Τα αντιπροσωπευτικά σώματα: Οι Βουλές

Παρουσίαση με θέμα: "Τα αντιπροσωπευτικά σώματα: Οι Βουλές"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τα αντιπροσωπευτικά σώματα: Οι Βουλές
*Οι Βουλές: α) παράγουν το νομοθετικό έργο (νομοθεσία), β) αντιπροσωπεύουν τους πολίτες *«Οι Βουλές νομοθετούν ενώ οι κυβερνήσεις κυβερνούν»: οι κυβερνήσεις όμως σήμερα νομοθετούν περισσότερο από τις Βουλές

2 Οι λειτουργίες των Βουλών
Ιστορικά οι Βουλές ήταν συμβουλευτικά όργανα (στον Μεσαίωνα οι Γενικές Συνελεύσεις των Τάξεων) Η νομοθετική λειτουργία δεν είναι ούτε η μοναδική ούτε πάντα η πιο σημαντική λειτουργία των Βουλών Η βασική λειτουργία τους σύμφωνα με τη θεωρία της διάκρισης των εξουσιών είναι ο έλεγχος της εκτελεστικής εξουσίας (η αποθάρρυνση της διαφθοράς και της κατάχρησης της εξουσίας: Montesquieu)

3 Άλλες λειτουργίες των Βουλών
Η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ κυβέρνησης και λαού (κυβερνώντων / κυβερνωμένων) Συμμετοχή στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, ακόμα και με χρήση του veto (αμερικανικό Κογκρέσο)

4 Σχέσεις Βουλής-Κυβέρνησης
Στα κοινοβουλευτικά συστήματα ο αρχηγός της κυβέρνησης (πρωθυπουργός) εκλέγεται από τη Βουλή (Ελλάδα). Στα προεδρικά συστήματα ο αρχηγός της κυβέρνησης (πρόεδρος) εκλέγεται απευθείας από τον λαό (ΗΠΑ). Στα ημιπροεδρικά συστήματα ο αρχηγός της κυβέρνησης (πρόεδρος) εκλέγεται απευθείας από τον λαό και διορίζει τον πρωθυπουργό, ο οποίος πρέπει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής (Γαλλία)

5 (Συνέχεια) Στα δικομματικά συστήματα ή στα συστήματα με κυρίαρχο κόμμα ο πρωθυπουργός είναι γνωστός αμέσως μετά τις εκλογές Στα πολυκομματικά συστήματα ο πρωθυπουργός γίνεται γνωστός μετά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των κομμάτων

6 Βουλή και κυβερνητική σταθερότητα
Σε ορισμένα πολιτικά συστήματα (Γαλλία, Ιταλία) η Βουλή αίρει συχνά την εμπιστοσύνη της στην κυβέρνηση Σε άλλα κομματικά συστήματα (Σουηδία) η εμπιστοσύνη της Βουλής στην κυβέρνηση δεν αίρεται ακόμα και στην περίπτωση που η τελευταία καταστεί μειοψηφική

7 Η επιρροή της Βουλής στις κυβερνητικές αποφάσεις
Το αμερικανικό Κογκρέσο επικυρώνει τους διορισμούς του Προέδρου Το αμερικανικό Κογκρέσο μπορεί να απαγγείλει κατηγορίες κατά του Προέδρου Ο Αμερικανός Πρόεδρος συμβουλεύεται το Κογκρέσο για τις επιλογές του Το ιταλικό κοινοβούλιο συχνά αίρει την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση για πολιτικούς λόγους

8 Ο έλεγχος της κυβέρνησης
Οι κοινοβουλευτικές Επιτροπές ελέγχουν την κυβέρνηση για διάφορα θέματα Οι επερωτήσεις Ο έλεγχος του προϋπολογισμού: όσο πιο ανεξάρτητο είναι ένα κοινοβούλιο τόσο μεγαλύτερα περιθώρια έχει να επηρεάσει την κυβερνητική πολιτική

9 Η νομοθετική λειτουργία
Τα σημαντικότερα νομοθετήματα προέρχονται από την κυβέρνηση (στις ΗΠΑ το 80%). Η Βουλή δεν μπορεί να αλλάξει το Σύνταγμα: απαιτείται ειδική διαδικασία που ορίζει τον τρόπο που μια Βουλή θα μετατραπεί σε Αναθεωρητική Βουλή. Το veto της κυβέρνησης (ΗΠΑ), η απειλή διάλυσης της Βουλής

10 Κοινοβούλιο και δημοκρατία
Νομιμοποίηση των κυβερνητικών αποφάσεων Έλεγχος της κυβέρνησης Έκφραση των συμφερόντων με διαφανή τρόπο Λογοδοσία στον λαό Οι Βουλές σε κρίση;

11 Η εκτελεστική εξουσία Κυβέρνηση και δημόσια διοίκηση
Δημόσιοι υπάλληλοι και πολιτικά κόμματα Ο επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας: α) στα φιλελεύθερα – δημοκρατικά καθεστώτα β) στα αυταρχικά καθεστώτα Οι αρμοδιότητες του επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας Οι επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας και η δύναμή τους να διορίζουν τα μέλη της κυβέρνησης και τους αξιωματούχους

12 Η κρατική γραφειοκρατία
Ορισμός: «μια ιεραρχημένη δομή αξιωμάτων που λειτουργούν με βάση τυπικούς- απρόσωπους (“ορθολογικούς” κατά Weber) κανόνες και καταμερισμό εργασίας και υπηρετούν τους σκοπούς του κράτους» Μονιμότητα, εξειδίκευση, esprit de corps, σχέση με τους εκλεγμένους πολιτικούς. Η συμβολή της γραφειοκρατίας α) στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη β) στη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος

13 Λόγοι ελέγχου της γραφειοκρατίας
1. για να εξασφαλιστεί η υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής 2. γιατί οδηγεί σε καλύτερο συντονισμό της γραφειοκρατίας 3. γιατί διασφαλίζονται τα δικαιώματα των πολιτών και μειώνεται η διαφθορά

14 Τα είδη ελέγχου της γραφειοκρατίας
1. εσωτερικοί έλεγχοι 2. πολιτικοί έλεγχοι (δημόσιοι λογαριασμοί, ανεξάρτητοι αξιωματούχοι υπό τον πρωθυπουργό) 3. Νομικός-δικαστικός έλεγχος (ποινικές διαδικασίες, διοικητικές διαδικασίες) – Ο συνήγορος του πολίτη 4. Το ζήτημα της διοικητικής μεταρρύθμισης

15 Η δικαστική εξουσία (λειτουργία)
Η δικαστική εξουσία και ο έλεγχος της νομιμότητας (η υπεροχή του συντάγματος) Η Ανεξαρτησία της δικαιοσύνης (η διασφάλιση των δικαιωμάτων των πολιτών βασικός σκοπός της φιλελεύθερης δημοκρατίας) Οι λειτουργίες της δικαιοσύνης: α) ο έλεγχος της νομιμότητας, β) η διαιτησία μεταξύ θεσμών, γ) η υποστήριξη του καθεστώτος, δ) η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων