ΠΜΣ Δίκαιο της ΕΕ Οικονομική και Νομισματική Ένωση Μανώλης Περάκης

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΜΣ Δίκαιο της ΕΕ Οικονομική και Νομισματική Ένωση Μανώλης Περάκης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΜΣ Δίκαιο της ΕΕ Οικονομική και Νομισματική Ένωση Μανώλης Περάκης
ΠΜΣ Δίκαιο της ΕΕ Οικονομική και Νομισματική Ένωση Μανώλης Περάκης Ευρώ ως κοινό νόμισμα Είσοδος και έξοδος από την Ευρωζώνη Ευρωομάδα (Eurogroup) Ειδικές διατάξεις για τα ΚΜ της Ευρωζώνης

2 ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ (130-131, 139-140 ΣΛΕΕ, Πρωτ. 13)
Άρθρα ΣΛΕΕ Από τις διατάξεις αυτές καθίσταται σαφές ότι η ένταξη στο Ευρώ συνιστά υποχρέωση εκ του ενωσιακού δικαίου για όλα τα κράτη μέλη, πλην των δύο που εξ αρχής δήλωσαν ότι δεν θα ακολουθήσουν το 3ο στάδιο της ΟΝΕ (Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία). Τα κράτη μέλη, τα οποία έχουν την υποχρέωση να υιοθετήσουν το Ευρώ αλλά δεν το έχουν ακόμη επιτύχει, αποκαλούνται «κράτη μέλη με παρέκκλιση».

3 (Σε ολομέλεια αποφασίζει)
ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Κάθε διετία ή κατόπιν αίτησης του ΚΜ με παρέκκλιση, η Επιτροπή και η ΕΚΤ υποβάλλουν έκθεση για την πρόοδό του ως προς τα κριτήρια σύγκλισης, τα οποία εντοπίζονται στα άρθρα και 140 ΣΛΕΕ. Επιτροπή Κοινοβούλιο Συμβούλιο (Πρόταση) (Διαβούλευση) (Σύσταση από ειδική πλειοψηφία ΚΜ με Ευρώ) Συμβούλιο (Σε ολομέλεια αποφασίζει)

4 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ (αρ. 140 ΣΛΕΕ και Πρωτόκολλο 13)
ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ (αρ. 140 ΣΛΕΕ και Πρωτόκολλο 13) 1. Σταθερότητα των τιμών Το ποσοστό του πληθωρισμού δεν μπορεί να υπερβαίνει περισσότερο από 1,5% τον δείκτη των 3 κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις.   2. Υγιή και βιώσιμα δημόσια οικονομικά   Το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν μπορεί να υπερβαίνει το 3 % του ΑΕΠ. Το δημόσιο χρέος δεν μπορεί να υπερβαίνει το 60 % του ΑΕΠ.

5 ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ 3. Σταθερότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών
3. Σταθερότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών    Η υποψήφια χώρα πρέπει να συμμετέχει στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ ΙΙ) για 2 τουλάχιστον έτη χωρίς σοβαρές αποκλίσεις από την κεντρική ισοτιμία του ΜΣΙ ΙΙ, και χωρίς υποτίμηση της κεντρικής διμερούς ισοτιμίας του νομίσματός της έναντι του ευρώ κατά την ίδια περίοδο. 4. Μακροπρόθεσμα επιτόκια    Το μακροπρόθεσμο επιτόκιο δεν πρέπει να υπερβαίνει πάνω από 2% τον δείκτη των 3 κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις από την άποψη της σταθερότητας των τιμών.

6 ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ 5. Το εθνικό δίκαιο προβλέπει την ανεξαρτησία της εθνικής κεντρικής τράπεζας, της οποίας το καταστατικό πρέπει να είναι σύμφωνο με τα καταστατικά της ΕΚΤ και του ΕΣΚΤ (άρθρα ΣΛΕΕ). ΔΕΕ C-202/18 και C-232/18: «46. συντάκτες των ΣΕΚ και ΣΛΕΕ θέλησαν να εξασφαλίσουν ότι η ΕΚΤ και το ΕΣΚΤ θα είναι σε θέση να εκτελούν με ανεξαρτησία τα καθήκοντα που τους ανατίθενται. 47. Η κύρια έκφραση της βούλησης αυτής περιέχεται στο άρθρο 130 ΣΛΕΕ.

7 ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ 48. Ακριβώς για να εξασφαλιστεί η λειτουργική ανεξαρτησία των διοικητών των εθνικών κεντρικών τραπεζών, οι οποίες κατά το άρθρο 282 παρ. 1 ΣΛΕΕ συγκροτούν, μαζί με την ΕΚΤ, το ΕΣΚΤ, το άρθρο 14.2 του καταστατικού ΕΣΚΤ και ΕΚΤ ορίζει την ελάχιστη διάρκεια της θητείας τους σε πέντε έτη, προβλέπει ότι μπορούν να απαλλαγούν από τα καθήκοντά τους μόνον εάν δεν πληρούν πλέον τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκτέλεση των καθηκόντων αυτών ή εάν διαπράξουν βαρύ παράπτωμα και θεσπίζει υπέρ του ενδιαφερόμενου διοικητή και του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ ένδικο βοήθημα ενώπιον του Δικαστηρίου κατά ενός τέτοιου μέτρου.»

8 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Άρθρο 127 ΣΛΕΕ: στόχο της ΝΕ είναι η σταθερότητα των τιμών. Με την επιφύλαξη αυτού, στηρίζει τις οικονομικές πολιτικές της ΕΕ. Οι αρχές: οικονομία ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό, που ευνοεί την αποτελεσματική κατανομή των πόρων. - Άρθρο 128 ΣΛΕΕ: η ΕΚΤ έχει το αποκλειστικό προνόμιο να εκδίδει Ευρώ και να επιτρέπει την έκδοσή του από εθνικές κεντρικές τράπεζες.

9 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ
- Άρθρο 133 ΣΛΕΕ: η νομοθεσία στη ΝΕ, που αποτελεί τομέα αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΕΕ, και δεσμεύει μόνο τα ΚΜ της Ευρωζώνης, λαμβάνει χώρα: με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, συν τη διαβούλευση με την ΕΚΤ, και με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων της. (Συνήθως Κανονισμοί, π.χ. Κανονισμός 1214/2011 για τους κανόνες οδικής μεταφοράς μετρητών Ευρώ, και Κανονισμός 1210/2010 για την εξακρίβωση της γνησιότητας των κερμάτων Ευρώ.

10 ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΜ ΣΕ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ
Με βάση το άρθρο 139 ΣΛΕΕ οι κάτωθι διατάξεις δεν εφαρμόζονται στα ΚΜ που δεν έχουν ακόμη υιοθετήσει το Ευρώ, ούτε αυτά έχουν ψήφο (καίτοι συμμετέχουν) στο Συμβούλιο, όταν αποφασίζει σχετικώς. – Το άρθρο 121 § 2 ΣΛΕΕ, που αφορά την υιοθέτηση των τμημάτων των γενικών προσανατολισμών των οικονομικών πολιτικών, οι οποίες αφορούν τη ζώνη του ευρώ. – Τα άρθρα 126 § 9 και 11 ΣΛΕΕ, που αφορούν την περίπτωση μη συμμόρφωσης κράτους μέλους με τις συστάσεις του Συμβουλίου στην περίπτωση δημοσιονομικού ελλείμματος, και προβλέπουν απόφαση του Συμβουλίου για τη λήψη μέτρων αλλά και κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης (άρα κυρώσεις μόνο από και για τα ΚΜ με Ευρώ).

11 ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΜ ΣΕ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ
– Τα άρθρα 127 § 1-3 και 5 ΣΛΕΕ, που θέτουν τους στόχους και τα καθήκοντα του ΕΣΚΤ. – Το άρθρο 128 ΣΛΕΕ περί έκδοσης του ευρώ. – Το άρθρο 132 ΣΛΕΕ περί των πράξεων της ΕΚΤ και το άρθρο 133 ΣΛΕΕ, που απαριθμεί τα μέτρα που λαμβάνουν το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τη χρήση του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος. – Το άρθρο 219 ΣΛΕΕ περί διεθνών νομισματικών συμφωνιών και άλλων μέτρων συναλλαγματικής πολιτικής.

12 ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΚΜ ΣΕ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ
– Το άρθρο 283 § 2 ΣΛΕΕ περί διορισμού των μελών της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ. Σημειώνεται ότι η εκτελεστική επιτροπή της ΕΚΤ απαρτίζεται από τον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο και ακόμη τέσσερα μέλη, που σημαίνει ότι τα κράτη μέλη με παρέκκλιση δεν συμμετέχουν στην ανάδειξη κανενός εκ των παραπάνω, αλλά ούτε υπήκοός τους μπορεί να είναι υποψήφιος για τις θέσεις αυτές.

13 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
Πρωτόκολλο υπ’ αρ. 14 ΕΧΟΝΤΑΣ ΕΠΙΓΝΩΣΗ της ανάγκης να προβλεφθούν ειδικές διατάξεις για έναν ενισχυμένο διάλογο μεταξύ των κρατών μελών τα οποία έχουν ως νόμισμα το ευρώ, εν αναμονή της υιοθέτησης του ευρώ από όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης. Οι Υπουργοί των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ πραγματοποιούν άτυπες συναντήσεις μεταξύ τους. Οι συναντήσεις αυτές λαμβάνουν χώρα, ανάλογα με τις ανάγκες, για να συζητούνται τα θέματα που συνδέονται με τις ιδιαίτερες ευθύνες τις οποίες συνυπέχουν στο θέμα του ενιαίου νομίσματος. Η Επιτροπή συμμετέχει στις συναντήσεις αυτές. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καλείται να συμμετέχει σε αυτές τις συναντήσεις, οι οποίες προετοιμάζονται από τους αντιπροσώπους των υπουργών οικονομικών των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ και της Επιτροπής.

14 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
ΔΕΕ C‑105/15 P έως C‑109/15 P 46. Εν προκειμένω, το Γενικό Δικαστήριο, αφού επισήμανε […] ότι στην Ευρωομάδα αναφέρεται το άρθρο 137 ΣΛΕΕ, το οποίο προβλέπει ότι η σύνθεση και οι ειδικές ρυθμίσεις για τις συνόδους των υπουργών των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ καθορίζονται στο πρωτόκολλο αριθ. 14 για την Ευρωομάδα, που προσαρτάται στη Συνθήκη ΛΕΕ, υπενθύμισε […] ότι, σύμφωνα με το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αυτού, οι εν λόγω υπουργοί πραγματοποιούν άτυπες συναντήσεις μεταξύ τους, για να συζητούνται τα θέματα που συνδέονται με τις ιδιαίτερες ευθύνες τις οποίες συνυπέχουν στο θέμα του ενιαίου νομίσματος.

15 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
47. […] το Γενικό Δικαστήριο, στηριζόμενο, μεταξύ άλλων, στην ως άνω διάταξη του εν λόγω πρωτοκόλλου, έκρινε καταρχάς ότι η Ευρωομάδα είναι φόρουμ συζητήσεων σε υπουργικό επίπεδο, των αντιπροσώπων των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ και όχι όργανο που λαμβάνει αποφάσεις. Εν συνεχεία, το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε ότι, μολονότι η συμμετοχή της Επιτροπής και της ΕΚΤ στις συνόδους της Ευρωομάδας προβλέπεται στο άρθρο 1 του ίδιου πρωτοκόλλου, εντούτοις η Ευρωομάδα αποτελεί άτυπη σύνοδο των υπουργών των οικείων κρατών μελών. Τέλος, το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε ότι από κανένα στοιχείο δεν μπορούσε να συναχθεί ότι η Ευρωομάδα ελέγχεται από την Επιτροπή ή την ΕΚΤ, ούτε ότι ενεργεί ως εντολοδόχος των θεσμικών αυτών οργάνων. Ως εκ τούτου, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επίδικη δήλωση δεν ήταν δυνατό να αποδοθεί στην Επιτροπή ή την ΕΚΤ.

16 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
49. […] το Γενικό Δικαστήριο έκρινε επαλλήλως ότι, καθόσον η Ευρωομάδα δεν μπορεί να θεωρηθεί όργανο λήψεως αποφάσεων, η δήλωσή της δεν δύναται να θεωρηθεί πράξη η οποία προορίζεται να παραγάγει έννομα αποτελέσματα έναντι τρίτων. Προσέθεσε δε ότι η εκτίμηση αυτή επιρρωννύεται από την εξέταση του περιεχομένου της επίδικης δηλώσεως […] η οποία έχει αμιγώς πληροφοριακό χαρακτήρα. 50. Επιβάλλεται η διαπίστωση ότι η αιτιολογία των αναιρεσιβαλλομένων διατάξεων [από το ΓΔΕΕ], η οποία υπομνήσθηκε στις σκέψεις 46 έως 49 της παρούσας αποφάσεως, ανταποκρίνεται στις σχετικές με την αιτιολογία απαιτήσεις […].

17 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
51. Πρέπει να υπομνησθεί ότι η προσφυγή ακυρώσεως μπορεί να ασκείται κατά όλων των πράξεων των θεσμικών οργάνων της Ένωσης, ανεξάρτητα από τη φύση ή τη μορφή τους, οι οποίες αποσκοπούν στην παραγωγή δεσμευτικών έννομων αποτελεσμάτων, ικανών να θίξουν τα συμφέροντα του προσφεύγοντος, μεταβάλλοντας ουσιωδώς τη νομική του κατάσταση. 53. […] αφενός τα καθήκοντα που ανατίθενται στην Επιτροπή και στην ΕΚΤ στο πλαίσιο της διεθνούς συνθήκης ΕΜΣ δεν παρέχουν ιδία εξουσία λήψεως αποφάσεων, και αφετέρου οι ενέργειες των εν λόγω δύο οργάνων στο πλαίσιο της ως άνω συνθήκης δεσμεύουν μόνο τον ΕΜΣ.

18 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
57. […] το γεγονός ότι η Επιτροπή και η ΕΚΤ συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της Ευρωομάδας δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα των δηλώσεων της τελευταίας και ούτε μπορεί να θεωρηθεί ότι, λόγω αυτού, η επίδικη δήλωση αποτελεί έκφραση της εξουσίας λήψεως αποφάσεων των δύο αυτών θεσμικών οργάνων της Ένωσης. 58. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η επίδικη δήλωση δεν περιέχει κανένα στοιχείο το οποίο να συνιστά έκφραση αποφάσεως της Επιτροπής και της ΕΚΤ περί επιβολής στο οικείο κράτος μέλος της νομικής υποχρεώσεως να εφαρμόσει τα μέτρα που η δήλωση αυτή προβλέπει. 59. […], η δήλωση αυτή, αμιγώς πληροφοριακού χαρακτήρα, σκοπούσε στην ενημέρωση του κοινού για την ύπαρξη μιας πολιτικής συμφωνίας μεταξύ της Ευρωομάδας και των κυπριακών αρχών η οποία εξέφραζε την κοινή βούληση περί διεξαγωγής διαπραγματεύσεων κατά τους όρους της εν λόγω δηλώσεως.

19 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
61. Τέλος, στο μέτρο που οι αναιρεσείοντες σκοπούσαν, με τις προσφυγές τους, στην ακύρωση της δηλώσεως της Ευρωομάδας, επισημαίνεται ότι όχι μόνον ο χαρακτηρισμός «άτυπη» απαντά στο γράμμα του πρωτοκόλλου αριθ. 14 σχετικά με την Ευρωομάδα που προσαρτάται στη ΣΛΕΕ, αλλά επίσης η Ευρωομάδα δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των διαφόρων συνθέσεων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρατίθενται στο παράρτημα I του εσωτερικού κανονισμού αυτού […]. Ως εκ τούτου, όπως επισήμανε ο γενικός εισαγγελέας […] η Ευρωομάδα δεν είναι δυνατόν, ούτε να εξομοιωθεί με σύνθεση του Συμβουλίου ούτε να χαρακτηρισθεί ως όργανο ή οργανισμός της Ένωσης κατά την έννοια του άρθρου 263 ΣΛΕΕ.

20 Η ΕΥΡΩΟΜΑΔΑ (EUROGROUP)
C-8/15 εώς C-10/15 Ledra. Κατά το ΔΕΕ, ασχέτως με το Eurogroup, τα ενωσιακά όργανα που συμμετέχουν στην υπογραφή μνημονίων με συμβουλές και κατευθύνσεις, μπορούν να υπέχουν εξωσυμβατική ευθύνη. Δεν λαμβάνουν δεσμευτικές αποφάσεις, άρα δεν χωρεί αίτηση ακύρωσης (263 ΣΕΕ), αλλά χωρεί αγωγή αποζημίωσης (340 ΣΛΕΕ). Σκ

21 ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ (?)
Επιβαλλόμενη; Όχι. Οι διατάξεις των άρθρων: - 7 ΣΕΕ (παραβίαση από ΚΜ των θεμελιωδών αρχών του άρθρου 2 ΣΕΕ), 126 ΣΛΕΕ (διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος), 260 ΣΛΕΕ (έννομες συνέπειες δικαστικής αναγνώρισης ότι ένα ΚΜ παραβίασε το ενωσιακό δίκαιο), δεν περιέχουν καμία κύρωση εις βάρος ΚΜ υπό τη μορφή αποπομπής από την Ευρωζώνη και την ΟΝΕ.

22 ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ (?)
Εθελούσια; Ίσως… Επιχειρήματα ότι είναι νομικά επιτρεπτή: - Η ίδια η στάση ορισμένων ΚΜ (ΗΒ, Δανία, Σουηδία), και η ανοχή της από τα υπόλοιπα, θέτει υπό αμφισβήτηση την υποχρεωτικότητα της ένταξης στην Ευρωζώνη, άρα και τον παράνομο χαρακτήρα της εξόδου. H υποχρεωτικότητα ένταξης στην Ευρωζώνη δεν υποδηλώνει απαραίτητα την απαγόρευση εξόδου από αυτή. - Α maiore ad minus (άρθρο 50 ΣΕΕ).

23 ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ (?)
Εθελούσια; Ίσως. Επιχειρήματα ότι δεν είναι νομικά επιτρεπτή: - Δεν υφίσταται ρητή πρόβλεψη, όπως το άρθρο 50 ΣΕΕ (Δήλωση Ντράγκι). Η ένταξη στο 3ο στάδιο της ΟΝΕ (Ευρώ) είναι υποχρεωτική. Η εξέλιξη του συστήματος υποστήριξης και διάσωσης ενός ΚΜ της Ευρωζώνης κατά την τελευταία δεκαετία (ΕΤΧΣ, ΕΜΧΣ, ΕΜΣ, προσθήκη 3ης παραγράφου στο άρθρο 136 ΣΛΕΕ) υποδηλώνει τη βούληση των ΚΜ να διαφυλάξουν την ακεραιότητα και τη σταθερότητα της Ευρωζώνης, ως παράμετρο του ενωσιακού συμφέροντος.

24 ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ (?)
To τρίτο στάδιο της ΟΝΕ (κοινό νόμισμα) επόμενο επίπεδο μίας μορφής δέσμευσης των ΚΜ «ενισχυμένη συνεργασία» ως προς την ευρωπαϊκή ορισμένων ΚΜ; ενοποίηση; Απαγόρευση εξόδου, Δυνατότητα νόμιμης εξόδου όπως Ενιαία Αγορά, ΧΕΑΔ, αλλά καλόπιστη προσπάθεια Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων αποφυγής πρόκλησης ζημίας