ΑΠΟΦΑΣΗ 621/2015 Επιτροπησ ανταγωνισμου «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΠΟΦΑΣΗ 621/2015 Επιτροπησ ανταγωνισμου «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΠΟΦΑΣΗ 621/2015 Επιτροπησ ανταγωνισμου «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α
ΑΠΟΦΑΣΗ 621/2015 Επιτροπησ ανταγωνισμου «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε & ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Β.Ε.Α.Ε» κατΑ «ΔΕΗ Α.Ε» ΠΜΣ ΑΥΛΑ ΑΓΑΘΑ & ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Ανταγωνισμός και Ρύθμιση: Τα παραδείγματα της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών ΕΚΠΑ 2018 – 2019 Φωτεινή Αγγελή – Νίκος Κυρλιγκίτσης

2 ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΦΟΡΑΣ
Επί μακρόν αντιδικία των εταιρειών «ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» και «ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Β.Ε.Α.Ε» με τη «ΔΕΗ Α.Ε», σχετικά με το ύψος του τιμολογίου για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ από τη ΔΕΗ, δεδομένης της διακοπής εφαρμογής του προτιμησιακού τιμολογίου με το οποίο προμήθευε η ΔΕΗ την ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ έως και το 2006, όταν και η ΔΕΗ κατήγγειλε τη σχετική σύμβαση προμήθειας. 2013: Διαιτητική Απόφαση της Μόνιμης Διαιτησίας της ΡΑΕ (εν μέρει δεκτή η αίτηση της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ) 2013: Καταγγελία σε βάρος της ΔΕΗ για παράβαση των ά. 2 Ν. 3959/2011 και ά. 102 ΣΛΕΕ υιοθέτηση παρεμποδιστικών πρακτικών λόγω: άρνησης πώλησης ή συνέχισης συναλλακτικών σχέσεων και διακριτικής μεταχείρισης κι αφετέρου για υιοθέτηση εκμεταλλευτικών πρακτικών λόγω επιβολής υπερβολικών τιμών κι άλλων όρων συναλλαγής.

3 ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΟΥΣΩΝ Η συμπεριφορά́ της ΔΕΗ αποτελεί:
παράνομη άρνηση προμήθειας και συνέχισης συναλλακτικών σχέσεων, η οποία εκδηλώθηκε ιδίως: α) με την καταχρηστική́ και μονομερή́ καταγγελία της υπάρχουσας σύμβασης και β) με την καταχρηστική́ άρνηση της συνέχισης μιας συναλλακτικής σχέσης 55 ετών για το διάστημα από́ την και εφεξής (υπήρχε σύμβαση από το Η ΔΕΗ επιβάλλει την εφαρμογή́ του μονοπωλιακού́ τιμολογίου - έμμεση άρνηση συνέχισης μακράς συναλλακτικής σχέσης (constructive refusal to supply) Μη συμμόρφωση της ΔΕΗ προς τη με αρ. 1/2013 διαιτητική́ απόφαση του Διαιτητικού́ Δικαστηρίου της μόνιμης διαιτησίας της ΡΑΕ. η πρόσκληση για διαπραγμάτευση επί τη βάσει συγκεκριμένων επτά́ (7) τιμολογίων που δεν λαμβάνουν υπόψη τα ειδικά́ χαρακτηριστικά́ της και η μη τήρηση των Βασικών Αρχών Τιμολόγησης, όπως αυτές περιγράφονται στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, αποτελούν επιβολή́ μη δίκαιων τιμών από́ υπερδεσπόζουσα επιχείρηση, υπερβολική́ τιμολόγηση

4 ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΕΗ Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχει αρμοδιότητα να επιβάλλει μια ορισμένη συμπεριφορά́ αλλά μόνον να απαγορεύσει. Τούτο ισχύει κατά́ μείζονα λόγο όταν οι καταγγέλλουσες ζητούν να επιβληθεί́ στην ΔΕΗ η προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος σε μια τιμή́, την οποία και θεωρούν ως «δίκαιη». κάθε Επιτροπή́ Ανταγωνισμού́ δεν είναι δυνατόν να ορίσει τη δίκαιη από́ αστική́ άποψη τιμή́. Αυτή́ είναι αποτέλεσμα της προσφοράς και ζήτησης. Δεν είναι αποστολή́ της ΕΑ αφενός να αποτρέψει «άδικες και υπερβολικές χρεώσεις», αλλά́ μόνον να αποτρέψει την επιβολή́ τιμών που συνιστούν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, αλλιώς η Επιτροπή́ Ανταγωνισμού́ λειτουργεί́ ως αγορανομική́ αρχή́ ή ως εναλλακτικό́ (διαιτητικό́ ή μη) δικαστήριο. Μόνο η ΡΑΕ και όχι η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να εξετάσει την κοστοστρέφεια (= διαμόρφωση τιμών ως άθροισμα του κόστους παροχής της υπηρεσίας + μίας εύλογης απόδοσης).

5 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ (υπ’ αριθμ. 4737/22.07.2015 Έκθεση)
1.Επί της πιθανολόγησης αδικαιολόγητης άρνησης πώλησης - άρνησης συνέχισης συναλλακτικών σχέσεων : Οι ως άνω ενέργειες πιθανολογείται ότι συνιστούν, υπό́ το πρίσμα της ως άνω παρατιθέμενης πρακτικής και νομολογίας, αδικαιολόγητη άρνηση συνέχισης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως άλλωστε προβάλλει η καταγγέλλουσα, η ΔΕΗ ενδέχεται να είχε κίνητρα αποκλεισμού́ του ανταγωνισμού́ και του ΟΜΙΛΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ ως κύριου πραγματικού́ και δυνητικού́ ανταγωνιστή́ της στην αγορά́ ενέργειας. 2.Επί της πιθανολόγησης επιβολής μη εύλογων ή μη δίκαιων όρων συναλλαγής: Η μονομερής τιμολόγηση, βάσει τιμοκατάλογων οι οποίοι δεν λαμβάνουν υπόψη τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά́ φορτίου της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ, αν και αυτή́ είναι ο μεγαλύτερος πελάτης της ΔΕΗ, αλλά́ και η εγκατάλειψη της διαπραγματευτικής διαδικασίας, ενδέχεται να μην συνιστούν πρακτικές συμβατές με το κανονιστικό́ πλαίσιο και με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της αναλογικότητας.

6 Συνεπώς, υφίσταται σύγκρουση πολυεπίπεδη σε 2 αγορές:
ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ Βάσει των Αποφάσεων Ε.Α&Ν. 4001/2011, οι ενεργειακές δραστηριότητες αγορές διακρίνονται ως εξής: Παραγωγή η/ε Μεταφορά η/ε μέσω ΕΣΜΗΕ Διανομή η/ε μέσω ΕΔΔΗΕ Προμήθεια και εμπορία η/ε σε πελάτες Εν προκειμένω, σχετικές αγορές: αγορά παραγωγής η/ε (χονδρεμπορική αγορά), διότι οι αμφότεροι οι καταγγέλοντες είναι παραγωγοί η/ε και ανταγωνιστές της ΔΕΗ αγορά προμήθειας η/ε σε πελάτες (λιανική αγορά) Συνεπώς, υφίσταται σύγκρουση πολυεπίπεδη σε 2 αγορές: Λιανική  πώληση η/ε από τη ΔΕΗ σε καταναλωτές ( % ποσοστό) (σκ.96) Παραγωγή η/ε  Ανταγωνίστριες ΔΕΗ (85-95% στο διασυνδεδεμένο) και ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ (5-10%)

7 ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΧΕΤΙΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
Δύο (2) Διακριτές αγορές  διασυνδεδεμένο (ηπειρωτική Ελλάδα και μικρό μέρος των νησιών) & μη διασυνδεδεμένο σύστημα Εν προκειμένω, Α. Σχετική γεωγραφική αγορά: Η περιοχή που εξυπηρετείται από το διασυνδεδεμένο σύστημα, καθώς οι εν λόγω επιχειρήσεις συμμετέχουν στην προμήθεια προϊόντων ή υπηρεσιών υπό επαρκώς ομοιογενείς όρους ανταγωνισμού οι οποίοι διαφέρουν σημαντικά από άλλες περιοχές που δεν συμμετέχουν στον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό (μη διασυνδεδεμένο σύστημα). Β. Ως προς την προμήθεια η/ε σε επίπεδο λιανικής  γεωγραφική αγορά = σύνολο ελληνικής επικράτειας, όπου οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται μεταξύ τους υπό επαρκώς ομοιογενείς συνθήκες ανταγωνισμού

8 KATAXΡΗΣΗ ά. 2 Ν. 3959/2011 ΚΑΙ ά.102 ΣΛΕΕ
Προϋποθέσεις εφαρμογής: Α. δεσπόζουσα θέση στο σύνολο ή μέρος της σχετικής προϊοντικής και γεωγραφικής αγοράς Β. καταχρηστική εκμετάλλευση ΔΘ Γ. δυνατότητα επηρεασμού του ενδοκοινοτικού εμπορίου (extra προϋπόθεση βάσει 102 ΣΛΕΕ). Εν προκειμένω συντρέχει, διότι η ΔΕΗ δραστηριοποιείται σε όλη την Ελληνική επικράτεια, κατέχει σχεδόν μονοπωλιακή θέση σε αυτήν, οι πρακτικές της επηρεάζουν όλη την ελληνική αγορά, υφίστανται εισαγωγές και εξαγωγές προς χώρες της ΕΕ και η η/ε αποτελεί αντικείμενο διασυνοριακών συναλλαγών.

9 Eιδικότερα Δυνατότητα επηρεασμού του εμπορίου μεταξύ κ-μ Εν προκειμένω συντρέχει, διότι η ΔΕΗ: αναπτύσσει δραστηριότητα σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια κατέχει σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην ελληνική επικράτεια διαθέτει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ότι είναι η μόνη παραγωγός σε όλες τις πρωτογενείς πηγές ενέργειας (μονάδες φυσικού αερίου, λιγνιτικές, υδροηλεκτρικές και πετρελαϊκές μονάδες, καθώς και μονάδες ΑΠΕ )σκ. 84 υφίστανται εισαγωγές & εξαγωγές προς χώρες της Ένωσης η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί αντικείμενο διασυνοριακών συναλλαγών η καταγγελλόμενη συμπεριφορά της ΔΕΗ ενδέχεται να έχει αποτρεπτικό αντίκτυπο στους άλλους  αύξηση των εμποδίων εισόδου στην εθνική αγορά Συνεπώς, τυγχάνει εφαρμογής και το ά. 102 ΣΛΕΕ

10 Πιθανολόγηση Ενεργειακής εξάρτησης της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ από τη ΔΕΗ
ΔΕΗ: Διαθέτει τόσο στρατηγική θέση ώστε οι παροχές της να καθίστανται απαραίτητες για άσκηση αποτελεσματικού Ανταγωνισμού, χωρίς να υφίσταται ο απαραίτητος βαθμός υποκατάστασης. Σκ 103 Οι εναλλακτικές πέραν της ΔΕΗ δεν αποτελούν πραγματικές επιλογές καθώς είτε δεν εξασφαλίζουν τη μακροχρόνια και αδιάλειπτη τροφοδοσία είτε υπάρχουν λόγοι τεχνικής ακαταλληλότητας ή εξοντωτικού κόστους. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι εν προκειμένω υπάρχει άρνηση πρόσβασης σε βασικές υποδομές (essential facilities). Σκ.100Τυχόν διακοπή της τροφοδοσίας της βιομηχανίας αλουμινίου με ηλεκτρική ενέργεια για λίγες ώρες θα οδηγούσε σε διακοπή λειτουργίας των εγκαταστάσεων με ανυπολόγιστες ζημιές (λόγω της ραγδαίας πτώσης της θερμοκρασίας  μερική ή ολική στερεοποίηση του κρυολιθικού λουτρού) Στα ίδια συμπεράσματα, έχει οδηγηθεί και η ΡΑΕ (υπ’ αριθμ. 346/2012 & 831Α/2012 αποφάσεις, υπ’ αριθμ. 1/ Διαιτητική Απόφαση ΡΑΕ.

11 I)Πιθανολόγηση καταχρηστικής συμπεριφοράς- II)Ιδιαιτερότητες αγοράς η/ε
Γενικές αρχές  ελευθερία συμβάσεων και ελευθερία επιλογής συναλλακτικών εταίρων, Και οι επιχειρήσεις με ΔΘ δύνανται να ενεργούν για την προστασία των συμφερόντων τους (σκ. 114). ΩΣΤΟΣΟ: ΔΕΗ  υπερδεσπόζουσα θέση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, κατέχοντας ποσοστό άνω του 80% ειδική ευθύνη να μη βλάπτει με τη συμπεριφορά της την ύπαρξη πραγματικού και ανόθευτου ανταγωνισμού στην αγορά και να μην προβαίνει σε ενέργειες που ενισχύουν τη ΔΘ της και οδηγούν σε καταχρηστική εκμετάλλευση αυτής Λόγω εξασθενημένης δομής της αγοράς  ο κάθε πρόσθετος περιορισμός συνιστά πιθανή κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ελευθερία συμβάσεων θα περιοριστεί για λόγους γενικότερου συμφέροντος  αποτροπή του αποκλεισμού παικτών από την αγορά (τήρηση αρχής αναλογικότητας)

12 Κατάχρηση Δ.Θ και προτεινόμενες δεσμεύσεις ΔΕΗ σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ. 6 ΣΛΕΕ
Απουσία αντικειμενικής δικαιολόγησης (πχ έκτακτη μείωση της παραγωγής λόγω εξωγενών παραγόντων  μη επάρκεια για την κάλυψη της ζήτησης) Διακοπή προμήθειας πελάτη με τον οποίο υφίστανται ήδη εμπορικές σχέσεις (άρνηση πώλησης προς τακτικό πελάτη)  περιορισμός της διάθεσης και των αγορών προς ζημία των καταναλωτών ή Εισαγωγή δυσμενών διακρίσεων έναντι των εμπορικώς συναλλασσομένων  ορισμένες επιχειρήσεις τίθενται σε μειονεκτική θέση στον ανταγωνισμό Εν προκειμένω, πιθανολογήθηκε: Αδικαιολόγητη άρνηση πώλησης και διακοπή συναλλακτικών σχέσεων  παρεμποδιστική κατάχρηση που οδηγεί σε διακοπή ομαλών συναλλακτικών σχέσεων 55 ετών + περαιτέρω στεγανοποίηση της αγοράς (αρ. 2 ν.3959/11 ) Πρόκληση αντι-ανταγωνιστικών αποτελεσμάτων  αρνητικές συνέπειες για τον κυριότερο ανταγωνιστή και για τον θεσμό του ανταγωνισμού στην αγορά της παραγωγής η/ε (Ο Όμιλος Μυτιληναίου  παραγωγή του ½ της παραγόμενης η/ε από ανεξάρτητες εταιρείες)  σκέψη 123 «Επιπλέον, η ΔΕΗ ενδέχεται να είχε κίνητρα αποκλεισμού του ανταγωνισμού και του ΟΜΙΛΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ ως κύριου πραγματικού και δυνητικού ανταγωνιστή της στην αγορά ενέργειας (σκ. 123).

13 Συνέχεια.. Απουσία αντικειμενικής δικαιολόγησης της πρακτικής της ΔΕΗ (δήλωση προς ΑΔΜΗΕ για παύση της εκπροσώπησης των μετρητών της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ) βλ. ανάλυση των λόγων στην υπ’ αριθμ. 125 σκέψη της απόφασης Επιβολή μη εύλογων και μη δίκαιων όρων συναλλαγής. Ειδικότερα, ΔΕΗ μονομερής τιμολόγηση βάσει τιμοκαταλόγων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά φορτίου της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ εγκατάλειψη της διαπραγματευτικής διαδικασίας ενδεχομένως, πρακτικές μη συμβατές με το κανονιστικό πλαίσιο & τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της αναλογικότητας

14 ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΔΕΗ 1. Να προχωρήσει εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού σε ανάκληση της δήλωσης παύσης εκπροσώπησης των μετρητών της Αλουμίνιον της Ελλάδος (εφεξής «ΑτΕ»), η οποία έχει αποσταλεί́ εκ μέρους της προς την ΑτΕ και την ΑΔΜΗΕ ΑΕ με εξωδίκους δηλώσεις της ΔΕΗ, της διακοπής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας της ΑτΕ και της καταγγελίας της σχέσης προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας εκ μέρους της ΔΕΗ και να κοινοποιήσει την ανακλητική́ δήλωση σε όλους τους αρχικούς παραλήπτες των εν λόγω εξώδικων επιστολών. 2. Να συνεχίσει να προμηθεύει ηλεκτρική́ ενέργεια την ΑτΕ υπό́ τις τρέχουσες συνθήκες και όρους. 3. Να διεξαγάγει διαπραγματεύσεις με την ΑτΕ, στη βάση ιδίως του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας σε Πελάτες και των Βασικών Αρχών Τιμολόγησης του και του Ν. 4336/2015 (Παρ. Γ, Αρ. 4.3) και να προτείνει εκ νέου τιμολόγια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. 4. Να απέχει από́ την υιοθέτηση, έκδοση, υποβολή́ ή εφαρμογή́ παρόμοιων αποφάσεων, δηλώσεων, συστάσεων, ανακοινώσεων και εν γένει λήψη αντίστοιχων μέτρων μέχρι την καθ’ οιονδήποτε τρόπο ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ή την κατ’ άλλον τρόπο επίλυση της διαφοράς, υπό́ τον όρο ότι η ΑτΕ θα εξακολουθήσει να καταβάλλει το και σήμερα καταβαλλόμενο ανταγωνιστικό́ τίμημα

15 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΗ ΔΕΣΜΕΥΣΕΩΝ
Αποδοχή των τροποποιημένων δεσμεύσεων της ΔΕΗ, καθώς: Η υπό διερεύνηση υπόθεση δεν αφορά σε καρτέλ ή σύμπραξη που ενέχουν ιδιαίτερα σοβαρούς περιορισμούς κατά το ά. 101 ΣΛΕΕ Λήφθηκε υπόψιν η ιδιαιτερότητα των σχετικών αγορών Συντρέχουν λόγοι αποτελεσματικότητας Οι προτεινόμενες δεσμεύσεις κρίνονται ικανές να οδηγήσουν σε παύση της ενδεχόμενης παράβασης και επαρκείς από πλευράς αντικειμένου, διάρκειας και πεδίου εφαρμογής Εξασφαλίζεται εξοικονόμηση πόρων και χρόνου για την Ε.Α Εξασφαλίζεται η επιτάχυνση και αποτελεσματικότητα της διαδικασίας Αναμένεται να έχουν άμεσο θετικό αποτέλεσμα στο ανταγωνιστικό περιβάλλον Πρόκειται και σαφείς δεσμεύσεις, δεν τελούν υπό αίρεση και δεν υπερβαίνουν τα όρια της αναγκαιότητας, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας

16 Εν κατακλείδι, Η Ε.Α: Αποδέχεται τις προτεινόμενες δεσμεύσεις της ΔΕΗ Τις καθιστά υποχρεωτικές Δεν προχωρά σε περαιτέρω διερεύνηση των εν λόγω καταγγελθεισών πρακτικών Απειλεί με πρόστιμο τη ΔΕΗ σε περίπτωση που παραλείψει να συμμορφωθεί με την εν λόγω απόφαση

17 Σας ευχαριστούμε.