Άνθρωπος και Ιατρική Οι μαθητές του Παλλατιδείου Λυκείου Σιδηροκάστρου επιλέξαμε στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας να ασχοληθούμε με την ιατρική και.

Παρουσίαση με θέμα: "Άνθρωπος και Ιατρική Οι μαθητές του Παλλατιδείου Λυκείου Σιδηροκάστρου επιλέξαμε στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας να ασχοληθούμε με την ιατρική και."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Άνθρωπος και Ιατρική Οι μαθητές του Παλλατιδείου Λυκείου Σιδηροκάστρου επιλέξαμε στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας να ασχοληθούμε με την ιατρική και τον άνθρωπο. Αναζητήσαμε πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη της ιατρικής απ’τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα, τις σωματικές και ψυχικές ασθένειες τις επιπτώσεις του εθισμού στον άνθρωπο και τον τρόπο αντιμετώπισης τους. Ο λόγος που διαλέξαμε το συγκεκριμένο θέμα είναι η επικαιρότητα και χρησιμότητα στην καθημερινή ζωή του κάθε ανθρώπου. Η ενημέρωση όλων των μαθητών για την ιατρική είναι αναγκαία καθώς συνδέεται στενά με τον καθένα ξεχωριστά. Είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση των ατόμων και η γνώση ιατρικών θεμάτων καθώς θα καταφέρουν να αξιοποιήσουν τις εμπειρίες τους προς ατομικό και συλλογικό. Επωμιστήκαμε τα πλεονεκτήματα της εργασίας καθώς και καταγράψαμε και ακούσαμε πρωτόγνωρα πράγματα. Τέλος εργαστήκαμε σε ένα κλήμα συνεργασίας και ομαδικότητας. Θέσαμε ερωτήματα προβληματισμού και καλλιεργήσαμε την κριτική σκέψη.

2 Η Ιατρική Η Ιατρική είναι επιστήμη και τέχνη που ασχολείται με την
έρευνα και την εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενειών του ανθρώπου.Θεωρείται μια από τις αρχαιότερες των πρακτικών επιστημών, έχοντας τις πρώτες της εφαρμογές στις απαρχές της ίδιας της ανθρώπινης κοινωνίας.Οι ιατροί κατά κανόνα χωρίζονται σε 4 κλάδους: της παθολογίας, της χειρουργικής, της κλινικο-εργαστηριακής ή εργαστηριακής ιατρικής, και της ψυχιατρικής ακόμα και κτηνιατρική είναι κλάδος που ασχολείται με τη θεραπεία των ζώων.

3

4

5 Τύποι Ιατρικής

6 Παθολογία Ο ιατρός που εργάζεται στον τομέα της παθολογίας εξετάζει
τον άρρωστο, κάνει τη διάγνωση της ασθένειας και του υποδεικνύει την κατάλληλη φαρμακευτική ή κλινική αγωγή για τη θεραπεία του. Σε ειδικές περιπτώσεις καθορίζει και άλλες θεραπευτικές μεθόδους για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Στη δουλειά του χρησιμοποιεί όργανα όπως στηθοσκόπιο, πιεσόμετρο, καρδιογράφο και άλλα. Όταν το κρίνει απαραίτητο, παραπέμπει τον ασθενή του για ακτινολογικές, μικροβιολογικές και άλλες ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις. Μελετά τα πορίσματα των εξετάσεων, των αναλύσεων ή των ιατρικών επεμβάσεων από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων με τους οποίους συνεργάζεται μεμονωμένα ή σε ομάδα (ιατρικό συμβούλιο) σχετικά με τη διάγνωση και θεραπεία μιας ασθένειας. Τα άτομα κάτω των 14ων ετών εξετάζονται από τον παιδίατρο.

7

8

9 Χειρουργική Ο ιατρός που εργάζεται στον τομέα της χειρουργικής κάνει
χειρουργικές επεμβάσεις για να θεραπεύσει διάφορα τραύματα, ασθένειες ή διαταραχές των οργάνων του ανθρώπινου σώματος. Μελετά την περίπτωση κάθε ασθενή και διατηρεί αρχείο με το ιατρικό του ιστορικό. Τον εξετάζει για να εξακριβώσει αν είναι απαραίτητη η επέμβαση και επιλέγει την κατάλληλη χειρουργική μέθοδο. Προσδιορίζει την ημερομηνία της επέμβασης και δίνει οδηγίες στους συνεργάτες του για την προετοιμασία του ασθενούς για την εγχείριση. Συνεργάζεται με τον αναισθησιολόγο που κάνει τη νάρκωση στον ασθενή και με όποιον άλλο γιατρό χρειαστεί. Μετά την εγχείριση, υποδεικνύει τη μεταχειρουργική αγωγή και θεραπεία. Εξετάζει τακτικά τον ασθενή για να εξακριβώσει την πρόοδο της υγείας του. Τηρεί βιβλίο ή δελτία όπου καταγράφεται η χειρουργική επέμβαση, η πορεία της και το αποτέλεσμά της. Ακόμη, συνεργάζεται με συναδέλφους του που απασχολούνται στους τομείς της παθολογίας και της κλινικοεργαστηριακής και εργαστηριακής ιατρικής.

10

11 Πυρηνική Ιατρική Η Πυρηνική Ιατρική είναι σύγχρονη ειδικότητα της Ιατρικής η οποία χρησιμοποιεί μικρές ποσότητες ραδιενεργών ουσιών ή ραδιοδιαγνωστικών αντιδραστηρίων για διαγνωστικούς αλλά και για θεραπευτικούς λόγους. Οι ιατρικές εξετάσεις οι οποίες γίνονται με αυτή την μέθοδο είναι γνωστές και ως σπινθηρογραφήματα.Στις διαδικασίες της Πυρηνικής Ιατρικής τα ραδιονουκλεΐδια συνδυάζονται με άλλα χημικά στοιχεία, για να δημιουργήσουν χημικές ενώσεις, ή αλλιώς συνδυάζονται με ήδη υπάρχουσες φαρμακευτικές ενώσεις, για να σχηματίσουν ραδιοφάρμακα. Αυτά τα ραδιοφάρμακα, όταν ληφθούν από τον ασθενή, απελευθερώνουν τη δράση τους στοχευμένα, σε συγκεκριμένα όργανα ή συγκεκριμένους κυτταρικούς υποδοχείς. Αυτή η ιδιότητα των ραδιοφαρμάκων επιτρέπει στην Πυρηνική Ιατρική να απεικονίζει την έκταση μίας ασθένειας στο ανθρώπινο σώμα, βασιζόμενη στην κυτταρική λειτουργία και τη φυσιολογία, αντί να βασίζεται στις φυσικές αλλαγές της ανατομίας των ιστών. Σε μερικές ασθένειες, οι μελέτες της Πυρηνικής Ιατρικής μπορούν να εντοπίσουν ιατρικά προβλήματα πολύ νωρίτερα από άλλες διαγνωστικές μεθόδους. Κατα μία έννοια, η Πυρηνική Ιατρική είναι μία «εσωτερική ακτινογραφία», γιατί καταγράφει την ακτινοβολία που εκπέμπεται μέσα από το σώμα και όχι την ακτινοβολία που παράγεται από εξωτερικές πηγές, όπως οι ακτίνες-Χ.

12

13 Βασικές Επιστήμες Η ανατομία Η βιοχημεία, Η βιοστατιστική
Η κυτταρολογία Η εμβρυολογία Η επιδημιολογία Η γενετική Η ιστολογία κτλ.

14

15

16 Η ιστορία της Ιατρικής και η εξέλιξη της

17

18

19 Ιστορία της Ιατρικής Η ασθένεια συνοδεύει τον άνθρωπο από την αρχή της παρουσίας του στη γη. Οι πρωτόγονοι άνθρωποι φαίνεται να ξεχώριζαν την απλή αδιαθεσία ή τις επιπτώσεις των γηρατειών από μια σοβαρή ασθένεια, την οποία πίστευαν ότι προκαλούνταν από δαιμονικές δυνάμεις ή άλλα υπερφυσικά όντα. Αυτές οι περιπτώσεις απαιτούσαν τις υπηρεσίες του γιατρού-μάγου ή σαμάνου. Οι θεραπευτές αυτοί είχαν υψηλή θέση στην τοπική κοινωνία και αναλάμβαναν και καθήκοντα αρχιερέα. Ο γιατρός-μάγος συναντάτε και σήμερα σε φυλές που δεν άλλαξε η ζωή και η κοινωνία τους από την τεχνολογία.Με την εμφάνιση των πρώτων πολιτισμών η ιατρική, η οποία παρέμενε στενά συνδεδεμένη με τη θρησκεία, αρχίζει να αποκτά πιο συστηματοποιημένη μορφή.

20 Τα ιστορικά αρχεία αποκαλύπτουν στοιχεία ιατρικής στις πρώτες κοινωνίες, κυρίως των Ασσύριων και των Σουμέριων. Η ιατρική τέχνη όμως είχε αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο στην αρχαία Αίγυπτο και αυτό γιατί, με τη ταρίχευση των νεκρών τους, οι Αιγύπτιοι ανέπτυξαν τις ανατομικές τους γνώσεις. Αιγύπτιος ήταν, επίσης, ο αρχαιότερος γιατρός στην ιστορία, ο Ιμχοτέπ. Υπάρχουν καταγραφές για εκατοντάδες είδη βοτάνων, ανόργανων ή ζωικών ουσιών που χορηγούνταν με τελετουργικά τυπικά, σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και ανάλογα με τη θέση των αστεριών. Για τα τράυματα χρησημοποιούσαν λάδι και για μικροεπεμβάσεις είχαν μπρούντζινα νυστέρια.Στον αρχαίο ελλαδικό χώρο, οι θεοί θεωρούνταν υπέυθυνοι για τις ασθένειες και οι πιστοί πρόσφεραν θυσίες για να κατευνάσουν την οργή των θεών και να γιατρευτούν από τις ασθένειες. Ο θεός της ιατρικής στην αρχαία Ελλάδα, ήταν ο Ασκληπιός, του οποίου η λατρεία καθιερώθηκε κατά τον τρίτο π.Χ. αιώνα. .

21 Υπήρχαν διάσπαρτοι ναοί-θεραπευτήρια, τα Ασκλιπιεία
Υπήρχαν διάσπαρτοι ναοί-θεραπευτήρια, τα Ασκλιπιεία. Αυτοί οι ναοί ήταν ουσιαστικά θρησκευτικές και θεραπευτικές λουτροπόλεις, που λειτουργούσαν και ως ψυχαγωγικά κέντρα, π.χ. Θέατρα. Ο μαθητής του Πυθαγόρα, ο Αλκμαίωνας, ήταν ο πρώτος επιστήμονας γιατρός και διατύπωσε σημαντικές για την εξέλιξη της ιατρικής θεωρίες, όμως η πιο σημαντική φυσιογνωμία της εποχής ήταν ο Ιπποκράτης, ο οποίος εδραίωσε τη συστηματική καταπολέμηση των ασθενειών και απέκτησε δίκαια τον τίτλο του πατέρα της ιατρικής. Σταδιακά, όμως, το κέντρο της ιατρικής, όπως και των άλλων επιστημών, μετατοπίστηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, η οποία εκείνο τον καιρό κυβερνόνταν από τη δυναστεία των Πτολεμαίων. Η ιατρική στην Αίγυπτο εκείνη την εποχή ήταν τόσο προηγμένη όσο και η ιατρική κατά τον 17ο αιώνα στην Ευρώπη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι κατά την περίοδο αυτή ασκήθηκαν τα πρώτα πειράματα σε ζωντανούς ανθρώπους.

22 Κατά τη διάρκεια του πρώιμου Μεσαίωνα η γνώση της ιατρικής χάθηκε από την Ευρώπη και διασώθηκε από τον αραβικό πολιτισμό. Στην Ανατολή, η φαρμακευτική εξελίχθηκε σε τέτοιο βαθμό που αποτέλεσε για πρώτη φορά ξεχωριστή επιστήμη. Εκεί ιδρύθηκαν επίσης οι πρώτες υψηλού επιπέδου νοσοκομειακές εγκαταστάσεις. Στους σκοτεινούς χρόνους του Μεσαίωνα οι περισσότερες ιατρικές γνώσεις χάθηκαν. Ο κύριος φορέας της υγείας είναι η Εκκλησία με τα Μοναστικά Τάγματα να παρέχουν φροντίδα σε ειδικές νοσοκομειακές εγκαταστάσεις που δημιουργούνται στις μονές. Εξαιτίας όμως της αδυναμίας της ιατρικής εκείνης της εποχής να προστατεύσει το λαό από διάφορες μάστιγες, ο απλός λαός στράφηκε σε τσαρλατάνους και εξορκιστές για να βρει τη λύση. Οι ιατρικές τεχνικές συχνά συμπεριλάμβαναν εξορκισμούς και αλχημείες ή αστρολογία για τη θεραπεία του αρρώστου.

23 Η εποχή της Αναγέννησης άλλαξε ριζικά τη πορεία της ιατρικής σε όλους τους τομείς και μέσα από αυτή την ανάπτυξη οδηγήθηκε στην εμφάνιση της σύγχρονης επιστημονικής ιατρικής. Μερικά από τα πιο σημαντικά πρόσωπα της εποχή της ήταν ο γνωστός επιστήμωνας και καλλιτέχνης Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο χειρούργος Αμβρόσιο Παρέ, ο Άγγλος γιατρός Γουίλιαμ Χάρβεϋ και ο πρώτος γιατρός- μικροσκόπος Μαρσέλο Μαλπίγκι.

24

25 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ
Η αναισθησία είναι μία μέθοδος χάριν στην οποία ζωές ασθενών έχουν σωθεί και δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις έχουν επιτευχθεί, ωστόσο παραμένει ακόμα και σήμερα άγνωστη στο ευρύ κοινό ίσως όχι μόνο άγνωστη αλλά και επίφοβη . Πώς όμως, η επιστήμη της αναισθησιολογίας ξεκίνησε, είναι κάτι το οποίο θα βοηθήσει στην κατανόηση μίας δύσκολης και πολύ σημαντικής επιστήμης: Κάνοντας μία αναδρομή στην αρχαία Κίνα και στον Ταοϊσμό απαντάμε μία μέθοδο καταστολής του πόνου γνωστή ( και στο παρόν) τον βελονισμό η οποία με την τοποθέτηση βελονών σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος . Επίσης σε πολλές ανεξάρτητες μεταξύ τους χώρες γίνεται μία πρώιμη προσπάθεια υπνωτισμού μέσω προσευχής, χορού και διαφόρων ουσιών. Έχουμε χρήση ναρκωτικών ουσιών όπως η κάνναβη ή φύλλα δάφνης καθώς και το όπιο από περιοχές της Λατινικής Αμερικής μέχρι κ την Ταΐλάνδη. Εξέλιξη στην αναισθησιολογία δεν έχουν μέχρι πολύ αργότερα στα τέλη του 12ου αιώνα όταν ο Hugo Borgognomy θέσπισε το υπνωτικό σφουγγάρι, κάτι το οποίο διαδόθηκε κάποια χρόνια αργότερα από τον υιό του και ένα συνάδελφο χειρουργό. Ακόμη πιο μετά το 1275 ένας Ισπανός ιατρός ονόματι Raymond Lullus καθιερώνει το γλυκό βιτριόλι. Το οποίο καταργείται λίγο καιρό αργότερα λόγω της έντονης ευφλεκτικότητάς του. Ξαναγίνεται ,ωστόσο, επιτυχημένη πια δοκιμή του τον 16ο αιώνα μέχρι που το 1730 ο Γερμανός χημικός Φροβένιος έσωσε στην ουσία αυτή την ονομασία αιθέρας και τέθηκε σε ευρεία ισχύ το 1842 όταν έγινε η πρώτη επιτυχημένη δημόσια χειρουργική επέμβαση από τον Αμερικανό ιατρό Crawford Long. O αιθέρας σταματά να χρησιμοποιείται τον 19ο αιώνα όταν έχουμε αντικατάστασή του από το χλωροφόρμιο, του οποίου συγκεκριμένα, η ανακάλυψη έγινε το 1831 από το James Young Simpson το οποίο χρησιμοποιείσε πρώτη φορά ο John Snow κατά τη γέννηση του Πρίγκιππα Λεοπόλδου της Αγγλίας από τη μητέρα του Βικτωρία όπου έλαβε και δημοσιότητα. Έρχεται όμως η χρήση του σε ένα τέλμα λόγω πρόκλησης πλήθους θανάτων λόγω παρενεργειών του στην καρδιακή λειτουργία και σε προβλήματα που προκαλούσε σε ολόκληρο τον ανθρώπινο οργανισμό όπως το συκώτι και τους πνεύμονες. Πλέον, το 2013 μπορούμε να μιλούμε για μία πολύ εξελιγμένη επιστήμη στην οποία χρήση σύγχρονων ουσιών, όπως η προποφόλη ή η λιδοκαίνη και διάφορες άλλες ουσίες εισπνεόμενες η μη, οδηγεί σε επιτυχημένες επεμβάσεις οι οποίες ήταν αδύνατον να επιτευχθούν τα προγενέστερα χρόνια. Πλέον σε κάθε επέμβαση μαζί με τον χειρουργό ιατρό υπάρχει και ο αναισθησιολόγος ιατρός και πλήθος σύγχρονων ιατρικών συσκευών ώστε κάθε επέμβαση να φαίνεται από τα μάτια του ασθενή σαν ένας σύντομος ύπνος

26 O αιθέρας σταματά να χρησιμοποιείται τον 19ο αιώνα όταν έχουμε αντικατάστασή του από το χλωροφόρμιο, του οποίου συγκεκριμένα, η ανακάλυψη έγινε το 1831 από το James Young Simpson το οποίο χρησιμοποιείσε πρώτη φορά ο John Snow κατά τη γέννηση του Πρίγκιππα Λεοπόλδου της Αγγλίας από τη μητέρα του Βικτωρία όπου έλαβε και δημοσιότητα. Έρχεται όμως η χρήση του σε ένα τέλμα λόγω πρόκλησης πλήθους θανάτων λόγω παρενεργειών του στην καρδιακή λειτουργία και σε προβλήματα που προκαλούσε σε ολόκληρο τον ανθρώπινο οργανισμό όπως το συκώτι και τους πνεύμονες. Πλέον, το 2013 μπορούμε να μιλούμε για μία πολύ εξελιγμένη επιστήμη στην οποία χρήση σύγχρονων ουσιών, όπως η προποφόλη ή η λιδοκαίνη και διάφορες άλλες ουσίες εισπνεόμενες η μη, οδηγεί σε επιτυχημένες επεμβάσεις οι οποίες ήταν αδύνατον να επιτευχθούν τα προγενέστερα χρόνια. Πλέον σε κάθε επέμβαση μαζί με τον χειρουργό ιατρό υπάρχει και ο αναισθησιολόγος ιατρός και πλήθος σύγχρονων ιατρικών συσκευών ώστε κάθε επέμβαση να φαίνεται από τα μάτια του ασθενή σαν ένας σύντομος ύπνος

27

28 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ Το πρώτο εμβόλιο που αναφέρεται στην Ιστορία της Ιατρικής είναι το εμβόλιο εναντίον της Ευλογιάς. Το 1796 ο Βρετανός παθολόγος Edward Jenner παρατήρησε ότι οι γυναίκες που άρμεγαν τις αγελάδες παρουσίαζαν φυσαλίδες στα χέρια τους (cowpox) και δεν νοσούσαν από Ευλογιά. Ο Jenner το 1978 χρησιμοποίησε το πύον από τις φυσαλίδες αυτές και εμβολίασε ένα οκτάχρονο αγόρι τον James Philips. O James ακολούθως ήρθε σε επαφή με άτομα που έπασχαν από Ευλογιά αλλά δεν νόσησε. Το πρώτο εμβόλιο ήταν γεγονός. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η λέξη vaccine προέρχεται από την Λατινική λέξη vacca που σημαίνει αγελάδα. Αργότερα ο Pasteur χρησιμοποίησε την λέξη vaccine για όλα τα εμβόλια. Μόλις το 1956 άρχισε η χορήγηση του σε παγκόσμια βάση μετά από απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και είχε σκοπό τον περιορισμό και την εξαφάνιση της νόσου. Η ιστορία του εμβολίου αυτού τελειώνει το 1980 με τη πλήρη εξάλειψη της Ευλογιάς σε όλο το κόσμο. Ακολούθησαν 2 εμβόλια εναντίον της Λύσσας το 1885 και εναντίον της Πανώλους το Τα εμβόλια αυτά ουδέποτε χορηγήθηκαν συστηματικά αλλά μόνο σε ομάδες υψηλού κινδύνου. 1924 ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑ-DIPHTHERIA Το πρώτο όπλο εναντίον της Διφθερίτιδας ήταν μια ανατοξίνη που παρασκευάστηκε το Εξακολουθεί να χορηγείται μέχρι σήμερα (σαν DTP ή DTaP ) διότι σε αρκετές χώρες (κυρίως στις πρώην Ανατολικές χώρες και στη Νοτιοανατολική Ασία) εξακολουθούν να εμφανίζονται ακόμα κρούσματα Διφθερίτιδας.

29 1926 ΚΟΚΚΥΤΗΣ-PERTUSSIS (CHOOPING COUGH)
Το ολοκυτταρικό εμβόλιο εναντίον του Κοκκύτη εμφανίζεται το Πολύ αργότερα συνδυάζεται με τον Τέτανο και τη Διφθερίτιδα σαν DTP. Το 1998 παρασκευάστηκε το ακυτταρικό εμβόλιο του Κοκκύτη και χορηγείται πάντα σε συνδυασμό με τον Τέτανο και τη Διφθερίτιδα ΠΟΛΙΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑ-POLIOMYELITIS Το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο εναντίον της Πολιομυελίτιδας παρασκευάστηκε σε ενέσιμο μορφή από τον Jonas Salk το 1954 στα εργαστήρια Connaught στο Toronto χρησιμοποιώντας νεκρούς ιούς (IPV). Ακολούθως το 1962 ο Albert Sabin παρασκεύασε το από του στόματος χορηγούμενο εμβόλιο χρησιμοποιώντας ζωντανούς αλλά εξασθενημένους ιούς Η εισαγωγή του εμβολίου αυτού το 1962 συνέτεινε στη δραματική πτώση των περιπτώσεων Πολιομυελίτιδας. Το 1995, 140 χώρες έχουν κηρυχθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας σαν ελεύθερες από Πολιομυελίτιδα. Από τον Ιανουάριο η CDC εισηγείται τη χορήγηση του αδρανοποιημένου εμβολίου (ΙPV) το οποίο είναι ενέσιμο και συνδυασμένο με άλλα εμβόλια. (DtaP+IPV, DTaP+IPV+Hep B, DTaP+HIB+IPV+Hep B) 1963 ΙΛΑΡΑ-MEASLES Η παρασκευή και χρήση του εμβολίου εναντίον της Ιλαράς έγινε το Η σημασία του εμβολίου φαίνεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι στις ΗΠΑ το 1964 νόσησαν παιδιά ενώ το 1998 νόσησαν μόνον 89 παιδιά. Σήμερα εξακολουθεί να χορηγείται σε συνδυασμό με την Eρυθρά και Παρωτίτιδα (ΜΜR). 1981 ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β-HEPATITIS B Το πρώτο εμβόλιο εναντίον της Ηπατίτιδας παρασκευάστηκε το 1981 με αντιγόνα από πλάσμα φορέων Ηπατίτιδας. Θεωρείται το πρώτο αντικαρκινικό εμβόλιο. Είχε δύο μειονεκτήματα. Αμφισβητήθηκε η ασφάλεια του και ήταν πολύ ακριβό. Το 1986 αντικαταστήθηκε με το νέο εμβόλιο που παρασκευάστηκε από το αντιγόνο S του DNA. Το εμβόλιο αυτό είναι ασφαλές, φθηνό και χρησιμοποιείται είτε μόνο του είτε σε συνδυασμό με άλλα εμβόλια. 1983 ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΣ- PNEUMOVAX Το πρώτο εμβόλιο εναντίον του Πνευμονιοκόκκου (Pneumovax) έκανε την εμφάνιση του το Το 1983 παρασκευάστηκε το πολυδύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο 23 στελέχη (Pneumovax-23) και το 1998 το συνδεδεμένο με πρωτεΐνη εμβόλιο που περιέχει 7 στελέχη. (Pneumo-7)

30 1927 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ-TUBERCULOSIS (BCG)
1927 ΤΕΤΑΝΟΣ-TETANUS Το εμβόλιο αυτό παρασκευάστηκε το 1927 (Ανατοξίνη-Toxoid) και εξακολουθεί να χορηγείται μέχρι σήμερα σαν DTP ή DTaP διότι το κλωστηρίδιο του Τετάνου είναι πολύ ανθεκτικό και διατηρείται στη φύση. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 1989 απεφασίσθη από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας η χορήγηση του εμβολίου σε έγκυες γυναίκες σε αναπτυσσόμενες χώρες . Το 1994 υπελογίσθη ότι πάνω από νεογνά σώζονταν κάθε χρόνο, ενώ εξακολουθούν να πεθαίνουν και σήμερα περίπου νεογνά από τον νεογνικό Τέτανο στις χώρες αυτές. 1930 ΓΡΙΠΠΗ-INFLUENZA Η πιο σοβαρή επιδημία (Πανδημία) γρίπης συνέβη στην Ευρώπη το και σκότωσε 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Η δεύτερη μεγάλη επιδημία συνέβη το 1957. Ο ιός της γρίπης απομονώθηκε και καλλιεργήθηκε σε κρόκο αυγού το Ακολούθως ο ιός αδρανοποιήθηκε με φορμαλδεύδη και παρασκευάστηκε το εμβόλιο. Υπάρχουν 3 είδη ιού της γρίπης με πάρα πολλούς τύπους, γι' αυτό κάθε χρόνο είναι ανάγκη να παρασκευάζεται νέο εμβόλιο της γρίπης που να περιέχει διαφορετικούς τύπους ιών. 1935 ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ-YELLOW FEVER Παρ' όλη τη χρήση του εμβολίου από το 1935, υπάρχουν ακόμα χώρες στις οποίες ενδημεί ακόμα ο κίτρινος πυρετός. Χορηγείται κυρίως σε ταξιδιώτες που επισκέπτονται τις χώρες αυτές.

31

32 Ασθένειες και θεραπείες

33 Μαύρος Θάνατος (Black Death)
Οι Μογγολοι πολιορκούσαν τον οχυρωμένο γενοβέζικο εμπορικό σταθμό της Κάφα, που τώρα ονομάζεται Φεοντόσιγια, στην Κριμαία. Αποδεκατισμένοι από τη μυστηριώδη νόσο, οι Μογγόλοι ματαίωσαν την επίθεσή τους. Αλλά προτού υποχωρήσουν, έδωσαν ένα ύπουλο θανατηφόρο χτύπημα. Χρησιμοποιώντας γιγαντιαίους καταπέλτες, πέταξαν τα κορμιά των θυμάτων της πανώλης, που ήταν ακόμα ζεστά, πάνω από τα τείχη της πόλης. Όταν κάποιοι από τους Γενοβέζους υπερασπιστές επιβιβάστηκαν αργότερα στις γαλέρες τους για να ξεφύγουν από την πόλη που τώρα πια τη θέριζε η πανώλη, άρχισαν να μεταδίδουν τη νόσο σε κάθε λιμάνι όπου σταματούσαν.Μέσα σε μερικούς μήνες, ο θάνατος θέριζε ολόκληρη την Ευρώπη. Η αρρώστια εξαπλώθηκε γρήγορα στη Βόρεια Αφρική, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Αγγλία, στη Γαλλία, στην Αυστρία, στην Ουγγαρία, στην Ελβετία, στη Γερμανία, στη Σκανδιναβία και στις Βαλτικές χώρες. Σε λίγο περισσότερο από δύο χρόνια, πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Ευρώπης, περίπου 25 εκατομμύρια ψυχές, έπεσαν θύματα της αρρώστιας που χαρακτηρίστηκε ως «η πιο αμείλικτη δημογραφική καταστροφή που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα»—του Μαύρου Θανάτου.

34 Καθώς ο αριθμός των νεκρών αυξανόταν, μερικοί στράφηκαν στον Θεό για βοήθεια. Άντρες και γυναίκες έδωσαν όλα τους τα υπάρχοντα στην εκκλησία, ελπίζοντας ότι ο Θεός θα τους προστάτευε από την αρρώστια—ή τουλάχιστον θα τους αντάμειβε με ουράνια ζωή αν πέθαιναν. Έτσι η εκκλησία συγκέντρωσε στα χέρια της μεγάλο πλούτο. Φυλαχτά και εικόνες του Χριστού ήταν επίσης μερικά από τα συνηθισμένα αντίδοτα. Άλλοι στράφηκαν στη δεισιδαιμονία, στη μαγεία και στον κομπογιαννιτισμό για θεραπεία. Αρώματα, ξίδι και ειδικά σκευάσματα λεγόταν ότι μπορούσαν να αποτρέψουν την ασθένεια. Άλλη μια θεραπευτική αγωγή την οποία προτιμούσαν πολλοί ήταν η αφαίμαξη. Οι ευρυμαθείς γιατροί του Πανεπιστημίου του Παρισιού έφτασαν στο σημείο να αποδίδουν την ασθένεια στη θέση των πλανητών! Ωστόσο, οι αβάσιμες εξηγήσεις και «θεραπείες» δεν αναχαίτισαν ούτε στο ελάχιστο την εξάπλωση της θανατηφόρας επιδημίας. Εντούτοις, χρειάστηκε να φτάσει το 1894 για να απομονώσει ο Γάλλος βακτηριολόγος Αλεξάντρ Γερσίν το βάκιλο που ευθύνεται για το Μαύρο Θάνατο. Ονομάστηκε βάκιλος του Γερσίν (Yersinia pestis) από το επίθετο του βακτηριολόγου. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ένας άλλος Γάλλος, ο Πολ-Λουί Σιμόν, ανακάλυψε το ρόλο που παίζουν οι ψύλλοι (οι οποίοι μεταφέρονται από τα τρωκτικά) στη μετάδοση της νόσου. Σύντομα παρασκευάστηκε ένα εμβόλιο που είχε περιορισμένη επιτυχία.

35 αρρώστια του μέλλοντος».
Αποτελεί, άραγε, η πανώλη παρελθόν; Κάθε άλλο. Το χειμώνα του 1910, περίπου άνθρωποι πέθαναν από πανώλη στη Μαντζουρία. Επιπλέον, κάθε χρόνο η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας καταγράφει χιλιάδες νέα κρούσματα—και ο αριθμός εξακολουθεί να αυξάνεται. Έχουν επίσης ανακαλυφτεί νέες μορφές της νόσου—μορφές που είναι ανθεκτικές στη θεραπευτική αγωγή. Ναι, αν δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής, η πανώλη θα εξακολουθήσει να απειλεί την ανθρωπότητα. Έτσι, το βιβλίο Τα Αίτια της Πανώλης; Οι Αρουραίοι, οι Ψύλλοι και οι Βουβώνες, το οποίο επιμελήθηκαν οι Ζακλίν Μπροσολέ και Ανρί Μολαρέ, συμπεραίνει ότι «αντί να αποτελεί νόσο της παλιάς Ευρώπης του Μεσαίωνα, αλίμονο, η πανώλη ίσως αποτελεί αρρώστια του μέλλοντος».

36

37 Γιατροί της Πανούκλας

38 Η φιγούρα δεν ανήκει σε κάποιο βενετσιάνικο καρναβάλι ούτε χρησιμοποιούνταν για να τρομάζει μικρά παιδιά. Ήταν η στολή προστασίας των γιατρών που θεράπευαν την πανούκλα από τον 14ο μέχρι και τον 17ο αιώνα. Κάθε κομμάτι της στολής προστάτευε τον γιατρό από την ασθένεια που εξαφάνισε το 1/3 του πληθυσμού της ηπείρου, αν και αργότερα αποδείχτηκε ότι μάλλον αύξανε τις πιθανότητες επέκτασης της ασθένειας γιατί μολύνονταν τα υφάσματα. Η μάσκα, που αποτελούσε και το σήμα κατατεθέν των θεραπευτών της χολέρας, είχε τη μορφή πτηνού. Στο ράμφος της μάσκας τοποθετούσαν αρωματικά βότανα, όπως μέντα, γαρύφαλλο, μύρο, ροδοπέταλα και λάβδανο. Ο κόσμος τότε πίστευε ότι η ασθένεια μεταφερόταν με τον αέρα και η μάσκα χρησίμευε για την προστασία του γιατρού. Μία από τις θεωρίες των γιατρών ήταν ότι η ασθένεια προερχόταν από τα πουλιά και αν φορούσε τη μάσκα, η μόλυνση θα μεταφερόταν στα ρούχα και δεν θα άγγιζε τον ίδιο. Τα ρούχα ήταν δερμάτινα, επικαλυμμένα με κερί και δεν υπήρχε ούτε εκατοστό δέρματος ακάλυπτο και απροστάτευτο. Τα μάτια τους προστατεύονταν από γυαλιά με κόκκινους φακούς και στο κεφάλι, εκτός από την μάσκα, φορούσαν και το χαρακτηριστικό πλατύγυρο καπέλο, Ήταν το καπέλο που φορούσαν όλοι οι γιατροί της εποχής για να ξεχωρίζουν από τους απλούς πολίτες. Είχαν πάντα μαζί του ένα μπαστούνι, το οποίο χρησιμοποιούσαν για να εξετάζουν τους ασθενείς, χωρίς να τους ακουμπούν.

39 Μία απ’ τις χρήσεις του μπαστουνιού ήταν να ξυλοκοπήσουν τον ασθενή για τιμωρία, καθώς πίστευαν ότι πανούκλα τον προσέβαλε εξαιτίας των αμαρτιών του. Πολλοί από τους γιατρούς που θεράπευαν την πανούκλα ήταν στην πραγματικότητα κομπογιαννίτες, που παρίσταναν τους ειδικούς για να πάρουν την μεγάλη αμοιβή που τους επιφύλασσε το επικίνδυνο επάγγελμά τους. Τους προσλάμβανε ολόκληρη η πόλη κι όχι κάποιος ιδιώτης, έτσι οι γιατροί έπρεπε να ασχοληθούν και με τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, λειτουργώντας σαν ένα είδος κοινωνικής ασφάλισης του 14ου αιώνα. Βέβαια, πολλές φορές δεν προσέφεραν απολύτως τίποτα στον ασθενή, γιατί δεν είχαν τις απαραίτητες γνώσεις. Υπήρχε μία περίπτωση γιατρού ο οποίος λίγες ημέρες πριν να φορέσει την προστατευτική στολή δούλευε ως μπακάλης και δεν ήξερε καν γραφή και ανάγνωση....

40 Λοβοτομή Η λοβοτομή είναι μια χειρουργική διαδικασία που περιλαμβάνει αφαίρεση ή καταστροφή τμημάτων του μετωπιαίου φλοιού. Στο παρελθόν είχε χρησιμοποιηθεί για θεραπεία ασθενών με ψυχικές ασθένειες και διαταραχές συμπεριφοράς. Στη δεκαετία του 1950, άρχισε να καταργείται σταδιακά σε μεγάλο βαθμό και να αντικαθίσταται με φάρμακα, λογοθεραπεία και άλλες μορφές θεραπείας. Σε γενικές γραμμές δεν πραγματοποιούνται σήμερα εγχειρήσεις λοβοτομής, καθώς πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι μια εξαιρετικά βάρβαρη διαδικασία.Οταν εκτελείτο με επιτυχία, η λοβοτομή μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά του ασθενή. Για ψυχωτικούς ασθενείς η λοβοτομή ήταν μερικές φορές ευεργετική, καθώς ηρεμούσε τον ασθενή και μπορούσε στη συνέχεια να ζήσει μια σχετικά φυσιολογική ζωή. Η λοβοτομή ήταν, επίσης, γνωστή για την πρόκληση ήπιων επιδράσεων και γενικά μειωμένη απόκριση κι αυτό θεωρήθηκε ιστορικά ως όφελος από εκείνους που υποστήριζαν την διαδικασία. Ομως, το θέμα είναι πως η λοβοτομή μπορεί να πάει τελείως στραβά. Ο εγκέφαλος είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο και ιδιαίτερα πολύπλοκο όργανο και την εποχή που πραγματοποιούνταν οι λοβοτομές οι άνθρωποι, ακόμα και οι εξειδικευμένοι χειρουργοί δεν γνώριζαν πολλά πράγματα γι’ αυτόν. Δεδομένου ότι δεν είχαν στη διάθεσή τους το ευρύ φάσμα των επιστημονικών εργαλείων που υπάρχουν σήμερα, δεν μπορούσε να γίνει απεικονιστική εξέταση που να δείχνει πώς λειτουργεί και ποιες είναι οι δραστηριότητες του εγκεφάλου.Ετσι, δεν αποκλείονταν οι περιπτώσειςπου η λοβοτομή μπορούσε να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο στη χειρότερη περίπτωση ή προκαλούσε σοβαρές βλάβες στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα ουσιαστικά να επιβραδύνει την διανοητική κατάσταση του ασθενή. Επίσης, πολλοί ασθενείς έπεφταν σε κώμα και έμεναν «φυτά» μετά από τη λοβοτομή.

41

42

43 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Τα εργαλεία πρέπει να είναι όλα εύκολα στη χρήση τους και από την άποψη του βάρους και από την άποψη της λεπτής κατασκευής τους» Η αρχαία ελληνική Ιατρική διέθετε καλούς επιστήμονες, με άσκηση χειρουργικής, ακόμη και στην προομηρική εποχή με εξειδικευμένα χειρουργικά εργαλεία, που έφεραν στο φως οι ανασκαφές. Στη Μυκηναϊκή Περίοδο ανάγεται και η πρώτη γνωστή κρανιοανάτρηση στην Ευρώπη. Βρέθηκαν κεφαλοτρύπανα, μηνιγγοφύλακες, μητροσκόπια (κολποσκόπια λέγονται σήμερα), λαβίδες, καθετήρες και χιλιάδες άλλα, που διατήρησαν επί χρόνια όχι μόνο την μορφή τους αλλά και το ίδιο όνομα Τα αρχαία χειρουργικά εργαλεία δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τα σημερινά. Όπως και όλα τα αρχαία οικιακά εργαλεία, όταν λάβουν την πρακτική τελική τους μορφή, δεν χρειάζεται να αλλάξουν. Έτσι το νυστέρι έχει την ίδια μορφή. Τα πρώτα εργαλεία, που έχουμε βρει ήδη από το π.Χ., δηλαδή το κεφαλοτρύπανο του 2ου αιώνος π.Χ., που βρέθηκε στο Δίον, είναι πανομοιότυπο με το σημερινό, απλώς τότε ήταν χειροκίνητο, ενώ σήμερα είναι ηλεκτροκίνητο, αλλιώς το τρυπάνι είναι ακριβώς όμοιο, τα άγκιστρα είναι πανομοιότυπα, οι λαβίδες είναι όμοιες, οι ουροκαθετήρες απλώς άλλαξαν και έγιναν από πλαστικό, ενώ στην αρχαία εποχή έπαιρναν την μορφή της ουρήθρας και ήσαν από μολύβι η ορείχαλκο, μάλιστα όχι μόνον δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν, αλλά κληροδότησαν και μέχρι σήμερα τα αρχαία ονόματά τους. Ένα βλεφαροκάτοχο έχει το όνομά του από την Αρχαιότητα και παραμένει μέχρι σήμερα βρεφαροκάτοχο, η λαβίδα παραμένει και σήμερα λαβίδα, το νυστέρι το ίδιο, κρατούν τα ίδια ονόματα από τότε, όχι μόνον στην ελληνική γλώσσα αλλά και στην Γγλλική και στη γερμανική και την αγγλική, όπου μεταφράζονται από τα λατινικά. Tα αρχαιότερα χειρουργικά εργαλεία βρέθηκαν στην Ναυπλία της Αργολίδος, και μάλιστα σε έναν τάφο, που θα μπορούσε και θα θέλαμε πολύ να ήταν του Παλαμήδη, του ήρωα της Ιλιάδας. Πρόκειται για σπάνια ευρήματα και για τα πιο αντιπροσωπευτικά εργαλεία, που δείχνουν, ότι ήδη από τότε οι ιατροί έκαναν χειρουργικές επεμβάσεις και χρησιμοποιούσαν χειρουργικά εργαλεία, όπως και σήμερα. - Ένα εργαλείο, το οποίο είναι τελειοποιημένο ήδη στην Ομηρική εποχή, εξυπακούεται, ότι χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια, για να φτάσει σε αυτήν την τέλεια μορφή. Και βεβαίως πριν από τον σίδηρο χρησιμοποιούσαν τον οψιδιανό, αλλά και αυτός ήταν ένα τέλειο μαχαιρίδιο, το οποίο έκοβε πάρα-πάρα πολύ λεπτά. Οψιδιανοί, που βρέθηκαν στον Άγιο Κοσμά, στον Άλιμο, έδειξαν, ότι μπορούσε να ξυριστεί κάποιος με αυτά, χωρίς να κοπεί. Οι οψιδιανοί αυτοί είναι του 8000 π.Χ.. Όσον αφορά στον σίδηρο, για να μπορέσεις να τον χρησιμοποιήσεις σε ξίφη και ασπίδες, όπως εκείνες οι καταπληκτικές ασπίδες του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα, πρέπει να έχεις δουλέψει τον σίδηρο για εκατοντάδες χρόνια, ίσως και χίλια. Σίγουρα όλα αυτά πάνε πολύ πίσω στον χρόνο, αλλά επειδή ο σίδηρος σκούριαζε με την υγρασία, έχουν χαθεί τα περισσότερα. Ως εκ τούτου βρίσκουμε πολύ περισσότερα στην Αίγυπτο, από ό,τι βρίσκουμε στις ελληνικές ανασκαφές. Η Χειρουργική Ιατρική είναι παρηγορητική Ιατρική, και η πρώτη Ιατρική ξεκίνησε, όταν κάποιος μακρινός πρόγονος έσπασε το χέρι του η το πόδι του. Ακόμη και κάποια ζώα, όπως η μαϊμού, όταν σπάσει το χέρι της, παίρνει μερικά κλαδιά και μερικές ρίζες και το τυλίγει έτσι, που να παραμένει ακίνητο και να μην πονάει. Είναι μία τραυματολογία, η οποία βλέπουμε ότι πηγαίνει πάρα- πάρα πολλά χρόνια πίσω. Βλέπουμε, ότι η Ιατρική ξεκίνησε ενστικτωδώς, το άτομο δεν ανέχεται και δεν αντέχει να πονά. Το ίδιο γίνεται και με τα βότανα, με βάση τις πολύ- πολύ παλιές εμπειρίες μάθαμε, ότι κάποια χόρτα είναι δηλητηριώδη, και τα αποφεύγουμε, γιατί οι πρόγονοί μας είδαν τους δικούς τους να πεθαίνουν. Επίσης, όταν έχουμε ένα απόστημα, έναν απλό «καλόγηρο», τι κάνουμε; Τον ανοίγουμε και αμέσως νοιώθουμε καλύτερα. Ακόμη και αν νεκρωθεί ένα σκέλος, το απλούστερο είναι με μία γρήγορη επέμβαση να το αφαιρέσουμε.. Αυτά ήταν πράγματα, που γίνονταν στην Αρχαιότητα. Υπάρχουν και απεικονίσεις ατόμων, τα οποία έχουν τεχνητά μέλη. Στην αρχαιότητα υπήρχαν οδοντίατροι και ανεπτυγμένη Οδοντιατρική. Οι ίδιοι οι γιατροί την ασκούσαν, έχουν διασωθεί σιαγόνες, που είχαν σπάσει από τραύμα, και ο γιατρός η ο οδοντίατρος είχε κάνει οκτάρια γύρω από τα δόντια με σύρμα από χρυσό έτσι, ώστε να σταθεροποιηθεί το σπάσιμο. Επί πλέον έχουν βρεθεί και γέφυρες, έχουν βρεθεί διάφορες οδοντιατρικές κατασκευές, που δείχνουν, ότι η Οδοντιατρική στην Ελλάδα όπως και η Ιατρική ήταν πολύ εξελιγμένη. Ο Ασκληπιός ήλθε στον κόσμο με χειρουργική επέμβαση, την οποία σήμερα ονομάζουμε «Καισαρική Τομή». Γι’ αυτό δεν θα έπρεπε να ονομάζεται «Καισαρική» αλλά «Απολλώνεια Τομή», καθ’ ότι ήταν ο ίδιος ο Απόλλων που τον έσωσε. Βλέπουμε τον Φιλοκτήτη με αληθινό επίδεσμο στο πόδι, όπως και τον υιό του Ασκληπιού, τον Μαχάονα, να επιδένει το τραύμα του Μενέλαου. Όλα αυτά είναι χαραγμένα επάνω σε αμφορείς επάνω σε επιτύμβιες στήλες κ.λ.π., και δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Και δεν θα έπρεπε να αδικούμε τους ιατρούς, που διέσωσαν θαρραλέα την αρχαιοελληνική Ιατρική κατά τη βυζαντινή Εποχή, μοχθώντας σκληρά και αντιγράφοντας ακούραστα τα σπάνια ιατρικά συγγράμματα, υπηρετώντας το λειτούργημα του ιατρού και όχι το πολιτικό θεοκρατικό σύστημα, που έκαιγε στην πυρά ό,τι ερχόταν σε αντίθεση με τις δεισιδαιμονίες και το σκότος της ανατολίτικης πολιτικής του. Ήδη από την αρχαιότητα η Ιατρική είχε και τις δύο μορφές της, που τις βλέπουμε και σήμερα: Να είναι λειτούργημα η επάγγελμα; Χαρακτηριστικό είναι, ότι ο Δίας, έδιωξε τον Απόλλωνα από τον Όλυμπο και τον έστειλε στη Γη με τους θνητούς για έξι μήνες, επειδή χρηματίστηκε. Με τον ερχομό του Ιπποκράτη η Ιατρική γίνεται χωρίς αμφιβολία λειτούργημα, ταυτόχρονα ο Ιπποκράτης δεν απαγορεύει την αμοιβή, αλλά αντιθέτως επιθυμεί να πληρωθεί ο ιατρός για την εργασία του.

44 Tα αρχαιότερα χειρουργικά εργαλεία βρέθηκαν στην Ναυπλία της Αργολίδος, και μάλιστα σε έναν τάφο, που θα μπορούσε και θα θέλαμε πολύ να ήταν του Παλαμήδη, του ήρωα της Ιλιάδας. Πρόκειται για σπάνια ευρήματα και για τα πιο αντιπροσωπευτικά εργαλεία, που δείχνουν, ότι ήδη από τότε οι ιατροί έκαναν χειρουργικές επεμβάσεις και χρησιμοποιούσαν χειρουργικά εργαλεία, όπως και σήμερα. - Ένα εργαλείο, το οποίο είναι τελειοποιημένο ήδη στην Ομηρική εποχή, εξυπακούεται, ότι χρειάζεται εκατοντάδες χρόνια, για να φτάσει σε αυτήν την τέλεια μορφή. Και βεβαίως πριν από τον σίδηρο χρησιμοποιούσαν τον οψιδιανό, αλλά και αυτός ήταν ένα τέλειο μαχαιρίδιο, το οποίο έκοβε πάρα-πάρα πολύ λεπτά. Οψιδιανοί, που βρέθηκαν στον Άγιο Κοσμά, στον Άλιμο, έδειξαν, ότι μπορούσε να ξυριστεί κάποιος με αυτά, χωρίς να κοπεί. Οι οψιδιανοί αυτοί είναι του 8000 π.Χ.. Όσον αφορά στον σίδηρο, για να μπορέσεις να τον χρησιμοποιήσεις σε ξίφη και ασπίδες, όπως εκείνες οι καταπληκτικές ασπίδες του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα, πρέπει να έχεις δουλέψει τον σίδηρο για εκατοντάδες χρόνια, ίσως και χίλια. Σίγουρα όλα αυτά πάνε πολύ πίσω στον χρόνο, αλλά επειδή ο σίδηρος σκούριαζε με την υγρασία, έχουν χαθεί τα περισσότερα. Ως εκ τούτου βρίσκουμε πολύ περισσότερα στην Αίγυπτο, από ό,τι βρίσκουμε στις ελληνικές ανασκαφές.

45