ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ ΑΙΝΕΙΑΔA, ΒΙΒΛΙΟ VI:

Παρουσίαση με θέμα: "ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ ΑΙΝΕΙΑΔA, ΒΙΒΛΙΟ VI:"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ ΑΙΝΕΙΑΔA, ΒΙΒΛΙΟ VI: 77-155
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Χ. ΜΠΑΖΙΩΤΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ: Ο ΑΙΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ ΤΟΥ ΦΤΑΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΚΥΜΗΣ ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΤΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΕΡΕΙΑ ΣΙΒΥΛΛΑ ΖΗΤΩΝΤΑΣ ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΟΥΝ ΣΤΟ ΛΑΤΙΟ – ΤΗ ΝΕΑ ΤΟΥΣ ΠΑΤΡΙΔΑ.

2 ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ: Η ΣΙΒΥΛΛΑ ΠΡΟΛΕΓΕΙ ΤΗ ΔΥΣΚΟΛΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΤΡΩΩΝ ΣΤΟ ΛΑΤΙΟ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΑΙΝΕΙΑ, ΤΟΥ ΔΙΝΕΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΕΒΕΙ ΣΤΟΝ ΑΔΗ ΚΑΙ ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ. 1η υποενότητα: στ : ο χρησμός της Σίβυλλας για την εγκατάσταση στο Λάτιο. Απόδοση στα ελληνικά. Συνοπτική θεώρηση: Η Σίβυλλα σε κατάσταση ιερής μανίας προβλέπει ότι οι Τρώες κατά την εγκατάστασή τους στο Λάτιο θα βιώσουν ένα νέο «τρωικό πόλεμο» με ευτυχή κατάληξη αυτή τη φορά και με τη συνδρομή μιας ελληνικής πόλης. immanis vates: horribilis, terribilis vates. Η μάντις βρίσκεται σε κατάσταση τέτοιας ιερής μανίας που προκαλεί τον τρόμο σε όσους τη βλέπουν. Στη συνέχεια «bacchatur … deum» έχουμε μια μεταφορά, όπου η Σίβυλλα είναι το αγριεμένο άλογο και ο θεός ο καβαλάρης, που προσπαθεί να τον αποτινάξει από πάνω της. Η χρήση αυτής της μεταφοράς για τη θρησκευτική μανία είναι επιβεβαιωμένη, τονίζει ο Horsfall. Πβλ. τις σημερινές αντιλήψεις των απλοϊκών ανθρώπων πάνω σ’ αυτό το θέμα. Ο Ιπποκράτης ονομάζει την επιληψία ιερά νόσο, θεωρώντας ότι ένας θεός αδρανοποιεί τον εγκέφαλο του ανθρώπου και τον κατευθύνει όπου θέλει.

3 στ. 81-82: Μετά τις προσευχές του Αινεία (στ
στ : Μετά τις προσευχές του Αινεία (στ. 56 – 76) ανοίγουν οι πόρτες του μαντείου και ακούγονται οι απαντήσεις της μάντεως. Το αυτόματο άνοιγμα των θυρών λόγω θεϊκής παρέμβασης είναι ένα τυπικό σχήμα. στ : Ο Αινείας με τους συντρόφους του έχουν περάσει μεγάλους κινδύνους στη θάλασσα, οι κίνδυνοι όμως στην ξηρά θα είναι μεγαλύτεροι. Γι’ αυτό θα μετανιώσουν γι’ αυτό το ταξίδι τους, λέει η μάντις. Άρα, μεταθέτει την απάντησή της σε άλλο χώρο απ’ αυτόν του Αινεία. Αυτός τη ρώτησε αν θα φτάσουν στο Λάτιο κι αυτή του απάντησε πως η άφιξη εκεί είναι τελειωμένη υπόθεση, αλλά αυτό θα είναι και το μαρτύριό τους. regna Lavini: Ο Αινείας θα παντρευτεί τη Λαβινία, κόρη του βασιλιά Λατίνου, αφού πρώτα νικήσει με πόλεμο τον ανταγωνιστή του Τύρνο. Επομένως, για μια γυναίκα θα γίνει ένας νέος πόλεμος, στην Ιταλία αυτή τη φορά. Εξαιτίας μιας γυναίκας εκπατρίστηκαν, εξαιτίας μιας γυναίκας θα αποκτήσουν καινούρια πατρίδα. Κοινός τόπος: η αιματοχυσία και ο θάνατος. στ : Thybris: ποιητική ονομασία του Τίβερη Simois, Xanthus Τίβερης, Νουμίκιος Dorica castra, alius Achilles Τύρνος: Ο Τύρνος, έχοντας ελληνική καταγωγή (VII, 371), μετουσιώνει τον πόλεμο με τον Αινεία σ’ ένα νέο τρωικό πόλεμο. Ως άλλος Αχιλλέας έχει κι αυτός μητέρα θεά, τη Βενιλία.

4 Via salutis pandetur ab Graia urbe: η τύχη παίζει παράξενα παιχνίδια
coniunx hospita, externi thalami: Η κοινή μοίρα Λαβινίας – Ελένης. Άλλα στοιχεία του τρωικού πολέμου που θα αναδυθούν στο Λάτιο: ο ποταμός που βάφεται κόκκινος από το αίμα (Ιλιάδα Η ) «το αίμα των Αχαιών μαύρισε τον όμορφο Σκάμανδρο» και «Thybrim multo spumantem sanguine cerno». Η θεά Ήρα, γνωστή υπερασπιστής των Ελλήνων εναντίον των Τρώων «nec Teucris addita Iuno usquam aberit».

5 2η υποενότητα: στ : Η Σίβυλλα ηρεμεί από τη μανία της και ο Αινείας την παρακαλεί να του υποδείξει τρόπο κατάβασης στον Άδη, για να συναντήσει τον πατέρα του. Απόδοση στα ελληνικά. Συνοπτική θεώρηση: Ο Αινείας, απευθυνόμενος στην ήρεμη πια Σίβυλλα, την παρακαλεί να του υποδείξει την πόρτα για τον Άδη, όπου θα συναντήσει το νεκρό πατέρα του, με τον οποίο έζησαν μαζί όλες τις περιπέτειες της θάλασσας. Νομίζει ότι δικαιούται κι αυτός ως γιος θεάς αυτό το ταξίδι, όπως το δικαιούνταν και άλλοι ήρωες στο παρελθόν. Cumaea Sibylla: Οι Σίβυλλες ήταν πολλές και μία απ’ αυτές η Κυμαία. στ : Η Σίβυλλα επανέρχεται από την ιερή μανία, αφού προφήτευσε τα μέλλοντα. Εφόσον σταματά η προφητεία, παύει και η ιερή μανία. στ : Ο Αινείας τονίζει ότι είναι έτοιμος να υπομείνει τα πάντα, για να συναντήσει το πεπρωμένο του. Εξάλλου και το φάντασμα της συζύγου του Κρέουσας (II, στ ) του είχε προαναγγείλει τα μέλλοντα και τις δυσκολίες «longa tibi exsilia et vastum maris aequor arandum, et terram Hesperiam venies, ubi Lydius … fluit … Thybris. Illic res laetae regnumque et regia coniunx parta tibi». Εδώ ο Αινείας, σύμφωνα με τον Horsfall, μιλάει ως παραδοσιακός Ρωμαίος που εμπνέεται απ’ τη στωική φιλοσοφία.

6 στ. 106 κ.ε.: Ο Αινείας διατυπώνει το αίτημα για μετάβαση στον Κάτω Κόσμο.
Η πορεία για τον Κάτω Κόσμο γινόταν μέσα από τον ποταμό Αχέροντα (άνευ χαράς). Για την ελληνική μυθολογία ο Αχέροντας είναι ο γνωστός ποταμός της Ηπείρου. Για τη ρωμαϊκή είναι αυτός κοντά στην Κύμη. Και οι δύο ποταμοί φαίνεται ότι περιβάλλονται από πυκνές φυλλωσιές, που δημιουργούν σκιές, οι οποίες εξάπτουν την ανθρώπινη φαντασία. Οι άλλοι δύο ποταμοί που οδηγούν στον Άδη οι Κωκυτός (θρήνος) και Πυριφλεγέθων (πύρινος). στ : Ο Αινείας περιγράφει πώς έσωσε στη φλεγόμενη Τροία τον ασθενή και ηλικιωμένο πατέρα του. Η αρετή του ανδρός – ρωμαϊκή αρετή. στ : Ο Αινείας αναφέρεται σε άλλους ήρωες που κατέβηκαν ζωντανοί στον Άδη (Ορφέας, Πολυδεύκης, Θησέας, Ηρακλής). Ο ίδιος νομίζει ότι δικαιούται περισσότερο να κατέβει, αφού το κίνητρό του είναι ευγενέστερο των άλλων, προπαντός του Θησέα και του Ηρακλή, να συναντήσει τον πατέρα του.

7 3η υποενότητα: στ Η Σίβυλλα τονίζει τη δυσκολία του εγχειρήματος και περιγράφει τις προϋποθέσεις για την κάθοδο στον Άδη. Απόδοση στα ελληνικά. στ : Η κάθοδος στον Άδη είναι εύκολη, η επάνοδος όμως δύσκολη. Αυτό σημαίνει το εξής: το να πας απλώς, είναι πανεύκολο, αρκεί να πεθάνεις. Το να πας όμως για να επιστρέψεις είναι δύσκολο, διότι πρέπει να κατέβεις ζωντανός και ζωντανός να επιστρέψεις. Μεταξύ Γης και Άδη υπάρχουν πυκνά δάση και ο ποταμός Κωκυτός με τη μαύρη κοιλάδα. Μόνο τα παιδιά των θεών, όσους αγάπησε ο Δίας και όσοι διακρίθηκαν για την αρετή τους μπορούν να επανέλθουν απ’ τον Άδη. στ. 134: bis = δύο φορές, μία τώρα και μία με το φυσικό του θάνατο Οι τρεις προϋποθέσεις για την κάθοδο του Αινεία: Α) η ανακάλυψη και η αποκοπή του χρυσού κλάδου ως δώρο της Περσεφόνης. Β) η ταφή του σώματος ενός συντρόφου του που μολύνει όλο το στόλο. Γ) η θυσία μαύρων προβάτων.

8 Α) Η Περσεφόνη, που ονομάζεται και καταχθόνια Ήρα ως σύζυγος του Άδη, άρα βασίλισσα του Κάτω Κόσμου, ζητεί ως δώρο το χρυσό κλαδί, το οποίο καλύπτεται από πυκνές φυλλωσιές, άρα είναι δύσκολο να τον ανακαλύψει κανείς και να τον αποκόψει. Εάν τον ανακαλύψει, θα τον αποκόψει πολύ εύκολα, εάν το πεπρωμένο του τον καλεί στον Άδη (si te fata vocant: εκφράζει τη γενική σύλληψη ενός πεπρωμένου που κυβερνά τον κόσμο και μορφοποιεί τα γεγονότα του Horsfall). Διότι, εάν το πεπρωμένο του δεν είναι αυτό, ούτε με σκληρό σίδηρο μπορεί να αποκόψει το χρυσό κλαδί. Το χρυσό κλαδί, αν αποκοπεί, ξαναβλασταίνει αμέσως, πράγμα που σημαίνει ότι για κάθε άνθρωπο υπάρχει η πρόκληση να συναντήσει το πεπρωμένο του. Β) Ομηρική επιρροή: Ο Οδυσσέας κατεβαίνοντας στον Άδη συναντά την ψυχή του συντρόφου του Ελπήνορα (λ 50 κ.ε.) που τον είχε αφήσει άταφο στο νησί της Κίρκης και ο οποίος τον παρακαλεί επιστρέφοντας να τον θάψει αμέσως, γιατί οι θεοί μπορεί να θυμώσουν μαζί του. Ένα άλλο κοινό στοιχείο είναι πως και ο Ελπήνορας και ο Μισηνός πεθαίνουν με ανάξιο θάνατο, καθώς ο πρώτος πέφτει μεθυσμένος από τη σκεπή του παλατιού της Κίρκης, ενώ ο δεύτερος προκάλεσε τους θεούς σε αγώνα σαλπίσματος, με αποτέλεσμα να θυμώσει ο Τρίτων και να τον πετάξει στη θάλασσα (VI ). Μήπως ο τιποτένιος θάνατος και των δύο θέλει να δείξει την ιερότητα της ταφής ανεξαρτήτως της προσωπικότητας του νεκρού;

9 Γ) Άλλη μια ομηρική επιρροή
Γ) Άλλη μια ομηρική επιρροή. Ο Οδυσσέας (λ 34-36), για να συγκεντρώσει τις ψυχές των νεκρών, έσφαξε πρόβατα σ’ ένα λάκκο που γέμισε από αίμα. Και ο Αινείας πρέπει να σφάξει μαύρα πρόβατα. Εδώ επισημαίνεται μια αδυναμία του Βιργιλίου, καθώς στη συνέχεια (στ ) ο Αινείας σφάζει μια αμνάδα και μια αγελάδα και όχι τα μαύρα πρόβατα που του υπέδειξε η Σίβυλλα. Εφόσον πράξει όλα αυτά ο δρόμος για τον Άδη θα είναι ανοιχτός. Σας ευχαριστώ