Μέρος 2ο Διδάσκουσα: Δόμνα Μιχαήλ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

Παρουσίαση με θέμα: "Μέρος 2ο Διδάσκουσα: Δόμνα Μιχαήλ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΗΜΕΙΩΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ/ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
Μέρος 2ο Διδάσκουσα: Δόμνα Μιχαήλ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας ΠΜΣ Χειμ. Εξάμηνο

2 Η μετανάστευση μέσα από τον ελληνικό κινηματογράφο
ΤΟ ΠΡΟΞΕΝΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ 1972 του Παντελή Βούλγαρη

3 Η υπόθεση Η Άννα (Άννα Βαγενά), ψυχοκόρη μιας αθηναϊκής οικογένειας μικροαστών, προορίζεται για νύφη του συντοπίτη της Κοσμά (Σταύρος Καλάρογλου). Συναντιούνται και περνούν μαζί την Κυριακή τους. Τα αφεντικά τής Άννας (Σμαρώ Βεάκη και Κώστας Ρηγόπουλος), προκειμένου να μη χάσουν τις υπηρεσίες της, αλλάζουν γνώμη, ασκώντας της ψυχολογική πίεση. Η Άννα ξαναγυρίζει στη μίζερη ζωή της. Ο Βούλγαρης σχολιάζει με οξύτητα τις σχέσεις υποταγής και εξουσίας, αναλύοντας τον μικροαστικό περίγυρο των αρχών της δεκαετίας του ’70.

4 ΤΟ ΠΡΟΞΕΝΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ 1972 συγκυρία & διαχρονικότητα
Νέος ελληνικός κινηματογράφος Απέναντι στις κυρίαρχες στρατηγικές αναπαράστασης του παλιού εμπορικού κινηματογράφου Εικονογράφηση μιας παραμελημένης πραγματικότητας συναισθημάτων Καλοπροαίρετη κριτική απέναντι στο ρόλο του σογιού στην οργάνωση της κοινωνίας

5 ΤΟ ΠΡΟΞΕΝΙΟ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ 1972 Κριτική απέναντι στον θρησκόληπτο συντηρητισμό της οικογένειας Πλήγμα κατά των βασικών ιδεολογικών πυλώνων της Χούντας των συνταγματαρχών που εκφράζονται μέσα από τον εθνικιστικό τρίπτυχο «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια»- αντιδικτατορικός αγώνας Αμφισβήτηση των παραδοσιακών αξιών της ελληνικής κοινωνίας και απελευθέρωση της πολιτικής νοηματοδότησης της ιδιωτικής σφαίρας-κλίμα εποχής ‘60-70.

6 διαχρονικότητα Πέρα από τη επεξηγηματική βεβαιότητα (Νέος ελληνικός κινηματογράφος, το κοινωνικοπολιτικά «στρατεύσιμο» ύφος των ταινιών της δεκαετίας του ’70) Πρόκειται για μια πολιτική ταινία που δεν πολιτικολογεί.

7 Θέματα που θίγει η ταινία
ΜΑΚΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ Εσωτερική μετανάστευση Μικροκοινωνική εξουσία Νέος ελληνικός κινηματογράφος Παλιός εμπορικός κινηματογράφος Νεορεαλιστική υποτονικότητα Μεταπολεμική κοινωνική ετερότητα Μικροαστική φιλοξενία και εργοδοσία Αστικοποίηση στην Ελλάδα

8 Θέματα που θίγει η ταινία
ΜΙΚΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ Η καταπίεση της γυναικείας επιθυμίας Υποταγή του φύλου Ταξική και πολιτισμική καταπίεση Προξενιό και διαχείριση της ζωής των γυναικών Πολιτική ανάλυση της εστίας

9 Συνέχεια… Το προξενιό ως τρόπος διαφυγής «ψυχοκόρη όχι δούλα»
Πολιτικά συγκείμενα Αναλογίες Αμφίσημη μικροαστική ταυτότητα

10 Συνέχεια…. Διαφάνειες: 34, 35, 36

11 Θέμα 1. Μικροκοινωνική εξουσία
1. Στρέφει το ενδιαφέρον προς μια «οικιακή» και οικεία μορφή εξουσίας Ανακαλύπτοντας την πολιτικότητα που διατρέχει τον ίδιο το νεοελληνικό ιδιωτικό και οικογενειακό βίο

12 Μικροκοινωνική εξουσία
Η ταινία αποτελεί μια μαρτυρία για τις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταπολεμικά μεταξύ των μικροαστικών στρωμάτων και της εσωτερικής μετανάστευσης. Ως τότε, η «επαρχιώτισσα οικιακή βοηθός» αποτελούσε δευτερεύον θέμα του εμπορικού κινηματογράφου.

13 Μικροκοινωνική εξουσία
Οι εικόνες του παραγιού, της παρακόρης, της παραδουλεύτρας που μας προέβαλε ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος είναι οι σχεδόν μοναδικές αφηγήσεις που διαθέτουμε για να κατανοήσουμε ότι η εσωτερική μετανάστευση των μεταπολεμικών χρόνων έφερε σημασίες που κυμαίνονταν από την εκμετάλλευση μέχρι την κωμικοτραγική εξάρτηση, από την υπερφίαλη διάκριση μέχρι την συγγενική αναγνώριση και αποδοχή.

14 Παλιός εμπορικός κινηματογράφος
Η επαρχιώτισσα υπηρέτρια/οικονόμος παρουσιάζεται σχεδόν στερεοτυπικά ως: χαζοχαρούμενη, αμόρφωτη, υποτακτική ή χαροκαμένη και αναπόσπαστο στοιχείο του «καλού» αθηναϊκού σπιτιού της εποχής (ακραίο παράδειγμα στις ταινίες με τη Δέσποινα Στυλιανοπούλου (π.χ. Φουκαράδες και Λεφτάδες, Το αφεντικό μου ήταν κορόιδο, Ο γεροντοκόρος) και την Κατερίνα Γώγου (π.χ. Η δε γυνή να φοβείται τον άνδρα, Ο εαυτούλης μου)

15 Νέος Ελληνικός κινηματογράφος
Στον Π. Βούλγαρη το στερεότυπο ανατρέπεται και η επαρχιώτισσα υπηρέτρια παρουσιάζεται ως: φοβισμένη, συντηρητική, έγκλειστη «ψυχοκόρη» που δουλεύει για μια τυπική μικροαστική οικογένεια της Αθήνας. Επιπλέον από δευτερεύον πρόσωπο του εμπορικού κινηματογράφου, καθίσταται το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας και απομακρύνεται από τη ακραία διακωμώδηση της ηρωίδας.

16 Νεορεαλιστική υποτονικότητα
Στο Προξενιό της Άννας η υπηρέτρια είναι μια τραγικά άφωνη φιγούρα. Ό Βούλγαρης μέσα από αυτή τη φιγούρα παρουσιάζει την «ξεχασμένη» Ελλάδα του κοινωνικού περιθωρίου. Χωρίς μελοδραματική αφήγηση, χωρίς δακρύβρεχτους συμβολισμούς ή διδακτικές κορόνες (όπως στο μελόδραμα του εμπορικού κινηματογράφου-Ξανθόπουλος)

17 Χίλιες Ξενητιές Αφιέρωση (Ξανθόπουλος)
ZnTXAhE&list=RDLcGvZnTXAhE&index =1

18 Μεταπολεμική κοινωνική ετερότητα
Η Άννα ως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα του είδους της προσαρμογής που ακολούθησε μια παρα-εργατική τάξη στη μεταπολεμική περίοδο: κοινωνικό περιθώριο που αφομοιώνεται από τον ραγδαία αναπτυσσόμενο αστικό κόσμο και εργάζεται ως ακίνδυνο, γραφικό και βοηθητικό κομμάτι του νέου τρόπου ζωής που κυριαρχεί.

19 ψυχοκόρες Στις δεκαετίες 60 και 70 αποτελούσε κοινωνική αναγνώριση για μια αστική αθηναϊκή οικογένεια να έχει στην υπηρεσία της μια ψυχοκόρη, τόσο επειδή έδειχνε την οικονομική της ανωτερότητα αλλά και την αλτρουιστική της διάθεση να μεγαλώσει ένα φτωχό κορίτσι σαν να ήταν δικό της, Όσο για τις ψυχοκόρες ζούσαν από μικρές μια ζωή που είχε προαποφασιστεί από άλλους, συντηρώντας ολόκληρες οικογένειες. Σχέσεις εκμετάλλευσης παρουσιάζονται ως σχέσεις αγάπης

20 Μικροαστική φιλοξενία και εργοδοσία
Δεν στηρίζονται σε μια βίαιη και καταναγκαστική επιβολή Αλλά σε ένα σύνθετο σύστημα πρακτικών και συναισθηματικών εξαρτήσεων

21 Αστικοποίηση στην Ελλάδα
Εισήγαγε μια διάκριση μεταξύ ευεργετών και ευεργετημένων Το διαλεκτικό σχήμα αλληλοαναγνώρισης μεταξύ αφέντη και υποτελή καθιστά την Άννα την επιφάνεια πάνω στην οποία καθρεφτίζονται όλες οι σχέσεις εξουσίας που καλλιεργούνται εντός του ελληνικού σογιού

22 Ποια είναι η Άννα; Γυναίκα, υπηρέτρια και εσωτερική μετανάστρια.
Γυναίκα, υπηρέτρια και εσωτερική μετανάστρια. Η καταπίεσή της είναι ταξική, πολιτισμική και έμφυλη.

23 Ποιο είναι το θέμα της ταινίας;
Η καταπίεση της γυναικείας επιθυμίας, η υποταγή του φύλου, οι αναστολές των γυναικών να σπάσουν τον κύκλο του εγκλεισμού τους, τη ματαίωση ως στοιχείο της γυναικείας μοίρας.

24 Τι είναι το Προξενιό; Το Προξενιό είναι ένας κοινωνικός θεσμός που μαζί με τον γάμο ορίζουν ένα πεδίο διαχείρισης της γυναικείας μοίρας. Μοιάζει να απασχολεί ιδιαίτερα τον Βούλγαρη από πολύ νωρίς, αυτή η έννοια της διαχείρισης της ζωής των γυναικών.

25 Μεταπολιτευτική ταινία πριν τη μεταπολίτευση
Αυτό είναι το «Προξενιό της Άννας». Αναδεικνύει, τρόπον τινά ως προπομπός, κάποια από τα στοιχεία που έφερε στην επιφάνεια με ρητό, αρθρωμένο και μαχητικό λόγο η αναβίωση του φεμινιστικού κινήματος κατά τη μεταπολίτευση και ανέδειξε στη συνέχεια κυρίως η γυναικεία σκηνοθετική ματιά της Τώνιας Μαρκετάκη, της Φρίντας Λιάππα και αρκετών άλλων γυναικών δημιουργών που ενεπλάκησαν στο εγχείρημα.

26 Πολιτική ανάλυση της εστίας
Η θέση των γυναικών παρουσιάζεται δυνατή Σε πλήρη αντίθεση με το πρόσωπο της Άννας, οι άλλες γυναικείες φιγούρες (γιαγιά, μητέρα, νύφη, θεία, εγγονή) είναι οι ρυθμίστριες των ενδοοικογενειακών σχέσεων Μητριαρχική διαχείριση οικογενειακών υποθέσεων

27 Πολιτική ανάλυση της εστίας
Οι άνδρες του σογιού φαίνονται αποστασιοποιημένοι και παθητικοί σχολιαστές, παίρνοντας μονάχα τον ρόλο του εντολοδόχου, του εκτελεστή των γυναικείων αποφάσεων.

28 Σημάδια εξωστρέφειας Το ραδιόφωνο (που λειτουργεί ως soundtrack) της ταινίας και η ερασιτεχνική κάμερα

29 Το προξενιό ως τρόπος διαφυγής

30 Πολιτικά συγκείμενα Από τη μια ο κατασταλτικός μηχανισμός του δεξιού και δικτατορικού κράτους Από την άλλη ο έλεγχος και η πειθαρχία του ελληνικού «νοικοκυριού», λιγότερο βάναυση, αλλά αυθαίρετη προς εσωτερικούς μετανάστες.

31 «ψυχοκόρη όχι δούλα» Η φράση της γιαγιάς ως σχόλιο στην αργοπορημένη και ατίθαση Άννα «ψυχοκόρη μου την είχα, όχι δούλα» έρχεται να εκφράσει συνθηματικά την ήπια μορφή πειθαρχίας που η μικροαστική κυριότητα επιφύλασσε μεταπολεμικά στην εσωτερική μετανάστευση, τόσο μέσα από τον ωφελιμιστικό προστατευτισμό όσο και μέσα από ένα προσχηματικό καθωσπρεπισμό.

32 Αναλογίες Διαπιστώνουμε αναλογίες του θέματος της εκμετάλλευσης των εσ. μεταναστών του 70 με των μεταναστών από άλλες χώρες της δεκαετίας του 90 και μετέπειτα. Και στις 2 περιπτώσεις αυτοί αναλαμβάνουν τις «βρώμικες» δουλειές.

33 Αμφίσημη μικροαστική ταυτότητα των αρχών της δεκαετίας του ‘70
Εξουσιαστικές σχέσεις της νεοελληνικής κοινωνίας της δεκαετίας του 70 Μικροαστική ελληνική οικογένεια και κοινωνικά μοντέλα: το πρότυπο του νοικοκύρη πατέρα που ταυτόχρονα είναι ηδονοβλεψίας και φαφλατάς και της συντηρητικής μητέρας, που ταυτόχρονα είναι προστατευτική, ωραιοπαθής κι εκμεταλλεύτρια καταστάσεων

34 Το ίδιο θέμα (εσωτερική μετανάστευση) συναντούμε:
Στην ταινία «Ο Ηλίας του 16ου» όπου έχουμε 2 δευτερεύοντα θέματα: 1. Το αδύνατο της ολικής μεταμόρφωσης των γραφικών φουκαράδων της μεταπολεμικής περιόδου σε φορείς κρατικής ή άλλης εξουσίας (Χατζηχρήστος), ο οποίος όμως μέσα από τη στολή της καρικατούρας του, αλλά και μέσα από την ηθική αγνότητά του , καταφέρνει να πείσει ότι οι γενικευτικές αντιμετωπίσεις του εγκλήματος είναι εσφαλμένες και κυρίως βλάπτουν τους αδύνατους.

35 … 2. Η υποτιμημένη θέση της οικιακής βοηθού στη συνείδηση της αναπτυσσόμενης αθηναϊκής αστικής τάξης, η οποία έφερε για τον εαυτό της μια αριστοκρατική εντύπωση, εν πολλοίς εξαιτίας και της κτήσης «υπηρετικού προσωπικού». Τα μέλη της αθηναϊκής «υψηλής» κοινωνίας δεν διστάζουν να επιρρίψουν όλες τις ευθύνες της κλοπής στη φτωχή υπηρέτρια από την επαρχία, μεταθέτοντας με ευκολία σε αυτήν τα προσωπικά τους προβλήματα.

36 Ο απένταρος επαρχιώτης στην Αθήνα & ο άνεργος μεροκαματιάρης της πόλης «Κάτω τα χέρια από την εξουσία»

37 Η επαρχιώτισσα υπηρέτρια του πλούσιου αθηναϊκού σπιτιού

38 Κοινωνική ετερότητα Οι φουκαράδες της μικροαπάτης και της κοινωνικής αποτυχίας φαντάζουν οι γραφικοί Έτεροι του μεταπολεμικού ελληνικού σκηνικού, βάσει του μη αντιστρέψιμου προσδιορισμού της γεωγραφικής και ταξικής καταγωγής τους.

39 Μετανάστευση και κινηματογράφος
Ήδη από τις αρχές του ’90 φτιάχνονται ταινίες με θέμα τη Μετανάστευση (παλιές και νέες μεταναστεύσεις) στη Νότια Ευρώπη (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία) Απ’ το Χιόνι 1993, Σωτήρης Γκορίτσας Από την άκρη της πόλης 1998 Κων/τίνος Γιάνναρης Besieged ((1998, Ιταλία) Bernardo Bertolucci) Lamerica (1994, Ιταλία) Gianni Amelio) Letters from Alou (1990, Ισπανία) Montxo Armendáriz

40 Μετανάστευση και κινηματογράφος
Η Μετανάστευση αποτελεί ένα παραδοσιακό θέμα έμπνευσης για τον παγκόσμιο κινηματογράφο.

41 Ελλάδα και Κινηματογράφος της Μετανάστευσης
Θεματικές: Μετανάστευση Μετακίνηση Ξενιτιά Προσφυγιά Σύνδεση της μνήμης της ελληνικής διασποράς & των σύγχρονων εμπειριών μετανάστευσης στον ελληνικό χώρο

42 Ανάκληση της μνήμης της ελληνικής μετανάστευσης
Η ανάκληση αυτή πήρε πολλές μορφές και εξέφρασε διαφορετικές πολιτικές. Στο πλαίσιο αυτό της πολιτικής διαπραγμάτευσης της ελληνικής μετανάστευσης , ο ελληνικός κινηματογράφος της μετανάστευσης της σύγχρονης περιόδου έχει αρθρώσει έναν ξεκάθαρο αντι-ρατσιστικό και αντι- ξενοφοβικό λόγο.

43 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη : Μνήμες και Μετανάστευση
Αποτελεί τροφή για σκέψη πάνω σε πολλά ζητήματα: Την ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης Την παγκόσμια εμπειρία των μετακινήσεων και το ρόλο που έπαιξε στη διαμόρφωση ποικίλων μορφών κοινωνικής υποκειμενικότητας στον 20ο αιώνα Τις έμφυλες σχέσεις Τον γάμο, τον έρωτα Την ιστορία των συναισθημάτων Την ιστορία της υποκειμενικότητας και των διαπροσωπικών σχέσεων και τη διαπραγμάτευσή τους με τα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά συμφραζόμενα της κάθε εποχής.

44 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη _4LM

45 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη : Μνήμες και Μετανάστευση
Επίσης , αναφέρεται στην ιστορία των ΗΠΑ και τις πολλαπλές πτυχές της διαμόρφωσης των εθνοτικών και μεταναστευτικών ομάδων/κοινοτήτων Στην ιστορία της σωματεμπορίας και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης, Στην ιστορία της οικογένειας, της μετακίνησης και των διαπολιτισμικών σχέσεων

46 Θεματικές της ταινίας Η ιστορία Διεθνοποιημένη οπτική
Διαβατήριες πρακτικές (rites of passage) Έλλειψη ιστορικής ακρίβειας Έμφυλη δυναμική της μετανάστευσης Η γυναίκα μετανάστρια του Βούλγαρη Πολιτική ταυτοτήτων Διαφάνεια 59: Η οπτική του φύλου στις ταινίες του Βούλγαρη

47 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη Η ιστορία
Η ταινία μας γυρίζει στο 1922, για να παρακολουθήσουμε ένα κύμα γυναικείας μετανάστευσης από την Ανατολή προς τη Δύση. Ελληνίδες και Ρωσσίδες νεαρές γυναίκες ταξιδεύουν από την Οδησσό και τη Σμύρνη με προορισμό την Αμερική για να παντρευτούν με ομοεθνείς τους άνδρες μετανάστες.

48 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη διεθνοποιημένη οπτική
Η ταινία διαφοροποιείται από παλαιότερες ως προς την διεθνοποιημένη οπτική, δηλαδή συνδέει τη συγκεκριμένη ιστορία μετανάστευσης με την παγκόσμια εμπειρία κινητικότητας. Πως το πετυχαίνει αυτό: Τοποθετώντας το μεγαλύτερο μέρος της δράσης στο πλοίο, κάνοντας το ταξίδι όχημα φυσικής, προσωπικής, συναισθηματικής κοινωνικής κινητικότητας. Οι νύφες προέρχονται από διαφορετικές πατρίδες Η καθεμιά έχει να πει μια διαφορετική –σε εθνικό, κοινωνικό, προσωπικό επίπεδο-ενώ συγκινουν προσωρινά στο κατάστρωμα και στις κλίνες 3ης θέσης ενός πλοίου.

49 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη διαβατήριες πρακτικές
Η αφηγηματική και θεματική αφήγηση της ταινίας αφορά: Στάδια και επιτελεστικές μορφές μετάβασης Διαβατήριες πρακτικές: (όταν οι γυναίκες φορούν το νυφικό, χωρίς να είναι ακόμα νύφες, έχουν εγκαταλείψει τις γενέτειρές τους , αλλά δεν έχουν γίνει ακόμα μετανάστριες, έχουν αποκοπεί από την πατρίδα, αλλά δεν έχουν γίνει ακόμα ελληνίδες της διασποράς, έχουν δεσμευτεί στην υπηρεσία των οικογενειακών τους ευθυνών, αλλά ερωτεύονται εκτός και αντίθετα με αυτές)

50 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη έλλειψη ιστορικής ακρίβειας
Η έλλειψη ιστορικής ακρίβειας-ακόμη και τα πιθανά πραγματολογικά «λάθη», το αφαιρετικό ύφος και η απλούστευση της ιστορικής αφήγησης, τοποθετεί τη δράση σε ένα διεθνοτικό και διαχρονικό επίπεδο.

51 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη έμφυλη δυναμική της μετανάστευσης
Η μετακίνηση παρουσιάζεται ως συλλογική εμπειρία των γυναικών Πως συγκροτείται η έμφυλη συλλογικότητα στις «Νύφες»; _ μέσα από δεσμούς συγγένειας _ μέσω του ρόλου της οικογένειας στην επιβίωση του ατόμου _μέσα από το ρόλο του κοινωνικού φύλου και της σεξουαλικότητας

52 «ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη Η έμφαση της ταινίας στις έμφυλες διαστάσεις της μετανάστευσης και η αφήγηση της ιστορίας από την πλευρά του συλλογικού –και ταυτόχρονα εσωτερικά διαφοροποιημένου-χαρακτήρα των Νυφών απομακρύνεται από τα καταστατικά αφηγήματα της ελληνικής μετανάστευσης ως εμπειρίας του μοναχικού ήρωα, κατά κύριο λόγο του άντρα Έλληνα μετανάστη που παλεύει μόνος και αποκομμένος ενάντια στις αντιξοότητες και τις προκλήσεις της ξενιτιάς, ενώ μανάδες, αδελφές, αρραβωνιαστικές και σύζυγοι διάγουν έναν ήσυχο, δευτερεύοντα και υπομονετικό βίο, έγκλειστες αλλά προστατευμένες στον εσωτερικό κόσμο της ελληνικότητας, του χωριού, της κοινότητας, του ιδιωτικού χώρου της πατρίδας.

53 ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη Η γυναίκα μετανάστρια του Βούλγαρη
Στο πεδίο των μεταναστευτικών σπουδών το ζήτημα της γυναίκας μετανάστριας μόλις τα τελευταία χρόνια έγινε αντικείμενο μελέτης. Η μετανάστευση παραδοσιακά θεωρούνταν ανδρική υπόθεση. Η γυναίκες ήταν αόρατες μέσα σε αυτή τη διαδικασία και ο ρόλος τους υποτιμημένος.

54 ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη Η γυναίκα μετανάστρια του Βούλγαρη
ΝΥΦΕΣ» (2004) Π. Βούλγαρη Η γυναίκα μετανάστρια του Βούλγαρη Ο Βούλγαρης βγάζει τη γυναίκα από την αφάνεια και την κάνει πρωταγωνίστρια του παγκόσμιου φαινομένου της μετανάστευσης. Αφηγείται την ιστορία μέσα από τις βιωμένες εμπειρίες των γυναικών που βρίσκονται ήδη στο δρόμο της μετανάστευσης.

55 Μερικά στοιχεία… Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, οι γυναίκες αποτελούν το 70% των φτωχών στον κόσμο και αντιμετωπίζουν επιπλέον διακρίσεις εξαιτίας του φύλλου τους. Αντιπροσωπεύουν το 40% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού στον αγροτικό τομέα, αλλά κατέχουν μόλις το 1% της γης.

56 Μερικά στοιχεία… Τα 2/3 των παιδιών στον κόσμο που δεν πηγαίνουν σχολείο είναι κορίτσια γυναίκες και κορίτσια πωλούνται κάθε χρόνο με προορισμό την πορνεία, την οικιακή δουλεία ή τον καταναγκαστικό γάμο.

57 Η μεταμόρφωση… Η Νίκη από τις «Νύφες» του Βούλγαρη μεταμορφώνεται σταδιακά από παραδοσιακή υποταγμένη κοπέλα των κλειστών οριζόντων μιας μικρής αγροτικής κοινότητας, σε ανεξάρτητη γυναίκα, έτοιμη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της νέας της πατρίδας.

58 Πολιτική των ταυτοτήτων…
Σε αντίθεση με άλλες ταινίες, όπως για παράδειγμα το Αμέρικα Αμέρικα του Καζάν, όπου ο ήρωας σε μια αφήγηση αυτογνωσίας καταγγέλλει τις εθνικές συγκρούσεις που υποβοηθούν τη βίαια επιβολή του αμερικανικού ηγεμονικού προτάγματος, στις Νύφες, ο Βούλγαρης αφηγείται τη δική του πορεία και το πέρασμα από την πολιτική των αποκλεισμών και των διακρίσεων στην πολιτική των ταυτοτήτων.

59 Η οπτική του φύλου στις ταινίες του Π. Βούλγαρη
Το Προξενιό της Άννας (1972) Μέσα από την ταξική καταπίεση αφεντικού και υπηρέτριας και την πολιτισμική αντίθεση Πέτρινα Χρόνια (1985) Μέσα από το θέμα των πολιτικών διώξεων στην Ελλάδα μετά τον Εμφύλιο Νύφες (2004) Μέσα από τα μεγάλα σύγχρονα θέματα της μετανάστευσης και της πολιτισμικής ετερότητας.

60 Το ζήτημα του φύλου στην Ελλάδα του 1972
Ο Βούλγαρης ξαφνιάζει ως νέος σκηνοθέτης το 1972 με το «Προξενιό της Άννας» με μια αφήγηση με απόλυτα νεωτερικό χαρακτήρα. Μάλιστα σημειωτέον ότι το ζήτημα του φύλου δεν είχε εγγραφεί στην πολιτική ατζέντα της εγχώριας Αριστεράς και το αίτημα του εκδημοκρατισμού έβρισκε διέξοδο στο Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο κυρίως μέσω της πολιτικής αλληγορίας.

61 Ταινίες με θέμα τη Μετανάστευση
«Μάρμαρα» του Αλέξη Μπίστικα, «Μέχρι το πλοίο» του Αλέξη Δαμιανού, «Μετανάστης» του Νέστορα Μάτσα (βασισμένος στον «Αμερικάνο» του Αλ. Παπαδιαμάντη), «Μασσαλία, μακρινή κόρη» του Μάρκου Γκαστίν (η ελληνική κοινότητα της Μασσαλίας), «Γράμματα από την Αμερική» του Λάκη Παπαστάθη (η αλληλογραφία ενός μετανάστη από το Γύθειο που πήγε στην Αμερική), «Σαλιγκάρια της Λουλούς» του Παναγιώτη Φαφούτη, «Γιώργος από τα Σωτηριάνικα» του Λευτέρη Ξανθόπουλου (η ιστορία ενός νεαρού Ελληνα που βρέθηκε στη Χαϊδελβέργη),

62 … «Γιώργος από τη Χαϊδελβέργη» του Κώστα Μαχαίρα,
«Γιώργος από τη Χαϊδελβέργη» του Κώστα Μαχαίρα, «Υπάρχουν λιοντάρια στην Ελλάδα;» της Ιρίνας Μπόικο (Ρώσοι μετανάστες στην Ελλάδα), «Ενας λαμπερός ήλιος» του Βασίλη Λουλέ (η δύσκολη ζωή των ξένων μεταναστριών στην Ελλάδα), «Τελευταίος σταθμός Κρόιτσμπεργκ» του Γιώργου Καρυπίδη (Ελληνες και Τούρκοι εργάτες στο Δ. Βερολίνο) «My Sweet Home» του Φίλιππου Τσίτου (παραμονή ενός πολυπολιτισμικού γάμου σε ένα γερμανικό καφέ). «Ενας άλλος κόσμος» του Παπακαλιάτη (2015)

63 «Μία Αιωνιότητα και Μία Μέρα» Θόδωρος Αγγελόπουλος, 1998 «
Ένα από τα αριστουργήματα του Ελληνικού (αλλά και του παγκόσμιου κινηματογράφου). Ο Αλέξανδρος είναι ένας μεσήλικας ποιητής ο οποίος έχει πλέον λίγο χρόνο πάνω σε αυτή τη γη. Παρατείνει όμως τον χρόνο του στη ζωή για να βοηθήσει ένα μικρό παιδί να γυρίσει στην πατρίδα του την Αλβανία. Μία ιστορία γεμάτη συγκινήσεις, αλλά και ένα αξέχαστο οδοιπορικό στην πανέμορφη Θεσσαλονίκη.

64 Μία Αιωνιότητα και Μία Μέρα (Θόδωρος Αγγελόπουλος, 1998)

65 «Feeling of a Home», Ελλάδα, 2017
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Καστανίδης, Ηώ Χαβιάρα Ειδομένη, Μια ηλικιωμένη γυναίκα θυμάται ιστορίες ντόπιων που πέρασαν τα σύνορα και δεν επέστρεψαν ποτέ. Οσο οι αφηγήσεις της ανασυνθέτουν την ιστορία του συνόρου, στον καταυλισμό των προσφύγων που έχει δημιουργηθεί στην άκρη του χωριού, μια παρέα Παλαιστινίων από τη Συρία αποφασίζουν να στήσουν έναν παιδικό σταθμό. Ετσι, αντί να περιμένουν παθητικά το σύνορο να ανοίξει, ζουν στο παρόν και οραματίζονται το μέλλον, διεκδικώντας μια αίσθηση «εστίας»

66 «Feeling of a Home», Ελλάδα, 2017

67 Ντοκυμαντέρ «Βρωμοέλληνες» 4frZw «Τα ελληνάκια της Αλβανίας»