ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ DSM - IV

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ DSM - IV"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ DSM - IV
Α. - Συμπεριφορικά και συναισθηματικά συμπτώματα - Τα συμπτώματα αποτελούν αντίδραση σε ψυχοπιεστικό παράγοντα - Συμβαίνουν εντός 3 μηνών από την έναρξη του παράγοντα Β. - Υπάρχει έντονη υποκειμενική ενόχληση - Σημαντική έκπτωση της κοινωνικής ή επαγγελματικής (ακαδημαϊκής) λειτουργικότητας Γ. - Τα συμπτώματα δεν αντιπροσωπεύουν μετατραυματική διαταραχή ή φυσιολογικό πένθος - Εφόσον ο ψυχοπιεστικός παράγοντας (ή οι συνέπειές του) δεν υφίστανται, τα συμπτώματα δεν επιμένουν περισσότερο από 6 μήνες

2 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (συνέχεια) DSM - IV
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΥ - ΟΞΕΙΑ: Η διαταραχή διαρκεί λιγότερο από 6 μήνες - ΧΡΟΝΙΑ: Η διαταραχή διαρκεί για 6 μήνες ή περισσότερο ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΤΗΣ ΤΥΠΟΥ - Με καταθλιπτική διάθεση - Με άγχος - Με μεικτή αγχώδη και καταθλιπτική διάθεση - Με διαταραχή της διαγωγής - Με μεικτή διαταραχή συναισθημάτων και διαγωγής - Απροσδιόριστος τύπος

3 ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΟΡΙΣΜΟΣ Ο όρος «ψυχοσωματική διαταραχή» αναφέρεται σε μια σωματική κατάσταση που προκαλείται ή επιδεινώνεται από ψυχολογικούς παράγοντες ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ: Υπάρχουν ειδικοί τύποι προσωπικότητας και εξειδικευμένοι ψυχοπιεστικοί μηχανισμοί για κάθε ψυχοσωματική αρρώστια [ τύπος Α προσωπικότητας, το άτομο είναι «επιθετικό», φιλόδοξο, σκληρά εργαζόμενο, αγχώδες και ανταγωνιστικό, μπορεί ν’ αναπτύξει στεφανιαία νόσο] Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ: Παρατεταμένο στρες μπορεί να προκαλέσει φυσιολογικές αλλαγές. Κάθε άτομο έχει ένα ευάλωτο όργανο για την ανάπτυξη της «νεύρωσής» του.

4 ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (συνέχεια) DSM - IV
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Α. Γενική ιατρική κατάσταση είναι παρούσα Β. Ψυχολογικοί παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά τη γενική ιατρική κατάσταση Επηρεάζουν την πορεία της γενικής ιατρικής κατάστασης Παρεμβαίνουν στην θεραπεία της γενικής ιατρικής κατάστασης Αποτελούν επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου για την υγεία του ατόμου Φυσιολογικές απαντήσεις σχετιζόμενες με στρες προκαλούν επιδείνωση ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ (Μείζων καταθλιπτική διαταραχή καθυστερεί την ανάρρωση από έμφραγμα του μυοκαρδίου) ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ (Άγχος που επιδεινώνει το άσθμα) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ – ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ (Άρνηση ανάγκης για χειρουργική επέμβαση, εχθρική συμπεριφορά συμβάλλει σε καρδιαγγειακή νόσο) ΔΥΣΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ (Υπερβολική λήψη τροφής, έλλειψη άσκησης, μη ασφαλές σεξ) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΣΤΡΕΣ (Παροξύνσεις πεπτικού έλκους, υπέρταση, αρρυθμία, κεφαλαλγία τάσης)

5 ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (συνέχεια)
ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΣΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Στηθάγχη, αρρυθμίες, στεφανιαία νόσος Άσθμα Νόσοι κολαγόνου (ρευματοειδής αρθρίτις, ερυθηματώδης λύκος) Κεφαλαλγίες Υπέρταση Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ελκώδης κολίτις Νευροδερματίτις Παχυσαρκία Οστεοαρθρίτις Πεπτικό έλκος

6 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ
ΠΑΡΩΘΗΣΕΙΣ – ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΙΣ ΠΑΡΩΘΗΣΕΙΣ: Επιθυμητές, χρήσιμες για την ικανοποίηση αναγκών, άμεση ευχαρίστηση. ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΙΣ: Ισχυρές παρωθήσεις, προσφέρουν ευχαρίστηση, αίσθημα εσωτερικής έντασης πριν την ικανοποίησή της, αδυναμία να ελεγχθεί, «λύτρωση» μετά την ικανοποίησή της, δυσφορία από τα αρνητικά αποτελέσματα.

7 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ DSM - IV
ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΕΚΡΗΚΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Επανειλημμένα επεισόδια επιθετικότητας που εκδηλώνονται μ’ ένα από τα παρακάτω: 1. Λεκτική επιθετικότητα ή βίαιη συμπεριφορά σε αντικείμενα (χωρίς ζημία ή καταστροφή) ή ζώα ή ανθρώπους (χωρίς τραυματισμό και στις δύο περιπτώσεις), 2 φορές εβδομαδιαίως για τρεις μήνες. 2. Τρία επεισόδια επιθετικής συμπεριφοράς που κατέληξαν σε ζημιά ή καταστροφή περιουσίας ή/και τραυματισμό ζώων ή ανθρώπων, σε περίοδο δώδεκα μηνών. Αναντιστοιχία ερεθίσματος – αντίδρασης Τα επεισόδια δεν είναι προμελετημένα και δεν υπάρχει σκοπιμότητα για απόκτηση απτών προνομίων Το άτομο δυσφορεί ή δυσλειτουργεί στο επαγγελματικό ή στο διαπροσωπικό επίπεδο, ή εξαιτίας των επεισοδίων έχει οικονομικές ή νομικές συνέπειες Έναρξη: όψιμη παιδική ηλικία, εφηβεία, σπάνια μετά τα 40

8 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ DSM - IV
ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑ ΕΚΡΗΚΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ (Συνέχεια) Ψυχική διαταραχή οφειλόμενη σε χρήση ουσιών (τοξίκωση – απόσυρση) ΔΕΠΥ: Διαταραχές συμπεριφοράς που οφείλονται σε αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής και παραμονής σε ακινησία Διαταραχή της Διαγωγής: Ληστρική συμπεριφορά, προβλήματα με το νόμο, κλοπή, πρόκληση πυρκαγιάς Διαταραχή Προκλητικής Εναντίωσης: Επιθετικότητα σε άτομα που έχουν ή συμβολίζουν εξουσία Διαταραχή του φάσματος του Αυτισμού: Διαταραχή στην ικανότητα επικοινωνίας, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές Αντικοινωνική Διαταραχή της Προσωπικότητας Μεταιχμιακή Διαταραχή της Προσωπικότητας: Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά (συνήθως), αποφυγή εγκατάλειψης, διαταραχή στην εικόνα του εαυτού, συνεχής διαταραχή μεταξύ των επεισοδίων.

9 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ (συνέχεια) DSM - IV
ΚΛΕΠΤΟΜΑΝΙΑ Επανειλημμένη αποτυχία για αντίσταση σε παρορμήσεις κλοπής αντικειμένων που δεν έχουν πρακτική αξία για το άτομο Αίσθημα εσωτερικής ανησυχίας πριν την πράξη Ευχαρίστηση, απόλαυση, ανακούφιση τη στιγμή της κλοπής Η κλοπή δεν είναι αποτέλεσμα εκδικητικής πράξης, θυμού, παραληρηματικής ή ψευδαισθητικής συμπεριφοράς Η κλοπή δεν πραγματοποιείται στα πλαίσια Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας, Μανιακού επεισοδίου, Διαταραχής της Διαγωγής Συνήθως δεν είναι προσχεδιασμένη Τα αντικείμενα μπορεί να συσσωρεύονται, να επιστρέφονται μυστικά, να απορρίπτονται ή και να χαρίζονται Δεν υπάρχει συνεργασία με άλλους Συχνότερη στις γυναίκες (αναλογία άντρες-γυναίκες = 1 προς 3) Έναρξη κυρίως στην εφηβεία

10 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ (συνέχεια) DSM - IV
ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ Α. Επίμονη και επανειλημμένη χαρτοπαιξία (5 τουλάχιστον συμπτώματα) Υπερενασχόληση με την χαρτοπαιξία ή με εύρεση τρόπων χρηματοδότησης του πάθους του Αυξανόμενα ποσά προκειμένου ν’ αυξήσει τη συναισθηματική έξαψη Επανειλημμένες ανεπιτυχείς προσπάθειες διακοπής Ψυχική ανησυχία ή ευερεθιστότητα σε περιόδους διακοπής Συχνά παίζει όταν έχει άγχος Προσπάθεια για να ισοφαρίσει όσα έχουν χαθεί Ψευδολογεί για να μην παρουσιάσει την έκταση του προβλήματος Έχει διακινδυνεύσει σε θέματα σχέσεων, εργασίας, καριέρας, εκπαίδευσης (βαρύτητα) Παράνομες πράξεις (κλοπές, πλαστογραφίες, απάτες, καταχρήσεις) Οικονομική εξάρτηση από άλλους Β. Δεν εξηγείται καλύτερα ως επεισόδιο μανίας, ΔΕΠΥ, Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας, Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας

11 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΡΜΗΣΕΩΝ (συνέχεια) DSM - IV
ΠΥΡΟΜΑΝΙΑ Επανειλημμένες πράξεις/απόπειρες εμπρησμού περιουσίας τρίτων χωρίς εμφανές κίνητρο Αίσθημα έντασης ή συγκινησιακής διέγερσης πριν τον εμπρησμό Ενδιαφέρον για την θέαση της φωτιάς ή ελκύεται από αυτήν και το πλαίσιό της (π.χ. υλικά που φλέγονται) Ευχαρίστηση, απόλαυση, ανακούφιση όταν βάζει φωτιές Οι εμπρησμοί δεν πραγματοποιούνται για οικονομικό όφελος ή ως κοινωνική-πολιτική ιδεολογία ή για να κρύψει εγκληματική ενέργεια ή από εκδίκηση/θυμό ή ως απάντηση σε παραληρηματική ιδέα ή ψευδαίσθηση ή ως αποτέλεσμα μειωμένης νοητικής κατάστασης-ικανότητας Οι εμπρησμοί δεν εξηγούνται καλύτερα ως επεισόδια μανίας, Διαταραχή της Διαγωγής, Αντικοινωνική Διαταραχή της Προσωπικότητας ΤΡΙΧΟΤΙΛΛΟΜΑΝΙΑ Επανειλημμένη αποτυχία για αντίσταση στην παρόρμηση να ξεριζώσει τρίχες από το τριχωτό της κεφαλής, φρύδια και αλλού Διαφορική Διάγνωση: Ακατανόητα προσποιητή διαταραχή, σχιζοφρένεια, δερματολογικές παθήσεις DSM5: Ανήκει στις διαταραχές ιδεοψυχαναγκαστικού φάσματος

12 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ Ο ύπνος είναι το ενδιάμεσο στάδιο ανάμεσα στην εγρήγορση και τον θάνατο – Η εγρήγορση θεωρείται το ενεργό στάδιο όλων των ζωικών και διανοητικών λειτουργιών και ο θάνατος αυτό της ολοκληρωτικής τους καταστολής Robert McNish “The philosophy of sleep”, 1834

13 ΥΠΝΟΣ Φυσιολογική περιοδική λειτουργία Πολύτιμη για τον άνθρωπο Η λειτουργία των βασικών οργάνων γίνεται σ’ ελάχιστο επίπεδο Πτώση του επιπέδου συνείδησης Πτώση εκούσιας κινητικότητας Η λειτουργία του ύπνου είναι ευαίσθητη Επηρεάζεται από: ηλικία, εύρος καταστάσεων, ψυχικών και σωματικών νόσων καθώς και χρήσης ουσιών Μ.Ο. φυσιολογικής διάρκειας: 7,5 ώρες Οι έρευνες βασίζονται στην πολυπνογραφία, όπου καταγράφονται: Ηλεκτροεγκεφαλική δραστηριότητα, Ηλεκτροοφθαλμική δραστηριότητα, ηλεκτρομυϊκή δραστηριότητα

14 ΥΠΝΟΣ (συνέχεια) ΥΠΝΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ
NREM (Non Rapid Eye Movement) – Χωρίς ταχείες οφθαλμικές κινήσεις 4 ΣΤΑΔΙΑ: Ο ύπνος μας αρχίζει από την φάση NREM (διάρκεια περίπου 90 λεπτά) Αποκατάσταση, διατήρηση, ανάπτυξη οργανισμού 75% - 80% του συνολικού ύπνου Α΄ ΣΤΑΔΙΟ: Μετάβαση από την εγρήγορση στον ύπνο - Μικρή χρονική διάρκεια - Χωρίς ταχείες οφθαλμικές κινήσεις - Εύκολη αφύπνιση Β΄ ΣΤΑΔΙΟ: Έναρξη βαθύ ύπνου - Καλύπτει το 45% του συνολικού ύπνου - Ελάχιστες οφθαλμικές κινήσεις - Για την αφύπνιση απαιτείται έντονο ερέθισμα Γ΄ - Δ΄ ΣΤΑΔΙΟ: - Βαθύς ύπνος - Οφθαλμικές κινήσεις απούσες - Μυϊκή ενεργητικότητα ελάχιστη - Όνειρα σαφή και λογικά - Αν το άτομο ξυπνήσει δεν θυμάται το περιεχόμενο των ονείρων - Δυσυπνίες

15 ΥΠΝΟΣ (συνέχεια) ΥΠΝΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ
2. REM (Rapid Eye Movement) – Ταχείες οφθαλμικές κινήσεις Εμφανίζεται 1,30 ώρα περίπου από την έναρξη του ύπνου Έντονη φυσιολογική εγκεφαλική δραστηριότητα Μπορεί να υπάρχει σεξουαλική διέγερση Ταχείες οφθαλμικές κινήσεις Ατονία γραμμωτών μυών Βλέπουμε τα περισσότερα όνειρα. Αφηρημένα και παράξενα. Αν το άτομο ξυπνήσει διατηρεί την ανάμνηση των ονείρων Η αφύπνιση είναι πολύ δύσκολη 20% - 25% του συνολικού ύπνου ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΟΥ ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΥ ΥΠΝΟΥ NREM ( ), REM , NREM ( ), REM κ.ο.κ. (4-6 κύκλοι ύπνου κάθε νύχτα) - NREM – Σύστημα σεροτονίνης - REM – Σύστημα νορεπινεφρίνης

16 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ του ΥΠΝΟΥ DSM - IV
Περίπου το 30% του πληθυσμού υποφέρει από κάποια διαταραχή του ύπνου Συνήθως συνοδό σύμπτωμα μιας ψυχικής νοσολογικής οντότητας ΔΥΣΥΠΝΙΕΣ ΠΑΡΑΥΠΝΙΕΣ - ΑΥΠΝΙΑ ΥΠΝΟΒΑΣΙΑ - ΥΠΕΡΥΠΝΙΑ Δ/ΧΗ ΕΝΥΠΝΙΟΥ ΤΡΟΜΟΥ - ΝΑΡΚΟΛΗΨΙΑ Δ/ΧΗ ΕΦΙΑΛΤΩΝ - Δ/ΧΗ ΣΙΡΚΑΔΙΑΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ Δ/ΧΗ ΥΠΝΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΑΛΛΗ ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΤΡΑΡΑΧΗ Δ/ΧΗ ΥΠΝΟΥ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ Δ/ΧΕΣ ΥΠΝΟΥ 1. Σύνδρομο ανήσυχων κνημών 2. Νυκτερινός μυόκλονος ΟΥΣΙΟΕΠΑΓΟΜΕΝΗ Δ/ΧΗ ΥΠΝΟΥ

17 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ του ΥΠΝΟΥ DSM – IV (συνέχεια)
ΔΥΣΥΠΝΙΕΣ ΑΥΠΝΙΑ ΥΠΕΡΥΠΝΙΑ - Δυσκολία έναρξης/διατήρησης ύπνου - Υπερβολική υπνηλία - Ύπνος που δεν ξεκουράζει - Παρατεταμένος νυχτερινός ύπνος ή ακούσιος κατά την διάρκεια της ημέρας - Τουλάχιστον 1 μήνα Τουλάχιστον 1 μήνα - Εξετάζεται η υποκειμενική δυσαρέσκεια - Αδυναμία να μείνει ξύπνιος όταν απαιτείται - Δεν συμβαίνει κατά την διάρκεια άλλης Ψ.Δ. - Δυσκολία αφύπνισης - Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική - Δεν συμβαίνει κατά την διάρκεια άλλης Ψ.Δ. ιατρική κατάσταση Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική ιατρική κατάσταση

18 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ του ΥΠΝΟΥ DSM – IV
ΔΥΣΥΠΝΙΕΣ (συνέχεια) ΝΑΡΚΟΛΗΨΙΑ Α. - Ακαταμάχητες προσβολές ύπνου (5-20 λεπτά) - Καθημερινά τουλάχιστον για 3 μήνες Β. - Παρουσία ενός ή και των δύο: Καταπληξία: Αιφνίδια, αναστρέψιμη απώλεια μυϊκού τόνου, βραχέα επεισόδια, συχνά σε συνδυασμό με έντονα συναισθήματα (συνήθως πτώση κεφαλής) Επανειλημμένες προσβολές ύπνου με υπνοπομπικές ή υπναγωγικές ψευδαισθήσεις, είτε με παράλυση στον ύπνο Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική ιατρική κατάσταση

19 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ του ΥΠΝΟΥ DSM – IV
ΔΥΣΥΠΝΙΕΣ (συνέχεια) ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ KΙΡΚΑΔΙΑΝΟΥ ΡΥΘΜΟΥ Επίμονη, επαναλαμβανόμενη δ/χη ύπνου που οδηγεί σε υπερβολική υπνηλία/αϋπνία Δυσαρμονία ανάμεσα στο πρόγραμμα ύπνου-εγρήγορσης του περιβάλλοντος του ατόμου και το δικό του σιρκαδιανό τύπο ύπνου-εγρήγορσης Δεν συμβαίνει κατά την διάρκεια άλλης Ψ.Δ. Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική ιατρική κατάσταση

20 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ DSM – IV (συνέχεια)
ΠΑΡΑΥΠΝΙΕΣ ΥΠΝΟΒΑΣΙΑ [NREM] Επανειλημμένα επεισόδια, το άτομο σηκώνεται από το κρεβάτι και βαδίζει Ανέκφραστο πρόσωπο Σχετική έλλειψη απαντητικότητας Αφύπνιση με μεγάλη δυσκολία Αμνησία για το επεισόδιο Αρκετά λεπτά μετά την αφύπνιση φυσιολογική ψυχική δραστηριότητα και συμπεριφορά Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική ιατρική κατάσταση

21 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ DSM – IV (συνέχεια)
ΠΑΡΑΥΠΝΙΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΝΥΠΝΙΟΥ ΤΡΟΜΟΥ [NREM] Επανειλημμένα επεισόδια ξαφνικής αφύπνισης, αρχίζουν με κραυγή πανικού Έντονος φόβος, διέγερση Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, εφίδρωση Έλλειψη απαντητικότητας Αμνησία για το επεισόδιο Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική ιατρική κατάσταση ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΦΙΑΛΤΩΝ [συνήθως REM] Επανειλημμένες αφυπνίσεις με λεπτομερή μνημονική ανάκληση τρομακτικών ονείρων Όνειρα: συνήθως απειλή για επιβίωση, ασφάλεια, αυτοεκτίμηση ατόμου Κατά την αφύπνιση πλήρης εγρήγορση Δεν συμβαίνει κατά την διάρκεια άλλης Ψ.Δ. (παραλήρημα, ΜΤΔΣ)

22 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ DSM – IV (συνέχεια)
ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΥΠΝΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΑΛΛΗ ΨΥΧΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ (αϋπνία ή υπερυπνία) Δυσκολία στην έναρξη/διατήρηση ύπνου Τουλάχιστον 1 μήνα Η αϋπνία σχετίζεται με διαταραχή του άξονα Ι ή ΙΙ (π.χ. ΜΚΔ, ΔΓΑ) Είναι σοβαρή και απαιτεί ανεξάρτητη κλινική προσοχή Δεν πληροί κριτήρια για κάποια δ/χη ύπνου Δεν οφείλεται σε δράση ουσίας ή γενική ιατρική κατάσταση ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΥΠΝΟΥ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Υπάρχει ένδειξη (ιστορικό, φυσική εξέταση, εργαστηριακά ευρήματα) ότι η δ/χη ύπνου είναι συνέπεια γενικής ιατρικής κατάστασης Δεν εξηγείται ως κάποια άλλη Ψ.Δ. (π.χ. δ/χη προσαρμογής που ο στρεσογόνος παράγοντας είναι μια σοβαρή ασθένεια) Δεν συμβαίνει κατά την διάρκεια παραληρήματος

23 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ DSM – IV (συνέχεια)
ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ 1. Σύνδρομο ανήσυχων κνημών 5% του πληθυσμού Ακατανίκητη επιθυμία μετακίνησης των κάτω άκρων Κινητική ανησυχία Δυσκολία στην επέλευση του ύπνου Συνήθως συνοδεύει σακχαρώδη διαβήτη, Parkinson, περιφερειακές νεφρίτιδες, υπερβολικό κάπνισμα, νεφρική ανεπάρκεια 2. Νυχτερινός μυόκλονος 40% των ατόμων > 65 ετών Επαναλαμβανόμενες κινήσεις κάτω άκρων (κάθε μισό λεπτό) Έκταση μεγάλου δακτύλου, τριπλή κάμψη ισχίου, γόνατος και της ποδοκνημικής Προκαλεί μικροαφυπνίσεις

24 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ DSM – IV (συνέχεια)
ΟΥΣΙΟΕΠΑΓΟΜΕΝΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΥΠΝΟΥ Α. Είναι σοβαρή και απαιτεί κλινική προσοχή Β. Υπάρχει ένδειξη από το ιστορικό, φυσική εξέταση, εργαστηριακά ευρήματα είτε του (1) είτε του (2) (1) Τα συμπτώματα αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια ή μέσα σε ένα μήνα απο την τοξίκωση ή τη στερητική διαταραχή (2) Χρήση φαρμάκου να αιτιολογεί τη Δ/χη ύπνου Γ. Δε μπορεί να ερμηνευτεί ως διαταραχή του ύπνου Δ. Δε συμβαίνει κατά τη διάρκεια της πορείας ενόσ παραληρήματος Ε. Υπάρχει σημαντική υποκειμενική ενόχληση ή έκπτωση σε σημαντικό τομέα της λειτουργικότητας

25 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ – ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι Δ.Π.Τ. χαρακτηρίζονται από εμμένουσα διαταραχή στη συμπεριφορά της διατροφής, καθώς και άλλων σχετικών συμπεριφορών, που οδηγούν σε λήψη τροφής η οποία παρεμβαίνει αρνητικά στη σωματική υγεία του ατόμου αλλά και την ψυχοκοινωνική του λειτουργικότητα. Οι Δ.Π.Τ. είναι ψυχικές παθήσεις. Αφορούν ένα σύνολο από φαινόμενα ψυχικά, όπως σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές και χρήζουν αντίστοιχης αντιμετώπισης. Οι Δ.Π.Τ. ΔΕΝ ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΤΑΣΗ, ΕΝΑ ΠΕΙΣΜΑ, ΕΝΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ. ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΨΗΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΟΙΚΕΙΟΥΣ

26 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ DSM – IV (συνέχεια)
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Δεν είναι δ/χη της όρεξης. Είναι κυρίως δ/χη της εικόνας του σώματος Περιορισμός της προσλαμβανόμενης τροφής σε σχέση με τις ανάγκες, που οδηγεί σε πολύ χαμηλό σωματικό βάρος. Άρνηση διατήρησης φυσιολογικού βάρους για το ύψος και την ηλικία. Δ.Μ.Σ. < 18. Έντονος φόβος του ατόμου ότι θα παχύνει ακόμα κι όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό Η όρεξη προσβάλλεται αργά στην πορεία της νόσου Διαταραχή στον τρόπο που το άτομο βιώνει το βάρος ή το σχήμα του σώματός του: α) βιώνει το σώμα ως υπέρβαρο β) επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος που θεωρεί ως παχειά γ) υπάρχει υπερβολική επίδραση του βάρους και σχήματος του σώματος στην αυτοαξιολόγηση Απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορρυσιών

27 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ DSM – IV (συνέχεια)
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ Κατά την διάρκεια των τελευταίων 3 μηνών το άτομο δεν εμπλέκεται σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγικής ή καθαρτικής συμπεριφοράς (πρόκληση εμετού, καθαρτικά, διουρητικά). Η απώλεια βάρους επιτυγχάνεται με: α) αυστηρούς διαιτητικούς περιορισμούς, β) νηστεία, γ) υπερβολική άσκηση. ΥΠΕΡΦΑΓΙΚΟΣ/ΚΑΘΑΡΤΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ Κατά την διάρκεια των τελευταίων 3 μηνών το άτομο εμπλέκεται σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγικής ή καθαρτικής συμπεριφοράς. Η απώλεια βάρους επιτυγχάνεται έπειτα από υπερφαγία ή θεωρούμενη υπερφαγία με: α) προκλητό εμετό, β) καθαρτικά, γ) διουρητικά. ΔΕΙΚΤΗΣ Μάζας Σώματος = Βάρος (σε κιλά) / Ύψος2 (σε μέτρα) ΔΜΣ < 18,5: αδύνατος, ΔΜΣ 18,5 – 25: φυσιολογικό βάρος, ΔΜΣ 25 – 30: υπέρβαρος, ΔΜΣ > 30: παχύσαρκος

28 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ DSM – IV
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ (συνέχεια) ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ: Γυναίκες 1,20 – 2,20 % (12-22 στις 1000) Άνδρες 0,3 % (3 στους 1000) Συχνότερη όταν εξετάζεται η ομάδα ετών Η συχνότητα της Ψ.Α. δεν παρουσιάζει διαφορές ανάμεσα σε αστικές και αγροτικές περιοχές Η δ/χη ανιχνεύεται τόσο στην Αφρική όσο και στην Ασία (Makino et al 2004) ΠΟΡΕΙΑ – ΠΡΟΓΝΩΣΗ μετά από έξι χρόνια παρακολούθησης (τελευταία στοιχεία) : 55,4% πλήρη ανάρρωση 26,8% συνεχίζουν να πάσχουν 9,9% μεταπήδηση σε Ψ.Β. 2,2% συνέχισε να πάσχει από άτυπη δ/χη πρόσληψης τροφής 6,7% απεβίωσε ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ: 6-10% ανά δεκαετία νόσησης

29 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ DSM – IV
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ (συνέχεια) ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΟΓΕΝΟΥΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ: Η φύση της αιτιολογίας της Ψ.Α. πολυπαραγοντική Υπάρχει μεταβολή/αλληλεπίδραση των αιτιολογικών παραγόντων κατά την διάρκεια της διαταραχής ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: -Ατομικοί βιολογικοί (χρωμοσώματα 1,2,10,11) -Ατομικοί Ψυχολογικοί (στοιχεία προσωπικότητας, τελειοθηρία, αρνητική αυτοαξιολόγηση, αρνητική συναισθηματικότητα κ.α.) -Γεγονότα ζωής (σωματική βία, συναισθηματική κακοποίηση) -Οικογενειακοί παράγοντες (υπερεμπλεκόμενοι, επικριτικοί γονείς) -Πολιτισμικοί παράγοντες (από το 1960 το γυναικείο λεπτό σώμα προβάλλεται ως ιδεώδες, βιομηχανία μόδας, δίαιτας, γυμναστηρίου) ΕΚΛΥΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ: -Δυσαρέσκεια με το σώμα στην εφηβεία -Δίαιτα ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΙΩΝΙΣΗΣ: -Υποσιτισμός -Αντιδράσεις άλλων (θαυμασμός για το κορίτσι που αδυνάτισε) -Επάγγελμα που απαιτεί ισχνό σώμα

30 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ DSM – IV
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ Α. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Το επεισόδιο υπερφαγίας χαρακτηρίζεται και από τα δύο ακόλουθα: Λήψη τροφής σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (π.χ. 2 ώρες). Η ποσότητα τροφής είναι μεγαλύτερη από αυτή που οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να καταναλώσουν μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα και κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Αίσθημα απώλειας ελέγχου στο φαγητό κατά την διάρκεια του επεισοδίου (αίσθημα πως δεν μπορεί το άτομο να σταματήσει ή να ελέγξει τι και πόσο τρώει). Β. Αντιρρόπηση της συμπεριφοράς αυτής με αυτοπροκαλούμενους εμετούς, κατάχρηση καθαρτικών, διουρητικών ή άλλων φαρμάκων, νηστεία, υπερβολική άσκηση. Γ. Η υπερφαγία καθώς και οι αντιρροπιστικές συμπεριφορές συμβαίνουν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα για 3 μήνες (DSM-5), (DSM-IV 2 φορές την εβδομάδα) Δ. Η αυτοαξιολόγηση του ατόμου επηρεάζεται υπέρμετρα από βάρος/σχήμα σώματος Ε. Η δ/χη δεν συμβαίνει αποκλειστικά κατά την διάρκεια επεισοδίων Ψ.Α.

31 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ DSM – IV
ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ (συνέχεια) ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Ο δια βίου επιπολασμός της Ψ.Β. φτάνει το 2% περίπου Συχνότερη όταν εξετάζεται η ομάδα ετών Αναλογία ανδρών/γυναικών 1:10 ΠΡΟΓΝΩΣΗ – ΠΟΡΕΙΑ: Καλύτερη πρόγνωση από Ψ.Α. 7/10 ασθενείς θα αναρρώσουν πλήρως 2/10 θα παρουσιάσουν υποκλινικά συμπτώματα Θνησιμότητα 0,4%

32 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Δ/χες που δεν επιτρέπουν στο άτομο την σεξουαλική ευχαρίστηση ή σεξουαλική επαφή Β. ΠΑΡΑΦΙΛΙΕΣ Το σεξουαλικό αντικείμενο προτίμησης διαφέρει από το συνηθισμένο. Διέγερση και οργασμός φυσιολογικοί. Γ. ΔΥΣΦΟΡΙΑ ΦΥΛΟΥ Επίμονη δυσφορία του ατόμου για το βιολογικό του φύλο και επίμονη επιθυμία αλλαγής φύλου

33 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV (συνέχεια)
Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ Επίμονη ελάττωση/απουσία σεξουαλικής επιθυμίας για σεξουαλική δραστηριότητα Λαμβάνεται υπ’ όψη ηλικία, τρόπος ζωής (αξιολόγηση παραγόντων) Υπάρχει σημαντική δυσφορία Δεν οφείλεται σε άλλη διαταραχή του άξονα Ι και δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ουσίας ή νόσου ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΑΠΟΣΤΡΟΦΗ Επίμονη αποφυγή όλων/σχεδόν όλων των σεξουαλικών επαφών με κάποιο σύντροφο Δεν οφείλεται σε άλλη διαταραχή του άξονα Ι

34 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (συνέχεια) Δ/ΧΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ Επίμονη αδυναμία να αποκτήσει ή να διατηρήσει έως την ολοκλήρωση της σεξουαλικής δραστηριότητας ικανοποιητικού βαθμού εφύγρανση του κόλπου κατά την φάση της διέγερσης. Υπάρχει σημαντική δυσφορία Δεν οφείλεται σε άλλη διαταραχή του άξονα Ι και δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ουσίας ή νόσου Δ/ΧΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΟΡΓΑΣΜΟΥ Επίμονη αδυναμία οργασμού μετά από κανονική φάση διέγερσης (Εκτίμηση οργασμικής ικανότητας σε σχέση με ηλικία, σεξουαλική εμπειρία και επάρκεια σεξουαλικού ερεθισμού)

35 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (συνέχεια) Δ/ΧΗ ΣΤΥΣΗΣ Επίμονη αδυναμία να αποκτήσει/διατηρήσει έως την ολοκλήρωση της σεξουαλικής δραστηριότητας ικανοποιητική στύση Υπάρχει σημαντική δυσφορία Δεν οφείλεται σε άλλη διαταραχή του άξονα Ι Δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ουσίας ή νόσου Δ/ΧΗ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΟΡΓΑΣΜΟΥ Α. ΑΝΕΣΤΑΛΜΕΝΟΣ ΟΡΓΑΣΜΟΣ Επίμονη καθυστέρηση/απουσία οργασμού μετά από κανονική φάση σεξουαλικής διέγερσης Εκτίμηση της επάρκειας, της έντασης και της διάρκειας της σεξουαλικής δ/ρσης από κλινικό γιατρό Β. ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΩΣΗ Επίμονη εκσπερμάτωση με ελάχιστο σεξουαλικό ερεθισμό πριν την επιθυμία του ατόμου Εκτίμηση παραγόντων (ηλικία, καινούργια σύντροφος, κατάσταση, συχνότητα σεξουαλικής δραστηριότητας) Δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ουσίας

36 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (συνέχεια) ΔΥΣΠΑΡΕΥΝΙΑ Επίμονος πόνος στα γεννητικά όργανα κατά τη συνουσία στον άνδρα ή στη γυναίκα Υπάρχει σημαντική δυσφορία ΚΟΛΠΙΚΟΣ ΣΠΑΣΜΟΣ Επίμονος ακούσιος σπασμός του μυϊκού τμήματος του έξω τριτημορίου του κόλπου που εμποδίζει την συνουσία Δεν οφείλεται σε άλλη ψυχική διαταραχή του άξονα Ι (σωματόμορφη διαταραχή) Δεν προκαλείται ως ψυχολογική αντίδραση σε κάποια παθολογική κατάσταση

37 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Β. ΠΑΡΑΦΙΛΙΕΣ Γενικά κριτήρια Α. Για περίοδο τουλάχιστον έξι μηνών υπάρχουν επανειλημμένες, έντονες, σεξουαλικά διεγερτικές φαντασιώσεις, σεξουαλικές παρορμήσεις ή συμπεριφορές που γενικά αφορούν: Μη ανθρώπινα αντικείμενα Να υποφέρει κανείς ή να κάνει τον σύντροφό του να υποφέρει, να ταπεινώνεται ή να ταπεινώνει τον σύντροφό του Παιδιά ή άλλα μη συναινούντα άτομα Β. Προκαλείται σημαντική υποκειμενική ενόχληση ή έκπτωση στον κοινωνικό, τον επαγγελματικό ή σε άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας

38 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Β. ΠΑΡΑΦΙΛΙΕΣ (συνέχεια) ΠΑΡΑΦΙΛΙΕΣ Επιδειξιμανία (έκθεση γεννητικών οργάνων σε αγνώστους) Φετιχισμός (άψυχα αντικείμενα, γυναικεία εσώρουχα) Εφαψιομανία (άγγιγμα, τρίψιμο πάνω σε άτομο) Σεξουαλικός σαδισμός (πρόκληση πόνου/ταπείνωσης στον σύντροφο) Σεξουαλικός μαζοχισμός (πρόκληση πόνου/ταπείνωσης από τον σύντροφο) Παιδοφιλία (σεξουαλική δραστηριότητα μ’ ένα παιδί < 13 ετών) Παρενδυτικός φετιχισμός (διέγερση φορώντας ρούχα άλλου φύλου) Ηδονοβλεψία (παρατήρηση ατόμου που είναι γυμνό, ξεντύνεται ή βρίσκεται σε σεξουαλική δραστηριότητα)

39 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV
Β. ΠΑΡΑΦΙΛΙΕΣ (συνέχεια) ΠΑΡΑΦΙΛΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΛΗΡΟΥΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΚΑΜΙΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Τηλεφωνική αισχρολογία Νεκροφιλία Μεροφιλία (εστιασμός σε μέρος του σώματος) Ζωοφιλία Κοπροφιλία Κλυσμοφιλία (υποκλισμός) Ουροφιλία

40 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ DSM – IV (συνέχεια)
Γ. ΔΥΣΦΟΡΙΑ ΦΥΛΟΥ Α. Αξιοσημείωτη, επίμονη ταύτιση με το άλλο φύλο. Στα παιδιά η διαταραχή εκδηλώνεται με τουλάχιστον τέσσερα από τα παρακάτω: Έκδηλη επιθυμία/επιμονή ότι αυτός/αυτή ανήκει στο άλλο φύλο Αγόρια: προτίμηση για ρούχα του άλλου φύλου, Κορίτσια: επιμονή να φορούν στερεότυπα ανδρικά ρούχα Επίμονη προτίμηση να έχει στο φανταστικό παιχνίδι ρόλους του άλλου φύλου Έντονη επιθυμία για συμμετοχή στα στερεότυπα παιχνίδια του άλλου φύλου Έντονη προτίμηση για συντρόφους του άλλου φύλου Β. Επίμονη δυσφορία με το φύλο του/της ή αίσθηση ότι δεν ταιριάζει με τον ρόλο αυτού του φύλου. Στους εφήβους και ενήλικες δηλωμένη επιθυμία να ανήκει στο άλλο φύλο, να περνά συχνά σαν άτομο του άλλου φύλου, πεποίθηση ότι έχει τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις του άλλου φύλου. Γ. Η διαταραχή δεν συμπίπτει με μια σωματική κατάσταση ενδιάμεσου φύλου Δ. Σημαντική υποκειμενική ενόχληση: Έκπτωση στον κοινωνικό, επαγγελματικό ή σε κάποιον άλλο σημαντικό τομέα της λειτουργικότητας.