ANDREW B. ABEL,BEN S. BERNANKE, DEAN CROUSHORE

Παρουσίαση με θέμα: "ANDREW B. ABEL,BEN S. BERNANKE, DEAN CROUSHORE"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ANDREW B. ABEL,BEN S. BERNANKE, DEAN CROUSHORE
Μακροοικονομική 3η έκδοση

2 Κεφάλαιο 2 Ποσοτικές μετρήσεις και διάρθρωση της εθνικής οικονομίας
Κεφάλαιο 2 Ποσοτικές μετρήσεις και διάρθρωση της εθνικής οικονομίας

3 Περιγραφή κεφαλαίου Εθνικοί λογαριασμοί: Η μέτρηση της παραγωγής, του εισοδήματος και της δαπάνης Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Αποταμίευση και πλούτος Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Επιτόκια

4 Εθνικοί λογαριασμοί Εθνικοί λογαριασμοί: λογιστικό πλαίσιο που χρησιμοποιείται για την αποτίμηση της τρέχουσας οικονομικής δραστηριότητας Τρεις εναλλακτικές προσεγγίσεις παρέχουν τις ίδιες μετρήσεις Προσέγγιση παραγωγής: η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος Προσέγγιση εισοδήματος: τα εισοδήματα που αποκτούν οι παραγωγοί του προϊόντος Προσέγγιση δαπάνης: το ποσό δαπάνης των τελικών αγοραστών του προϊόντος

5 Εθνικοί λογαριασμοί Το παράδειγμα επιχειρήσεων παραγωγής Χυμών αποσαφηνίζει γιατί οι τρεις προσεγγίσεις είναι ταυτόσημες Σημαντική έννοια στην προσέγγιση παραγωγής: προστιθέμενη αξία= η διαφορά της αξίας του προϊόντος μείον την αξία των εισροών που αγοράζει από άλλους παραγωγούς

6 Εθνικοί λογαριασμοί Γιατί οι τρεις προσεγγίσεις είναι ισοδύναμες;
Πρέπει να είναι εξ ορισμού Κάθε παραγόμενο προϊόν (προσέγγιση παραγωγής) αγοράζεται από κάποιον (προσέγγιση δαπάνης) και προκύπτει ως εισόδημα για κάποιον άλλο (προσέγγιση εισοδήματος) Η θεμελιώδης ταυτότητα των εθνικών λογαριασμών: Συνολική παραγωγή= συνολικό εισόδημα= συνολική δαπάνη(2.1)

7 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση παραγωγής για τη μέτρηση του ΑΕΠ Το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) μιας χώρας ορίζεται ως η αξία της αγοράς των νέων τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται μέσα σε αυτή σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο

8 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Αξία της αγοράς: προσθέτουμε την παραγωγή διαφορετικών αγαθών και υπηρεσιών με βάση την αξία τους στην αγορά Πρόβλημα: ορισμένα αγαθά δεν πωλούνται στις τυπικές αγορές, όπως η φροντίδα του σπιτιού, η αξία της ποιότητας του περιβάλλοντος και η εξάντληση των φυσικών πόρων Σημειώνεται μια προσαρμογή για να αποτυπώσει την παραοικονομία Η αξία των δημόσιων υπηρεσιών (που δεν πωλούνται στις αγορές) υπολογίζεται στο κόστος παραγωγής τους

9 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Νέα αγαθά και υπηρεσίες: περιλαμβάνει μόνο αγαθά και υπηρεσίες που έχουν παραχθεί στην τρέχουσα περίοδο και δεν περιλαμβάνει εκείνα που έχουν παραχθεί σε προηγούμενες περιόδους

10 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Τελικά αγαθά και υπηρεσίες Είναι όσα δεν είναι ενδιάμεσα (όσα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλων αγαθών και υπηρεσιών στην ίδια περίοδο που έχουν τα ίδια παραχθεί) Τελικά αγαθά και υπηρεσίες είναι όσα δεν είναι ενδιάμεσα Κεφαλαιουχικά αγαθά (τα αγαθά που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή άλλων αγαθών) είναι τελικά αγαθά δεδομένου ότι δεν χρησιμοποιούνται την ίδια περίοδο που τα ίδια παράγονται

11 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Τελικά αγαθά και υπηρεσίες Οι επενδύσεις σε αποθέματα (το ποσό κατά το οποίο μεταβάλλονται τα αποθέματα των αδιάθετων τελικών αγαθών, των ημιτελών προϊόντων και των πρώτων υλών σε ένα χρόνο) επίσης θεωρούνται τελικά αγαθά Η προσθήκη της προστιθέμενης αξίας αποδίδει, καθώς αυτόματα εξαιρεί τα ενδιάμεσα αγαθά

12 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
ΑεθΠ έναντι ΑΕΠ ΑεθΠ (ακαθάριστο εθνικό προϊόν) = προϊόν που παράγεται από εγχώριους συντελεστές παραγωγής ΑΕΠ= προϊόν που παράγεται σε μία χώρα ΑΕΠ= ΑεθΠ – Καθαρές αμοιβές των συντελεστών παραγωγής από το εξωτερικό (2.2) NFP = καθαρές αμοιβές συντελεστών παραγωγής από το εξωτερικό = εισόδημα που αποκτούν οι εγχώριοι συντελεστές παραγωγής από το εξωτερικό μείον το εισόδημα που αποκτούν οι ξένοι συντελεστές παραγωγής στο εσωτερικό

13 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
ΑεθΠ έναντι ΑΕΠ Παράδειγμα: η αξία των αυτοκινητόδρομων που κατασκευάζονται από μια αμερικανική τεχνική εταιρεία στη Σαουδική Αραβία υπολογίζεται στο ΑΕθπ των ΗΠΑ (κατασκευάζεται από έναν Αμερικανικό συντελεστή παραγωγής), όχι όμως στο ΑΕΠ των ΗΠΑ, και αποτελεί μέρος του Σαουδικού ΑΕΠ (κατασκευάζεται στη Σαουδική Αραβία), όχι Σαουδικό ΑεθΠ. Οι διαφορές ανάμεσα στο ΑεθΠ και ΑΕΠ είναι μικρές για τις ΗΠΑ, σχετικά στο 0,2%, αλλά υψηλότερες για χώρες που έχουν πολλούς πολίτες που δουλεύουν στο εξωτερικό.

14 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση δαπάνης για τη μέτρηση του ΑΕΠ Μετρώνται οι συνολικές δαπάνες στα τελικά αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται σε μια χώρα εντός συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Τέσσερις κύριες κατηγορίες δαπανών: κατανάλωση (C), επένδυση (I), κρατικές δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες (G), και καθαρές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών(ΚΕ) Y = C + I + G + NX (2.3) Η ταυτότητα εισοδήματος-δαπάνης

15 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση δαπάνης για τη μέτρηση του ΑΕΠ Κατανάλωση: δαπάνες εγχώριων νοικοκυριών για τελικά αγαθά και υπηρεσίες (περιλαμβανομένων αυτών που παράγονται στο εξωτερικό) Περίπου τα 2/3 του αμερικανικού ΑΕΠ Τρεις κατηγορίες Διαρκή καταναλωτικά αγαθά (παραδείγματα: αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, έπιπλα, οικιακές συσκευές) Μη διαρκή αγαθά (παραδείγματα: τρόφιμα, ενδύματα, καύσιμα) Υπηρεσίες (παραδείγματα: εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, μεταφορές)

16 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση δαπάνης για τη μέτρηση του ΑΕΠ Επένδυση: δαπάνες για νέα κεφαλαιουχικά αγαθά (επενδύσεις σε πάγια στοιχεία) συν επένδυση σε αποθέματα Ευμετάβλητη, με επένδυση σε πάγια στοιχεία περίπου 13% - 20% του αμερικανικού ΑΕΠ. Επένδυση των επιχειρήσεων σε πάγια στοιχεία: δαπάνη των επιχειρήσεων για εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και προϊόντα διανοητικής ιδιοκτησίας, όπως προγράμματα υπολογιστών, δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, και πρωτότυπα έργα λογοτεχνίας, τέχνης και ψυχαγωγίας. Επένδυση σε κατοικίες: δαπάνη για κατασκευή νέων σπιτιών και διαμερισμάτων. Επένδυση σε αποθέματα: αύξηση των αποθεμάτων στις επιχειρήσεις

17 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση εισοδήματος για την μέτρηση του ΑΕΠ Δημόσιες δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες: δημόσιες δαπάνες για νέα αγαθά και υπηρεσίες Ανέρχονται στο 1/5 περίπου του ΑΕΠ των ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο μέρος πραγματοποιείται από τις πολιτειακές και τοπικές αρχές και όχι από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Δεν αφορούν όλες οι δαπάνες του Δημοσίου την αγορά αγαθών και υπηρεσιών Κάποιες είναι πληρωμές που δεν πραγματοποιούνται με αντάλλαγμα τα τρέχοντα αγαθά και υπηρεσίες Ένας τύπος είναι οι μεταβιβαστικές πληρωμές, που εμπεριέχουν δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης, κοινωνικής πρόνοιας, και επιδόματα ανεργίας. Δεν υπολογίζονται ως δημόσιες δαπάνες οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους Κάποιες δημόσιες δαπάνες σε κεφαλαιουχικά αγαθά ενισχύουν το μετοχικό κεφάλαιο της χώρας, όπως αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, γέφυρες και δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης.

18 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση δαπάνης για τη μέτρηση του ΑΕΠ Καθαρές εξαγωγές: εξαγωγές αφαιρουμένων των εισαγωγών. Εξαγωγές: αγαθά που παράγονται μέσα στη χώρα και αγοράζονται από το εξωτερικό. Εισαγωγές: αγαθά που παράγονται στο εξωτερικό και αγοράζονται στη χώρα. Οι εισαγωγές αφαιρούνται από το ΑΕΠ, καθώς αντιπροσωπεύουν τα αγαθά που παράγονται στο εξωτερικό και περιλαμβάνονται στην κατανάλωση, στην επένδυση και τις δημόσιες δαπάνες.

19 Πίνακας 2.1: Η προσέγγιση δαπάνης για τη μέτρηση του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, 2014

20 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση δαπάνης για την μέτρηση του ΑΕΠ Υπολογίζει το ΑΕΠ αθροίζοντας τα εισοδήματα που αποκτούν οι παραγωγοί, συμπεριλαμβανομένων των κερδών, και τους φόρους που καταβάλλονται στο Δημόσιο. Εθνικό εισόδημα = αμοιβές εξαρτημένης εργασίας (περιλαμβάνονται οι απολαβές των εργαζομένων) + εισόδημα από ατομική απασχόληση + εισόδημα φυσικών προσώπων από ακίνητα + εταιρικά κέρδη + καθαρό εισόδημα από τόκους + φόροι επί της παραγωγής και των εισαγωγών + τρέχουσες εταιρικές μεταβιβαστικές πληρωμές + τρέχον πλεόνασμα δημόσιων επιχειρήσεων Εθνικό εισόδημα + στατιστική απόκλιση = καθαρό εθνικό προϊόν Καθαρό εθνικό προϊόν+ αποσβέσεις (η αξία του κεφαλαίου που φθείρεται με τον καιρό) = ΑεθΠ (GNP) ΑεθΠ – Καθαρές αμοιβές των συντελεστών παραγωγής από το εξωτερικό(NFP) = Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

21 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
Η προσέγγιση εισοδήματος για την μέτρηση του ΑΕΠ Εισόδημα του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα Ιδιωτικό διαθέσιμο εισόδημα= εισόδημα ιδιωτικού τομέα = Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Y ή ΑΕΠ) + καθαρές αμοιβές συντελεστών παραγωγής από το εξωτερικό (NFP) + μεταβιβαστικές πληρωμές του Δημοσίου (μεταβιβαστικές πληρωμές του Δημοσίου, TR και τόκοι εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, INT) – φόροι (T) = Y + NFP + TR + INT – T (2.4) Καθαρό εισόδημα του Δημοσίου = φόροι – μεταβιβαστικές πληρωμές του δημοσίου – τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους = T – TR – INT (2.5) Ιδιωτικό διαθέσιμο εισόδημα + καθαρό εισόδημα του Δημοσίου = GDP + NFP = GNP

22 Πίνακας 2.2: Η προσέγγιση εισοδήματος για τη μέτρηση του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, 2014

23 Αποταμίευση και πλούτος
Πλούτος Πλούτος νοικοκυριού= η διαφορά των περιουσιακών στοιχείων μείον τις υποχρεώσεις του. Εθνικός πλούτος = το σύνολο του πλούτου όλων των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και του δημοσίου μιας χώρας. Οι αποταμιεύσεις ιδιωτών, επιχειρήσεων και δημοσίου ορίζουν τον πλούτο.

24 Αποταμίευση και πλούτος
Μέτρα της συνολικής αποταμίευσης Αποταμίευση = σημερινό εισόδημα – δαπάνες για την κάλυψη των σημερινών αναγκών Ρυθμός αποταμίευσης = αποταμιεύσεις / εισόδημα Ιδιωτική αποταμίευση = ιδιωτικό διαθέσιμο εισόδημα – κατανάλωση Spvt = (Y + NFP – T + TR + INT) – C (2.6)

25 Αποταμίευση και πλούτος
Μέτρα της συνολικής αποταμίευσης Δημόσια αποταμίευση= καθαρό εισόδημα δημοσίου – δημόσιες δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες Sgovt = καθαρό εισόδημα του Δημοσίου – δημόσιες δαπάνες = (T – TR – INT) – G (2.7) Δημόσια αποταμίευση= πλεόνασμα κρατικού προϋπολογισμού = δημόσια έσοδα – συνολικές δημόσιες δαπάνες Συνολικές δημόσιες δαπάνες = φορολογικά έσοδα (T) Συνολικές δημόσιες δαπάνες = δημόσιες δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες (G) + μεταβιβαστικές πληρωμές (TR) + τόκους για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους (INT) Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού = – Sgovt Απλοποίηση: προσμετρήστε τις δημόσιες επενδύσεις ως δημόσιες δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες και όχι ως επενδύσεις

26 Αποταμίευση και πλούτος
Μέτρα της συνολικής αποταμίευσης Εθνική αποταμίευση Εθνική αποταμίευση = ιδιωτική αποταμίευση + δημόσια αποταμίευση S = Spvt + Sgovt (2.8) = [Y + NFP – T + TR + INT – C] + [T – TR – INT – G] = Y + NFP – C – G = GNP – C – G Το σχήμα 2.1 καταδεικνύει την εθνική αποταμίευση, την ιδιωτική αποταμίευση, και τη δημόσια αποταμίευση σε συνάρτηση με το ΑΕΠ.

27 Σχήμα 2.1: Αποταμίευση στις ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ, 1960(T1)-2015(T1)
Sources: Bureau of Economic Analysis, National Income and Product Accounts, downloaded from Federal Reserve Bank of St. Louis, FRED database, research.stlouisfed.org/fred2/. Private saving: FRED series GPSAVE. Government saving: FRED data series GGSAVE (gross government saving, ignoring gross government investment as a component of outlays) minus A782RC1Q027SBEA (gross government investment). National saving: sum of private and government saving. GDP: FRED series GDP.

28 Αποταμίευση και πλούτος
Οι χρήσεις της ιδιωτικής αποταμίευσης S = I + (NX + NFP) (2.9) S = I + CA (2.10) Προκύπτουν από τον τύπο S = Y + NFP – C – G και Y = C + I + G + NX CA = NX + NFP = ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

29 Αποταμίευση και πλούτος
Οι χρήσεις της ιδιωτικής αποταμίευσης Spvt = I + (–Sgovt) + CA (2.11) (χρησιμοποιώντας τον τύπο S = Spvt + Sgovt) Η ταυτότητα χρήσεων της αποταμίευσης — η αποταμίευση χρησιμοποιείται με τρεις τρόπους: Επένδυση (I) Έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού (–Sgovt) Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (CA)

30 ΣΧΗΜΑ 2.2 Συνιστώσες της ταυτότητας χρήσεων της αποταμίευσης στις ΗΠΑ, 1960(T1)-2015(T1)
Sources: Bureau of Economic Analysis, National Income and Product Accounts, downloaded from Federal Reserve Bank of St. Louis FRED database at research.stlouisfed.org/fred2. Private saving and government deficit: same as in Fig Investment: FRED series GPDI. Current account balance: FRED series NETFI. GDP: FRED series GDP.

31 Η σχέση αποταμίευσης και πλούτου
Η ταυτότητα χρήσεων της αποταμίευσης (Σχήμα 2.2) Ιδιωτική αποταμίευση, ακαθάριστες ιδιωτικές εγχώριες επενδύσεις, δημοσιονομικό έλλειμμα και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το καθένα ως ποσοστό του ΑΕΠ. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι αρνητικό. Οι ξένοι αγοράζουν κεφάλαια των ΗΠΑ. Σε περιόδους κρίσης, παρατηρούμε μεγάλες αυξήσεις στο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού οι οποίες συνοδεύονται από απότομες πτώσεις των ακαθάριστων ιδιωτικών εγχώριων επενδύσεων και αυξήσεις των ιδιωτικών αποταμιεύσεων. Σε περιόδους μεγάλης ανάπτυξης, παρατηρούμε πτώση της ιδιωτικής αποταμίευσης και του ελλείμματος του κρατικού προϋπολογισμού καθώς και αύξηση των επενδύσεων.

32 Αποταμίευση και πλούτος
Η σχέση αποταμίευσης και πλούτου Αποθέματα και ροές Μεταβλητές ροής: ορίζονται ανά χρονική μονάδα(ΑΕΠ, εισόδημα, αποταμίευση, επένδυση) Μεταβλητές αποθέματος: ορίζονται σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο (ποσότητα χρημάτων, αξία ακινήτων, μετοχικό κεφάλαιο) Οι μεταβλητές ροής συχνά ισοδυναμούν με τον ρυθμό μεταβολής των μεταβλητών αποθέματος Ο πλούτος και η αποταμίευση ως απόθεμα και ροή (ο πλούτος είναι απόθεμα, η αποταμίευση είναι ροή.)

33 Αποταμίευση και πλούτος
Η σχέση αποταμίευσης και πλούτου Εθνικός πλούτος: φυσικά περιουσιακά στοιχεία της χώρας + καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία της χώρας Φυσικά περιουσιακά στοιχεία της χώρας (απόθεμα κεφαλαιουχικών αγαθών και γης) Καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία της χώρας = ξένα περιουσιακά στοιχεία (ξένες μετοχές, ομόλογα, και κεφαλαιουχικά αγαθά που ανήκουν στους κατοίκους της) μείον τις υποχρεώσεις της (εγχώρια φυσικά και χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε κατοίκους άλλων χωρών) Ο πλούτος είναι σημαντικός, καθώς από αυτόν εξαρτάται η οικονομική ευημερία μιας χώρας

34 Αποταμίευση και πλούτος
Η σχέση αποταμίευσης και πλούτου Εθνικός πλούτος: φυσικά περιουσιακά στοιχεία + καθαρά ξένα περιουσιακά στοιχεία Μεταβολές στον εθνικό πλούτο Μεταβολή της αξίας των υφιστάμενων περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων (μεταβολή της τιμής χρηματοοικονομικών στοιχείων ή υποτίμηση των κεφαλαιουχικών αγαθών) Η εθνική αποταμίευση(S = I + CA) αυξάνει τον πλούτο Σύγκριση της αποταμίευσης και επένδυσης των ΗΠΑ με άλλες χώρες Οι ΗΠΑ είναι μια χώρα με χαμηλές αποταμιεύσεις˙η Ιαπωνίας είναι μια χώρα με υψηλές αποταμιεύσεις. Οι επενδύσεις των ΗΠΑ ξεπερνούν τις αποταμιεύσεις της, οπότε εμφανίζει έχουμε ένα αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

35 Σύνοψη 1: Μέτρα συνολικής αποταμίευσης

36 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Πραγματικό ΑΕΠ Ονομαστικές μεταβλητές είναι αυτές που μετρώνται σε τρέχουσες τιμές της αγοράς Πρόβλημα: Μπορούν οι μεταβολές στις ονομαστικές αξίες να αντανακλούν μεταβολές στις τιμές ή τις ποσότητες; Πραγματικές μεταβλητές: προσαρμόζονται στις μεταβολές των τιμών και αντανακλούν μόνο τις μεταβολές των ποσοτήτων

37 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Πραγματικό ΑΕΠ Το παράδειγμα των υπολογιστών και των ποδηλάτων Το ονομαστικό ΑΕΠ είναι η αξία σε χρήμα του τελικού προϊόντος μιας οικονομίας εκφρασμένης σε τρέχουσες τιμές της αγοράς Το πραγματικό ΑΕΠ είναι η αξία αγοράς του τελικού προϊόντος μιας οικονομίας, μετρούμενη σε τιμές μιας συγκεκριμένης περιόδου βάσης.

38 Πίνακας 2.3: Στοιχεία παραγωγής και τιμών
Πίνακας 2.3: Στοιχεία παραγωγής και τιμών

39 Πίνακας 2.4: Υπολογισμός του πραγματικού προϊόντος με εναλλακτικά έτη βάσης

40 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Δείκτης τιμών είναι ένα μέτρο του μέσου επιπέδου τιμών ενός συγκεκριμένου συνόλου αγαθών και υπηρεσιών σε σύγκριση με τις τιμές που ίσχυαν σε ένα συγκεκριμένο έτος βάσης. αποπληθωριστής του ΑΕΠ = 100 × ονομαστικό ΑΕΠ/πραγματικό ΑΕΠ Σημειωτέον, ο χρόνος βάσης (P) = 100

41 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) Μετρά μηνιαία τις τιμές των καταναλωτικών αγαθών˙ ο ΔΤΚ είναι δομημένος έτσι ώστε ο μέσος όρος του να ισούται με 100 ( ) Βασίζεται στην καταγραφή (κάθε μήνα) της τρέχουσας τιμής ενός συγκεκριμένου συνόλου, ή «καλαθιού», καταναλωτικών αγαθών.

42 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Η επανάσταση των υπολογιστών και το ΑΕΠ αλυσιδωτής στάθμισης Η επιλογή δαπανών και περιόδου βάσης είναι σημαντική για το ΑΕΠ όταν οι τιμές και οι ποσότητες ενός αγαθού, όπως οι υπολογιστές, μεταβάλλονται ραγδαία Η ΥΟΑ συμβιβάστηκε με την ανάπτυξη του ΑΕΠ αλυσιδωτής στάθμισης Σήμερα, ωστόσο, μέρη του πραγματικού ΑΕΠ δεν προστίθενται στο πραγματικό ΑΕΠ, αλλά η απόκλιση είναι συνήθως μικρή.

43 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Πληθωρισμός Υπολογισμός ρυθμού πληθωρισμού: t+1 = (Pt+1 – Pt)/Pt = Pt+1/Pt Το Σχήμα 2.3 δείχνει τον ρυθμό πληθωρισμού στις ΗΠΑ, για την περίοδο , όσον αφορά τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ.

44 Σχήμα 2.3: Ο ρυθμός πληθωρισμού στις ΗΠΑ, 1960-2014
Source: Implicit price deflator for GDP, U.S. Bureau of Economic Analysis, downloaded from FRED database, Federal Reserve Bank of St. Louis, research.stlouisfed.org/fred2/series/GDPCTPI.

45 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Ισχύει, πράγματι, ότι ο πληθωρισμός που υπολογίζεται με τον δείκτη τιμών καταναλωτή υπερεκτιμά την άνοδο του κόστους διαβίωσης; Η επιτροπή Boskin κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο πληθωρισμός, όπως υπολογίζεται με τον ΔΤΚ, μπορεί να υπερεκτιμά την πραγματική άνοδο του κόστους διαβίωσης κατά έως και 1-2 ποσοστιαίες μονάδες τον χρόνο. Πρόβλημα συνιστά το γεγονός ότι η προσαρμογή των μετρήσεων των τιμών για μεταβολές της ποιότητας των αγαθών είναι πολύ δύσκολη.

46 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Ισχύει, πράγματι ότι ο πληθωρισμός που υπολογίζεται με τον δείκτη τιμών καταναλωτή υπερεκτιμά την άνοδο του κόστους διαβίωσης; Οι δείκτες τιμών με σταθερά ποσά αγαθών δεν αντανακλούν την αντικατάσταση από πλευράς καταναλωτών όταν ένα αγαθό γίνεται σχετικά φθηνότερο από ένα άλλο Αυτό το πρόβλημα είναι γνωστό ως μεροληπτικό σφάλμα υποκατάστασης

47 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Δείκτες τιμών Ισχύει, πράγματι, ότι ο πληθωρισμός που υπολογίζεται με τον δείκτη τιμών καταναλωτή υπερεκτιμά την άνοδο του κόστους διαβίωσης; Αν ο πληθωρισμός βάσει του ΔΤΚ υπερεκτιμά τον πραγματικό, τότε οι δικαιούχοι των επιδομάτων Κοινωνικής Πρόνοιας έχουν λάβει μεγαλύτερες αυξήσεις από αυτές που απαιτούνται για την αντιστάθμιση της ανόδου του κόστους διαβίωσης Η πιο πρόσφατη έρευνα καταδεικνύει πως το μεροληπτικό σφάλμα υποκατάστασης διατηρείται στο 1% ετησίως ή και παραπάνω

48 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Εφαρμογή: Οι προτιμώμενες μετρήσεις πληθωρισμού της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ εστιάζει στον δείκτη τιμών για δαπάνες προσωπικής κατανάλωσης (ΔΤΔΠΚ) Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ προβλέπει τον συνολικό πληθωρισμό με βάση τον ΔΤΔΠΚ αλλά και τον δομικό πληθωρισμό με βάση τον ίδιο δείκτη Ο δείκτης τιμών ΔΤΔΠΚ είναι ανώτερος του ΔΤΚ γιατί αποφεύγει το μεροληπτικό σφάλμα υποκατάστασης και ενημερώνεται όταν είναι διαθέσιμες καλύτερες πληροφορίες Διαφορές ανάμεσα στους δείκτες τιμών ΔΤΚ και ΔΤΔΠΚ περιλαμβάνουν τύπους που χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό τους, στην κάλυψη διαφορετικών στοιχείων, και στη βαρύτητα που δίνεται σε διαφορετικά στοιχεία

49 Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός
Πραγματικό ΑΕΠ, δείκτες τιμών και πληθωρισμός Εφαρμογή: Οι προτιμώμενες μετρήσεις πληθωρισμού της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ χρησιμοποιεί τον δομικό δείκτη τιμών ΔΤΔΠΚ για να μετρήσει την υποκείμενη τάση του πληθωρισμού Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ προβλέπει τόσο τον δομικό όσο και τον συνολικό δείκτη τιμών ΔΤΔΠΚ γιατί πρέπει να παρακολουθεί και τις υποκείμενες τάσεις και τον πραγματικό ρυθμό του πληθωρισμού που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά Ο ρυθμός του πληθωρισμού του συνολικού δείκτη ΔΤΔΠΚ τείνει να επαναστρέφεται στο δομικό μέτρο μετά από μια περίοδο απόκλισης των δύο αυτών μετρήσεων αποκλίνουν (Σχήμα 2.4)

50 ΣΧΗΜΑ 2.4:Συνολικός και δομικός πληθωρισμός στις ΗΠΑ, Ιανουάριος 1960-Απρίλιος 2015
Source: Bureau of Economic Analysis; data downloaded from Federal Reserve Bank of St. Louis FRED database at research.stlouisfed.org/fred2/series/PCEPI and PCEPILFE.

51 Επιτόκια Πραγματικά επιτόκια έναντι ονομαστικών επιτοκίων
Επιτόκια:είναι η ποσοστιαία απόδοση που υπόσχεται ένας δανειζόμενος στον δανειστή του. Πραγματικά επιτόκια: είναι ο ρυθμός κατά τον οποίο η πραγματική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου αυξάνεται με τον χρόνο. Ονομαστικά επιτόκια: είναι ο ρυθμός κατά τον οποίο η ονομαστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου αυξάνεται με τον χρόνο.

52 Πραγματικά επιτόκια έναντι ονομαστικών επιτοκίων
Επιτόκια Πραγματικά επιτόκια έναντι ονομαστικών επιτοκίων Πραγματικό επιτόκιο= i – p (2.12) Σχήμα 2.5: Ονομαστικά και πραγματικά επιτόκια στις ΗΠΑ της περιόδου

53 ΣΧΗΜΑ 2.5: Ονομαστικά και πραγματικά επιτόκια στις ΗΠΑ, 1960-2014
Source: The implicit price deflator for GDP is the same as for Fig Inflation rates for 2015 and 2016 are assumed to be 2%. The nominal interest rate on three-year Treasury securities is from the Board of Governors of the Federal Reserve System, Statistical Release H15,

54 Επιτόκια Το προσδοκώμενο πραγματικό επιτόκιο r = i – p e (2.13)

55 Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)