Hallgerður Lind Kristjánsdóttir 27.febrúar 2004

Παρουσίαση με θέμα: "Hallgerður Lind Kristjánsdóttir 27.febrúar 2004"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Hallgerður Lind Kristjánsdóttir 27.febrúar 2004
Reye´s syndrome Hallgerður Lind Kristjánsdóttir 27.febrúar 2004

2 Reye´s syndrome Fyrst lýst af ástralska meinafræðingnum R. D. Reye árið 1963. System sjúkdómur sem einkennist helst af akút encephalopathy og fitu degenaration í lifur.

3 Faraldsfræði Oftast í börnum 4-12 ára, algengast 6 ára.
Drengir = stúlkur Algengara í jan-feb-mars þegar influensufaraldrar ganga 555 tilfelli 1980 í USA en 612 alls frá í USA (mest 36 á ári) Talið geta komið frá ára. Lýst hefur verið tilfellum hjá ungum fullorðnum. Elsta sem ég sá var 33 ára

4 Faraldsfræði Tengist aspirin
Börn með veirusýkingu og taka aspirín eru í aukinni hættu að fá Reyes Skammtaháð? Ekki augljóst samband Ekki verið tengt paracetamól eða ibuprofen Algengi v jókst gífurlega um milli 1970 og 1980 og á því tímabili komu fram faraldsfræðilegar athuganir sem bentu til sambands milli aspirín töku snemma í veirusýkingu og þess að fá Reyes syndrome. Þetta samband var sterkt og upp úr 1980 var farið að vara við því að gefa börnum með hugsanlega veirusýkingu aspirín og 1986 voru komnir aðvörunamiðar á aspirín pakkningar í USA. Frá því hefur tíðni Reyes lækkað dramatískt Skammtaháð, sjúklingar hafa tekið hærri skammta af aspiríni m.v. þá sem veikjast ekki. Eru þó ráðlagðar skammtastæðir, flestir hafa tekið aspirínið á 2-4 degi veirusýkingar. Ekki augljóst samband á milli þar sem hluti barnanna hafa ekki tekið aspirín en í stórri rannsókn sem var gerð í USA sýndi að 81 % barnanna sem greindust voru með aspirín í blóði. 93 % barnanna höfðu haft grunaða veirusýkingu. Hitinn hefur hugsanlega eitthvað að segja og sumar rannsóknir benda til þess að hár hiti og aspirín eykur líkurnar á Reyes Sá ekki gögn um það að önnur lyf auki líkur á Reyes en skordýraeitur og valpróin sýra hafa verið bendluð við Reyes lík einkenni

5 Pathogenesa Skemmdir á hvatberum, minni virkni ýmissa hvatberaensíma, m.a. þeirra sem taka þátt í urea hring og gluconeogenesu. ↑ lipolysa – truflun í β-oxun fitusýra? Mikil losun á amínótransferösum, kreatín kínasa og laktic dehyrogenasa frá lifur og vöðvum Etiologia óþekkt en skemmdir verða á hvatberum af óþekktum orsökum. Helstu áhrif verða á lifur, vöðva og heila. Einnig er hugsanlegt að það sé einhver primer lifrarskemmd sem leiði til truflanna í starfsemi hvatbera Lactic dehydrogenasi breytir pyruvati í laktat, pyruvat er lokaafurð glycolysu (anaerob) svo pyruvat í acetyl CoA sem fer í Krebshring * Prótein → amínósýrur →glútamat →NH3 + aspartat→ → → →urea * Ornithine transcarbamylasi, carbamylfosfat synthetasi → urea hringur pyruvat dehydrogenasi → sítrónusýruhringur

6 Meinafræði Lifur: Heili:
Macroskópískt: gul eða hvít lifur vegna aukins magns triglyseríða Microskópískt: panlobular fituinfiltrationir í hepatocytum, lítil bólga, sjaldan nekrósa, ekki cholestasis Breytingar á hvatberum: fækkun, þensla á matrix, fækkun á dense bodies, aflögun á crista. ↓ glycogen, ↓ peroxisóm Heili: Bjúgur í myelíni, myelín blebs, bólgnir actrocytar, skemmdir á hvatberum í taugafrumum. Breytingarnar á hvatberum eru einkennandi fyrir Reyes Virkni hvatberaensíma eðlileg í heila

7 Klínísk einkenni Oftast áður hraust barn Tveggja fasa veikindi
Veirusýking, oftast efri öndunarfærasýking (influenza A eða B) (90%) eða hlaupabólu (5-7%) Barnið virðist á batavegi Skyndileg, óstöðvandi uppköst 3-7 dögum frá upphafi veirupestar Pirringur, þreyta, óráð, persónuleikabreytingar, minnkuð meðvitund geta komið innan fárra klukkustunda frá upphafi uppkasta. Engin fokal taugaeinkenni. Aðrar veirusýkingar hafa verið bendlaðar við Reyes lík einkenni t.d. Adenoveira, coxsachi, EBV og herpes simplex Varicella Zoster

8 Klínísk stigun Stig 1: Barnið er þögult, þreytt, uppköst, einkenni um lifrarbilun. Stig 2: Barnið er mjög þreytt, árásargjarnt, með óráði, hyperventilerar, hyperreflexia. Stig 3: Meðvitundarskerðin aukin, grunnt coma +/- flog, decorticate svörun, pupillu svörun eðlileg. Stig 4: Flog, frekari meðvitundarskerðing, decerebrate svörun, oculocephalic reflex útsleginn, lítil pupillusvörun. Stig 5: Coma, flaccid, veruleg hætta á öndunarstoppi, engin svörun við sársauka, engin pupillusvörun. Stig 1-3: vægt/meðal Stig 4-5: alvarlegt Encephalopathia stendur vanalega í tíma og fer eftir það að batna ef barnið læknast á annað borð

9 Greining Klíníkin Blóðprufur: ↓glúkósi, ↑ammóníum (3-20x), ↑fitusýrum, ↑ALAT og ASAT (3-30x), lengd blæðingarpróf, ↓albúmín, ↑laktat,↑kreatín kínasi, hugsanlega brenglun á K, Ca og P, ↓HCO-3 og ↑H+ Mænuvökvi: eðlilegur Hugsanlega væg lifrarstækkun Lifrarbiopsia Aukinn ICP Endurspeglar skemmd í lifur og breytingar á virkni hvatberaensíma Metabólísk acidósa Hyperammonia tengist hugsanlega uppköstum, coma, hyperventilation og heilabjúg en ammóníak er mjög toxískt fyrir heilann. Hversu hátt ammoníka er við greiningu hefur áhrif á prognosu en því hærri því meiri líkur á að barn fari í coma

10 Meðferð Symptomatísk meðferð: Vökva og elektrólítajafnvægi Glúkósi
K-vítamín, ferskt frosið plasma og blóðflögur ef þörf. Huga vel að hitastigi Reyna að lækka ICP (mannitol) Öndunarhjálp ICP en hann er helsa dánarosökin ef ≥ stig 3 þá intubera alla.

11 Horfur Hversu lengi og hversu alvarleg taugaeinkenni.
Mjög góðar ef stig 1. 60-80% dánartíðni ef stig 3 eða hærra. Almennt er dánartíðnin 26-46%. 15-30% af þeim sem lifa af með varanlega taugaskaða. Börn yngri en 5 ára hafa verri horfur Serum ammóníak við greiningu hefur áhrif á horfur Varanlega taugaskaði þá helst lægri greind. Ýmis einkenni um truflun á æðri heilastöðvum s.s skipulagshæfileikar, abstrakt hugsun.

12 Mismunagreiningar Sýkingar í MTK (meningitis, encephalitis)
Aspirín eitrun Valpróat eitrun Metabólískir gallar í urea hring Metabólískir gallar í sítrónusýruhring Metabólískir gallar í oxun fitusýra Mjög mikilvægt er að útiloka aðrar orsakir sem eru sumar meðhöndlanlegar. Ýmnsir efnaskiptagallar geta presenterað líkt og Reyes syndrome, það sem helst greinir þá frá Reyes er aldurinn en oftast presentera þeir fyrr eða fyrir 3 ára aldur. Þeir krakkar hafa oft átt við endurtekin uppköst eða vanþrif að stríða. Ekki endilega saga um veirusýkingu. Nú þegar tíðni Reyes hefur farið mikið lækkandi og sjaldgæft að börn fái asprín séu þau með veirusýkingu eru líkurnar þeim mun meiri að þau séu með matabólíska galla frekar en Reyes. Gallar í ureahring er 1/ börnum

13