ΚΑΘΕΤΕΣ ΑΝΤΙ-ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Παρουσίαση με θέμα: "ΚΑΘΕΤΕΣ ΑΝΤΙ-ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΚΑΘΕΤΕΣ ΑΝΤΙ-ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΡΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
ΜΕΡΟΣ Α΄ C-2/01 P & C-3/01 P Bundesverband der Arzneimittel-Importeure eV και Επιτροπή κατά Bayer AG Π.Μ.Σ. ΑΫΛΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΙΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Σοφία Βεζερίδου

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Συνεκδίκαση υποθέσεων C-2/01 P και C-3/01 P Αναίρεση κατά απόφασης Πρωτοδικείου που ακύρωνε απόφαση Επιτροπής Τομέας φαρμακοβιομηχανίας – διανομή φαρμακευτικού προϊόντος – εμπορικές σχέσεις παραγωγού + χονδρεμπόρων Μονομερής πολιτική περί απαγόρευσης εξαγωγών Νομικό ζήτημα: εφαρμογή άρθρου 85 παρ. 1 ΣυνθΕΚ (νυν 101 παρ. 1 ΣΛΕΕ) + υπαγωγή στην έννοια «συμφωνίας» φαινομενικά μονομερών συμπεριφορών στο πλαίσιο εμπορικών σχέσεων διανομής Άρθρο 81 ΣυνθΕΚ: 1. Είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά και απαγορεύονται όλες οι συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων, όλες οι αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων και κάθε εναρμονισμένη πρακτική, που δύνανται να επηρεάσουν το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και που έχουν ως αντικείμενο ή ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση, τον περιορισμό ή τη νόθευση του ανταγωνισμού εντός της κοινής αγοράς και ιδίως εκείνες οι οποίες συνίστανται: α) στον άμεσο ή έμμεσο καθορισμό των τιμών αγοράς ή πωλήσεως ή άλλων όρων συναλλαγής β) στον περιορισμό ή στον έλεγχο τής παραγωγής, της διαθέσεως, της τεχνολογικής αναπτύξεως ή των επενδύσεων γ) στην κατανομή των αγορών ή των πηγών εφοδιασμού δ) στην εφαρμογή άνισων όρων επί ισοδυνάμων παροχών, έναντι των εμπορικώς συναλλασσομένων, με αποτέλεσμα να περιέρχονται αυτοί σε μειονεκτική θέση στον ανταγωνισμό ε) στην εξάρτηση της συνάψεως συμβάσεων από την αποδοχή, εκ μέρους των συναλασσομένων, πρόσθετων παροχών που εκ φύσεως ή σύμφωνα με τις εμπορικές συνήθειες δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο των συμβάσεων αυτών. Σοφία Βεζερίδου

3 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ + ΠΟΡΕΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗΣ
Bayer AG: μητρική εταιρεία φαρμακευτικού ομίλου με θυγατρικές σε όλα τα ΚΜ, παραγωγός σειράς φαρμάκων «Adalat» Καθορισμός τιμών, άμεσα ή έμμεσα, από εθνικές υγειονομικές αρχές KM : τιμές από ισπανικές και γαλλικές υγειονομικές υπηρεσίες κατά 40% χαμηλότερες από ΗΒ Διαφορές τιμών → παράλληλες εξαγωγές από χονδρεμπόρους Ισπανίας/Γαλλίας προς ΗΒ → μείωση κερδών θυγατρικής ΗΒ λόγω παράλληλων εισαγωγών → αλλαγή πολιτικής παραδόσεων Bayer (εκτέλεση λιγότερων παραγγελιών χονδρεμπόρων Ισπανίας/Γαλλίας) ΠΟΡΕΙΑ ΥΠΟΘΕΣΗΣ Καταγγελίες χονδρεμπόρων → έναρξη έρευνας Επιτροπής σχετικά με παραβίαση άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ Απόφαση Επιτροπής: Διαπίστωση παράβασης άρθρου 85 παρ. 1 ΣυνθΕΚ (συμφωνία περί απαγόρευσης εξαγωγών) Υποχρέωση παύσης παράβασης Επιβολή προστίμου Προσφυγή Bayer ενώπιον Πρωτοδικείου για ακύρωση απόφασης Επιτροπής (επικουρικά: ακύρωση προστίμου, άλλως: μείωση προστίμου) Παρέμβαση BAI (γερμανική ένωση εισαγωγέων φαρμάκων) υπέρ Επιτροπής Παρέμβαση EFPIA (ευρωπαϊκή επαγγελματική ένωση σε τομέα φαρμάκων) υπέρ Bayer Απόφαση Πρωτοδικείου: αποδοχή προσφυγής + ακύρωση απόφασης Επιτροπής (μη αποδοχή εφαρμογής άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ) Αίτηση αναίρεσης BAI (C-2/01 P) και Επιτροπής (C-3/01 P) κατά απόφασης Πρωτοδικείου ενώπιον ΔΕΚ Απόφαση ΔΕΚ: απόρριψη αιτήσεων αναίρεσης (μη αποδοχή εφαρμογής άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ) Σοφία Βεζερίδου

4 ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ - ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Επιβολή απαγόρευσης εξαγωγών στο πλαίσιο αδιάλειπτων εμπορικών σχέσεων θυγατρικών Bayer + χονδρεμπόρων εμπίπτει στην έννοια της «συμφωνίας» (μέσω συστήματος εντοπισμού χονδρεμπόρων και μείωσης παραδιδόμενων σε αυτούς εμπορευμάτων) Εξάρτηση παραδόσεων από τήρηση απαγόρευσης εξαγωγών → παράδοση ως συνάρτηση συμπεριφοράς (συμμόρφωσης - σιωπηρής αποδοχής) χονδρεμπόρων έναντι απαγόρευσης Σκοπός + αποτέλεσμα συμφωνίας → περιορισμός ανταγωνισμού Αισθητή επιρροή εμπορίου μεταξύ ΚΜ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: παραβίαση άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ δσφφφσδφσδφσδφ Σοφία Βεζερίδου

5 ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ - ΕΝΩΠΙΟΝ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ
Προβληθέντες λόγοι ακύρωσης από Bayer: Κύριος: μη εφαρμογή άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ λόγω μονομερούς συμπεριφοράς ελλείψει συμφωνίας ως προς απαγόρευση εξαγωγών (εξετάστηκε μόνο αυτός + κρίθηκε βάσιμος) ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ «Η έννοια της συμφωνίας κατά το άρθρο 85, παράραφος 1, της Συνθήκης, όπως την ερμηνεύει η νομολογία, στηρίζεται στην ύπαρξη συμπτώσεως των βουλήσεων δύο τουλάχιστον μερών, της οποίας η μορφή εκδηλώσεως δεν είναι σημαντική εφόσον συνιστά πιστή έκφραση των βουλήσεων αυτών». (σκέψη 69) Απόδειξη ύπαρξης συμφωνίας προκύπτει από άμεση ή έμμεση διαπίστωση υποκειμενικού στοιχείου έννοιας συμφωνίας, ήτοι ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΒΟΥΛΗΣΕΩΝ Ως προς φερόμενη βούληση Bayer για επιβολή απαγόρευσης εξαγωγών → δεν αποδείχθηκε από Επιτροπή Ως προς φερόμενη βούληση χονδρεμπόρων για προσχώρηση στην πολιτική μείωσης παράλληλων εισαγωγών → δεν αποδείχθηκε από Επιτροπή Εξέταση πραγματικής συμπεριφοράς χονδρεμπόρων κατόπιν νέας πολιτικής → δεν αποδεικνύει συναίνεση αυτών Νομολογιακά προηγούμενα προβληθέντα από Επιτροπή (Sandoz, AEG, Ford, Bayerische Motorenwerke) → δε στηρίζουν απόφαση Επιτροπής Μη διακοπή εμπορικών σχέσεων εκ μέρους χονδρεμπόρων κατόπιν νέας πολιτικής παραγωγού → δεν αποδεικνύει ύπαρξη συμφωνίας – αναγκαία έστω σιωπηρή συναίνεση Συμπεράσματα: Μη απόδειξη υποκειμενικού στοιχείου έννοιας συμφωνίας (σύμπτωσης βουλήσεων) από Επιτροπή Σκοπός άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ: πιο περιορισμένος → απαγόρευση εμποδίων μόνο από σύμπτωση βουλήσεων τουλάχιστον δύο μερών, όχι μονομερή συμπεριφορά ΑΠΟΦΑΣΗ Ακύρωση απόφασης Επιτροπής (χωρίς εξέταση επικουρικών λόγων Bayer) λόγω εσφαλμένης εκτίμησης πραγματικών περιστατικών + πλάνης περί νομικής εκτίμησής τους Η Επιτροπή αποδέχθηκε χωρίς απόδειξη τη σιωπηρή συναίνεση των μεταπωλητών στις συστήσεις της VW και, ως εκ τούτου, δεν έξετασε αν οι συστάσεις πράγματι τέθηκαν σε άμεση εφαρμογή από αυτούς, πράγμα το οποίο θα αποδείκνυε ότι αυτοί είχαν συναινέσει. ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ Άρθρο 2 παρ. 1 ή 6: Ο αντιπρόσωπος αναλαμβάνει την υποχρέωση «να εκπροσωπεί και να προωθεί με κάθε τρόπο τα συμφέροντα της Volkswagen, του τμήματος πωλήσεων της W, καθώς και της μάρκας VW. Ο έμπορος θα πρέπει να συμμορφωθεί, για τον σκοπό αυτό, προς όλες τις συστάσεις που εξυπηρετούν τους στόχους της σύμβασης όσον αφορά την πώληση καινούριων αυτοκινήτων VW και ανταλλακτικών, την εξυπηρέτηση των πελατών, την προώθηση των πωλήσεων, τη διαφήμιση, την κατάρτιση καθώς και τη διασφάλιση της απόδοσης των διαφόρων τομέων της VW. Άρθρο 8, παρ. 1: Η VW κάνει μη δεσμευτικές συστάσεις όσον αφορά τις τιμές πώλησης και τις εκπτώσεις. Σοφία Βεζερίδου

6 ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ – ΕΝΩΠΙΟΝ ΔΕΚ
Αίτηση αναίρεσης BAI (C-2/01 P) και Επιτροπής (C-3/01 P) κατά απόφασης Πρωτοδικείου ή επικουρικώς αναπομπή → συνεκδίκαση Παρέμβαση EAEPC (ευρωπαϊκή ένωση συμφερόντων εταιρειών εμπορίου φαρμακευτικών προϊόντων) υπέρ BAI + Επιτροπής Παρέμβαση Βασιλείου Σουηδίας υπέρ Επιτροπής Πρόταση Γενικού Εισαγγελέα: υπέρ απόρριψης αιτήσεων αναίρεσης ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΚ ΛΟΓΟΙ ΑΝΑΙΡΕΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ BAI: ελλιπής εκτίμηση πραγματικών περιστατικών ως προς διενέργεια ελέγχων από Bayer για τελικό προορισμό παραγγελόμενων προϊόντων – δεκτή η προβληθείσα ένσταση απαραδέκτου ΕΠΙΤΡΟΠΗ: αλλοίωση ή μη εκτίμηση πραγματικών περιστατικών ως προς βούληση χονδρεμπόρων περί δημιουργίας πεποίθησης υπέρ παραγγελιών για εθνική αγορά – αβάσιμος Επιτροπή: ΩΣ ΠΡΟΣ Πρωτοδικείο απέκλινε από προηγούμενη νομολογία και επέβαλε αυστηρούς όρους απόδειξης έννοιας συμφωνίας. Οι συστάσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των διαρκών εμπορικών σχέσεων με αντιπροσώπους ρυθμιζόμενες μάλιστα από γενική συμφωνία. Φύση συμβάσεων επιλεκτικής διανομής: Γενικό πλαίσιο επί ορισμένο αριθμό ετών, δυνατότητα συμπλήρωσης και συγκεκριμενοποίησης. Αδύνατη η πρόβλεψη εξελίξεων κατά το στάδιο υπογραφής σύμβασης, επομένως ρύθμιση ορισμένων ζητήματών σε μεταγενέστερες αποφάσεις του παραγωγού. Άρα: υπογραφή = εκ των προτέρων αποδοχή μελλοντικών μέτρων παραγωγού. ΩΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΝΟΜΙΜΗΣ – ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ Εσφαλμένα το Πρωτοδικείο Δυνατό να υιοθετηθούν παράνομα μέτρα βάσει συμβατικών ρητρών απολύτως νομότυπων ή καθ’ όλα ουδέτερων – δυσχερής διάκριση μεταξύ νόμιμων και παράνομων μέτρων για αντιπροσώπους (εκτίμηση απαιτεί ερμηνεία κανονισμών περί απαλλαγής). Σοφία Βεζερίδου

7 ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ – ΕΝΩΠΙΟΝ ΔΕΚ
ΛΟΓΟΙ ΑΝΑΙΡΕΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ BAI: εσφαλμένη εκτίμηση αποδεικτικών στοιχείων κατά παράβαση κανόνων βάρους απόδειξης ύπαρξης συμφωνίας + πλάνη περί το δίκαιο ως προς νομικά κριτήρια για απόδειξη ύπαρξης συμφωνίας κατ’ άρθρο 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ – παραδεκτός αλλά αβάσιμος BAI + ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ιδιαιτέρως συσταλτική ερμηνεία άρθρου 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ από το Πρωτοδικείο Γενικές σκέψεις: Η προτεινόμενη χρησιμοποίηση του άρθρου 85, παρ. 1 της Συνθήκης προς κολασμό επιχειρήσεως, μη κατέχουσας δεσπόζουσα θέση, η οποία αποφασίζει να μην προβεί πλεόν σε παραδόσεις προς χονδρεμπόρους, ώστε να τους εμποδίσει να πραγματοποιήσουν παράλληλες εξαγωγές, δε λαμβάνει προδήλως υπόψη τις αναγκαίες για την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου 85 προϋποθέσεις, αλλά και την όλη οικονομία της Συνθήκης. Δυνάμει αυτής, τα μέτρα που λαμβάνει ένα κράτος μέλος προς παρεμπόδιση των παράλληλων εισαγωγών απαγορεύονται, βεβαίως, από το άρθρο 30 της Συνθήκης, ενώ τα μονομερή μέτρα που λαμβάνουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν υπόκεινται σε περιορισμούς βάσει των αρχών της Συνθήκης, παρά μόνον αν πρόκειται για επιχείρηση με δεσπόζουσα θέση στην αγορά κατά την έννοια του άρθρου 86 της ίδιας Συνθήκης, πράγμα το οποίο δεν ισχύει εν προκειμένω. (σκέψη 70) Βασικοί άξονες για απόδειξη σύμπτωσης βουλήσεων και, επομένως, συμφωνίας περί απαγόρευσης εξαγωγών: Πρέπει να εφαρμόζεται σύστημα ελέγχων και κυρώσεων από παραγωγό ως προς εφαρμογή πολιτικής του; → όχι κατ’ ανάγκη, μόνο ένδειξη περί συμφωνίας Πρέπει ο παραγωγός να απαιτεί συγκεκριμένη συμπεριφορά ή συμμόρφωση στην πολιτική του εκ μέρους χονδρεμπόρων; Εντούοτοις, μία τέτοια συμφωνία δεν μπορεί να βασίζεται σε αυτό που αποτελεί απλώς εκδήλωση μίας μονομερούς πολιτικής ενός εκ των συμβαλλομένων, η οποία μπορεί να εφαρμοσθεί χωρίς τη συνδρομή του ετέρου. Πράγματι, η παραδοχή ότι προς απόδειξη της υπάρξεως συμφωνίας απαγορευόμενης από το άρθρο 85, παρ. 1 ΣΕΚ αρκεί η εκδήλωση μιας μονομερούς πολιτικής σκοπούσας στην παρεμπόδιση των παράλληλων εισαγωγών συνεπάγεται σύγχυση του πεδίου εφαρμογής της διατάξεως αυτής με το πεδίο εφαρμογής του άρθου 86 της ΣΕΚ. (σκέψη 101) Σοφία Βεζερίδου

8 ΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ – ΕΝΩΠΙΟΝ ΔΕΚ
Προκειμένου να θεωρηθεί ότι μία συμφωνία κατά το άρθρο 85 παρ. 1 ΣΕΚ έχει συναφθεί δια σιωπηρής αποδοχής, απαιτείται η σκοπούσα σε αποτέλεσμα στρεφόμενο κατά του ανταγωνισμού δήλωση βουλήσεως του ενός εκ των συμβαλλομένων να συνιστά πρόσκληση, ρητή ή έμμεση, στον έτερο συμβαλλόμενο προς πραγμάτωση από κοινού του σκοπού αυτού, δεδομένου μάλιστα ότι η συμφωνία αυτή δεν είναι, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, εκ πρώτης όψεως προς το συμφέρον του έτερου συμβαλλομένου, ήτοι των χονδρεμπόρων». (σκέψη 102) Έλλειψη συμφωνίας μεταξύ δηλωθείσας και πραγματικής βούλησης χονδρεμπόρων → πραγματική βούληση δε συνιστούσε συναίνεση/συμμόρφωση χονδρεμπόρων προς πολιτική Bayer Εκ των υστέρων συναίνεση στα μέτρα που εντάσσονται στο πλαίσιο διαρκών εμπορικών σχέσεων ρυθμιζόμενων από προϋφιστάμενες γενικές συμφωνίες Συναφώς, επιβάλλεται να υπομνησθεί ότι στην υπό κρίση υπόθεση τίθεται το ζήτημα της υπάρξεως συμφωνίας απαγορευόμενης κατά το άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης. Το γεγονός και μόνον ότι υφίστανται συγχρόνως μια καθαυτή ουδέτερη συμφωνία και ένα μονομερώς επιβληθέν, περιοριστικό του ανταγωνισμού μέτρο, δεν ισοδυναμεί με συμφωνία απαγορευόμενη από την εν λόγω διάταξη. Συνεπώς, το γεγονός και μόνον ότι ένα μέτρο που λαμβάνεται από παραγωγό, το οποίο έχει ως σκοπό ή ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού, εντάσσεται στο πλαίσιο των διαρκών εμπορικών σχέσεων μεταξύ αυτού και των χονδρεμπόρων του δεν αποδεικνύει ότι υφίσταται τέτοια συμφωνία. (σκέψη 141) Άρα: ελλείψει προϋφιστάμενης σύμβασης μεταξύ των μερών η απόδειξη σύμπτωσης βουλήσεων θα πρέπει να προκύπτει από συμπεριφορά των μερών → Επιτροπή δεν απέδειξε σύμπτωση βουλήσεων Νομολογία που επικαλείται η Επιτροπή δε συνάδει με υπό κρίση περίπτωση Ορθή η ερμηνεία Πρωτοδικείου ως προς άρθρο 85, παρ. 1 ΣυνθΕΚ (περί μη απόδειξης ύπαρξης συμφωνίας) Απόρριψη αναιρέσεων Σοφία Βεζερίδου