Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΠΤΔΕ

Παρουσίαση με θέμα: "Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΠΤΔΕ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΠΤΔΕ
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΚΩΔΙΚΕΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ:ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ» Θεμα εργασιασ: βασικα εργαλεια για το μαθημα τησ θεατρικησ αγωγησ: ενεργοποιηση, εκφραση και επικοινωνια Διδασκων: καθηγητησ π. τζαμαργιασ Ονοματεπωνυμο: μαρια-θεοδωρα νταναση Α.μ.: Εξαμηνο: στ’ Ακαδημαϊκο ετοσ:

2 Ενότητα 1η: Ενεργοποίηση (σωματική, φωνητική, αισθητηριακή)
Ενότητα 1η: Ενεργοποίηση (σωματική, φωνητική, αισθητηριακή) Θεατρικο παιχνιδι Πολύπλοκη δραματική τεχνική που προϋποθέτει την εξοικείωση με το σώμα, τη φωνή και τα αισθητήρια Στόχος των δραστηριοτήτων της ενότητας= η ψυχοκινητική ανάπτυξη των παιδιών και η γόνιμη επαφή με τις αισθήσεις τους Ασκήσεις ενεργοποίησης= προθέρμανση, η βάση κάθε ενότητας δραστηριοτήτων Διεγείρουν τις αισθήσεις και συμβάλλουν στην εγρήγορση του σώματος και των αισθητηρίων.

3 Οι δραστηριότητες γενικά …
1.1. Αισθητηριακές ασκήσεις 1.2. Ασκήσεις παρατηρητικότητας 1.3. Αναπνοή/φωνή 1.4. Κίνηση 1.5. Χώρος/χρόνος-ρυθμός/χορός 1.6. Συγκέντρωση/Συντονισμός 1.7. Φαντασία και μεταμορφώσεις

4 Και … ειδικά! 1.1. Αισθητηριακές ασκήσεις
Πριν από τις ασκήσεις ενεργοποίησης των αισθήσεων, πολύ σημαντικές είναι οι ασκήσεις χαλάρωσης που χαλαρώνουν και αποφορτίζουν τους μαθητές, έτσι ώστε να μπορούν να εκφραστούν καλύτερα με το σώμα τους. Μια τέτοια άσκηση είναι η εξής: οι μαθητές είναι όρθιοι, με τα πόδια ανοιγμένα στο μήκος της λεκάνης, τα γόνατα λίγο λυγισμένα και το κεφάλι προς τα πάνω. Κλείνουν τα μάτια τους, σκέφτονται κάτι ευχάριστο (συναισθηματική μνήμη) και έτσι σιγά σιγά αισθάνονται όλο τους το σώμα από κάτω προς τα πάνω (και εσωτερικά όργανα, όπως καρδιά, πνεύμονες κ.λπ.). Υπάρχει και η δυνατότητα να κινηθούν διατηρώντας αυτή τη στάση και το βλέμμα στην ευθεία, περνώντας ανάμεσα από τους συμμαθητές τους.

5 Συνεχίζοντας ... Ακόμη, ο εκπαιδευτικός μπορεί να αφυπνίσει τις αισθήσεις των παιδιών αξιοποιώντας αντικείμενα με διάφορα σχήματα ή μυρωδιές, αλλά και ακουστικά ερεθίσματα κ.α. Είναι αναγκαίο να μην υπάρχουν άλλα ερεθίσματα που αποσπούν τους μαθητές και ο δάσκαλος να δίνει σαφείς οδηγίες σε ήρεμο τόνο, συντονιζόμενος με το έργο των παιδιών.

6 1.2. Ασκήσεις παρατηρητικότητας
Γενικά … Συνήθως, τα παιδιά απλώς κοιτάζουν, χωρίς να δίνουν την απαραίτητη προσοχή στα αντικείμενα γύρω τους. Η γόνιμη παρατήρηση προϋποθέτει την ενεργοποίηση των αισθήσεων. Στο επόμενο στάδιο παρατήρησης, το παιδί επικοινωνεί ουσιαστικά με το ερέθισμα, αφού το επεξεργάζεται και δημιουργεί εικόνες στο νου του. Ειδικά … Για τους μικρότερους μαθητές, ενδείκνυται η άσκηση «καθρέφτες». Οι μεγαλύτεροι, μπορούν να δημιουργήσουν ζευγάρια και να παρατηρούν ο ένας τον άλλο στην εμφάνιση. Μετά, κάνουν κάποιες αλλαγές και προσπαθούν να τις εντοπίσουν. Εδώ, μπορεί να αξιοποιηθεί και η σωματική μνήμη (χωρίζονται σε ζευγάρια, ο πρώτος κλείνει τα μάτια, ενώ ο δεύτερος τον αγγίζει με συγκεκριμένο τρόπο και στη συνέχεια ο πρώτος αποπειράται να επαναλάβει τα ίδια αγγίγματα).

7 Συνεχίζοντας … Την παρατηρητικότητα αναπτύσσουν και ασκήσεις με αντικείμενα. Για παράδειγμα, οι μαθητές (συνήθως μικρότερων τάξεων) μπορούν να παρατηρήσουν ένα σημείο/αντικείμενο στο χώρο, να κλείσουν τα μάτια φέρνοντας την εικόνα στο μυαλό τους και έπειτα να περιγράψουν όλα τα χαρακτηριστικά του. Οι μεγαλύτεροι μαθητές (Δημοτικού ή Γυμνασίου) μπορούν να ασκηθούν με περισσότερα αντικείμενα. Ο δάσκαλος τα τοποθετεί σε ένα τραπέζι, τα παιδιά τα επεξεργάζονται και έπειτα τα περιγράφουν, χωρίς να τα βλέπουν. Ακόμη, μπορεί να αλλάξει τη διαρρύθμισή τους και να τους ζητήσει να τα επαναφέρουν ως είχαν (οι συμμαθητές μπορούν να δυσκολέψουν την κατάσταση, προσπαθώντας να αποσπάσουν την προσοχή του μαθητή που παρατηρεί).

8 1.3. Αναπνοή/φωνή Ασκήσεις αναπνοής
2 βασικές λειτουργίες για τη Θεατρική Αγωγή Ασκήσεις αναπνοής Στόχοι: να κατανοήσουν οι μαθητές τα στάδια της αναπνοής (εισπνοή, συγκράτηση, εκπνοή) και να τη διαχειρίζονται σε διαφορετικές περιστάσεις (π.χ. άγχος, χαλάρωση κ.α.). Να συνειδητοποιήσουν ότι η σωστή αναπνοή προϋποθέτει σωστή στάση σώματος. Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν να ασχοληθούν με τα είδη της αναπνοής (κοιλιακή, θωρακική και πλευρική = πλήρης αναπνοή). Ο έλεγχος της αναπνοής θα τους βοηθήσει στη διαχείριση των καταστάσεων και την αρμονική συνύπαρξη νου και σώματος. Ακόμη, ο εκπαιδευτικός μπορεί να ενεργοποιεί τη φαντασία των μαθητών, καλώντας τους να σκεφθούν πώς θα χειρίζονταν την αναπνοή τους αναλόγως την κατάσταση (π.χ. «γλιτώνουμε από ένα μεγάλο κίνδυνο»).

9 Συνεχίζοντας … Ασκήσεις φωνής Φωνή = σπουδαίο εργαλείο
Οι μαθητές, μέσα από τις φωνητικές ασκήσεις, μπορούν να ανακαλύψουν τις φωνητικές τους δυνατότητες, να εξερευνήσουν τις διαστάσεις της φωνής τους (χροιά, ένταση κ.λπ.) και να συσχετίσουν αυτή με τη στάση του σώματος. Οι ασκήσεις ενδείκνυνται για όλες τις ηλικιακές ομάδες των μαθητών και έχουν ως αφετηρία το παράλληλο ξύπνημα σώματος και φωνής («παίζω με τη φωνή μου») όπου η φωνή ακολουθεί την κίνηση του σώματος. Στη συνέχεια, υπάρχουν ασκήσεις που «παίζουν» με την τονικότητα, το ρυθμό κ.λπ. («φωνούλες», «αντίλαλοι» κ.λπ.). Αξιοσημείωτες είναι και οι μιμήσεις ήχων (φυσικών ή τεχνητών) και ζώων (κυρίως για τα μικρά παιδιά). Ακόμη, μπορούν να λένε λέξεις χρωματίζοντας διαφορετικά τη φωνή τους (π.χ. «ονόματα»), να χρησιμοποιούν φανταστικές λέξεις με διαφορετικό ρυθμό ή να μιμούνται γνωστούς ήρωες (π.χ. από το Θέατρο Σκιών).

10 1.4. Κίνηση Βασικός στόχος Θεατρικής Αγωγής: να εξοικειωθούν τα παιδιά με το σώμα τους, έτσι ώστε μέσω αυτού να εκφράζονται και να επικοινωνούν αρμονικά με τους άλλους. Ασκήσεις Αρχικά, η κίνηση είναι ελεύθερη, ως αντίδραση π.χ. σε μουσική. Σταδιακά, είναι καθορισμένη από μία συνθήκη (π.χ. περπάτημα στην άμμο). Έπειτα, γίνεται συντονισμένη (π.χ. κίνηση ορισμένων μελών του σώματος). Νηπιαγωγείο και αρχές Δημοτικού: απλές ασκήσεις (κίνηση συγκεκριμένων μελών) ή πιο πολύπλοκες (με επίδειξη) Μεγαλύτεροι μαθητές: συντονισμένη κίνηση (πληθώρας μελών) Επίσης, μπορούν να αποτυπώσουν μία έννοια (π.χ. ελευθερία), δίνοντας έμφαση στην έκφραση συναισθημάτων μέσω του σώματος. Οι ασκήσεις αυτές πρέπει να εξασκούν όλο το σώμα, να έχουν επίπεδα δυσκολίας και η κίνηση να είναι αυθόρμητη. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν τις εμπειρίες και τις ανάγκες των μαθητών και να πασχίζει να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα αποδοχής και ασφάλειας.

11 1.5. Χώρος/χρόνος-ρυθμός/χορός
Κυρίως για τους μικρότερους μαθητές Έμφαση στον πραγματικό χώρο και χρόνο Προϋποθέσεις ασκήσεων Α) να ορίζεται ο χώρος δράσης των ομάδων (π.χ. σε κύκλους) Β) να δίνονται σαφείς οδηγίες από τον εκπαιδευτικό (π.χ. στρίβουμε αριστερά…) Γ) να κινούνται οι μαθητές σε συγκεκριμένα επίπεδα (π.χ. σε βάθρο) Ασκήσεις προσανατολισμού Αρχικά, τα παιδιά προσδιορίζουν τη θέση τους σε σχέση με τα αντικείμενα, τους συμμαθητές τους κ.λπ. (π.χ. δεξιά από την ομάδα Α). Στη συνέχεια, μετακινούνται στο χώρο με διάφορους τρόπους (ευθεία, πλάγια κ.λπ.).

12 Χρόνος-ρυθμός Ο εκπαιδευτικός θέτει χρονικά όρια (π.χ. «σε 5 λεπτά πρέπει να παρουσιάσετε…»). Oρίζει το ρυθμό εκτέλεσης δραστηριοτήτων (αργά, κανονικά, γρήγορα). δίνεται άμεσα ή έμμεσα (με ξυλάκια, μουσική κ.λπ.) Αρχικά … Μικρά παιδιά: αναπαριστούν κινήσεις ηρώων από αυτοσχέδιες ιστορίες (π.χ. πρόσωπα που σκάβουν γρήγορα) Μεγαλύτερα: σταθερός ρυθμός με εναλλαγές (πιο γρήγορα, πιο αργά) Στη συνέχεια … Μικρά παιδιά: αυθόρμητες κινήσεις απλά κινησιολογικά μοτίβα (ποικίλες συνθήκες π.χ. μαζεύοντας ρύζι) Μεγαλύτερα: σύνθετες χορογραφίες με θέματα (π.χ. ρατσισμός)

13 1.6. Συγκέντρωση/συντονισμός
Οι ασκήσεις συγκέντρωσης/συντονισμού.. Αναπτύσσουν την ομαδικότητα. Προϋποθέτουν ασκήσεις παρατηρητικότητας και περιβάλλον χωρίς ερεθίσματα. Αποτελούν τη βάση όλων των δραστηριοτήτων. Η διαδοχική αρίθμηση (ξεκινά κάποιος λέγοντας «ένα» και συνεχίζεται η αρίθμηση με στόχο να μην ειπωθεί ο ίδιος αριθμός από περισσότερους από έναν μαθητές) Παραλλαγή: εσωτερική αρίθμηση (όλοι οι μαθητές μετρούν σιωπηλά από το 1 έως το 20 με στόχο όλη η ομάδα να έχει τον ίδιο ρυθμό αρίθμησης) Για τα μικρότερα παιδιά: οι ασκήσεις διεκπεραιώνονται καλύτερα σε ζεύγη (π.χ. «καθρέπτες») ενώ αργότερα λειτουργούν και μεγαλύτερες ομάδες (π.χ. «σμήνος», «κινούμαι μόνος»-»κινούμαστε όλοι μαζί»). Ποιες είναι ;

14 1.7. Φαντασία και μεταμορφώσεις
Θεατρικό παιχνίδι … Ο κόσμος του φαντασιακού Ενθαρρύνει τη δημιουργία και την απελευθέρωση Ο εκπαιδευτικός … Δημιουργεί περιβάλλον με κατάλληλα ερεθίσματα, έτσι ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν τη φαντασία τους και τη δημιουργικότητά τους (π.χ. φόδρες στους τοίχους, γωνιά των μεταμφιέσεων, μουσική κ.λπ.). Για τα μικρότερα παιδιά: ελεύθερες μεταμφιέσεις (σε ζώα, αντικείμενα κ.λπ.) και κατευθυνόμενοι αυτοσχεδιασμοί (π.χ. γινόμαστε πουλιά …) Για τα μεγαλύτερα παιδιά: αφήγηση ιστοριών και δραματοποίηση σκηνών (από την ιστορία ή δικών τους που σχετίζονται με αυτήν)

15 Μάσκα Βασικό μέσο έκφρασης του ηθοποιού
Βοηθά στην ταύτιση του ρόλου με το πρόσωπο που απεικονίζεται. Ενεργοποιεί περισσότερο το σώμα και τη φωνή. Το παιδί υιοθετεί μία νέα «ταυτότητα» και εκφράζεται μέσω αυτής (ιδιαίτερα οι πιο συνεσταλμένοι μαθητές). Πώς χρησιμοποιείται στην τάξη; Χρήση σε όλες τις ηλικίες Τα παιδιά είτε δημιουργούν τις δικές τους μάσκες με απλά υλικά είτε επιλέγουν έτοιμες από τη γωνιά των μεταμφιέσεων («παντομίμα με μάσκες»). Χρήση και σε παιχνίδια ρόλων, δραματοποιήσεις κ.λπ. Για τα παιδιά του Γυμνασίου: η μάσκα εκφράζει τα συναισθήματά τους και τους προβληματισμούς τους.

16 Ενότητα 2η: Έκφραση και επικοινωνία
Υποβάλλει στα παιδιά το δραματικό περιβάλλον με τέτοιο τρόπο, ώστε να προξενήσει συγκίνηση. Προϋπόθεση αποτελεί να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του (μέσω της κίνησης του σώματος), να είναι ανοιχτός και ενθουσιώδης, προκειμένου να απελευθερωθούν και τα παιδιά. Ο εκπαιδευτικός …

17 Οι δραστηριότητες γενικά …
2.1. Σωματική εκφραστικότητα/Έκφραση συναισθημάτων 2.2. Επικοινωνιακοί κώδικες (Μη λεκτική - Λεκτική επικοινωνία) 2.3. Έντεχνη λεκτική επικοινωνία (απαγγελία, θεατρικό αναλόγιο, αφήγηση) Και … ειδικά! 2.1. Σωματική εκφραστικότητα/Έκφραση συναισθημάτων Στόχοι ενότητας δραστηριοτήτων Να εκφράζονται τα παιδιά μέσω του σώματος και του προσώπου Να κατανοούν τα δικά τους συναισθήματα και των άλλων Να βιώνουν τα συναισθήματά τους, όχι να τα παριστάνουν απλώς

18 Συνεχίζοντας … Για τα μικρότερα παιδιά: απόδοση μέσω του σώματος και της έκφρασης οικογενειακών και σχολικών καταστάσεων (π.χ. ανακοίνωση εκδρομής από δάσκαλο) Για τα μεγαλύτερα: απόδοση μέσω του σώματος και της έκφρασης πιο εσωτερικών καταστάσεων (π.χ. εγκλωβισμός στο ασανσέρ) Οφέλη: ενίσχυση πνευματικών, σωματικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, διαχείριση απαιτητικών καταστάσεων (π.χ. διαζύγιο γονέων) Σωματική εκφραστικότητα & λεκτική έκφραση συναισθημάτων=συμπληρωματικές Στόχος: ενίσχυση συναισθηματικής νοημοσύνης, που θα συμβάλει στη διαχείριση των συναισθημάτων * σημαντικό: το συναίσθημα να είναι πηγαίο Τα παιδιά μπορούν: να μοιραστούν τα συναισθήματά τους με την ομάδα να περιγράψουν κάποιο βίωμά τους σχετικό με το δοθέν συναίσθημα ή να συμπληρώσουν μία πρόταση (π.χ. λυπάμαι όταν) * Οι δραστηριότητες μπορούν να πλαισιωθούν και από καλλιτεχνικές δημιουργίες σχετικές με συναισθήματα και διαμορφώνονται με βάση τις εμπειρίες των μαθητών.

19 2.2. Επικοινωνιακοί κώδικες (Μη λεκτική - Λεκτική επικοινωνία)
Βασικός στόχος Θεατρικής Αγωγής: Να επικοινωνήσουν οι μαθητές με τους άλλους (μέσω της λεκτικής και μη λεκτικής έκφρασης) Μη λεκτική επικοινωνία.. Στιγμιαία σωματική έκφραση (κινήσεις σώματος, χειρονομίες, έκφραση προσώπου κ.λπ.) Στόχος δεν είναι η άρτια, αλλά η αυθεντική κίνηση του παιδιού, η οποία γίνεται δίαυλος επικοινωνίας και επιδοκιμάζεται από τον εκπαιδευτικό. Δραστηριότητες Προσπάθεια μη λεκτικής επικοινωνίας υπό μία συνθήκη (π.χ. βλέπω ένα φίλο από μακριά) Παρουσίαση θέματος με παντομίμα ή μιμική

20 Συνεχίζοντας … Λεκτική επικοινωνία … Γλωσσικός κώδικας
Αναπτύσσεται μέσω της ενασχόλησης με το θέατρο Ο εκπαιδευτικός έχει ευθύνη να δημιουργεί κλίμα ελευθερίας λόγου Δραστηριότητες Για μικρότερα παιδιά: λεκτικοί αυτοσχεδιασμοί (λέξεις που καταλήγουν σε ιστορία) και «σπασμένο τηλέφωνο» ασκήσεις γνωριμίας (λένε πράγματα για τον εαυτό τους υπό διαφορετικές συνθήκες, π.χ. αλλάζοντας διάθεση) Για μεγαλύτερα παιδιά: παιχνίδια ρόλων (π.χ. εκφωνητές δελτίου ειδήσεων) συνέντευξη-ανάκριση (ρεπόρτερ και ειδήμων, ανακριτής και ανακρινόμενος)

21 Ακόμη … Ενδιαφέρον Θεατρικής Αγωγής για παραγλωσσικά στοιχεία (επιτονισμός, χροιά, ένταση φωνής κ.λπ.) Η λεκτική έκφραση ορίζεται από το εκάστοτε πλαίσιο επικοινωνίας (συνειδητοποιείται από τα παιδιά όσο μεγαλώνουν). Μία πιο πολύπλοκη δραστηριότητα: Με βάση μία συνθήκη, να επικοινωνήσουν οι μαθητές σε ζευγάρια σε μία φανταστική γλώσσα (χρησιμοποιούνται τα παραγλωσσικά στοιχεία αντί για τον τυπικό γλωσσικό κώδικα). 2.3. Έντεχνη λεκτική επικοινωνία (απαγγελία, θεατρικό αναλόγιο, αφήγηση) Θεατρικό αναλόγιο Απαγγελία Αφήγηση Οι σπουδαιότερες μορφές επικοινωνίας που εφαρμόζονται στην τάξη για την προσέγγιση λογοτεχνικού ή δραματικού κειμένου (αυτόνομα ή σε πολυθέαμα)

22 Απαγγελία Ανάγνωση ή εκφώνηση πεζού κειμένου ή ποιήματος
Τα παιδιά πρέπει να αναπτύξουν στοιχεία θεατρικότητας (μη λεκτική επικοινωνία: κίνηση σώματος, εκφράσεις προσώπου κ.λπ., λεκτική επικοινωνία: άρθρωση και παραγλωσσικά στοιχεία κ.λπ.). Άλλα βοηθητικά θεατρικά στοιχεία: φωτισμός, μουσική υπόκρουση κ.λπ. Δραστηριότητες Για μικρότερα παιδιά: αποστήθιση και εκφώνηση μικρών ποιημάτων Για μεγαλύτερα παιδιά: ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων * σημαντικό: επίδειξη από δάσκαλο και εξοικείωση σε δεξιότητες απαγγελίας Μαθητές Γυμνασίου: πιο σύνθετα λογοτεχνικά έργα, που μπορούν να επιλέξουν οι ίδιοι, στόχος η προσωπική έκφραση και επικοινωνία με συμμαθητές.

23 Θεατρικό αναλόγιο Ιδιαίτερη μορφή σκηνικής απόδοσης λογοτεχνικών και θεατρικών έργων Δεν αποτελεί θεατρική παράσταση, αλλά συνδυάζει θεατρικότητα και λογοτεχνικότητα (με έμφαση στο λόγο). Δραστηριότητες Γνωριμία παιδιών με κείμενα λογοτεχνικής και θεατρικής αξίας Οι δραστηριότητες αυτές ενδείκνυνται κυρίως για μεγαλύτερους μαθητές (Δ-Στ’ Δημοτικού και Γυμνάσιο). Έργα επιλεγμένα με κριτήριο τα δραματικά στοιχεία (συγκρούσεις, διαλόγους κ.λπ.) Αξιοποιούνται σε αφιερώματα σε συγγραφείς, σε σχολικές παραστάσεις ή στη διερεύνηση θεμάτων (π.χ. η ελευθερία στη λογοτεχνία και το θέατρο).

24 Συνεχίζοντας … Πριν την παρουσίαση
Κατανόηση έργων από τους μαθητές (βοηθητική η παρακολούθηση π.χ. θεάτρου στο ραδιόφωνο) Εκμάθηση ρόλων Εστίαση στη λεκτική επικοινωνία (όπως και στην απαγγελία) αλλά και στην έκφραση συναισθημάτων Στόχος: η προσωπική έκφραση των μαθητών μέσω των λογοτεχνικών έργων Σκηνική επιμέλεια από εκπαιδευτικό και μαθητές (σκηνικό, κινήσεις παιδιών, φωτισμός κ.λπ.)

25 Αφήγηση Αφήγηση στη Θεατρική Αγωγή Η αφήγηση μπορεί να είναι ή …
Μορφή επικοινωνίας που συνίσταται στην έκθεση πραγματικών ή φανταστικών γεγονότων (προφορικά ή γραπτά) Θέματα αφήγησης από τη λαϊκή παράδοση (παραμύθια, θρύλοι κ.λπ.), την Ιστορία ή την προσωπική ζωή των μαθητών Αφήγηση στη Θεατρική Αγωγή Λόγος «Μιλούν» ένας ή περισσότεροι με στόχο να εξιστορήσουν γεγονότα, να αναζητήσουν τα κίνητρα των ηρώων, να διερευνήσουν συναισθήματα κ.λπ. Η αφήγηση μπορεί να είναι αυτόνομη τεχνική συμπληρωματική ή …

26 Δηλαδή … Συμπληρωματική
Μπορεί να συνδυαστεί με άλλες τεχνικές της Θεατρικής Αγωγής (αυτοσχεδιασμός, μιμική ή παντομίμα). Ο εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει χρήση της αφήγησης για να προετοιμάσει τη δράση, για να προσδιορίσει το τέλος μιας σκηνής κ.λπ. Αυτόνομη Απλή δραστηριότητα: το κάθε παιδί προσθέτει μία λέξη ή φράση για να δημιουργηθεί μια ιστορία (όλοι οι μαθητές γίνονται αφηγητές) Πιο απαιτητική: αφηγητής που «παρακολουθεί» τη δράση ή αφηγείται μόνος του μια ιστορία

27 Ακόμη … Λειτουργίες αφηγητή
Για να εμβαθύνουμε στην τεχνική της αφήγησης, «απευθυνόμαστε» στη Λογοτεχνία, δίνοντας έμφαση στα στοιχεία που συνδέονται με τη Θεατρική Αγωγή. Λειτουργίες αφηγητή Πρόσωπο της αφήγησης Δε συμμετέχει στη δράση Αν συμμετέχει (ως πρωταγωνιστής ή απλός παρατηρητής) λέγεται ομοδιηγητικός αφηγητής. Εδώ, η αφήγηση είναι σε α’ πρόσωπο (πρωτοπρόσωπη). Ομοδιηγητικός αφηγητής Αφηγητής-παρατηρητής/θεατής: απλώς παρακολουθεί τα γεγονότα Αφηγητής-πρωταγωνιστής: βασικό πρόσωπο της αφήγησης * Αν αφηγείται σε α’ πρόσωπο τη δική του ιστορία, είναι «αυτοδιηγητικός αφηγητής». Ετεροδιηγητικός αφηγητής Αμέτοχος στην ιστορία (τριτοπρόσωπη αφήγηση) * «Παντογνώστης αφηγητής» όταν βρίσκεται παντού και γνωρίζει τα πάντα.

28 Χρόνος αφήγησης 3 χρονικά επίπεδα αφήγησης παρόν παρελθόν μέλλον
Με βάση αυτά, η αφήγηση διακρίνεται σε: Μεταγενέστερη (διήγηση γεγονότων που έχουν ήδη συμβεί) * η πιο συνηθισμένη Προγενέστερη (η διήγηση που πραγματοποιείται πριν την ιστορία) Ταυτόχρονη (συντελείται μαζί με την ιστορία) Παρέμβλητη (στην αφήγηση συντελεσμένων γεγονότων, παρεμβάλλονται σκέψεις του αφηγητή) Επομένως, ο δάσκαλος και οι μαθητές, ανάλογα με το πώς θα αξιοποιήσουν την αφήγηση, μπορούν να πραγματοποιήσουν ποικίλες δράσεις.

29 Η αφήγηση … Αφηγηματικός λόγος
Συμβάλλει στην έκφραση του μαθητή κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να τον κατανοεί το κοινό. Ενισχύει την ενεργητική ακρόαση και προσοχή του κοινού προς το παιδί. Αυξάνει την επαφή του παιδιού με γεγονότα πραγματικά (Ιστορία) και φανταστικά (μύθοι), αλλά και με ήρωες, αφού ταυτίζεται μαζί τους και συμμετέχει ενεργά στην εξέλιξη της δράσης. Αφηγηματικός λόγος Περιέχει πλήθος δραματικών στοιχείων (χώρος, χρόνος, δράση ηρώων, συγκρούσεις κ.λπ.), γεγονός που φέρνει τα παιδιά σε επαφή με το θέατρο. Κατά την εξιστόρηση, πρέπει να δίνεται προσοχή στα παραγλωσσικά στοιχεία (χροιά, τονικότητα κ.λπ.) και στη μη λεκτική συμπεριφορά (έκφραση σώματος και προσώπου). Δραστηριότητες: Νηπιαγωγείο και αρχές Δημοτικού Πριν την αφήγηση: δημιουργία κατάλληλου κλίματος από τον εκπαιδευτικό (γωνιά αφήγησης: χαλί ή μαξιλάρια, ώστε να υπάρχει οπτική επαφή με τα παιδιά) Κατά τη διάρκεια της αφήγησης: αφήγηση παραμυθιών με ζώα και φανταστικούς κόσμους, μύθων του Αισώπου κ.λπ. από τον εκπαιδευτικό (με θεατρικότητα)

30 Συνέχεια … Μετά την αφήγηση: ο δάσκαλος ζητά απαντήσεις από τα παιδιά για τον τόπο, το χρόνο, τα πρόσωπα της ιστορίας κ.λπ. Έπειτα, τους προτρέπει να ανακαλέσουν κι εκείνα σκηνές και να τις αφηγηθούν. Σε ένα επόμενο στάδιο, ζητά να αφηγηθούν δικά τους βιώματα ή παραμύθια που γνωρίζουν. Ακόμη, μία αφήγηση μπορεί να προέλθει και με αφορμή μία κούκλα ή μία μάσκα. Δραστηριότητες: Μεγαλύτεροι μαθητές Δημοτικού και Γυμνάσιο Ο εκπαιδευτικός αφηγείται παραδοσιακά παραμύθια, μύθους, ιστορικά γεγονότα, δημοσιογραφικά άρθρα κ.λπ. Βοηθά τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν τα χαρακτηριστικά ενός καλού αφηγητή: σωστή εκφορά του λόγου, προσοχή σε παραγλωσσικά στοιχεία (μελωδία, ρυθμός, παύσεις κ.λπ.), στοιχεία προφορικότητας (ευθύς και πλάγιος λόγος, σαφήνεια, σύνταξη κ.λπ.), στοιχεία αφήγησης (χώρος, χρόνος, δράση, φαντασία κ.λπ.), έκφραση σώματος και προσώπου (βλεμματική επαφή, κίνηση σώματος). Εξασκεί τους μαθητές στην αφήγηση μέσα από ασκήσεις άρθρωσης και λόγου. Ακόμη, τους προτρέπει π.χ. να σκέφτονται πριν μιλήσουν ή να αυξομειώνουν τον τόνο της φωνής τους για να διατηρείται η προσοχή.

31 Ακόμη … Στόχος: η ικανοποίηση και η έκφραση του μαθητή μέσα από τη διαδικασία της αφήγησης και η γνήσια επικοινωνία του με το κοινό Δραστηριότητες Αφού ολοκληρωθεί η αφήγηση, οι μαθητές μπορούν να παρουσιάσουν κάποιες σκηνές της ιστορίας. Δραματοποιημένη αφήγηση: ο εκπαιδευτικός ή κάποιοι μαθητές αφηγούνται μια ιστορία και οι υπόλοιποι δραματοποιούν τα γεγονότα (κυρίως με παντομίμα). Έτσι, τα παιδιά αναπτύσσουν δεξιότητες προσοχής και ενεργοποιούν τη φαντασία τους.

32 Τέλος … Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας! 