Πολιτικά κόμματα Ορισμός: Είναι μια μόνιμη οργάνωση, πρωταρχικός στόχος της οποίας είναι η συμμετοχή στις εκλογές και η άσκηση εξουσίας στο πλαίσιο μιας.

Παρουσίαση με θέμα: "Πολιτικά κόμματα Ορισμός: Είναι μια μόνιμη οργάνωση, πρωταρχικός στόχος της οποίας είναι η συμμετοχή στις εκλογές και η άσκηση εξουσίας στο πλαίσιο μιας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Πολιτικά κόμματα Ορισμός: Είναι μια μόνιμη οργάνωση, πρωταρχικός στόχος της οποίας είναι η συμμετοχή στις εκλογές και η άσκηση εξουσίας στο πλαίσιο μιας κυβέρνησης. Τα χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος είναι αποτέλεσμα της διαλεκτικής σχέσης κράτους-κοινωνίας. Τα πολιτικά κόμματα με την διττή τους λειτουργία – ως θεσμοί ενσωμάτωσης και εκπροσώπησης - διαμεσολαβούν και οργανώνουν αυτήν την σχέση.

2 Πολιτικά κόμματα Λειτουργίες πολιτικών κομμάτων: Ενσωμάτωση ενός πλήθους συμφερόντων, πεποιθήσεων και αξιών σε ένα πρόγραμμα ή σε μια σειρά προγραμματικών θέσεων ή προτάσεων για αλλαγή(ές) ορισμός κομματικών μελών για τις εκλόγιμες θέσεις της κυβέρνησης. η απλοποίηση των επιλογών για τους ψηφοφόρους, η εκπαίδευση των πολιτών η κινητοποίηση λαϊκής συμμετοχής στην πολιτική η εκπροσώπηση τμημάτων του κοινού η σύνδεση κυβερνώντων με κυβερνώμενους

3 Πολιτικά κόμματα Λειτουργίες του πολιτικού κόμματος: η διατύπωση και μεταφορά της γνώμης των πολιτών για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής η στρατολόγηση και εκπαίδευση στελεχών η ανανέωση των πολιτικών ελίτ η οργάνωση της κυβέρνησης ο καθορισμός διαδικασιών αντιμετώπισης διαφωνιών στο εσωτερικό της η διαμόρφωση και εφαρμογής της δημόσιας πολιτικής ο έλεγχος και η διασφάλιση της υπευθυνότητας των κυβερνητικών ενεργειών.

4 Κόμματα Στελεχών Χρονική περίοδος: απαρχές δημοκρατίας, 19ος αιώνας. Περιορισμένο δικαίωμα ψήφου, ή καθιέρωση καθολικής ψηφοφορίας Πολιτική έκφραση: κυρίαρχων τάξεων – αστική τάξη, συσπείρωση προυχόντων. Έμφαση στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα των μελών Διαιρετική τομή: περιορισμένη διαμάχη ανάμεσα στην αριστοκρατία και την αστική τάξη. Συντηρητικά vs φιλελεύθερα κόμματα Φύση κομματικού έργου και κομματικής εκστρατείας: Έντασης κεφαλαίου Οργανωτική δομή: Τοπικές Επιτροπές-εκλογικές περιφέρειες, αυτονομία από τις κεντρικές οργανώσεις

5 Κόμματα Στελεχών Κομματική διάρθρωση: αδύναμη – χαλαρή, αποκεντρωμένη, μικρός αριθμός μελών Πολιτική δραστηριότητα: σημαντική στις εκλογές, χαλαρή στο μεσοδιάστημα Κυριότεροι στόχοι πολιτικής: Διατήρηση κοινωνικοοικονομικού status quo Κομματική οικογένεια: φιλελεύθερα και συντηρητικά κόμματα, Κέντρο και Δεξιά Σχέση Κοινοβουλευτικών ομάδων και κόμματος: ανεξάρτητη λειτουργία Κομματική πειθαρχία: εύκαμπτα, χωρίς πειθαρχία ψήφου

6 Κόμματα Στελεχών Κυριότερη πηγή των κομματικών πόρων: προύχοντες, παραδοσιακές κοινωνικές ελίτ Σχέσεις μεταξύ κανονικών μελών και κομματικής ελίτ: Η ελίτ είναι τα «κανονικά μέλη» Χαρακτήρας σώματος μελών: Μικρό και ελιτίστικο, έμφαση στην ποιότητα των μελών, όχι στην ποσότητα Κομματικοί δίαυλοι επικοινωνίας: Διαπροσωπικά δίκτυα Στόχος: η εκλογική διαδικασία, η κατάκτηση της εξουσίας, όχι η στρατολόγηση μελών.

7 Κόμματα Στελεχών Κράτος Κοινωνία πολιτών Κόμματα
Σχέση κοινωνίας και κράτους Κράτος Κοινωνία πολιτών Κόμματα

8 Κόμματα Μαζών Χρονική περίοδος: Παροχή δικαιώματος μαζικής ψήφου. Πολιτική έκφραση: κυριαρχούμενων τάξεων, συσπείρωση μαζών. Εκπαιδευτικός ρόλος του κόμματος, κύκλοι νυκτερινών μαθημάτων, δημιουργία νέων κοινωνικών ελίτ. Διαιρετική τομή: Σοσιαλιστές vs καπιταλιστές, Εργατική τάξη – ιδιοκτήτες μέσων παραγωγής. Τα κόμματα μαζών εναντίον κόμματα στελεχών.

9 Κόμματα Μαζών Οργανωτική δομή: άκαμπτη οργάνωση σε σχέση με κόμματα στελεχών. Τοπικές Οργανώσεις ή τομείς. Καταλήγουν σε ομοσπονδίες. Προσιδιάζει στον κρατικό μηχανισμό (Νομοθετική εξουσία – Συνέδριο, Εκτελεστική Εξουσία – Εκτελεστικό Γραφείο, Δικαστική εξουσία – Πειθαρχικό Συμβούλιο) Κομματική διάρθρωση: Μαζική στρατολόγηση μελών, έμμεση (Labour Party-Ηνωμένο Βασίλειο, διαμέσου εργατικών συνδικάτων), ή άμεση SPD-Γερμανία.

10 Κόμματα Μαζών Κομματική Γραφειοκρατία: Ιεραρχική – ισχυρή διάρθρωση, επαγγελματικά και πολιτικά στελέχη διαχειρίζονται τον κομματικό μηχανισμό, ισχυρή κομματική επιρροή. Εσωτερικός ανταγωνισμός: Κομματικοί (εσωτερικοί) ηγέτες εναντίον Κοινοβουλευτικών. Δυσπιστία απέναντι στην κοινοβουλευτική διαδικασία, κίνδυνος αφομοίωσης. Διαμάχη ανάμεσα σε πρωτοπορία (κόμμα) και μάζα-εκλογείς (βουλευτές).

11 Κόμματα Μαζών Πολιτική δραστηριότητα: σημαντική και συνεχής, όχι μόνο στις εκλογές, έμφαση στην εκπαιδευτική λειτουργία του κόμματος. Κυριότεροι στόχοι πολιτικής: Κοινωνική μεταρρύθμιση. Φύση κομματικού έργου και κομματικής εκστρατείας: Έντασης εργασίας – κινητοποίηση κομματικών μελών. Κυριότερη πηγή των κομματικών πόρων: Συλλογική χρηματοδότηση, εγγραφή μεγάλου αριθμού μελών, Εισφορές – συνδρομές μελών.

12 Κόμματα Μαζών Σχέσεις μεταξύ κανονικών μελών και κομματικής ελίτ: Από κάτω προς τα πάνω. Η κομματική ελίτ είναι υπόλογη στα μέλη για επίτευξη στόχων. Χαρακτήρας μελών: Σύνολο μεγάλο και ομοιογενές, μαζική στρατολόγηση. Έμφαση στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις. Κομματικοί δίαυλοι επικοινωνίας: Το κόμμα προσφέρει τους δικούς του διαύλους επικοινωνίας. Θέση του κόμματος μεταξύ κοινωνίας πολιτών και κράτους: Το κόμμα ανήκει στην κοινωνία πολιτών, αρχικά ως αντιπρόσωπος του νέου σημαντικού τμήματος της κοινωνίας πολιτών, της εργατικής τάξης.

13 Κόμματα Μαζών Κράτος Κοινωνία πολιτών Κόμματα
Τα κόμματα μαζών δρουν ως σύνδεσμοι μεταξύ του κράτους και της κοινωνίας πολιτών Κράτος Κοινωνία πολιτών Κόμματα

14 Το κομμουνιστικό μοντέλο
Λένιν: Εργατικό κόμμα – ισχυρά συγκεντρωτική και πειθαρχημένη οργάνωση. Διαφορές με δομή σοσιαλιστικών κομμάτων: Περιορισμένη κομματική ελίτ επαγγελματιών επαναστατών, όχι ανοιχτό κόμμα. Φωτισμένη πρωτοπορία που κατευθύνει το ανοργάνωτο κίνημα των προλετάριων Κριτική: (Τρότσκι) «υποκατάσταση του Κόμματος από την κομματική οργάνωση, της κομματικής οργάνωσης από την Κεντρική Επιτροπή και της Κ.Ε. από έναν δικτάτορα». Λούξεμπουργκ: «η γραφειοκρατία περιορίζει το ρόλο του προλεταριάτου σε πειθήνιο όργανο της Κεντρικής Επιτροπής.»

15 Το κομμουνιστικό μοντέλο
Οργάνωση: όχι ο τομέας (Σοσιαλιστικά) αλλά ο πυρήνας. Μερικές δεκάδες μέλη. Μεγαλύτερη ομοιογένεια και αλληλεγγύη. Οργανώνονται με βάση τον χώρο δουλειάς, όχι κατοικίας. Έμφαση στην εκπαιδευτική λειτουργία της οργάνωσης. Δημοκρατικός συγκεντρωτισμός: συμβιβασμός μεταξύ ελευθερίας (εκλογή ηγετών, συζήτηση, αποφάσεις) και εξουσίας (υποταγή της μειοψηφίας, υπακοή στις κατευθύνσεις της κομματικής ελίτ). Στην πράξη, ο συγκεντρωτισμός υπερισχύει της δημοκρατίας. Η εκλογή ηγετών και λήψη αποφάσεων ανήκουν στην κορυφή.

16 Το φασιστικό μοντέλο Ίδιο το κομμουνιστικό και το φασιστικό μοντέλο; Φασιστικό μοντέλο δανείστηκε από το κομμουνιστικό την ιδέα του μοναδικού κόμματος και οργανωτικές τεχνικές: άκαμπτη διάρθρωση, συγκεντρωτισμός, κάθετοι δεσμοί. Διαφορές: φασισμός – λατρεία δύναμης και βίας. Στόχος η διατήρηση της παλαιάς τάξης, όταν απειλείται από ένα σοσιαλιστικό ή κομμουνιστικό κίνημα. Οργάνωση στρατιωτικού τύπου: πολιτοφυλακές ή τάγματα εφόδου. Ιεραρχική πυραμίδα με πολλές βαθμίδες κατά τα στρατιωτικά πρότυπα

17 Το φασιστικό μοντέλο Στρατιωτικού τύπου πολιτικός αγώνας: μέλη – στρατιωτική εκπαίδευση (παρελάσεις, επιδείξεις, διαδηλώσεις, οδομαχίες κ.α) Δυσπιστία για την εκλογική και κοινοβουλευτική δράση: Φασιστικό κόμμα μπορεί να συμμετέχει στην εκλογική και κοινοβουλευτική διαδικασία, για να τις καταστρέψει. Οργάνωση βίας, ιδιωτικός στρατός: σκοπός η κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας διαμέσου της βίας

18 Παρακμή και εξέλιξη των κομμάτων μαζών L
Παρακμή και εξέλιξη των κομμάτων μαζών L. Epstein, Political Parties in Western Democracies, Λονδίνο, 1967 Κόμματα μαζών: προϊόντα μιας προηγμένης βιομηχανικής τάξης. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ξεπερασμένη. Οι κοινωνικο-οικονομικοί όροι αλλάζουν. Έμφαση στον τριτογενή τομέα, όχι αύξηση της εργατικής τάξης Μεταπολεμική συναίνεση κράτους πρόνοιας οδηγεί σε ποιοτικό μετασχηματισμό της εργατικής τάξης (βελτίωση μισθών, συνθήκες εργασίας), μεταβολή πολιτικής στάσης, υποχώρηση ταξικής συνείδησης και χαλάρωσης ιδεολογικής στράτευσης. Δίλημμα: είτε διατηρούν την οργανωτική τους δομή (μαζών) και υφίστανται εκλογικές ήττες, είτε αλλάζουν.

19 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Χρονική περίοδος: Καθολική ψηφοφορία Βαθμός κοινωνικής ανάπτυξης: η οικονομική ανάπτυξη μειώνει ανισότητες και ταξικούς ανταγωνισμούς. Συναινετική κοινωνία. Ανάπτυξη ιδιωτικών ΜΜΕ – προσωποποίηση εξουσίας. Αποπολιτικοποίηση και από-ιδεολογικοποίηση Πολιτική έκφραση: όχι συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης, διεύρυνση εκλογικής βάσης. Μετατροπή σε «κόμματα εκλογέων», κόμματα του λαού, «εθνικά κόμματα».

20 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Κυριότεροι στόχοι πολιτικής: Ευρύτερη συναίνεση, εκλογική αποτελεσματικότητα. Μείωση ιδεολογικής δέσμης και εκπαιδευτικής λειτουργίας. Έμφαση ενσωματωτικής λειτουργίας. Μείωση Διαιρετικών τομών: έμφαση στην κοινωνική συναίνεση. πρόγραμμα σύνθεσης ομογενοποίηση διαφορετικών κοινωνικών αιτημάτων περιορισμός αναφορών σε συγκεκριμένη κοινωνική τάξη προσέλκυση ψηφοφόρων από όλες τις κοινωνικές ομάδες. Σταδιακή από-ιδεολογικοποίηση

21 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Οργανωτική δομή: Έμφαση στην εκλογή των ηγετών. Κριτήριο η εκλογική αποτελεσματικότητα. Εσωκομματική συζήτηση σε βραχυπρόθεσμες επιδιώξεις. Βάση κομματικού ανταγωνισμού: Αποτελεσματικότητα πολιτικής για συναινετικούς - κοινούς στόχους. Σχήμα εκλογικού ανταγωνισμού: Ανταγωνιστικό

22 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Κομματικά μέλη: Συρρίκνωση του ρόλου του κομματικού μέλους. Η έννοια του «ενεργού» κομματικού μέλους κατά τα πρότυπα του κόμματος μαζών θεωρείται ξεπερασμένη, προκαλεί προβλήματα στη νέα εικόνα του πολυσυλλεκτικού κόμματος. Χαρακτήρας σώματος μελών: Το σώμα των μελών είναι ανοιχτό σε όλους και ενθαρρύνεται η ένταξη σ’ αυτό. Έμφαση στα δικαιώματα και όχι στις υποχρεώσεις.

23 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Σχέσεις μεταξύ κανονικών μελών και κομματικής ελίτ: Από πάνω προς τα κάτω. Τα μέλη νομιμοποιούν τις πρωτοβουλίες της ηγετικής ομάδας. Ηγετική ομάδα: Αυτονομείται από τα κομματικά μέλη. Νομιμοποίηση ηγεσίας: όχι με βάση την ικανοποίηση των στόχων της κοινωνικής ομάδας που εκπροσωπούν (κόμμα μαζών), αλλά από την άποψη της αποτελεσματικότητας ολόκληρου του κοινωνικού συστήματος, εκλογική αποτελεσματικότητα.

24 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Κατανομή εσωκομματικής ισχύος: Έμφαση στα κοινοβουλευτικά στελέχη, περιορισμός της ισχύος των κομματικών στελεχών. Κυριότερη πηγή των κομματικών πόρων: Εισφορές όχι μόνο από κομματικά μέλη, αλλά από μεγάλη ποικιλία πηγών Κομματικοί δίαυλοι επικοινωνίας: Το κόμμα ανταγωνίζεται για πρόσβαση σε μη κομματικούς διαύλους επικοινωνίας

25 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Φύση κομματικού έργου και κομματικής εκστρατείας: Έντασης εργασίας (κομματικά μέλη) και κεφαλαίου (ιδιωτικά ΜΜΕ) Θέση του κόμματος μεταξύ κοινωνίας πολιτών και κράτους: Τα κόμματα λειτουργούν ως μεσάζοντες μεταξύ κοινωνίας πολιτών και κράτους. Κατέχουν ρόλο διαιτητή-διαμεσολαβητή ανάμεσα στις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες

26 Πανσυλλεκτικό-Πολυσυλλεκτικό Κόμμα
Τα κόμματα δρουν ως μεσάζοντες μεταξύ του κράτους και της κοινωνίας πολιτών Κοινωνία πολιτών Κράτος Κόμματα

27 Κόμμα καρτέλ (κόμμα του κράτους)
Χρονική περίοδος: 1970 – Προϋποθέσεις: Οι κρατικές επιχορηγήσεις στα πολιτικά κόμματα και η ανάπτυξη των ηλεκτρονικών μέσων στις εκλογικές διαδικασίες. Βασικό χαρακτηριστικό: αλληλοδιείσδυση και αλληλεξάρτηση μεταξύ του κόμματος και του κράτους. Οι κρατικές υποθέσεις αναδεικνύονται στη νέα νομιμοποιητική βάση για τη διατήρηση των κομμάτων στην εξουσία και επηρεάζουν άμεσα τις εσωκομματικές ισορροπίες

28 Κόμμα καρτέλ (κόμμα του κράτους)
Κυριότεροι στόχοι πολιτικής: Πολιτική ως επάγγελμα. Διαμέσου του ελέγχου των κρατικών πόρων, διατήρηση στην κυβερνητική εξουσία. Σχήμα εκλογικού ανταγωνισμού: Περιορισμένο. Στόχος να μην αναδειχθούν νέα ανταγωνιστικά κόμματα.

29 Κόμμα καρτέλ (κόμμα του κράτους)
Κυριότερη πηγή των κομματικών πόρων: Κρατικές επιχορηγήσεις, μείωση – εξαφάνιση κομματικών εισφορών. Το κράτος προσφέρει τις αναγκαίες πηγές για την επιβίωση του κομμάτων. Υποκαθιστά τα μέλη και τους ακτιβιστές. Όχι κίνητρα να επεκτείνουν την κομματική τους βάση. Οργανωτική δομή: Δεν καταργείται. Προάγεται η αυτονομία των περιφερειακών οργανώσεων με αναφορά στην κεντρική εξουσία. Ενισχύεται ο ρόλος και η αυτονομία της ηγετικής ομάδας.

30 Κόμμα καρτέλ (κόμμα του κράτους)
Σχέσεις μεταξύ κανονικών μελών και κομματικής ελίτ: Αμοιβαία αυτονομία οργανωτικά διαφορετικών στρωμάτων Χαρακτήρας σώματος μελών: Ούτε δικαιώματα, ούτε υποχρεώσεις έχουν σημασία (θολή η διάκριση μεταξύ μελών και μη-μελών). Έμφαση στα μέλη ως άτομα αντί ως οργανωμένο σώμα. Τα μέλη έχουν αξία για την συνεισφορά τους στο νομιμοποιητικό μύθο.

31 Κόμμα καρτέλ (κόμμα του κράτους)
Κομματικοί δίαυλοι επικοινωνίας: Το κόμμα κερδίζει προνομιακή πρόσβαση σε κρατικά ρυθμιζόμενους διαύλους επικοινωνίας. Φύση κομματικού έργου και κομματικής εκστρατείας: Έντασης κεφαλαίου (ιδιωτικά ΜΜΕ, ειδικοί επικοινωνίας) Θέση του κόμματος μεταξύ κοινωνίας πολιτών και κράτους: Το κόμμα γίνεται μέρος του κράτους Στυλ αντιπροσώπευσης: Κρατικός φορέας

32 Κόμμα καρτέλ (κράτους) – Cartel Party
Κοινωνία πολιτών Κράτος Κόμματα