Κόστος παραγωγής και Οικονομικά Αποτελέσματα Γεωργικής Δραστηριότητας

Παρουσίαση με θέμα: "Κόστος παραγωγής και Οικονομικά Αποτελέσματα Γεωργικής Δραστηριότητας"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Κόστος παραγωγής και Οικονομικά Αποτελέσματα Γεωργικής Δραστηριότητας
Κώστας Τσιμπούκας

2 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κόστος προϊόντος καλούμε κατά κανόνα, το σύνολο των παραγωγικών δαπανών (ΠΔ) που αναλογεί σε μια μονάδα ποσότητας (Q) ενός προϊόντος, δηλαδή είναι το πηλίκο των παραγωγικών δαπανών στο σύνολό τους που πραγματοποιούνται για τη παραγωγή ενός προϊόντος προς τη συνολική ποσότητα που παράγεται από το προϊόν αυτό. Κόστος προϊόντος  , ή Οι παραγωγικές δαπάνες, οι οποίες συνθέτουν το κόστος παραγωγής, ονομάζονται και στοιχεία κόστους

3 Εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας
Είδη Κόστους Εναλλακτικό κόστος ή κόστος ευκαιρίας Μέσο σταθμικό κόστος Απολογιστικό ή πραγματικό κόστος Προϋπολογιστικό Κόστος Κανονικό Κόστος

4 ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝ ή ΕΜΜΕΣΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
1. Με βάση το ποσοστό του καταλαμβανομένου χώρου κατά προϊόν (αποθήκες και γενικότερα κτίσματα), 2. Με βάση το ποσοστό του χρόνου της ετήσιας απασχόλησής του συντελεστή παραγωγής κατά προϊόν (μηχανήματα), 3. Με βάση την συμμετοχή της αξίας του κάθε προϊόντος στην συνολική Ακαθάριστη Πρόσοδο της γεωργικής επιχείρησης.

5 ΚΛΑΔΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Οι συγκεκριμένοι κλάδοι παραγωγής με συνδεδεμένα προϊόντα (joint products), είναι κλάδοι παραγωγής που κατά την ίδια παραγωγική διαδικασία, με την χρήση κοινών συντελεστών παραγωγής, παράγουν περισσότερα το ενός προϊόντα (π.χ. κλάδος αγελάδες γαλακτοπαραγωγής με προϊόντα το γάλα, το κρέας και την κόπρο ή κλάδος ελαιοπαραγωγής με προϊόντα επιτραπέζιες ελιές και λάδι). Τα συνδεδεμένα προϊόντα διακρίνονται σε: Κύρια προϊόντα, δηλαδή το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικής αξίας παραγωγής του κλάδου (πάνω από 10%) Δευτερεύοντα προϊόντα (ή υποπροϊόντα), όπου το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει μικρό μέρος της αξίας της συνολικής παραγωγής του κλάδου ( μικρότερο του 10%)

6 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ
Εάν τα παραγόμενα προϊόντα του κλάδου είναι όλα κύρια προϊόντα, τότε η κατανομή των συνολικών παραγωγικών δαπανών του κλάδου γίνεται με βάση το ποσοστό με το οποίο συμμετέχει κάθε προϊόν στη συνολική αξία παραγωγής του κλάδου. Όμως, εάν το ένα από τα συνδεδεμένα προϊόντα είναι δευτερεύον προϊόν (ή υποπροϊόν), τότε για να εκτιμήσουμε το κόστος του κυρίου προϊόντος (ή των κυρίων προϊόντων), αφαιρούμε από το σύνολο των παραγωγικών δαπανών του κλάδου την αξία του δευτερεύοντος ή των δευτερευόντων προϊόντων. Δηλαδή τα δευτερεύοντα προϊόντα, ως υποπροϊόντα των κυρίων προϊόντων είναι στοιχειώδους οικονομικής σημασίας και γι’ αυτό θεωρείται ότι οι δαπάνες παραγωγής εξισώνονται με την αξία τους. Το υπόλοιπο των παραγωγικών δαπανών χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής του κυρίου προϊόντος, διαιρούμενο με το ύψος της παραγωγής του. Εφόσον υπάρχουν περισσότερα του ενός κύρια προϊόντα, τότε η κατανομή του υπολοίπου γίνεται σ’ αυτά αναλογικά, με βάση το ποσοστό που αντιπροσωπεύει η αξία του καθενός στην συνολική αξία των κυρίων προϊόντων του κλάδου.

7 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Οικονομικά αποτελέσματα γεωργικής δραστηριότητας, ονομάζουμε τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παραγωγική λειτουργία των γεωργικών επιχειρήσεων (παραγωγή - διάθεση προϊόντων) σε ορισμένη χρονική περίοδο και τα οποία εκφράζονται κατά κανόνα σε χρήμα. Ο όρος πρόσοδος χρησιμοποιείται όταν γίνεται απρόσωπη αναφορά στις γεωργικές επιχειρήσεις, θεωρούμενες ως οικονομικές μονάδες, καθώς επίσης και στους χρησιμοποιούμενους κλάδους παραγωγής ή παραγωγικές δραστηριότητες των εκμεταλλεύσεων (σιτοκαλλιέργεια, αγελαδοτροφία κλπ). Με την έννοια της προσόδου, ως αμοιβή συντελεστών παραγωγής, συνδέεται η έννοια του κέρδους ή του επιχειρηματικού κέρδους σε μία επιχείρηση. Ο όρος εισόδημα χρησιμοποιείται όταν γίνεται αναφορά στον άνθρωπο παραγωγό, δηλαδή το φυσικό πρόσωπο, τον αρχηγό και κάτοχο συνήθως του συνόλου ή μέρους των συντελεστών παραγωγής της επιχείρησης (ή γεωργικής εκμετάλλευσης). Ο όρος έσοδα χρησιμοποιείται κατά κανόνα, όταν γίνεται αναφορά σε εισπράξεις από πωλήσεις προϊόντων της γεωργικής επιχείρησης.

8 ΠΡΟΣΟΔΟΣ – ΚΕΡΔΟΣ Ο όρος πρόσοδος αφορά την αξία, εκφραζόμενη σε χρήμα, ενός ή και όλων των παραγόμενων προϊόντων από μία γεωργική επιχείρηση σε μία συγκεκριμένη παραγωγική περίοδο. Συνήθως σε ένα ημερολογιακό έτος ή σε ένα γεωργικό έτος (Σεπτέμβριος – Αύγουστος). Ακαθάριστη πρόσοδος προϊόντος ονομάζεται η αξία ολόκληρου του προϊόντος που έχει παραχθεί από τη γεωργική εκμετάλλευση σε μία συγκεκριμένη παραγωγική περίοδο (ημερολογιακό ή γεωργικό έτος), συμπεριλαμβανομένων και των πιθανών επιδοτήσεων και αποζημιώσεων των προϊόντων: Εάν η συνολική ποσότητα του προϊόντος διατίθεται στην αγορά, τότε η ακαθάριστος πρόσοδος συμπίπτει πλήρως με τα έσοδα της γεωργικής εκμετάλλευσης από το προϊόν

9 Η Ακαθάριστη Πρόσοδος ενός προϊόντος, περιλαμβάνει:
Τις συνολικές εισπράξεις από τη πώληση του προϊόντος στην αγορά Την αγοραία αξία των προϊόντων που πωλήθηκαν με πίστωση ή διατέθηκαν για εξόφληση χρεών ή δόθηκαν αντί χρημάτων για αμοιβές εργασίας, υπηρεσιών τρίτων και γενικότερα λόγω χρησιμοποίησης συντελεστών παραγωγής ιδιοκτησίας τρίτων. Την αξία των προϊόντων σε τιμές της αγοράς, που καταναλώθηκαν από τον παραγωγό και την οικογένειά του παραγωγού (αυτοκατανάλωση) Την αξία των προϊόντων σε τιμές της αγοράς, που χρησιμοποιήθηκαν ως συντελεστές παραγωγής σε άλλους κλάδους, ή παραγωγικές δραστηριότητες της ίδιας της γεωργικής επιχείρησης π.χ. ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές, σπόροι (ιδιοκατανάλωση). Την αξία των αποθεμάτων σε τιμές της αγοράς, δηλαδή των απούλητων προϊόντων που παραμένουν στις αποθήκες της γεωργικής επιχείρησης. Την ενδεχόμενη αύξηση των κεφαλαίων της γεωργικής επιχείρησης (όπως είναι τα παχυνόμενα ζώα, τα αναπτυσσόμενα δενδρύλλια), που είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα της παραγωγικής δραστηριότητας της εκμετάλλευσης και όχι λόγω αγορών. Τις αποζημιώσεις των ασφαλιστικών οργανισμών για τυχόν μείωση της παραγωγής από θεομηνία που συνέβη (π.χ. χαλάζι, παγετός), καθώς και τις τυχόν επιδοτήσεις που αφορούν άμεσα το προϊόν ή το κλάδο παραγωγής, ενώ εξαιρούνται οι επιδοτήσεις που αφορούν τους χρησιμοποιούμενους συντελεστές παραγωγής, όπως οι επιδοτήσεις των σχεδίων βελτίωσης γεωργικών εκμεταλλεύσεων

10 Μέρος της ακαθάριστης προσόδου προϊόντος αποτελεί η ακαθάριστη αξία παραγωγής προϊόντος, στην οποία περιλαμβάνονται όλα τα παραπάνω συστατικά στοιχεία της ακαθάριστης προσόδου προϊόντος εξαιρουμένων των αποζημιώσεων και επιδοτήσεων. Το κέρδος προϊόντος ή το επιχειρηματικό κέρδος προϊόντος, προκύπτει εάν από την ακαθάριστη πρόσοδο προϊόντος, αφαιρέσουμε το σύνολο των παραγωγικών δαπανών του προϊόντος Σε περίπτωση που η διαφορά της ακαθάριστης προσόδου από τις συνολικές παραγωγικές δαπάνες του προϊόντος είναι αρνητικός αριθμός (Ακ.Πρ.<ΠΔ) χαρακτηρίζεται ως ζημία προϊόντος Το κέρδος, δηλαδή, είναι η αμοιβή του ιδιοκτήτη της επιχείρησης για τις επιτυχείς αποφάσεις που λαμβάνει, όσον αφορά την οργάνωση και διαχείριση της επιχείρησης, για την παραγωγή του συγκεκριμένου προϊόντος, σε συνθήκες αβεβαιότητας, καθώς και για τον κίνδυνο, που αναλαμβάνει, να χάσει μέρος του κεφαλαίου του, λόγω της επιχειρηματικής δραστηριοποίησής του.

11 Το ακαθάριστο κέρδος προϊόντος ή πρόσοδος προϊόντος πάνω από τις μεταβλητές δαπάνες ή μικτό κέρδος προϊόντος, υπολογίζεται αφαιρώντας τις μεταβλητές μόνο δαπάνες του προϊόντος από την ακαθάριστη πρόσοδο προϊόντος Ακαθάριστη πρόσοδος επιχείρησης ονομάζεται η συνολική αξία όλων των τελικών προϊόντων που παράγονται σε μία γεωργική εκμετάλλευση στη διάρκεια ορισμένης χρονικής περιόδου (ημερολογιακό ή γεωργικό έτος), συμπεριλαμβανόμενων και οποιωνδήποτε αποζημιώσεων και επιδοτήσεων της παραγωγής Τελικά προϊόντα ονομάζονται τα γεωργικά προϊόντα που διατίθενται εκτός των κλάδων της γεωργικής εκμετάλλευσης και παράγονται από τους λεγόμενους <<τελικούς ή κύριους>> κλάδους παραγωγής Ενδιάμεσα προϊόντα ονομάζονται τα προϊόντα που παράγονται από τους <<ενδιάμεσους ή βοηθητικούς >> κλάδους παραγωγής και χρησιμοποιούνται από τους τελικούς κλάδους ως συντελεστές παραγωγής (π.χ. παραγωγή ζωοτροφών που παράγονται από τους ενδιάμεσους κλάδους παραγωγής και οι οποίες καταναλώνονται από τα πρόβατα της επιχείρησης (τελικός κλάδος παραγωγής) Από την ακαθάριστη πρόσοδο της επιχείρησης αποκλείεται η αξία των ενδιάμεσων προϊόντων (για αποφυγή διπλού υπολογισμού)

12 Σε περίπτωση λεπτομερούς λογιστικής παρακολούθησης της γεωργικής επιχείρησης, η ακαθάριστη πρόσοδος αυτής σε μία λογιστική περίοδο, είναι αναλυτικά το άθροισμα: α) Των εισπράξεων από την διάθεση των προϊόντων της (πάσης φύσεως) σε τρίτους, από επιδοτήσεις και αποζημιώσεις. β) Της αξίας των καταναλωθέντων προϊόντων από τον παραγωγό και την οικογένειά του. γ) Της αξίας των προϊόντων που χορηγήθηκαν έναντι αμοιβής, λόγω χρησιμοποίησης συντελεστών παραγωγής ιδιοκτησίας τρίτων. δ) Της αύξησης, λόγω παραγωγικής δραστηριότητας, της αξίας των προϊόντων που παραμένουν στις αποθήκες της γεωργικής επιχείρησης (αποθέματα) και της αξίας των παχυνόμενων ζώων και των αναπτυσσόμενων δενδρυλλίων. Η αύξηση αυτή υπολογίζεται με την σύγκριση της αξίας των κατά τις απογραφές έναρξης, (Αε) και λήξης (Αλ) της λογιστικής περιόδου. Το Κέρδος επιχείρησης ή το επιχειρηματικό κέρδος επιχείρησης υπολογίζεται με την αφαίρεση του συνόλου των παραγωγικών δαπανών της γεωργικής επιχείρησης από την ακαθάριστη πρόσοδο της επιχείρησης. Στο σύνολο των παραγωγικών δαπανών δεν περιλαμβάνεται όπως και στην περίπτωση της ακαθάριστης προσόδου της εκμετάλλευσης, η αξία των ενδιάμεσων προϊόντων της εκμετάλλευσης (προς αποφυγή διπλού υπολογισμού δαπανών)

13 Το ακαθάριστο κέρδος επιχείρησης ή η πρόσοδος επιχείρησης πάνω από τις μεταβλητές δαπάνες ή το μικτό κέρδος επιχείρησης, προσδιορίζεται αφαιρώντας από την ακαθάριστη πρόσοδο επιχείρησης το σύνολο των μεταβλητών δαπανών της γεωργικής επιχείρησης. Η μεγιστοποίηση του ακαθαρίστου κέρδους , μέσω της αναδιάρθρωσης των κλάδων παραγωγής της επιχείρησης (δηλαδή λόγω μεταβολής του είδους και του μεγέθους των χρησιμοποιούμενων κλάδων παραγωγής), συνεπάγεται και μεγιστοποίηση του επιχειρηματικού κέρδους της επιχείρησης. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι οι σταθερές δαπάνες δεν μεταβάλλονται στη διάρκεια μιας παραγωγικής περιόδου Καθαρή πρόσοδος ή πρόσοδος κεφαλαίου είτε ενός προϊόντος είτε μιας γεωργικής επιχείρησης, σε μία παραγωγική περίοδο είναι το υπόλοιπο εάν από την αντίστοιχη ακαθάριστη πρόσοδο (του προϊόντος ή της γεωργικής επιχείρησης) αφαιρέσουμε όλες τις πραγματοποιούμενες παραγωγικές δαπάνες (του προϊόντος ή της γεωργικής επιχείρησης), μη συμπεριλαμβανομένων των τόκων των χρησιμοποιούμενων κεφαλαίων (ιδιόκτητων και ξένων) και του ενοικίου του εδάφους (ιδιόκτητου και ενοικιαζόμενου) .

14 Η αποδοτικότητα κεφαλαίου μετράται εκφράζοντας τη καθαρή πρόσοδο ως ποσοστό επί τοις % του μέσου όρου της αξίας του χρησιμοποιούμενου (επενδυμένου) κεφαλαίου, μεταξύ των απογραφών στην έναρξη και λήξη της παραγωγικής περιόδου (ημερολογιακό-οικονομικό ή γεωργικό έτος). Στην αξία του κεφαλαίου υπολογίζεται και η αξία του εδάφους (ιδιόκτητου και ενοικιαζόμενου). Η μέτρηση της αποδοτικότητας του επενδυμένου κεφαλαίου σε μια γεωργική επιχείρηση ή σε ένα κλάδο της, έχει ιδιαίτερη σημασία ως μέτρο σύγκρισης της αποδοτικότητας του συνολικού κεφαλαίου που επενδύεται στην επιχείρηση (ή του κεφαλαίου που επενδύεται σε έναν κλάδο), σε σχέση με άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις (ή κλάδους παραγωγής), καθώς και ως επιτυγχανόμενο επιτόκιο, σε σχέση με το αντίστοιχο που καταβάλλεται από τις εμπορικές τράπεζες (επιτόκιο καταθέσεων) Η πρόσοδος καθαρής περιουσίας ή η καθαρή πρόσοδος του ιδίου κεφαλαίου της γεωργικής επιχείρησης (ή αντίστοιχα ενός κλάδου παραγωγής ή ενός προϊόντος) υπολογίζεται αφαιρώντας από την καθαρή πρόσοδο τους καταβαλλόμενους τόκους (και το καταβαλλόμενο ενοίκιο του εδάφους), δηλαδή τους τόκους του επί πιστώσει ή ξένου κεφαλαίου Ως πρόσοδος καθαρής περιουσίας θωρείται η πρόσοδος που αντιστοιχεί στο χρησιμοποιούμενο κεφάλαιο (στο οποίο περιλαμβάνεται και το έδαφος), που ανήκει στον αρχηγό της γεωργικής επιχείρησης και τα μέλη της οικογένειάς του.

15 Η αποδοτικότητα ιδίου κεφαλαίου γεωργικής επιχείρησης (ή αντίστοιχα κλάδου παραγωγής ή προϊόντος) υπολογίζεται με την έκφραση της προσόδου της καθαρής περιουσίας ως ποσοστό επί τοις % του μέσου επενδυμένου ιδίου κεφαλαίου Η μέτρηση της αποδοτικότητας του ιδίου κεφαλαίου έχει ιδιαίτερη σημασία ως μέτρο σύγκρισης της αποδοτικότητας του ιδιόκτητου κεφαλαίου, που επενδύεται στην επιχείρηση, σε σχέση με το επιτόκιο καταθέσεων που καταβάλλεται από τις εμπορικές τράπεζες. Η σύγκριση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον ιδιοκτήτη της επιχείρησης, αφού δείχνει κατά πόσο είναι συμφέρον γι’ αυτόν να τοποθετεί τα κεφάλαιά του στην επιχείρηση ή εναλλακτικά να τα καταθέτει σε τράπεζα Η έγγειος πρόσοδος αντιστοιχεί στην πρόσοδο του παραγωγικού συντελεστή έδαφος (ιδιόκτητου και ξένου), που χρησιμοποιείται από την γεωργική επιχείρηση (ή αντίστοιχα από ένα κλάδο παραγωγής ή ένα προϊόν). Υπολογίζεται αφαιρώντας από τη καθαρή πρόσοδο όλους τους τόκους των χρησιμοποιηθέντων κεφαλαίων, εκτός από το ενοίκιο εδάφους.

16 Η πρόσοδος εργασίας αντιπροσωπεύει την αμοιβή του παραγωγικού συντελεστή εργασία για την συμμετοχή της στην παραγωγική δραστηριότητα μιας γεωργικής επιχείρησης ή ενός κλάδου της (ή ενός προϊόντος). Η πρόσοδος εργασίας υπολογίζεται αν αφαιρεθούν από την ακαθάριστη πρόσοδο όλες οι παραγωγικές δαπάνες, εκτός από τις συνολικές δαπάνες ανθρώπινης εργασίας (οικογενειακής και ξένης). Το γεωργικό οικογενειακό εισόδημα αντιπροσωπεύει την συνολική καθαρή αμοιβή όλων των συντελεστών της παραγωγής που έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραγωγική διαδικασία και ανήκουν στον παραγωγό και στην οικογένειά του, όπως είναι η οικογενειακή εργασία, τα κεφάλαια που ανήκουν στον παραγωγό και την οικογένεια του (περιλαμβανομένου και του εδάφους), καθώς και το τυχόν κέρδος. Επειδή το οικογενειακό γεωργικό εισόδημα μετρά την αμοιβή των συντελεστών παραγωγής που ανήκουν στον παραγωγό και την οικογένειά του, το οικονομικό αυτό αποτέλεσμα υπολογίζεται συνήθως στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις οικογενειακής μορφής, ενώ χρησιμοποιείται σπάνια στις γεωργικές επιχειρήσεις (επιχειρηματικής μορφής γεωργικές εκμεταλλεύσεις).

17 Το γεωργικό οικογενειακό εισόδημα είναι το υπόλοιπο της αφαίρεσης του συνόλου των εμφανών δαπανών (καταβαλλόμενων δαπανών + αποσβέσεων + αυτασφαλίστρων) από την ακαθάριστη πρόσοδο Το γεωργικό οικογενειακό εισόδημα είναι η διαφορά εκείνη των δαπανών από την ακαθάριστη πρόσοδο, που μπορεί να διατεθεί από το γεωργό και την οικογένειά του κατά τη βούλησή τους (για τη διαβίωση της οικογένειας κλπ.), χωρίς να μειώνεται η αξία των ιδίων κεφαλαίων, δηλαδή χωρίς να μειώνεται το επίπεδο των παραγωγικών δυνατοτήτων της εκμετάλλευσης. Για το σκοπό αυτό, οι αποσβέσεις αποτελούν αφαιρετικό στοιχείο στον υπολογισμό του γεωργικού οικογενειακό εισοδήματος, ώστε να είναι δυνατή η κάλυψη της φθοράς των χρησιμοποιούμενων μόνιμων και ημιμόνιμων κεφαλαίων (μηχανημάτων, κτισμάτων κλπ.), που προέρχεται από την παραγωγική δραστηριότητα της εκμετάλλευσης

18 Γεωργικό εισόδημα επιχείρησης ή Καθαρή προστιθέμενη αξία επιχείρησης
Πρόκειται για την συνολική καθαρή αμοιβή όλων των συντελεστών παραγωγής (ιδιόκτητων και ξένων), που έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραγωγική διαδικασία, σε μια γεωργική επιχείρηση ή σε ένα κλάδο παραγωγής (ή ένα προϊόν). Το Γεωργικό Εισόδημα Επιχείρησης ή η Καθαρή Προστιθέμενη Αξία επιχείρησης περιλαμβάνει το ενοίκιο (καταβαλλόμενο και τεκμαρτό) του εδάφους, τους τόκους του ιδίου και ξένου κεφαλαίου, την αμοιβή της εργασίας (οικογενειακής και ξένης) και το καθαρό κέρδος Το γεωργικό εισόδημα επιχείρησης συμπίπτει με την έννοια του γεωργικού οικογενειακού εισοδήματος στην περίπτωση μόνο που το σύνολο των συντελεστών παραγωγής ανήκει στο γεωργό και την οικογένειά του Εισόδημα εργασίας παραγωγού Εάν από το γεωργικό οικογενειακό εισόδημα αφαιρεθούν οι τόκοι των ιδίων κεφαλαίων (περιλαμβανομένου και του τεκμαρτού ενοικίου του ιδιόκτητου εδάφους) τότε υπολογίζεται το εισόδημα εργασίας παραγωγού