Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

2 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΑΝΙΣΌΤΗΤΕΣ
Συνολικά 13 από τις 27 χώρες της ΕΕ έχουν ΑΕΠ κατά κεφαλή πάνω από το μ.ο. της ΕΕ-27. Σε 14, δηλαδή σε όλες τις χώρες της Διεύρυνσης συν την Ελλάδα και την Πορτογαλία, το ΑΕΠ κατά κεφαλή διαμορφώνεται κάτω του μ.ο. της ΕΕ-27. Σε αυτή την ομάδα χωρών η κατάσταση εμφανίζεται διαφοροποιημένη καθώς εμφανίζονται πολύ μεγάλες διαφορές εισοδήματος. Στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, χώρες που εισήλθαν στην ΕΕ την 1/1/2007, το ΑΕΠ κατά κεφαλή διαμορφώ­νεται σε 35 και 38% του μέσου ενωσιακού αντιστοίχως, ενώ στην Ελλάδα και την Κύπρο κοντά στο 90%.

3 περιφερειακες ανισότητες
Η σύγκριση όμως της ΕΕ με τους οικονομικούς ανταγωνιστές της, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, είναι αποκαλυπτική του μεγέθους του περιφερειακού προβλή­ματος στην ΕΕ. Το 2004, το ΑΕΠ κατά κεφαλή στις ΗΠΑ διαμορφώθηκε στο 60% πάνω από τον μ.ο. της ΕΕ-27 και 43% πάνω από τον μ.ο. της ΕΕ-15. Μόνο δύο κράτη μέλη, το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία, είχαν ΑΕΠ κατά κεφαλή πάνω από εκείνο των ΗΠΑ. Στην Ιαπωνία το ΑΕΠ κατά κεφαλή για το 2004 ξεπέρασε τον μ.ο. της ΕΕ-27 κατά 19%, αν και 6 κράτη μέλη είχαν υψηλότερο εισόδημα από την Ιαπωνία και 5 σχεδόν το ίδιο. Στην ΕΕ-27 οι περιφερειακές διαφορές σε όρους ΑΕΠ κατά κεφαλή είναι της τάξεως του 1 προς 8. Αυτό σημαίνει ότι η πλουσιότερη περιφέρεια της ΕΕ έχει εισόδημα οκτώ φορές μεγαλύτερο από τη φτωχότερη!!! Στις ΗΠΑ η σχετική διαφορά είναι 2.5/1 και στην Ιαπωνία 2/1. Όλες οι πολιτείες των ΗΠΑ έχουν ΑΕΠ κατά κεφαλή πάνω από τον μ.ο. της ΕΕ-

4 Ενιαία Ευρωπαικη Πράξη
Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1987 υπήρξε μια ιδιαιτέρως σημαντική Συνθήκη η οποία ήταν καταλυτικής σημασίας για την ανάπτυξη, εκτός των άλλων, και της Περιφερειακής Πολιτικής στην ΕΟΚ/ΕΕ για τους εξής λόγους: Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) απέκτησε τυπική υπόσταση με την ένταξη του στις Συνθήκες. Ο στόχος της Οικονομικής και Κοινωνικής Συνοχής εντάχθηκε στις Συνθήκες. Ως αποτέλεσμα της ΕΕΠ και της πρωτοβουλίας της για τη δημιουργία μιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς έως το 1992 αποφασίστηκε το 1988 ο διπλασιασμός των πόρων και η αναδιάρθρωση των δαπανών των διαρθρωτικών ταμείων (άρ­ θρο 130 ·, 130γ ΕΕΠ).

5 Το σύστημα NUTS (Nomenclature of Territorial units for statistics) statistics
Επίπεδο Ελάχιστς πληθυσμός Μέγιστος πληθυσμός NUTS 1 3 εκατ. 7 εκατ. NUTS 2 800000 NUTS 3 150000 NOMENCLATURE OF TERRITORIAL UNITS FOR STATISTICS NUTS 1 MAJOR REGIONS NUTS 2 BASIC REGIONS FOR THE APPLICATION OF REGIONAL POLICIES NUTS 3 SMALL REGIONS FOR SPECIFIC DIAGNOSES

6 NUTS 2015 NUTS REGIONS NUTS REGIONS NUTS REGIONS

7 Στόχος 1 Προώθηση της Ανάπτυξης και της Διαρθρωτικής προσαρμογής των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών. Ο στόχος 1 εξυπηρετούνταν από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το ΕΤΠΕ -Προσανατολισμού και τα τρία δηλαδή διαρθρωτικά Ταμεία. Η ενί­σχυση των Ταμείων έφτανε το 75% του συνολικού κόστους και τουλάχιστον το 50% των δημόσιων δαπανών. Αφορούσε περιφέρειες των οποίων το ΑΕΠ ανά κάτοικο ήταν κάτω από το 75% του μ.ο. της ΕΕ

8 Στόχος 2 Η ανασυγκρότηση περιφερειών οι οποίες βρίσκονταν σε ύφεση λόγω βιομη­χανικής -κυρίως- παρακμής. Ο στόχος 2 εξυπηρετούνταν από το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ. Η χρηματοδότηση σε αυτές τις περιφέρειες θα έφτανε το 50% του συνολι­κού κόστους και τουλάχιστον το 25% των δημόσιων δαπανών. Περιφέρειες του Στόχου 2 υπάρχουν διάσπαρτες στα κράτη μέλη της ΕΕ-28 και κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Φινλανδία και την Αυστρία. Κατά την περίοδο διατέθηκαν για τον Στόχο 2 το 11.5% των πόρων των διαρθρωτικών Ταμείων.

9 Στόχος 3 Η καταπολέμηση της μακροχρόνιας ανεργίας. Ο στόχος 3 εξυπηρετούνταν από το ΕΚΤ και αφορούσε το σύνολο της ΕΕ. Δεν αφορούσε δηλαδή γεωγραφικές ενότητες αλλά συγκεκριμένα προγράμματα για τη βελτίωση της αγοράς εργασίας, την καταπολέμηση της διαρθρωτικής ανεργίας, τη μακροχρόνια ανεργία και την ανεργία των νέων στις περιοχές εκτός του Στόχου 1. Κατά την περίοδο διατέθηκαν για τον Στόχο 3 το 12.3% των πόρων των διαρθρωτικών Ταμείων.

10 Στόχος 4 Η διευκόλυνση της επαγγελματικής αποκατάστασης των νέων. Ο στόχος αφο­ρούσε το σύνολο της ΕΕ.

11 Στόχοι 5 α-β Η προσαρμογή των γεωργικών διαρθρώσεων και η προώθηση της ανάπτυξης των γεωργικών περιφερειών. Ο στόχος αφορούσε συγκεκριμένες περιφέρειες και εξυπηρετούνταν από το ΕΓΤΠΕ-Τμήμα Προσανατολισμού.

12 Αναθεώρηση 1992- Σύνοδος Εδιμβούργου
Επέκταση της περιόδου προγραμματισμού από πέντε σε έξι χρόνια, ώστε να συμβαδίζει με την περίοδο των δημοσιονομικών προοπτικών. Δημιουργία ενός νέου στόχου 4, για την προσαρμογή των εργαζομένων στις βιομηχανικές μεταλλαγές και την εξέλιξη των συστημάτων παραγωγής, και συγχώνευση του στόχου 3 και του προηγούμενου στόχου 4 σε μια ευρύτερη πο­ λιτική προώθησης της απασχόλησης. Η χρηματοδότηση προερχόταν από το ΕΚΤ. Αλλαγή στις διαδικασίες καθορισμού της επιλεξιμότητας έτσι ώστε να αυξάνε­ ται η επιρροή των εθνικών κυβερνήσεων. Επέκταση του Στόχου 5α στον τομέα της αλιείας και σύσταση του Χρηματοδο­ τικού Μέσου Προσανατολισμού της Αλιείας (ΧΜΠΑ).

13 ΑΡΧΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Η αρχή της συγκέντρωσης των πόρων.
Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι κατευθύνονται μαζικά σε επιλεγμένους στόχους προτεραιότητας έτσι ώστε να επιτευχθεί το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

14 ΑΡΧΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Η αρχή της Εταιρικής Σχέσης.
Αυτό σημαίνει ότι ο προγραμματισμός και η υλοποίηση των προγραμμάτων των διαρθρωτικών παρεμβάσεων στηρίζεται στη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των αρμόδιων εθνικών αρχών. Να σημειώσετε και να θυμάστε ότι εν προκειμένω δεν πρόκειται για δια­πραγμάτευση αλλά για συνεργασία για τον από κοινού προγραμματισμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών. Σε θεωρητικό επίπεδο, η διαχείριση της Περιφερειακής Πολιτικής της ΕΕ οδήγησε στην ανάπτυξη του υποδείγματος της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Αποτέλεσε επίσης και εφαρμογή της πολυσυζητημένης αρχής της επικουρικότητας.

15 ΑΡΧΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Αρχή του Προγραμματισμού.
Αυτό σημαίνει ότι οι χρηματοδοτήσεις δεν αφορούν σε μεμονωμένα έργα αλλά εντάσσονται σε ένα πλαίσιο μακροχρόνιων επενδύσεων για μια συγκεκριμένη περιοχή.

16 ΑΡΧΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Αρχή της Προσθετικότητας.
Αυτό σημαίνει ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ δεν υποκαθιστά τις εθνικές χρηματοδοτήσεις αλλά προστίθεται σε αυτές. Συνεπώς, η εθνική συμμετοχή είτε δημόσια είτε ιδιωτική είτε και τα δύο αποτελεί προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την ύπαρξη της χρηματοδότησης της ΕΕ.

17 ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ Επιπλέον, οι χώρες της «συνοχής» λαμβάνουν βοήθεια και από το Ταμείο Συνοχής το οποίο δημιουργήθηκε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και χρηματοδοτεί μεγάλα επενδυτικά προγράμματα για τις Μεταφορές και το Περιβάλλον. Το Ταμείο δημιουργήθηκε για να αντισταθμίσει τις περικοπές των δημόσιων δαπανών οι οποίες επιβλήθηκαν με τα λεγόμενα «κριτήρια του Μάαστριχτ» προκειμένου μια χώρα να ενταχθεί στην υπό δημιουργία νομισματική ένωση. Ως χώρες της συνοχής θεωρούνταν εκείνες των οποίων το ΑΕΠ κατά κεφαλή ήταν λιγότερο από το 93% του μέσου όρου της ΕΕ-12. Κατά την περίοδο για τις χώρες της συνοχής προϋπολογίστηκαν 18 δις ευρώ.

18 ΑΡΧΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Ειδικότερα το άρθρο 15 του Κανονισμού 1083/2006 ότι οι συνεισφορές των διαρθρωτικών ταμείων δεν αντικαθιστούν τις δημόσιες ή ισοδύναμες διαρθρωτικές δαπάνες των κρατών μελών. Για τις περιφέρειες που καλύπτονται από τον στόχο «Σύγκλιση» η Επιτροπή και το κράτος μέλος καθορίζουν το ύψος της δημόσιας ή ισοδύναμης διαρθρωτικής δαπάνης, το οποίο πρέπει να διατηρεί το κράτος μέλος σε όλες τις οικείες περιφέρειες κατά τη διάρκεια της περι

19 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ Η διάταξη του άρθρου 87,3(α), όπου επιτρέπονται υπό όρους οι εθνικές ενι­σχύσεις σε περιφέρειες όπου επικρατεί σημαντική ετεροαπασχόληση ή το επί­ πεδο διαβίωσης είναι αφύσικα χαμηλό. Πρέπει, όμως, οι περιφέρειες να είναι επιλέξιμες στα πλαίσια του στόχου «Σύγκλιση

20 ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ Η διάταξη του άρθρου 87,3(γ), όπου επιτρέπονται υπό όρους οι εθνικές ενισχύσεις για ορισμένες οικονομικές δραστηριότητες ή και περιφέρειες εφόσον οι ενισχύσεις αυτές δεν δημιουργούν προβλήματα ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά, να είναι εξαιρετικού χαρακτήρα και να ορίζονται από την αρχή της γεωγραφικής συγκέντρωσης. Πρέπει, επίσης, οι εθνικές ενισχύσεις να αποτελούν μέρος μιας συνεκτικής εθνικής πολιτικής και οι υπό ενίσχυση περιφέρειες να είναι λιγότερο προβληματικές από εκείνες οι οποίες καλύπτονται από τη διάταξη του άρθρου 87(3)α. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις καλύπτεται το 100% της Ελλάδας, ενώ και οι δύο εξαιρέσεις αφορούν περιφέρειες της κατηγορίας NUTS 2.

21 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΚΠΣ Στόχος 1: Αντί: «Βοήθεια στις περιφέρειες που χαρακτηρίζονται από αναπτυξιακή υστέρηση» Ο Στόχος 1 είναι τώρα: ΣΎΓΚΛΙΣΗ

22 Στόχος 2: Αντί: «Έξοδος των περιφερειών από την κρίση και υποστήριξη της οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης» Ο Στόχος 2 είναι τώρα: Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και Απασχόληση

23 Στόχος 3: Αντί: «Εκπαίδευση, κατάρτιση και απασχόληση: ενίσχυση του πληθυσμού για προ­σαρμογή και προετοιμασία για την αλλαγή» Ο Στόχος 3 είναι τώρα: Ευρωπαϊκή Εδαφική Σννεργασία

24 ειδικότερα ο Στόχος 1 «Σύγκλιση», στον οποίο και διατίθεται περίπου το 80% των συνολικών κονδυλίων για την περίοδο αφορά στις περιφέρειες οι οποίες παραδοσιακά ανήκουν στον Στόχο 1 σε όλες τις φάσεις ανάπτυξης της Διαρθρωτικής Πολιτικής της ΕΕ από το 1988 και μετά. Σΰμφωνα με τον Κανονισμό 1083/2006, αφορά στις περιφέρειες εκείνες των οποίων το ΑΕΠ κατά κεφαλή δεν ξεπερνά το 75% του μ.ο. της ΕΕ κατά την περίοδο και ανήκουν στην κατηγορία NUTS 2. Οι πόροι για αυτές τις περιφέρειες θα προέρχονται από τρία Ταμεία, δηλαδή το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το Ταμείο Συνοχής, το οποίο και «αναβαθμίζεται» σε Διαρθρωτικό Ταμείο.

25 ΣΤΟΧΟΣ 2 Ο Στόχος 2 της νέας διαρθρωτικής πολιτικής αφορά στην περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση. Είναι γνωστότερος ως Στόχος Ανταγωνιστικότητα. Για αυτόν τον Στόχο προβλέφθηκαν πόροι ύψους 57.9 δις Ευρώ ή το 17.2% του συνόλου. Επιλέξιμες για χρηματοδότηση είναι όλες οι περιφέρειες οι οποίες δεν εμπίπτουν στον στόχο Σύγκλιση. Όταν υποβάλει το εθνικό στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς του άρθρου 27, κάθε ενδιαφερόμενο κράτος μέλος προσδιορί­ζει τις περιφέρειες NUTS 1 ή NUTS 2 για τις οποίες πρόκειται να υποβάλει πρόγραμμα για χρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ.

26 ΣΤΟΧΟΣ 3 Ο Στόχος 3 «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία» καλύπτεται από το ΕΤΠΑ και αντικείμενο του είναι η προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας κυρίως κατά μήκος των εσωτερικών χερσαίων συνόρων της ΕΕ και άλλων, οι οποίες είναι πιο απομακρυσμένες και διαθέτουν θαλάσσια σύνορα με τρίτες χώρες. Καλύπτει επίσης περιοχές διακρατικής συνεργασίας καθώς και πανευρωπαϊκά δίκτυα συνερ­γασίας και ανταλλαγής εμπειριών. Για τον Στόχο 3 προβλέπονται πιστώσεις μόλις 13.2 δις Ευρώ -περίπου το 4% του συνόλου- από τις οποίες δις ή το 36% περίπου αφορούν στα διευρωπαϊ­κά δίκτυα, δις στο υπό δημιουργία Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτνίασης και Σύμπραξης, ενώ 6300 δις Ευρώ αναλογούν στις διακρατικές συνεργασίες. Τέλος, το 4.34% των πόρων του Στόχου 3 διατίθεται για τη χρηματοδότηση των πανευρω­παϊκών δικτύων.

27 νεες δρασεις της νέας διαρθρωτικής πολιτικής:
• JASPERS, (Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions) Πρόκειται για μια νέα τεχνική συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Θα είναι στη διάθεση των κρατών μελών για τεχνική βοήθεια σε μεγάλα έργα τα οποία θα χρηματοδοτούνται από το Τα­μείο Συνοχής και το ΕΤΠΑ. Η βασική αποστολή του JASPERS είναι η βοήθεια προς τα κράτη μέλη προκειμένου οι προτάσεις τους να εγκριθούν πιο γρήγορα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

28 Νεες δρασεις JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises) Πρόκειται για μια τεχνική συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χρηματοοικονομική διευκόλυνση των επενδυτικών σχεδίων των επιχειρήσεων.

29 νεες δρασεις JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) Τεχνική Συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Τράπεζας για την Ανάπτυξη του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλους διεθνείς οικονομικούς Οργανισμούς για τη διευκόλυνση των κρατών μελών ως προς τα επενδυτικά σχέδια τα οποία αποβλέπουν στη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων.

30 νεες δρασεις Εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Διοίκησης
Η βασική αποστολή αυτής της καινοτόμου προτεραιότητας που χρηματοδοτείται από το ΕΚΤ -σε συνδυασμό με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Απασχόληση- είναι η βοήθεια προς τα κράτη μέλη για τον εκσυγχρονισμό των δημοσίων υπηρεσιών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

31 ΕΣΠΑ 1 Πίνακας 3 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΑΝΑ ΣΤΟΧΟ 2007-2013
Περιφέρειες με ΑΕΠ κατά κεφαλή <75% του μέσου όρου ΕΕ 67.3 των πόρων 178 δις Ευρώ Περιφέρειες που επηρεάζονται στατιστικά από τη διεύρυνση 8.3 των πόρων 22.1 δις Ευρώ Χώρες επωφελούμενες από το Ταμείο Συνοχής 23.9% των πόρων 63 δις Ευρώ Εξαιρετικά απομακρυσμένες Περιφέρειες 0.42% των πόρων Διαρθρωτικά Ταμεία ΕΤΠΑ-ΕΚΤ-ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ Πηγή: Καν. 1083/2006

32 Περιφερειακή πολιτική
ΔΙΣ Διαρθρωτικα ταμεία: Ευρωπαικό Κοινωνικό Ταμείο,Ταμείο Συνοχής, ΕΤΠΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ – ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΘΑΛΑΣΣΩΝ ΚΑΙ ΑΛΙΕΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ (ESIF)

33 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Junker ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ-ΓΙΑ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ +3 ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΧΑΜΗΛΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 318 ΔΙΣ ΕΩΣ ΤΟ ΔΙΣ ΣΕ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΕΤΕ

34 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕSIF REG (EU) 1303/2013 ERDF REG (EU) 1301/2013
ESF REG (EU) 1304/2013 ETC REG (EU) 1299/2013 EGTC REG (EU) 1302/2013 ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΟΧΗΣ ΚΑΝ. (ΕΕ)1305/2013 EAFRD REG(EU) 1305/2013 EMFF REG (EU) 508/2014 ΣΥΝΘΗΚΗ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ ΑΡΘΡΟ 174