ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (2)

Παρουσίαση με θέμα: "ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (2)"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (2)
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ (2) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ 1.- Εννοιολογικός προσδιορισμός 2.- Διακρίσεις -Είδη του Χρ.Τσουραμάνη. Ομότ. Καθηγητή ΤΕΙ ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑΣ

2 Οικονομικά Εγκλήματα Economic Crimes
«εγκλήματα λευκού κολάρου/περιλαίμιου» (white-collar crimes), «επαγγελματικά εγκλήματα» (occupational/vocational/ professional crimes), εγκλήματα επιχειρήσεων (corporate/business crimes), εγκλήματα οργανώσεων (organizational crimes), εγκλήματα ή παρέκκλιση της ελίτ (Elite crimes/deviance), εμπορικό έγκλημα (financial/commercial crime) καταναλωτικό έγκλημα (consumer crime), κυβερνητικό έγκλημα (state crime), αόρατο έγκλημα (invisible crime)

3 Κριτήρια για χαρακτηρισμό ενός εγκλήματος ως οικονομικού:
Ο δράστης (προσωποπαγής αντίληψη) Η πράξη (πραγματοπαγής αντίληψη)

4 Έναρξη επιστημονικής συζήτησης :
για τα οικονομικά εγκλήματα ξεκίνησε το 1939 στις ΗΠΑ από τον Ε. Η. Sutherland με το λόγο του σε συνεδρίαση της American Sociological Society με τίτλο “The White Collar Criminal” Blue Collar Criminal

5 Ο Sutherland είπε ότι οικονομικό έγκλημα είναι αυτό που διαπράττουν:
Άτομα που ανήκαν στις υψηλές κοινωνικοοικονομικές τάξεις, μέσα στα πλαίσια των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων.

6 Διαφορετικές απόψεις για τον Δράστη (Οικονομικό Εγκληματία):
…μεγάλη απερισκεψία εκ μέρους μας το να δεχόμαστε ότι οι ηγέτες της κοινωνίας μας που είναι και τα πιο υπεύθυνα στελέχη της, είναι επίσης και οι εγκληματίες της… (Vold) ….οικονομικοί εγκληματίες μόνον όσοι καταδικάσθηκαν από τα δικαστήρια… (Tappan) όλοι οι επαγγελματίες εφόσον παρέβαιναν το νόμο μέσα στα πλαίσια των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων ….(Clinard – Quinney)

7 Απουσία ομοφωνίας και αδυναμία ταύτισης απόψεων εγκληματολόγων αναφορικά με τον ορισμό, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των μορφών του οικονομικού εγκλήματος

8 Κοινά Χαρακτηριστικά Οικονομικού Εγκλήματος
Ο Friedrichs συνόψισε: Να διαπράττεται σ’ ένα νόμιμο επαγγελματικό περιβάλλον, Τα κίνητρα του δράστη του να είναι το οικονομικό όφελος ή η επαγγελματική του ανέλιξη και Για την τέλεσή του να μην απαιτηθεί η άσκηση άμεσης και ηθελημένης βίας.

9 Οικονομικό Έγκλημα είναι:
«Κάθε παράνομη πράξη που τελείται στο χώρο της νόμιμης οικονομίας γενικότερα και στο πλαίσιο των διαφόρων οικονομικών συναλλαγών ειδικότερα, χωρίς την άσκηση βίας, από δράστη που μπορεί να είναι είτε άτομο είτε επιχείρηση που δρουν στο χώρο αυτό επιδιώκοντας το προσωπικό τους όφελος μέσω της βελτίωσης της οικονομικής τους κατάστασης».

10 Ειδικότερα: Οι πράξεις ..Να προβλέπονται και να τιμωρούνται από τον εκάστοτε ισχύοντα σε μια χώρα ποινικό νόμο. Χώρος τέλεσης των οικονομικών εγκλημάτων είναι το νόμιμο οικονομικό περιβάλλον των καθημερινών εμπορικών συναλλαγών και γενικά των κάθε είδους οικονομικών δραστηριοτήτων.

11 Και ακόμα Δράστες οικονομικών εγκλημάτων μπορεί να είναι άτομα/φυσικά πρόσωπα οποιασδήποτε κοινωνικοοικονομικής τάξης αλλά και συγκροτημένες νομικές οντότητες όπως π.χ. κάθε είδους εμπορικές επιχειρήσεις και οργανισμοί, εφ’ όσον δρουν στο πλαίσιο των οικονομικών τους δραστηριοτήτων. Αποκλειστικό κίνητρο των οικονομικών εγκληματιών είναι η βελτίωση, με αθέμιτα βέβαια μέσα, της οικονομικής τους κατάστασης

12 Διαφορές Εγκλήματα δρόμου (Street crimes) π.χ. ληστεία
Άσκηση ή απειλή της άσκησης βίας Οικονομικά εγκλήματα (Εconomic crimes) π.χ απάτη Παραπλάνηση του θύματος για να αποκομίσει ο δράστης παράνομο οικονομικό όφελος

13 Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων (Edellhertz)
«Προσωπικά Εγκλήματα» (Personal Crimes) «Eγκλήματα Kατάχρησης Eμπιστοσύνης» (Abuses of Trust), Εγκλήματα που βοηθούσαν τις δραστηριότητες μιας νόμιμης επιχείρησης (Business Crimes) Παιχνίδια Εξαπάτησης (Con Games)

14 Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων (Κουράκης)
Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων (Κουράκης) Κατά της περιουσίας και κατά των περιουσιακών δικαίων Πράξεις που προβλέπονται από ειδικούς ποινικούς νόμους για την καλή λειτουργία της οικονομίας ή λειτουργικά σημαντικών κλάδων και θεσμών (αθέμιτος ανταγωνισμός, μονοπωλιακές συνεννοήσεις, καταχρηστικές χρηματιστηριακές πρακτικές, φορολογικά και τελωνειακά αδικήματα) Πράξεις που προβλέπονται από ειδικούς νόμους, οι οποίοι χωρίς να εξυπηρετούν άμεσα οικονομικούς σκοπούς, απευθύνονται βασικά σε ορισμένο κύκλο προσώπων με οικονομική δραστηριότητα (embargo πώλησης όπλων κλπ)

15 Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων, (Συμβούλιο της Ευρώπης)
1. Εγκλήματα περί τα καρτέλ, 2. Αθέμιτες ενέργειες και κατάχρηση της οικονομικής κατάστασης από πολυεθνικές εταιρείες, 3. Αθέμιτες προμήθειες και καταχρήσεις χορηγήσεων κρατικών ή διεθνών οργανισμών, 4. Εγκλήματα στο χώρο της πληροφορικής (π. χ. κλοπή δεδομένων, παραβίαση απορρήτων, παρεμβάσεις σε δεδομένα υπολογιστών), 5. Εταιρίες - φαντάσματα, 6. Πλαστογράφηση ισολογισμών και μη τήρηση λογιστικών βιβλίων, 7. Εξαπάτηση αναφορικά με την οικονομική κατάσταση και το εταιρικό κεφάλαιο των εταιρειών, 8. Παραβίαση από εταιρίες των κανόνων ασφάλειας και υγείας των υπαλλήλων τους,

16 Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων 3, (Συμβούλιο της Ευρώπης)
9. Εξαπάτηση προς ζημία των πιστωτών (π. χ. χρεοκοπία, παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας), 10.Εξαπάτηση καταναλωτών (ιδιαίτερα με χρήση παραποιημένων ή παραπλανητικών δηλώσεων επάνω στα προϊόντα, εγκλήματα κατά της δημόσιας υγείας, εκμετάλλευση της αδυναμίας ή απειρίας καταναλωτών), 11. Αθέμιτος ανταγωνισμός (συμπεριλαμβανομένης της δωροδοκίας υπαλλήλου ανταγωνίστριας εταιρείας) και παραπλανητική διαφήμιση, 12. Φορολογικές παραβάσεις και αποφυγή δαπανών με κοινωνικό χαρακτήρα από επιχειρήσεις, 13. Τελωνειακές παραβάσεις (αποφυγή δασμών, παραβίαση ενδεχομένων περιορισμών), 14. Εγκλήματα περί το νόμισμα και το συνάλλαγμα, 15. Εγκλήματα στις χρηματιστηριακές και τραπεζικές συναλλαγές (π.χ. απατηλή χρηματιστηριακή συναλλαγή και εκμετάλλευση της απειρίας του κοινού), 16. Εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος.

17 ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ: Δράστες, Θύματα
ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ: Δράστες, Θύματα

18 Διακρίσεις: Α.- Δράστες Άτομα Επιχειρήσεις Β.- Θύματα

19 Δράστες / Άτομα Χαρακτηριστικά καταδικασμένων για οικονομικά εγκλήματα σε σχέση με καταδικασμένους για κοινά εγκλήματα Είχαν μεγαλύτερη ηλικία οι πιο πολλοί ήταν λευκοί άνδρες και παντρεμένοι, ανήκαν στις μεσαίες κατά κύριο λόγο, κοινωνικοοικονομικές τάξεις, είχαν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, κατοικούσαν σε δικό τους σπίτι, ήσαν σε καλύτερη οικονομική κατάσταση, το χρόνο που διέπραξαν το αδίκημά τους εργαζόντουσαν κανονικά, δεν είχαν συνήθως, προηγούμενη ποινική καταδίκη, λίγοι έκαναν χρήση απαγορευμένων ουσιών και είχαν κάποια συγκεκριμένη επαγγελματική εξειδίκευση.

20 Διαπίστωση ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΟΜΩΣ ΟΤΙ:
Τα παραπάνω δεν επιβεβαιώνουν τον Sutherland (ότι δλδ οι οικονομικοί εγκληματίες είναι άτομα που ανήκουν στις οικονομικά ανώτερες τάξεις), αφού φαίνονται να ανήκουν κυρίως στη μεσαία τάξη ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΟΜΩΣ ΟΤΙ: Στα οικονομικά εγκλήματα η αφανής εγκληματικότητα είναι πολύ υψηλή, λόγω των αυξημένων δυνατοτήτων χειραγώγησης του συστήματος της ποινικής δικαιοσύνης που διαθέτουν τα άτομα που ανήκουν στις ανώτερες κοινωνικοικονομικές τάξεις.

21 Ψυχολογικό προφίλ δραστών..
…..δεν θεωρούν του εαυτό τους εγκληματία και τις σχετικές πράξεις τους δεν τις χαρακτηρίζουν σαν εγκλήματα…….

22 Σχετικά με την προσωπικότητα των δραστών… 1
Δράστης που σχεδιάζει την πράξη.. (Simon, εμπειρικές έρευνες του Spencer) Ανταγωνιστικός, μόνιμα νικητής, με κοινωνική άνοδο, χωρίς ηθικούς φραγμούς, με συναισθηματική αποστέρηση, κοινωνικός, επιδιώκει να είναι «κυρίαρχος του παιχνιδιού»

23 Σχετικά με την προσωπικότητα των δραστών… 2
Σχετικά με την προσωπικότητα των δραστών… 2 Ευκαιριακός δράστης (π.χ. δόλια χρεοκοπία) (έλλειψη στοιχείων και ερευνών) Άτομο του περιθωρίου, με οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, δεν αντέχει την πίεση στην ομάδα, νευρωτικός, «πηγαίνει όπου το οδηγούν τα γεγονότα, χωρίς να έχει τη δύναμη ποτέ να αντισταθεί»

24 Θέματα προς συζήτηση… Έχετε συναντήσει ποτέ κάποιον οικονομικό εγκληματία ή έχετε δει στα ΜΜΕ ειδήσεις που αφορούν τη δράση του; Εάν ναι, ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτόν; Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο που γεννά και συντηρεί τους οικονομικούς εγκληματίες;

25 Δράστες - Επιχειρήσεις Κοινωνικόοικονομικό πλαίσιο δράσης επιχειρήσεων
Δράστες - Επιχειρήσεις Κοινωνικόοικονομικό πλαίσιο δράσης επιχειρήσεων Αναπτυγμένες χώρες Συνθήκες έντονου Ανταγωνισμού Συχνά: Παραβίαση νομοθεσίας με σκοπό την υπεροχή της μιας έναντι της άλλης ή την επιβίωσή της.

26 Επιχείρηση «…χαρακτηρίζεται η ποριστική οικονομική μονάδα που αποτελεί αυτοτελή και υπεύθυνη οργάνωση παραγωγικών συντελεστών και διαχείρισης συναλλαγών με τις οποίες και επιδιώκει το μέγιστο δυνατό κέρδος. Το δε κέρδος κατά κανόνα θα πρέπει να υπερβαίνει την αντίστοιχη συνήθη αμοιβή (ως αντιμισθία) της διοικητικής ή εκτελεστικής εργασίας που επιτελείται σ’ αυτήν.» Δημόσια Ιδιωτική

27 Σημαντικός Ρόλος Επιχειρήσεων στο «οικονομικό γίγνεσθαι»…
Σημαντικός Ρόλος Επιχειρήσεων στο «οικονομικό γίγνεσθαι»… Έλεγχος οικονομικά ενεργού πληθυσμού και ανεργίας Έλεγχος ποιότητας και ποσότητας προϊόντων και υπηρεσιών Επίδραση στις διακρατικές σχέσεις Επίδραση στο περιβάλλον Διασύνδεση με ΜΜΕ, και ενίσχυση από αυτά

28 Εγκληματικότητα των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ (Edwin Sutherland, 1941)
(Έρευνα σε 70 μεγάλες επιχειρήσεις, 980 δικογραφίες) 307 παραβάσεις διατάξεων αντιμονοπωλιακών νόμων, 222 παραβάσεις διατάξεων των νόμων για τη βιομηχανική ιδιοκτησία, 158 παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, 130 παραβάσεις διαφόρων εμπορικών νόμων, 97 παραβάσεις για απατηλή διαφήμιση και 66 παραβάσεις για παράνομες εκπτώσεις.

29 Εγκληματικότητα 582 επιχειρήσεων στις ΗΠΑ (Clinard και Yeager, 1980)
κανόνες ορθής διαχείρισης των προϊόντων τους (σφάλματα στη συσκευασία τους, ανυπαρξία ή ελαττωματικές εγκαταστάσεις ύδρευσης ή εξαερισμού) κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος, μολύνοντας τον αέρα ή το νερό και υγρών καυσίμων, χημικών ουσιών, δωροδοκούσαν πολιτικούς, επιχορηγούσαν οικονομικά πολιτικές οργανώσεις και παραβίαζαν τους συναλλαγματικούς κανόνες της ισοτιμίας, εργατική νομοθεσία σε βάρος των υπαλλήλων τους, κανόνες παραγωγής (πωλούσαν ελαττωματικά αυτοκίνητα και αεροπλάνα, παρασκεύαζαν και κυκλοφορούσαν επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία τροφές και φάρμακα) παράνομες εμπορικές πρακτικές που είχαν σχέση με τη μη τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού, με τη δημιουργία δηλ. μονοπωλίων, για τον κατά τα συμφέροντα τους καθορισμό των τιμών στη αγορά κλπ.

30 Τα εγκλήματα των επιχειρήσεων στρέφονται:
Σε βάρος των υπαλλήλων τους (παραβίαση κανόνων υγιεινής και ασφαλείας σε χώρους εργασίας) Σε βάρος των πελατών τους {κυκλοφορία επικίνδυνων τροφίμων ή ελαττωματικών προϊόντων, οι απάτες (τραπεζικές, ασφαλιστικές), η παραπλανητική διαφήμιση και οι παραβιάσεις της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας} Σε βάρος της κυβέρνησης (φορολογικές και τελωνειακές παραβάσεις, δωροδοκίες πολιτικών ή πολιτικών κομμάτων, κυβερνητικών αξιωματούχων) Σε βάρος του περιβάλλοντος (ρύπανση/μόλυνση εδαφών ή ακτών ή ποταμών ή λιμνών με τη ρίψη των λυμάτων τους ή με την εκπομπή αερίων από τις βιομηχανικές τους μονάδες Κατά των ανταγωνιστικών επιχειρήσεων (βιομηχ.κατασκοπεία)

31 Ηθικές παρεκκλίσεις επιχειρήσεων (Walton)
Παραβαίνουν κανόνες δεοντολογίας και όχι διατάξεις ποινικών νόμων (illegal but not criminal), ενδεικτικά : Η παρουσίαση από τα ΜΜΕ παραπλανητικών διαφημίσεων παρουσίαση από τα ΜΜΕ μιας εξαιρετικά “κοινωνικής” εικόνας της συγκεκριμένης επιχείρησης … Κυκλοφορία ανασφαλών ή ελαττωματικών προϊόντων με την δικαιολογία ότι και άλλες επιχειρήσεις διαθέτουν τέτοια προϊόντα. Η πώληση προϊόντων σε τιμές πολύ υψηλότερες από την πραγματική τους. Η αποφυγή κατασκευής ή βελτίωσης ήδη κυκλοφορούντων φτηνότερων προϊόντων. Η μόλυνση συγκεκριμένου περιβάλλοντος σε περιπτώσεις που δεν υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη για την προστασία του. Η κατασκόπευση των ανταγωνιστριών επιχειρήσεων και η εξαγορά μυστικών τους από τους υπαλλήλους τους. Τα κέρδη που αποκομίζουν τα διευθυντικά στελέχη για λογαριασμό τους και τα οποία θα μπορούσαν να είχαν μπει στο ταμείο της επιχείρησης.

32 Οικονομική εγκληματικότητα/ παραβατικότητα των επιχειρήσεων
“Κάθε δραστηριότητα μιας επιχείρησης που στοχεύει στο κέρδος, η οποία αφενός μεν αντιβαίνει στο νόμο (ποινικό, διοικητικό, αστικό) ή στην ηθική των συναλλαγών και αφετέρου στρέφεται κατά περίπτωση κατά εκείνων οι οποίοι με οποιοδήποτε τρόπο συναλλάσσονται με αυτή”

33 Ποιος ευθύνεται; Ποιος θα τιμωρηθεί; Πως;
Ποιος ευθύνεται; Ποιος θα τιμωρηθεί; Πως; Ποινική ευθύνη Αστική ευθύνη Διοικητικά μέτρα

34 ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

35 Είναι δύσκολο να διερευνηθούν και έτσι δεν γνωρίζουμε γι αυτά:
τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους – που μπορεί να «συνέβαλαν» και στη θυματοποίησή τους, την τυχόν επαναλαμβανόμενη θυματοποίησή τους, τους εξωτερικούς παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή, την αποκατάσταση της σωματικής και της ψυχικής τους υγείας και άλλα παρόμοια θέματα

36 Η ελλιπής συγκέντρωση στοιχείων οφείλεται και στο ότι και τα ίδια ή δεν καταγγέλλουν καθόλου τη θυματοποίησή τους ή αργούν να την καταγγείλουν στις αρμόδιες αρχές επειδή: Δεν την αντιλαμβάνονται όταν τους συμβαίνει, κάτι που έχει παρατηρηθεί π.χ. σε περιπτώσεις μεγάλων απατών, Η συγκεκριμένη θυματοποίηση είναι έμμεση και απρόσωπη, αφορά δηλ. μεγάλες κοινωνικές ομάδες παρότι οι συνέπειές της αφορούν και καθένα μέλος της ξεχωριστά, όπως π.χ. τους αγοραστές ελαττωματικών ηλεκτρικών συσκευών, Τα άτομα - θύματα μπορεί να χάνουν ελάχιστα παρότι τα παράνομα κέρδη του δράστη μπορεί να είναι πολύ μεγάλα, όπως π.χ. αυτά που αποκομίζει μια επιχείρηση από την πώληση προϊόντων της που δεν έχουν τις προδιαγραφές που ορίζει ο νόμος. Οι επιχειρήσεις - θύματα δεν επιθυμούν τη δημοσιότητα του παθήματός τους γιατί πιστεύουν πως αυτή θα επιδράσει αρνητικά ως προς την προς τα έξω εικόνα τους

37 Εχει παρατηρηθεί ότι στις ΗΠΑ τα θύματα τόσο των επαγγελματικών εγκλημάτων όσο και εκείνων που διαπράττουν οι επιχειρήσεις Μπορεί να είναι μεμονωμένα άτομα, οργανισμοί, η κυβέρνηση, οι φορολογούμενοι πολίτες και οι καταναλωτές γενικά, Το βασικό οικονομικό έγκλημα που γίνεται σε βάρος τους όταν πρόκειται για άτομα, είναι η εκμετάλλευσή τους ως καταναλωτών, ενώ όταν είναι επιχειρήσεις, οι κλοπές και το σαμποτάζ που τους κάνουν οι υπάλληλοί τους, Η ηλικία τους ήταν από ετών και σε αρκετές περιπτώσεις και μεγαλύτερη, Κατοικούσαν στις Δυτικές Πολιτείες, Ήταν λευκοί άνδρες και γυναίκες, Η οικονομική τους κατάσταση ήταν αρκετά καλή, Η ζημιά που τους προκλήθηκε ήταν τόσο οικονομική όσο και σωματική (στα άτομα), Οι επιχειρήσεις-θύματα είχαν μεγάλο αριθμό υπαλλήλων δυσαρεστημένων με την συμπεριφορά των προϊσταμένων τους, Το εργασιακό περιβάλλον των επιχειρήσεων-θυμάτων ήταν ιδιαίτερα καταπιεστικό για τους υπαλλήλους τους.

38 Κατηγορίες θυμάτων Στα άτομα-θύματα (The Individual as victim), παραδείγματα των οποίων ήσαν πολίτες που είχαν κάνει μια μη απαραίτητη για την αποκατάσταση της υγείας τους χειρουργική επέμβαση,. Στις επιχειρήσεις-θύματα (The Corporate Enterpises as victims), με σχετικά παραδείγματα τις κλοπές και τις καταχρήσεις των υπαλλήλων τους σε βάρος τους, Στα θύματα-κρατικούς οργανισμούς (The Governmental Institutions as victims), με κλασικό παράδειγμα τις πράξεις πολιτικής διαφθοράς τους, του χρηματισμού δηλ. των στελεχών τους για να ευνοήσουν ιδιωτικά συμφέροντα με τη δημιουργία πελατειακών σχέσεων, Στη διεθνή έννομη τάξη-θύμα (The International Order as a victim), με παραδείγματα τη δωροδοκία πολιτικών και οικονομικών παραγόντων ξένων κρατών από πολυεθνικές εταιρίες, την ανάμιξη της CIA στις εμπορικές και γενικότερα τις οικονομικές υποθέσεις ξένων κρατών κλπ. και Στη κοινωνία-θύμα (The Society as a victim), με κλασικό παράδειγμα οικονομικού εγκλήματος που τελείται σε βάρος της, τη μόλυνση/ρύπανση του χερσαίου ή του θαλάσσιου περιβάλλοντος μιας χώρας από βιομηχανικά απόβλητα.

39 Στο μεγάλο τους μέγεθος και στον απρόσωπο χαρακτήρα τους.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις πέφτουν πιο εύκολα θύματα κάποιου οικονομικού εγκλήματος από ότι οι μικρές και τα μεμονωμένα άτομα. Αυτό οφείλεται σε δυο λόγους: Στο μεγάλο τους μέγεθος και στον απρόσωπο χαρακτήρα τους. Οι υποψήφιοι δράστες αισθάνονται πιο άνετα συνειδησιακά όταν ο στόχος τους είναι μια επιχείρηση με μεγάλη οικονομική επιφάνεια παρά μια με μικρά εισοδήματα ή ένα μεμονωμένο άτομο.

40 Ερωτήσεις Πώς αντιμετωπίζει σήμερα η κοινή γνώμη τα θύματα των οικονομικών εγκλημάτων σε σχέση με τα θύματα των συμβατικών εγκλημάτων; Ποιος πιστεύετε πως πρέπει να τιμωρείται αυστηρότερα από την Πολιτεία : ο ληστής μιας τράπεζας ή ο ιδιοκτήτης της που χρηματοδοτεί επιχειρήσεις που ρυπαίνουν το περιβάλλον; Για ποιους λόγους δεν καταγγέλλονται στις αρμόδιες αρχές τα οικονομικά εγκλήματα από τα θύματά τους; Για ποιο λόγο μια επιχείρηση δεν δημοσιοποιεί περιπτώσεις θυματοποίησής της; Σε ποιες κατηγορίες κατατάσσονται τα θύματα των οικονομικών εγκλημάτων και τι γνωρίζετε για καθεμία από αυτές; Για ποιους λόγους η θυματοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων είναι αυξημένη σε σχέση με εκείνη των μικρών καθώς και των μεμονωμένων ατόμων;

41 ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ H επιχειρηματίας του sex