωνιστικότητα, • της ελληνικής νοοτροπίας για γρήγορο και εύκολο κέρδος, • του υψηλού βιοτικού επιπέδου το οποίο συντηρήθηκε με δανεικά, με φοροδιαφυγή, και εισφοροδιαφυγή, • της κακοδιαχείρισης σε μάκρο επίπεδο, της κατάχρησης δημόσιου χρήματος, της κακής δημόσιας διοίκησης, μιας ανυπόληπτης εθνικής στατιστικής υπηρεσίας που πλέον όλοι γνωρίζουν τι πάει να πει «Greek statistics»  • και τέλος, ήταν μεγάλο λάθος η χρονική στιγμή που επιλέξαμε να φανούμε ειλικρινείς και

13 Σημεία σημαντικά 8/12   6) λυσεις?  Επιμήκυνση  Ευρωομόλογο  Πολλά αναπτυξιακά μέτρα, ρευστότητα στην αγορά και αντιστροφή του απαισιόδοξου κλίματος  το προσωρινό ταμείο -μηχανισμός- που συστάθηκε για βοήθεια στο πλαίσιο της Ε.Ε. ζητάμε να αγοράζει από τη δευτερογενή αγορά ομόλογα στις τρέχουσες τιμές, οι οποίες έχουν σημαντικό discount. Ή, εναλλακτικά, να επαναγοράσει τα ομόλογα που έχει αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και αυτά στη λήξη τους να δοθούν στην Ελλάδα στην αξία όπου αγοράστηκαν και όχι στην ονομαστική τους αξία, έτσι ώστε η χώρα να έχει με αυτόν τον τρόπο έκπτωση στο δημόσιο χρέος της.

14 Σημεία σημαντικά 9/12  η έξοδος από την ΟΝΕ ως σενάριο υπάρχει πλέον στον ορίζοντα ως επιτρεπόμενη προοπτική με τη δεδομένη αναθεώρηση της Λισαβόνας, αφού υπάρχει εθελουσία έξοδος από την ΕΕ, άρα και αναγκαστική έξοδος από την ΟΝΕ για ένα μη μέλος της ΕΕ. Αλλά ως πραγματικό σενάριο δεν υφίσταται για την Ελλάδα γιατί δεν συμφέρει κανέναν και η Ελλάδα θα καταφέρει να πείσει τις αγορές και τους δανειστές της.  η έξοδος από την ΟΝΕ ως σενάριο υπάρχει πλέον στον ορίζοντα ως επιτρεπόμενη προοπτική με τη δεδομένη αναθεώρηση της Λισαβόνας, αφού υπάρχει εθελουσία έξοδος από την ΕΕ, άρα και αναγκαστική έξοδος από την ΟΝΕ για ένα μη μέλος της ΕΕ. Αλλά ως πραγματικό σενάριο δεν υφίσταται για την Ελλάδα γιατί δεν συμφέρει κανέναν και η Ελλάδα θα καταφέρει να πείσει τις αγορές και τους δανειστές της.

15 Σημεία σημαντικά 10/12  Η ισοτιμία του ευρώ ως προς το δολάριο κάποτε ήταν 0,80 ευρώ για 1 δολάριο και κανένας δεν κινδυνολογούσε για το ευρώ. Κάποτε το δολάριο ήταν στο 1,60 δολάριο για 1 ευρώ και όλοι έκαναν λόγο για επικείμενο θάνατο του δολαρίου. Η ισοτιμία ήταν στο 1,35 - 1,40 όταν εμφανίστηκε το πρόβλημα του εντοπισμού της δημοσιονομικής απειθαρχίας της Ελλάδας και ίσως δεν «βόλευε» τις οικονομίες όπως αυτή της Γερμανίας που είχαν χάσει την πρωτιά από την Κίνα ως εξαγωγική χώρα, μήπως τώρα στο 1,19 - 1,20 βολεύει πλέον τη Γερμανία; Μήπως και η Αμερική δεν ήθελε ένα δολάριο στο 1,40 - 1,60 όπου είχε φτάσει στην κρίση ενυπόθηκων δανείων, η οποία Αμερική έχει διπλά ελλείμματα (εμπορικό και δημοσιονομικό) και ίσως θέλει ένα πιο ισχυρό δολάριο;

16 Σημεία σημαντικά 11/12  η Ελλάδα έχει το πλεονέκτημα να μην έχει μεγάλο ιδιωτικό χρέος (το συνολικό είναι κάτω του 200%). Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κοιτάμε και το συνολικό χρέος (ιδιωτικό και κυβερνητικό) μιας χώρας όταν το ιδιωτικό από μόνο του συνέβαλε στην τρομερή ανάπτυξη η οποία εμφανίστηκε σε κάποιες χώρες όπως η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Λουξεμβούργο, με αποτέλεσμα να έχουμε κοντά στο 4.000% συνολικό χρέος προς ΑΕΠ για το Λουξεμβούργο, κοντά στο 1000% για την Ιρλανδία, κοντά στο 500% την Ολλανδία, κοντά στο 400% για το Ηνωμένο Βασίλειο κλπ. Όσο και να ακούγεται παράδοξο, το να συμμαζέψεις το κυβερνητικό χρέος είναι πιο εύκολο από ότι το ιδιωτικό χρέος.

17 Σημεία σημαντικά 12/12  Και φυσικά δεν είναι λύση η χρεοκοπία, δηλαδή η παύση πληρωμών, γιατί έτσι δεν θα χτυπηθεί η πλουτοκρατία, όπως πολλοί πιστεύουν. Δεν θα χάσουν μόνο οι τράπεζες και οι μεγαλοεπιχειρηματίες, όπως πάλι πολλοί πιστεύουν, αλλά θα χάσει όλος ο ελληνικός λαός, θα συρρικνωθεί ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας, θα χαθεί η αξιοπιστία της Ελλάδας, θα αυξηθει η ανεργια και όχι ότι θα μειωθει και δεν θα υπαρχει προοπτικες αναπτυξης, θα χαθουν θεσεις στο δημοσιο λογω πρωτογενων ελλειματων, θα χαθει μερος του κρατους προνοιας, θα μειωθουν οι αξιες ακινητων το επιπεδο ζωης θα πεσει, δεν θα γίνουν επενδύσεις, δεν θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, δεν θα μας δανείζουν πλέον από το εξωτερικό, η υποτίμηση θα είναι σημαντικότατη (της τάξεως του 50% - 70%), η επιστροφή στη δραχμή αναπόφευκτη, επισημαίνοντας ότι δεν είμαστε αυτάρκης χώρα, και θα χρειαστούν πάνω από 10 χρόνια για να ορθοποδήσουμε και 20-30 χρονια για να γυρίσουμε στις αγορες.

18 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Είναι σημαντικό να τονιστούν τα ακόλουθα 1) 1) Μήπως υπάρχουν τελικά λεφτά ακόμα? Δείτε bankofgreece.gr 2) 2) Τα λεφτά εφυγαν έξω σε ξενες τραπεζες? Μηπως καταναλώθηκαν αρκετα από αυτά ή βρισκονται σε θυριδες, στο σπιτι, στο σεντουκι? 3) Μειωθηκε η καταναλωση, οι αγορες και οι επενδυσεις επειδη δεν υπαρχουν λεφτα. Είναι λαθος γιατι ο ψυχολογικος παραγοντας είναι που οδηγει σε αυτά τα δεδομενα και όχι η ελλειψη χρηματων, για αυτό και η λυση στην κριση είναι η καταναλωση και η επενδυση 3) Μειωθηκε η καταναλωση, οι αγορες και οι επενδυσεις επειδη δεν υπαρχουν λεφτα. Είναι λαθος γιατι ο ψυχολογικος παραγοντας είναι που οδηγει σε αυτά τα δεδομενα και όχι η ελλειψη χρηματων, για αυτό και η λυση στην κριση είναι η καταναλωση και η επενδυση 

19 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα  Το 2020 αν το χρέος προς ΑΕΠ θα είναι 120% και αυτό στην ουσία είναι μια αποτυχία γιατί και το 2009 ήταν σε αυτό το ποσοστό και σήμερα και η Ιταλία έχει αυτό το ποσοστό και αυτό θεωρείται βιώσιμο. Δεν συμφωνώ ότι αυτό είναι αποτυχία γιατί μέσα στη δανειακή σύμβαση και στις αποφάσεις της 21 ης Ιουλίου και 26 ης Οκτώβριου υπάρχει πολύχρονη περίοδος χάριτος για τα δάνεια που τα πρώτα χρόνια δεν εξοφλουνται επομενως εχουμε συνολική επιβάρυνση του χρέους. Άρα, δεν είναι αποτυχία το 120% το 2020 αν θα υπάρχει ελάφρυνση σε αυτή την οκταετία.  4) Το 2020 αν το χρέος προς ΑΕΠ θα είναι 120% και αυτό στην ουσία είναι μια αποτυχία γιατί και το 2009 ήταν σε αυτό το ποσοστό και σήμερα και η Ιταλία έχει αυτό το ποσοστό και αυτό θεωρείται βιώσιμο. Δεν συμφωνώ ότι αυτό είναι αποτυχία γιατί μέσα στη δανειακή σύμβαση και στις αποφάσεις της 21 ης Ιουλίου και 26 ης Οκτώβριου υπάρχει πολύχρονη περίοδος χάριτος για τα δάνεια που τα πρώτα χρόνια δεν εξοφλουνται επομενως εχουμε συνολική επιβάρυνση του χρέους. Άρα, δεν είναι αποτυχία το 120% το 2020 αν θα υπάρχει ελάφρυνση σε αυτή την οκταετία.

20 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Σώζουμε τις τράπεζες με 30-40 δις και ότι αυτό δεν είναι σωστό γιατί ο λαός χρειάζεται τα χρήματα και όχι οι τράπεζες. Και αυτό είναι μύθος γιατί οι τράπεζες έχουν ως καταθέσεις έως αυτή τη στιγμή, αρχές Νοέμβριου 2011, 188δις όποτε δίνουμε 30-40δις για να σώσουμε καταθέσεις 180δις και δανεια 10 φορες παραπανω. 5) Σώζουμε τις τράπεζες με 30-40 δις και ότι αυτό δεν είναι σωστό γιατί ο λαός χρειάζεται τα χρήματα και όχι οι τράπεζες. Και αυτό είναι μύθος γιατί οι τράπεζες έχουν ως καταθέσεις έως αυτή τη στιγμή, αρχές Νοέμβριου 2011, 188δις όποτε δίνουμε 30-40δις για να σώσουμε καταθέσεις 180δις και δανεια 10 φορες παραπανω.

21 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Η κρίση δεν θέλει υψηλά επιτόκια, για αυτό και ωστόσο ο Τρισέ, ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, ανέβασε τα επιτόκια μέσα στην κρίση από 1% σε 1,25% και σε 1,5%. Λάθος πολιτική, καθαρά μονεταριστική και ευτυχώς ο Ιταλός ο Ντρόγκα, ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ, τα έριξε από 1,5% σε 1,25% μόλις χθες 3/11/2011, μια κίνηση που βοηθάει τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την ανάπτυξη. Ευελπιστώ τα επιτόκια να πέσουν σε επίπεδα Αμερικής κάτω από 0,5%. Ευτυχως ο Δραγκι τον Νομεβριο και Δεκεμβριο 2011 μειωσε τα επιτοκια από 1,5% σε 1% και ευελπιστω α τριμηνο 2012 να πεσει σε 0,75% 6) Η κρίση δεν θέλει υψηλά επιτόκια, για αυτό και ωστόσο ο Τρισέ, ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, ανέβασε τα επιτόκια μέσα στην κρίση από 1% σε 1,25% και σε 1,5%. Λάθος πολιτική, καθαρά μονεταριστική και ευτυχώς ο Ιταλός ο Ντρόγκα, ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ, τα έριξε από 1,5% σε 1,25% μόλις χθες 3/11/2011, μια κίνηση που βοηθάει τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και την ανάπτυξη. Ευελπιστώ τα επιτόκια να πέσουν σε επίπεδα Αμερικής κάτω από 0,5%. Ευτυχως ο Δραγκι τον Νομεβριο και Δεκεμβριο 2011 μειωσε τα επιτοκια από 1,5% σε 1% και ευελπιστω α τριμηνο 2012 να πεσει σε 0,75%

22 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα  Είναι μυθος ότι το μεγεθος της Ελλαδας για τα ευρωπαικα δρωμενα είναι πολύ μικρο και αρα το προβλημα της Ελλαδας είναι πολύ μικρο για τους ευρωπαιους εταιρους μας. Το προβλημα είναι μεγαλο γιατι η Ελλαδα χρωσταει 360δις, το τραπεζικο συστημα εχει δανεισει και δανειστει όχι δις αλλα τρις ευρω, γιατι οι τραπεζες εχουν τη δυνατοτητα να δανειζουν τουλαχιστον 10 φορες παραπανω από τις καταθεσεις που εχουν και αν λαβουμε υποψην και την τιτλοποιηση των δανειων που εχουν γινει, τοτε καταλαβαινουμε ότι το συστημικο προβλημα που μπορει να προκυψει από την καταρρευση και την πτωχευση της Ελλαδας και των ελληνικων τραπεζων είναι τεραστιο και ασυλληπτου μεγεθους για τα ευρωπαικα και τα παγκοσμια δεδομενα  7) Είναι μυθος ότι το μεγεθος της Ελλαδας για τα ευρωπαικα δρωμενα είναι πολύ μικρο και αρα το προβλημα της Ελλαδας είναι πολύ μικρο για τους ευρωπαιους εταιρους μας. Το προβλημα είναι μεγαλο γιατι η Ελλαδα χρωσταει 360δις, το τραπεζικο συστημα εχει δανεισει και δανειστει όχι δις αλλα τρις ευρω, γιατι οι τραπεζες εχουν τη δυνατοτητα να δανειζουν τουλαχιστον 10 φορες παραπανω από τις καταθεσεις που εχουν και αν λαβουμε υποψην και την τιτλοποιηση των δανειων που εχουν γινει, τοτε καταλαβαινουμε ότι το συστημικο προβλημα που μπορει να προκυψει από την καταρρευση και την πτωχευση της Ελλαδας και των ελληνικων τραπεζων είναι τεραστιο και ασυλληπτου μεγεθους για τα ευρωπαικα και τα παγκοσμια δεδομενα

23 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα  Πολλοι ισχυριζονται ότι η Ελλαδα εχει χρεοκοπησει προ πολλου ή ότι απλως εχει ηδη χρεοκοπησει μετα τα τελευταια γεγονοτα ή με το κουρεμα των ομολογων. Αυτό θεωρω ότι είναι ο μεγαλυτερος μυθος και οποιοι τα ισχυριζονται που είναι και η πλειοψηφια δυστυχως, δεν γνωριζουν τι σημαινει χρεοκοπια μιας χωρας, σιγουρα δεν εχουν μελετησει χωρες που εχουν χρεοκοπησει, σιγουρα δεν εχουν ζησει κυριολεκτικα σε μια τετοια χωρα που εχει υποστει χρεοκοπια. Οι καταστασεις σε μια χωρα που ανεξελεκτα εχει χρεοκοπησει είναι τοσο ασχημες που θα μας φαινονται ελκυστικα όλα αυτά που ζουμε σημερα.  8) Πολλοι ισχυριζονται ότι η Ελλαδα εχει χρεοκοπησει προ πολλου ή ότι απλως εχει ηδη χρεοκοπησει μετα τα τελευταια γεγονοτα ή με το κουρεμα των ομολογων. Αυτό θεωρω ότι είναι ο μεγαλυτερος μυθος και οποιοι τα ισχυριζονται που είναι και η πλειοψηφια δυστυχως, δεν γνωριζουν τι σημαινει χρεοκοπια μιας χωρας, σιγουρα δεν εχουν μελετησει χωρες που εχουν χρεοκοπησει, σιγουρα δεν εχουν ζησει κυριολεκτικα σε μια τετοια χωρα που εχει υποστει χρεοκοπια. Οι καταστασεις σε μια χωρα που ανεξελεκτα εχει χρεοκοπησει είναι τοσο ασχημες που θα μας φαινονται ελκυστικα όλα αυτά που ζουμε σημερα.

24 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Είναι μυθος αυτό που λενε ότι με την χρεοκοπια δεν εχω να χασω τιποτα. Θα πρεπει ο καθενας να αναλογιστει αν εχει να χασει τη δουλεια του, αν είναι δημοσιος υπαλληλος γιατι μετα από μια ανεξελεκτη χρεοκοπια, από μια σταση πληρωμων και αρνηση πληρωμων του εξωτερικου μας χρεους το κρατος θα είναι υποχρεωμενο να λειτουργει με πρωτογενη πλεονασματα, αρα η μονη λυση θα είναι η περικοπη δαπανων, αρα ή νεα οριζοντια μειωση μισθων η απολυσεις. Επισης ο καθενας μας θα πρεπει να κοιταξει να δει αν μεσα από μια χρεοκοπια και επιστροφη στη δραχμη θα απαξιωθει πληθωριστικα και λογω της τεραστιας υποτιμησης η ακινητη του περιουσια, θα χασει τα προνομιακα του επιδοματα καθως και αν σημερα βλεπει ως ανεργος ότι εχει ελαχιστες πιθανοτητς να βρει δουλεια, σε μια χρεοκοπημενη χωρα θα εχει μηδενικες πιθανοτητες. Αφου τωρα το κρατος δεν εχει τις δυνατοτητες να ριξει χρημα στην αγορα για να ερθει αναπτυξη που μπορουμε να πονταρουμε ότι θα ερθουν χρηματα για αναπτυξη σε μια χρεοκοπημενη και αποξενωμενη από τη δυση χωρα? 9) Είναι μυθος αυτό που λενε ότι με την χρεοκοπια δεν εχω να χασω τιποτα. Θα πρεπει ο καθενας να αναλογιστει αν εχει να χασει τη δουλεια του, αν είναι δημοσιος υπαλληλος γιατι μετα από μια ανεξελεκτη χρεοκοπια, από μια σταση πληρωμων και αρνηση πληρωμων του εξωτερικου μας χρεους το κρατος θα είναι υποχρεωμενο να λειτουργει με πρωτογενη πλεονασματα, αρα η μονη λυση θα είναι η περικοπη δαπανων, αρα ή νεα οριζοντια μειωση μισθων η απολυσεις. Επισης ο καθενας μας θα πρεπει να κοιταξει να δει αν μεσα από μια χρεοκοπια και επιστροφη στη δραχμη θα απαξιωθει πληθωριστικα και λογω της τεραστιας υποτιμησης η ακινητη του περιουσια, θα χασει τα προνομιακα του επιδοματα καθως και αν σημερα βλεπει ως ανεργος ότι εχει ελαχιστες πιθανοτητς να βρει δουλεια, σε μια χρεοκοπημενη χωρα θα εχει μηδενικες πιθανοτητες. Αφου τωρα το κρατος δεν εχει τις δυνατοτητες να ριξει χρημα στην αγορα για να ερθει αναπτυξη που μπορουμε να πονταρουμε ότι θα ερθουν χρηματα για αναπτυξη σε μια χρεοκοπημενη και αποξενωμενη από τη δυση χωρα?

25 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα  Μια χρεωκοπία είναι ακίνδυνη και ίσως προτιμητέα είναι μύθος γιατι χρεκοπια θα σημαίνει άμεση μερική αδυναμία κάλυψης αναγκών σε τροφή και ενέργεια. Αύξηση τιμών και δυσκολιες σε όλα τα επιπεδα. Μείωση επιπεδου ζωης και επιστροφη σε εποχες 40-50 ετων πριν. Μεγαλη υποτιμηση του νομισματος μπορει και επιπεδα 1000 δρχ προς 1 ευρω  10) Μια χρεωκοπία είναι ακίνδυνη και ίσως προτιμητέα είναι μύθος γιατι χρεκοπια θα σημαίνει άμεση μερική αδυναμία κάλυψης αναγκών σε τροφή και ενέργεια. Αύξηση τιμών και δυσκολιες σε όλα τα επιπεδα. Μείωση επιπεδου ζωης και επιστροφη σε εποχες 40-50 ετων πριν. Μεγαλη υποτιμηση του νομισματος μπορει και επιπεδα 1000 δρχ προς 1 ευρω

26 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Den kanoun lathos oi analites kai kseroun oi nompelistes oti h ellada tha xreokopisei. Μα και οι ιδιοι οι νομπελιστες διαφωνουν μεταξυ τους. οι λιγοι ή οι πολλοι ξερουν τελικα την αληθεια? Λιγοι ή πολλοι πιστευουν στη χρεοκοπια της Ελλαδας? 11) Den kanoun lathos oi analites kai kseroun oi nompelistes oti h ellada tha xreokopisei. Μα και οι ιδιοι οι νομπελιστες διαφωνουν μεταξυ τους. οι λιγοι ή οι πολλοι ξερουν τελικα την αληθεια? Λιγοι ή πολλοι πιστευουν στη χρεοκοπια της Ελλαδας?

27 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα H ellada einai h moni provlimatiki xwra einai mythos kai auto apodeikniete apo polla statistika stoixeia pou deixnoun oti eite kai alles xwres exoun provlimata eite oti alles xwres exoun polu megalitera provlimata 12) H ellada einai h moni provlimatiki xwra einai mythos kai auto apodeikniete apo polla statistika stoixeia pou deixnoun oti eite kai alles xwres exoun provlimata eite oti alles xwres exoun polu megalitera provlimata Oti oi ellines apodeixthikan katwteroi twn peristasewn alla kai oι ευρωπαιοι ηγετες den ηξεραν τι εκαναν και πηραν lathos αποφασεις (μερκελ και σαρκοζι κτλ) 13) Oti oi ellines apodeixthikan katwteroi twn peristasewn alla kai oι ευρωπαιοι ηγετες den ηξεραν τι εκαναν και πηραν lathos αποφασεις (μερκελ και σαρκοζι κτλ)

28 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα Η οικονομική κρίση δεν είναι ελληνική, είναι κυρίως ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα, όντας συμπτωματικά (λόγω των σφαλμάτων της) ο πιο αδύναμος κρίκος, χρησιμοποιείται απλά ως πειραματόζωο στην αναζήτηση μεθόδων ανάσχεσης. Δυστυχώς όχι επιτυχώς. Η οικονομική κρίση δεν είναι ελληνική, είναι κυρίως ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα, όντας συμπτωματικά (λόγω των σφαλμάτων της) ο πιο αδύναμος κρίκος 14) Η οικονομική κρίση δεν είναι ελληνική, είναι κυρίως ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα, όντας συμπτωματικά (λόγω των σφαλμάτων της) ο πιο αδύναμος κρίκος, χρησιμοποιείται απλά ως πειραματόζωο στην αναζήτηση μεθόδων ανάσχεσης. Δυστυχώς όχι επιτυχώς. Η οικονομική κρίση δεν είναι ελληνική, είναι κυρίως ευρωπαϊκή. Η Ελλάδα, όντας συμπτωματικά (λόγω των σφαλμάτων της) ο πιο αδύναμος κρίκος

29 Μύθοι για την κρίση χρέους στην Ελλάδα 15) Για την κριση φταινε τα δομικα προβληματα τηε ελλαδας, το πολιτικο συστημα, η ανικανοτητα των πολιτικων, και όχι τα κερδοσκοπικα παιχνιδια Μυθος γιατι μαζι με αυτά φταινει και οι κερδοσκοποι που τα hedge funds εχουν σορταρει το ευρω τα ελληνικα ομολογα, εσωσαν το δολαριο που κατερρεε στο 1,60 προς 1 ευρω

30 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα? 1. Ireland - 1,382%  External debt (as % of GDP): 1,382% Gross external debt: $2.38 trillion 2010 GDP (est): $172.3 billion External debt per capita: $566,756  2. United Kingdom - 413.3%  External debt (as % of GDP): 413.3% Gross external debt: $8.981 trillion 2010 GDP (est): $2.173 trillion External debt per capita: $146,953

31 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα? 3. Switzerland - 401.9%  External debt (as % of GDP): 401.9% Gross external debt: $1.304 trillion 2010 GDP (est): $324.5 billion External debt per capita: $171,528  4. Netherlands - 376.3%  External debt (as % of GDP): 376.3% Gross external debt: $2.55 trillion 2010 GDP (est): $676.9 billion External debt per capita: $152,380

32 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  5. Belgium - 335.9%  External debt (as % of GDP): 335.9% Gross external debt: $1.324 trillion 2010 GDP (est): $394.3 billion External debt per capita: $127,197  6. Denmark - 310.4%  External debt (as % of GDP): 310.4% Gross external debt: $626.1 billion 2010 GDP (est): $201.7 billion External debt per capita: $113,826

33 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  7. Sweden - 282.2%  External debt (as % of GDP): 282.2% Gross external debt: $1.001 trillion 2010 GDP (est): $354.7 billion External debt per capita: $110,479  8. Finland - 271.5%  External debt (as % of GDP): 271.5% Gross external debt: $505.06 billion 2010 GDP (est): $186 billion External debt per capita: $96,197

34 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  9. Austria - 261.1%  External debt (as % of GDP): 261.1% Gross external debt: $867.14 billion 2010 GDP (est): $332 billion External debt per capita: $105,616  10. Norway - 251%  External debt (as % of GDP): 251% Gross external debt: $640.7 billion 2010 GDP (est): $255.3 billion External debt per capita: $137,476

35 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  11. Hong Kong - 250.4%  External debt (as % of GDP): 250.4% Gross external debt: $815.65 billion 2010 GDP (est): $325.8 billion External debt per capita: $115,612  12. France - 250%  External debt (as % of GDP): 250% Gross external debt: $5.37 trillion 2010 GDP (est): $2.15 trillion External debt per capita: $83,781

36 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  13. Portugal - 223.6%  External debt (as % of GDP): 223.6% Gross external debt: $552.23 billion 2010 GDP (est): $247 billion External debt per capita: $51,572  14. Germany - 185.1%  External debt (as % of GDP): 185.1% Gross external debt: $5.44 trillion 2010 GDP (est): $2.94 trillion External debt per capita: $51,572

37 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  15. Greece - 182.2%  External debt (as % of GDP): 182.2% Gross external debt: $579.7 billion 2010 GDP (est): $318.1 billion External debt per capita: $53,984  16. Spain - 179.4%  External debt (as % of GDP): 179.4% Gross external debt: $2.46 trillion 2010 GDP (est): $1.37 trillion External debt per capita: $60,614

38 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  17. Italy - 146.6%  External debt (as % of GDP): 146.6% Gross external debt: $2.602 trillion 2010 GDP (est): $1.77 trillion External debt per capita: $44,760  18. Australia - 138.9%  External debt (as % of GDP): 138.9%

39 Στατιστικα: Η Ελλάδα είναι το πρόβλημα?  19. Hungary - 120.1%  External debt (as % of GDP): 120.1% Gross external debt: $225.24 billion 2009 GDP (est): $187.6 billion External debt per capita: $22,739  20. United States - 101.1%  External debt (as % of GDP): 101.1% Gross external debt: $14.825 trillion 2009 GDP (est): $14.66 trillion

40 Αναζήτηση στο διαδίκτυο εργασίας με θέμα: «Η Χρεοκοπία της Ελλάδας, αν έχει χρεοκοπήσει η Ελλάδα και τι έχει ειπωθεί από 20 επενδυτικούς οίκους, οικονομολόγους και νομπελίστες τα τελευταία 2-3 χρόνια για την κατάσταση της Ελλάδας και τις προβλέψεις που έγιναν για χρεοκοπία της Ελλάδας, έξοδο από τη Ζώνη του Ευρώ και διάλυση της Ελλάδας και του Ευρώ. Και 20 πηγές από επωνύμους που σχολίασαν τα μελλοντικά γεγονότα και απέτυχαν.

41 Η έννοια του όρου «κρίση»  Στην ελληνική γλώσσα, η λέξη κρίση προέρχεται από το ρήμα κρίνω, θέλοντας να χαρακτηρίσει μια μη κανονική κατάσταση.  Συγκεκριμένα κρίση είναι μια εκτροπή από την κατάσταση της κανονικότητας και μπορεί να προσλάβει διαβαθμίσεις αντικανονικότητας από μία κατάσταση απλής διαταραχής μέχρι την κατάσταση μη ελεγχόμενων εκρηκτικών γεγονότων και την κατάσταση του χάους και του πανικού.  Κρίση γενικά είναι μία κατάσταση έκτατης ανάγκης την οποία οφείλουμε να την αντιμετωπίσουμε με ψυχραιμία και ωριμότητα. Είναι μία αλλαγή -αιφνίδια ή εν εξελίξει- που προκαλεί ένα πιεστικό πρόβλημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.

42 Η έννοια του όρου «Οικονομική κρίση»  Οικονομική κρίση είναι το φαινόμενο κατά το οποίο μια οικονομία χαρακτηρίζεται από μια διαρκή και αισθητή μείωση της οικονομικής της δραστηριότητας. Όταν λέμε οικονομική δραστηριότητα αναφερόμαστε σε όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, όπως η απασχόληση, το εθνικό προϊόν, οι τιμές, οι επενδύσεις κ.λπ. Όταν λέμε οικονομική δραστηριότητα αναφερόμαστε σε όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, όπως η απασχόληση, το εθνικό προϊόν, οι τιμές, οι επενδύσεις κ.λπ. Ο βασικότερος δείκτης οικονομικής δραστηριότητας είναι οι επενδύσεις, οι οποίες, όταν αυξομειώνονται, συμπαρασύρουν μαζί τους και όλα τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη

43 Ο 21ος αιώνας σημαδεύτηκε με την παγκόσμια πολιτική κρίση, η οποία εξελίχτηκε σε παγκόσμια χρηματοοικονομική. Η χρηματοοικονομική κρίση μετασχηματίστηκε σε οικονομική κρίση όταν οι τράπεζες περιόρισαν τις πιστώσεις προς τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες, εξαιτίας των απωλειών της αξίας των περιουσιακών τους στοιχείων, που επέφερε αδυναμία διατήρησης της κεφαλαιακής τους επάρκειας. Η κρίση έλαβε δραματικές διαστάσεις με τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου 2008. Τα συμβατικά μέσα πολιτικής αδυνατούσαν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα. Η κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου και η εσπευσμένη διάσωση της πολυεθνικής ασφαλιστικής εταιρίας AIG στις 16 του ίδιου μήνα ήταν η αρχή του ¨ντόμινο¨ Το τραπεζικό τοπίο άλλαζε δραματικά, η λίστα των τραπεζών και αμοιβαίων κεφαλαίων που χρεοκοπούσαν ή εξαγοράζονταν μεγάλωνε διαρκώς.

44 Η κρίση χτυπάει την Ευρώπη  Στην Ιρλανδία: υπερθέρμανση της αγοράς κατοικίας &ανεξέλεγκτη παροχή δανείων σε ιδιώτες Μετατροπή της τραπεζικής κρίσης σε κρίση δημόσιου χρέους → υπερδανεισμένοι ιδιώτες  Στην Ισπανία : το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας,η υπερθέρμανση της αγοράς κατοικίας, οι μικρές αποταμιευτικές τράπεζες & ο μεγάλος δανεισμός των ιδιωτών → το πρόβλημα σε δημοσιονομικό  Στην Πορτογαλία :έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, υπερβολικό δανεισμό ιδιωτών & μεγάλα ελλείμματα του κράτους

45 Στην Ελλάδα η οικονομική κρίση άρχισε να γίνεται αντιληπτή και αισθητή στο τέλος 2009 Αίτια τις κρίσης  Το χαμηλό επίπεδο της εθνικής αποταμίευσης  Υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα  Ταχεία αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης  Υπερτιμολογήσεις κρατικών προμηθειών  Φοροαπαλλαγές  Απελευθέρωση φοροδιαφυγής  Ανισοκατανομή εισοδημάτων  Κατάρρευση μηχανισμού ελέγχου είσπραξης εσόδων του κράτους  Μη ορθολογική διαχείριση των δημόσιων δαπανών  Θεσμική & Οργανωτική ανεπάρκεια του κράτους  Κακή λειτουργία αγοράς εργασίας  Συρρίκνωση του εγχώριου τεχνολογικού & καινοτομικού δυναμικού

46 Στα μέσα του 2010, και μετά τις αποκαλύψεις ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας έκλεισε για το 2009 σε επίπεδα πολύ πάνω από αυτά που θα καθιστούσαν το δημόσιο χρέος βιώσιμο, η ελληνική κυβέρνηση αδυνατούσε να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις αγορές για τη χρηματοδότηση του τρέχοντος δημοσιονομικού ελλείμματος και την αναχρηματοδότηση του χρέους.  Αποτέλεσμα ήταν ο άμεσος κίνδυνος χρεοκοπίας και στάσης πληρωμών του Ελληνικού Δημοσίου.  Η προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές και να πετύχει μείωση των επιτοκίων οδήγησε σε λήψη μέτρων μείωσης των δαπανών, τα οποία δεν κατάφεραν να ανατρέψουν το αρνητικό κλίμα.

47  Κατόπιν αυτών η Ελλάδα κατέφυγε στη βοήθεια: 1. του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, 2. της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 3. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που συγκρότησαν από κοινού μηχανισμό βοήθειας για την Ελλάδα.  H ανακοίνωση της προσφυγής στον μηχανισμό στήριξης έγινε στις 23 Απριλίου 2010 από τον πρωθυπουργό.

48 Χρηματοδότηση από τον «Μηχανισμό Στήριξης»  Στις 3 Μαΐου 2010, η Ελλάδα αιτήθηκε €80δις από τις υπόλοιπες (15) χώρες του Ευρώ και €30δις από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).  Την αίτηση συνόδευαν 3 συνημμένα μνημόνια: 1. "Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής" (ΜΟΧΠ), 2. "Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης" (ΤΜΣ) και 3. "Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής" (ΣΠΟΠ).

49 Η έννοια του όρου «Χρεοκοπίας ή Πτώχευσης»  H κρατική χρεοκοπία, ή αλλιώς πτώχευση, ενός κράτους είναι ουσιαστικά η δεινή κατάσταση που μπορεί να περιέλθει μια χώρα όπου αδυνατεί να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις, εσωτερικές και κυρίως εξωτερικές.  Η κατάσταση αυτή δηλώνεται με επίσημη εξαγγελία της ίδιας της κυβέρνησης, με την οποία και καθιστά διεθνώς γνωστή την αδυναμία της αυτή, όπως π.χ. να πληρώσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη της χώρας της (εξ ολοκλήρου, ενός μέρους ή των τόκων τους).

50 Η έννοια του όρου «ελεγχόμενη χρεοκοπία»  Στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν μπορεί και πάλι να πληρώσει τους πιστωτές του, οι τελευταίοι, μέσω μιας συμφωνημένης διαδικασίας, τον απαλλάσσουν από ένα μέρος του χρέους και πληρώνει το υπόλοιπο πιθανότατα σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αλλά και με υψηλότερο επιτόκιο.  Υπάρχει όμως και περίπτωση να μην αλλάξουν οι ημερομηνίες λήξης των τίτλων και των υποχρεώσεων του οφειλέτη.

51 Επιπτώσεις Χρεοκοπίας  Οι πιστωτές ενός κράτους χάνουν εξ’ ολοκλήρου ή ένα μέρος αυτών που του έχουν δανείσει, καθώς επίσης τους τόκους των χρημάτων τους. Συχνά βέβαια, στα πλαίσια διεθνών διαπραγματεύσεων, συμφωνείται η πληρωμή ενός ποσοστού των χρεών, η αποπληρωμή των οποίων «ρυθμίζεται» διαφορετικά, συνήθως ανάλογα με το «είδος» των πιστωτών (εσωτερικού, εξωτερικού, ιδιώτες, κράτη κλπ).  Το ίδιο το κράτος «επιβαρύνεται» κυρίως λόγω της απώλειας της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας του, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τον πιστοληπτικό του «θάνατο». Δηλαδή, το κράτος δεν είναι πλέον σε θέση να δανείζεται από τις χρηματαγορές, πόσο μάλλον με λογικά επιτόκια.  Η χρεοκοπία ενός κράτους σημαίνει πρακτικά για τους Πολίτες του τη μείωση των αποταμιεύσεων τους, είτε επειδή είναι πιστωτές του κράτους τους, είτε επειδή το νόμισμα υποτιμάται ραγδαία, ενώ δεν προλαβαίνουν να κάνουν αναλήψεις από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους

52 Τα αποτελέσματα της χρεοκοπίας ενός κράτους στην Οικονομία Τα αποτελέσματα της χρεοκοπίας ενός κράτους στην Οικονομία  μία πολύ μεγάλη τραπεζική κρίση  μία νομισματική κρίση (οι ξένοι επενδυτές «αποφεύγουν» για μεγάλο χρονικό διάστημα τη «χρεοκοπημένη» Οικονομία).  μία εκτεταμένη οικονομική κρίση 1. η εσωτερική ζήτηση μειώνεται, 2. οι επενδυτές αποσύρουν μαζικά το σύνολο των χρημάτων τους, 3. η παραγωγή συρρικνώνεται, 4. ο πληθωρισμός «καλπάζει», 5. το χρηματιστήριο καταρρέει, 6. η αγορά των ακινήτων επίσης, 7. απουσίας αγοραστών κλπ

53 Σόρος: «Η Ελληνική χρεοκοπία μπορεί να είναι αναπόφευκτη»  12 Ιουλίου, 2011  «Ελλάδα οδεύει προς χρεοκοπία, ή τουλάχιστον μια υποτίμηση, και οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να υιοθετήσουν ένα "σχέδιο Β" για την αναχαίτιση μετάδοσης στο υπόλοιπο της ένωσης»,είπε ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής George Soros  «Ελλάδα οδεύει προς άτακτη στάση πληρωμών ή και υποτίμηση... Μια ελληνική χρεοκοπία μπορεί να είναι αναπόφευκτη, αλλά δεν χρειάζεται να είναι άτακτη», έγραψε σε ένα κύριο άρθρο των Financial Times.

54 Roubini: «Η Ελλάδα πρέπει να χρεοκοπήσει, να εγκαταλείψει το ευρώ και να επαναφέρει τη δραχμή"  19 Σεπτεμβρίου, 2011  Μια ελληνική χρεοκοπία μοιάζει όλο και πιο πιθανό. Αυτό φαίνεται να είναι το θέμα της ημέρας, καθώς οι αγορές και οι σχολιαστές επιμένουν ότι η κατάσταση του χρέους στην Ευρώπη δεν είναι βιώσιμο. Μεταξύ εκείνων που ζητούν μια χρεοκοπία είναι ο Nouriel Roubini, ο οποίος προσθέτει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να βγεί από την ευρωζώνη και να επαναφέρει τη δραχμή για να αποφευχθεί μια δεκαετία μακράς ύφεσης.  «Η Ελλάδα έχει κολλήσει σε έναν φαύλο κύκλο αφερεγγυότητας, χαμηλής ανταγωνιστικότητας και ολοένα μεγαλύτερης ύφεσης», έγραψε ο περίφημος Roubini

55 CSU Πρόεδρος Horst Seehofer: «δεν θα εγκαταλείψουμε την Ελλάδα εάν Αφήνει το Ευρώ"  20 Σεπτεμβρίου, 2011  Σε μια συνέντευξη στο SPIEGEL  Ο πρόεδρος Horst Seehofer, ο οποίος είναι και ο κυβερνήτης της Βαυαρίας, επαναλαμβάνει ότι η έξοδος της Ελλάδα από τη ζώνη του ευρώ «θα πρέπει να είναι εφικτή»  «Αλλά αν η ελληνική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο δεν θέλουν ή δεν μπορούν πλέον, να συνεχίσουν σε αυτή την κατεύθυνση, τότε δεν θα πρέπει να περιμένουμε έως ότου οι χρηματοοικονομικές αγορές να μας αναγκάσουν να αντιμετωπίσουμε τα γεγονότα. Σε αυτή την περίπτωση, η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη πρέπει να είναι εφικτή. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα.»  «Ακόμη και αν η ελληνική κυβέρνηση είχε αφήσει το ευρώ, αυτό δεν σημαίνει ότι θα εγκαταλείψουμε τη χώρα. Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε την Ελλάδα να προστατέψει τις τράπεζες της και να αναπτύξει την οικονομία της.»

56 Με σχέδιο «ελεγχόμενης χρεοκοπίας» φτάνει ο Ρέσλερ στην Αθήνα  4 Οκτωβρίου, 2011  Ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Φίλιπ Ρέσλερ φέρνει μαζί του στην Αθήνα σχέδιο «ελεγχόμενης χρεωκοπίας» της Ελλάδας, σύμφωνα με πληροφορίες της Frankfurter Allgemeine Zeitung.  Την διαδικασία χρεοκοπίας πρέπει να δρομολογήσει ανεξάρτητο σώμα, που θα αναλάβει, αλλά και θα εποπτεύει τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην χρεωμένη χώρα και τους πιστωτές της. Προοπτικά αυτό το σώμα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα είδος Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου και να διαδεχθεί τον μόνιμο μηχανισμό του ESM.

57 Fitch: «Η Ελλάδα είναι αφερέγγυα, θα χρεοκοπήσει»  17 Ιανουαρίου, 2012  «Η Ελλάδα είναι αφερέγγυα και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι σε θέση να τιμήσει την πληρωμή ομολόγων τον Μάρτιο, καθώς η χώρα διαπραγματεύεται με τους πιστωτές της για να μειώσει το χρέος της», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος Edward Parker της Fitch Ratings  «Η λεγόμενη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, για μας, θα μετρά ως χρεοκοπία, αυτό είναι σαφώς μια χρεοκοπία στο βιβλίο μας», είπε ο Parker. «Γι 'αυτό δεν θα είναι μια έκπληξη όταν η ελληνική χρεοκοπία συμβεί πραγματικά και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, περιμένουμε να είναι σχετικά σύντομα.»  «Ελεγχόμενη Χρεοκοπία»  Η Fitch υποβάθμισε τον Ιούλιο στην Ελλάδα στην κατηγορία CCC,(7 επίπεδα κάτω του επενδυτικού βαθμού). Επίσης, δήλωσε, τον Ιούλιο, ότι η Ελλάδα θα θεωρείται με περιορισμένο έλλειμμα μετά από την αποκάλυψη του ευρωπαϊκού σχεδίου διάσωσης που περιλαμβάνει τους κατόχους ομολόγων οι οποίοι αναλαμβάνουν μέρος του κόστους».

58 Krugman στο Bloomberg: «Η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, μπορεί να αφήσει Ευρώ"  2 Φεβρουαρίου, 2012  «Η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και θα αποχωρήσει πιθανώς από την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση», είπε ο βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομικών, Paul Krugman.  «Η ελληνική κατάσταση είναι ουσιαστικά αδύνατη», είπε ο Krugman σε συνέδριο στη Μόσχα.  «Θα χρεοκοπήσει. Στην πραγματικότητα, έχουν ήδη χρεοκοπήσει. Το ερώτημα είναι αν θα αφήσει επίσης το ευρώ, το οποίο πιστεύω ότι σε αυτό το σημείο είναι πιο πιθανό παρά ποτέ» συμπλήρωσε.

59 Γ. Βαρουφάκης: «Να χρεοκοπήσει η Ελλάδα αμέσως»  08 Φεβρουαρίου, 2012  Σε συνέντευξή του στο αμερικανικό δίκτυο CNBC  «Να προχωρήσει άμεσα η Ελλάδα σε κήρυξη χρεοκοπίας», πρότεινε ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Βαρουφάκης.  «Η Ελλάδα θα πρέπει να χρεοκοπήσει αμέσως χωρίς να γίνει καμία συζήτηση για αποχώρηση από την ευρωζώνη»  «Γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να χρεοκοπήσει μέσα στην ευρωζώνη; Γιατί η χώρα είναι ήδη εκτός αγορών.»  Σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, η ΕΚΤ και τα μέλη της ευρωζώνης θα πρέπει να σταματήσουν την «πολιτική παραφροσύνης» και να αποδεχθούν την αναπότρεπτη χρεοκοπία κι όχι «να πιέζουν το χαλί κάτω από τα πόδια, σαν τα παιδιά που προσπαθούν να αποφύγουν την τιμωρία».

60 Ο John Paulson λέει, η Ελλάδα μπορεί σύντομα να Χρεοκοπήσει και το σοκ μπορεί να είναι χειρότερο από την πτώχευση της Lehman : «Η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει μέχρι το τέλος Μαρτίου»  15 Φεβρουαρίου, 2012  «Πιστεύουμε ότι μια ελληνική χρεοκοπία θα μπορούσε να είναι ένα μεγαλύτερο σοκ στο σύστημα από την αποτυχία της Lehman, προκαλώντας αμέσως συρρίκνωση στη παγκόσμια οικονομία και να τη μείωση των αγορών».  16 Φεβ 2012;  ο δισεκατομμυριούχος hedge fund μάνατζερ John Paulson  «Η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει μέχρι το τέλος Μαρτίου, προκαλώντας έτσι τη διάλυση της ζώνης του ευρώ ».  «Το ευρώ δεν είναι διασφαλισμένο σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο», ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ σημείωσε ότι το εάν συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι πιο καταστροφικό για το σύστημα ακόμη και από τη χρεοκοπία της Lehman Brothers.

61 Standards & Poor’s :δηλώνει «επιλεκτική χρεοκοπία» μετά την ελληνική διάσωση  28 Φεβρουαρίου, 2012  Αξιολόγηση του οίκου Standard & Poor’s έχει χαρακτηρίσει το ελληνικό χρέος ως "επιλεκτική χρεοκοπία" μετά τη συμφωνία που έκανε με τους πιστωτές της για να μειώσει τα χρέη της.  Η S & P αναφέρει ότι οι όροι αυτής της συμφωνίας προκάλεσαν την τελευταία υποβάθμιση. Το Ελληνικό χρέος έχει ήδη βαθμολογία ποιότητας "junk" από τον οργανισμό

62 Rogoff: «Η Ελλάδα Αρμέγει την Ευρώπη, θα Χρεοκοπήσει Τελικά»  3 Μαΐου, 2012  Το Ευρωπαϊκό χρέος είναι διαχειρίσιμο λόγω του ισχυρού πυρήνα, αλλά ο τρόπος που το χειρίζεται η Ελλάδα δεν θα πετύχει.  «Η Ελλάδα πρέπει και θα χρεοκοπήσει. Είναι οδυνηρό, αλλά οι χώρες ανακτούν».  «Θα ήταν περιττό για την Ελλάδα να χρεοκοπήσει αυτή τη στιγμή, επειδή δανείζονται  Ο κορυφαίος Αμερικανός οικονομολόγος δήλωσε «ότι θα ήταν καλύτερα αν η Ελλάδα ανακοίνωνε ότι δεν επρόκειτο να εξοφλήσει τους πιστωτές της».

63 Spiegel: «Να χρεοκοπήσει η Ελλάδα για να κάνει μια νέα αρχή»  16 Αυγούστου, 2012  Η Ελλάδα πρέπει να χρεοκοπήσει, καθώς ούτε η ευρωζώνη ούτε το ΔΝΤ μπορούν να θυσιάσουν την αξιοπιστία τους προσφέροντας στην Ελλάδα μια νέα βοήθεια, αναφέρει σε ένα σκληρό άρθρο του για το ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel.  «Εάν ο στόχος της Μέρκελ και των συμμάχων της ήταν να σώσουν την Ελλάδα από τη χρεοκοπία, τότε απέτυχαν. Το μόνο που κατάφεραν με τα μέτρα λιτότητας, ήταν να επιδεινώσουν την κρίση και να αυξήσουν το χρέος»  Συμπληρώνει ότι η χρεοκοπία θα προσέφερε στην Ελλάδα την ευκαιρία να απελευθερωθεί από τα χρέη της και να κάνει μια νέα αρχή είτε ως μέλος της ευρωζώνης είτε όχι.

64 Stefan Homburg: «Να αφήσουμε την Ελλάδα να χρεοκοπήσει»  8 Νοεμβρίου, 2012  «Πρέπει να αφήσουμε την Ελλάδα να χρεοκοπήσει. Οι χρεοκοπίες κρατών δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο», δήλωσε ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ανόβερο, στο γερμανικό περιοδικό Focus  «Δεν αξίζουν τη στήριξη από εμάς, τους φορολογούμενους, άσχετα με το τι αποφασίζεται στην Ελλάδα. Η Γερμανία πρέπει να βγει από το ευρώ διότι με την εισαγωγή του, λάβαμε τη διαβεβαίωση ότι απαγορεύονται τόσο οι επιδοτούμενες πληρωμές όσο και η κρατική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ. Και οι δύο υποσχέσεις αποδείχθηκαν εν τω μεταξύ ψέματα. Έτσι, η βάση για το ευρώ έχει καταρρεύσει».

65 Η πορεία του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ την περίοδο 1999-2010 και οι προβλέψεις ως το 2016

66 20072008200920102011 2012 προβλέψεις 2013 προβλέψεις 2014 προβλέψεις Δημόσιο χρέος (δις €) 239.3263.3299.7329.5355.7344.6347.6349.3 ποσοστό του ΑΕΠ (%) 107.2112.9129.7148.3170.6176.7188.4188.9 Ανάπτυξη (%) 3.5−0.2−3.1−4.9−7.1−6.0-4.20.6 Έλλειμμα (%GDP) 6.59.815.610.79.46.85.54.6 Η ιστορία του ελληνικού χρέους και των ελλειμμάτων Πηγή: Eurostat

67 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (%ΑΕΠ & μεταβολή μεταξύ 2007–2011 σε πμ του ΑΕΠ) Πηγή: European Commission

68 Οι προβλέψεις της ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ για την Ελλάδα

69 ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ (δις ευρώ) 2009 Ιαν-09 Φεβ-09 Μαρ-09 Απρ-09 Μαϊ- 09 Ιουν-09 Ιουλ-09 Αυγ-09 Σεπ-09 Οκτ-09 Νοε-09 Δεκ-09 237.070 237.501 238.502 242.653 240.778 246.590 242.262 244.224 246.210 243.047 242.023 245.470

70 ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ (δις ευρώ) 2010 Ιαν-10 Φεβ-10 Μαρ-10 Απρ-10 Μαϊ- 10 Ιουν-10 Ιουλ-10 Αυγ-10 Σεπ-10 Οκτ-10 Νοε-10 Δεκ-10 240.810 238.353 236.251 230.559 230.738 228.826 222.860 223.063 228.961 224.727 222.032 222.874

71 ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ (δις ευρώ) 2011 Ιαν-11 Φεβ-11 Μαρ-11 Απρ-11 Μαϊ- 11 Ιουν-11 Ιουλ-11 Αυγ-11 Σεπ-11 Οκτ-11 Νοε-11 Δεκ-11 219.765 218.478 218.174 212.781 200.830 197.281 205.027 198.235 191.315 183.269 181.541 182.790

72 http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/monetary/deposi ts.aspx http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/monetary/deposi ts.aspx ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ 2012 (δις ευρώ) Ιαν-12 Φεβ-12 Μαρ-12 Απρ-12 Μαϊ-12 Ιουν-12 Ιουλ-12 Αυγ-12 Σεπ-12 Οκτ-12 Νοε-12 178.161 173.039 173.903 175.220 166.324 158.580 161.947 161.350 163.205 163.732 164.439 http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Statistics/monetary/deposi ts.aspx

73 ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΑΕΠ 1995-2002 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Government consolidated gross debt (XΡEOΣ) 95.013,3 107.666,4 114.864,3 115.679,0 122.334,7 140.971,0 151.869,0 159.214,0 Gross domestic product at market prices (ΑΕΠ) 100.716,6 109.733,9 119.936,7 121.985,2 131.936,1 137.929,5 146.427,9 156.614,6 ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΑΕΠ 1995-2002 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Government consolidated gross debt (XΡEOΣ) 95.013,3 107.666,4 114.864,3 115.679,0 122.334,7 140.971,0 151.869,0 159.214,0 Gross domestic product at market prices (ΑΕΠ) 100.716,6 109.733,9 119.936,7 121.985,2 131.936,1 137.929,5 146.427,9 156.614,6

74 ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΑΕΠ 2003-2010 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Government consolidated gross debt (XΡEOΣ) 168.025,0 183.157,0 195.421,0 224.204,0 239.300,0 263.284,0 299.682,0 329.513,0 Gross domestic product at market prices (ΑΕΠ) 172.431,1 185.265,6 193.049,7 208.621,8 223.160,1 233.197,7 231.081,2 222.151,5

75 2011 ΧΡΕΟΣ 355.658,0 ΑΕΠ 208.531,7 ΧΡΕΟΣ 2012 2012q1 2012q2 2012q3 280.423,0 300.756,4 301.192,8 2011 ΧΡΕΟΣ 355.658,0 ΑΕΠ 208.531,7 ΧΡΕΟΣ 2012 2012q1 2012q2 2012q3 280.423,0 300.756,4 301.192,8

76 90 δις καταθέσεις… «έφυγαν» 30 δις ΑΕΠ «χάθηκαν» 60 δις Χρέος αυξήθηκε 60 δις Χρέος «κουρεύτηκε» Ευχαριστώ πολύ…