ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΙΚΟ ΚΟΣΜΟ
Π.Γ.Ε.Σ.Σ. Β2 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ- ΙΛΙΑΔΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΑΡΝΑΡΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΚΟΛΟΒΟΥ ΕΥΑ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ανάμεσα στα πρώτα άγρια ζώα που εξημερώνει ο άνθρωπος είναι και το άλογο (ίππος). Ο Όμηρος, θέλοντας να εξάρει τις αρετές του αλόγου, αναφέρεται συχνά σ' αυτό. Η λέξη ίππος, σε όλες τις πτώσεις, μνημονεύεται 250 φορές. Με τον τρόπο αυτό ο ποιητής δείχνει όχι μόνο τη συμπάθειά του στα ωραία ζώα αλλά και το θαυμασμό του γι' αυτά. Αναφερόμενος στις κατηγορίες αλόγων που γνωρίζει, διακρίνει τα άλογα σε κοινά και σε αθάνατα. Κατά τον ποιητή, τα κοινά άλογα υπηρετούν τους θνητούς ανθρώπους, ενώ τα ξεχωριστά, τα αθάνατα τους θεούς και τους βασιλιάδες, όπως είναι τα άλογα του Αχιλλέα, δώρα του Ποσειδώνα στον Πηλέα, προικισμένα με ανθρώπινη λαλιά και συναισθήματα.

3 ΣΗΜΑΣΙΑ H σημασία του αλόγου ήταν τεράστια· χώρες και λαοί, πολλές φορές από τα άλογά τους χαρακτηρίζονται: «εύιππος γη» του Kροίσου η χώρα, «ευιπποτάτη η Mηδία», «ιππόδαμοι» οι Tρώες και «φίλιπποι», όπως και οι Θράκες, κ.ο.κ. Γενικά, τα άλογα χρησιμοποιούνται κυρίως: στους πολέμους στους νεκρικούς αγώνες στις αρματοδρομίες σε περιπτώσεις θρησκευτικών εορτών ή προς τιμήν κάποιου στις αρματοδρομίες που διοργανώνονται για την επιλογή γαμπρού ή τη δοκιμασία κάποιου ήρωα

4 ΣΗΜΑΣΙΑ Πιο συγκεκριμένα στα αθάνατα άλογα προσδίδονται κάποιες ιδιότητες. Zώο ηλιακό, συνδέεται με τα ηλιοστάσια. Το άρμα του Ηλίου το σέρνουν άλογα φτερωτά, άλογα θυσιάζουν προς τιμήν του. Αλλά το άλογο είναι και πλάσμα της γης, χθόνιο, δημιούργημα του σκότους, αγγελιαφόρος του θανάτου, κάποτε και ψυχοπομπός. Το άλογο όμως έχει και δύο ιδιότητες που σπανιότατα έχουν άλλα ζώα. Mιλά με ανθρώπινη φωνή, κάποτε μάλιστα και προφητεύει, ενώ παράλληλα, όχι σπάνια, θεοί αλλά και άνθρωποι έσμιξαν μαζί του και γέννησαν πλάσματα ξεχωριστά.

5 ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ Στο έπος της Ιλιάδας αναφέρονται σε πολλά χωρία διαφόρων ραψωδιών, τα άλογα καθώς και η ανάλογη σημασία τους. Παρακάτω ακολουθούν τέτοιου είδους χωρία.

6 ΡΑΨΩΔΙΑ Ε, ΣΤΙΧΟΙ Η συνομιλία Λυκάονα και Αινεία, όταν ο δεύτερος ζητά από το Λυκάονα ή να οδηγήσει αυτός ως ηνίοχος το άρμα του εναντίον του Διομήδη ή να τον πολεμήσει ως πολεμιστής, ενώ το άρμα θα το διευθύνει ο ίδιος ο Αινείας. Τότε ο Λυκάων του λέει: "Αινεία, εσύ ο ίδιος κράτα τα χαλινάρια των αλόγων σου, με το γνωστό αμαξηλάτη τους καλύτερα θα σύρουν το καμπύλο αμάξι, αν του Τυδέα ο γιος μας κυνηγήσει πάλι, μήπως τρομάξουν κι απ' το φόβο τους δε θέλουν να μας βγάλουν έξω απ' τη μάχη, ποθώντας τη φωνή σου"

7 ΡΑΨΩΔΙΑ Θ, ΣΤΙΧΟΙ Τα άλογα του Διομήδη είναι γρήγορα και γνωρίζουν να κυνηγούν μα και να φεύγουν πίσω. "Γέροντα, αλήθεια, πολύ σε βασανίζουν οι νέοι μαχητές, τώρα που δύναμή σου χάθηκε και σ' έχουν βρει τα μαύρα γηρατειά, κι ο ηνίοχος σου είναι αδύναμος, αργά τα άλογά σου. Εμπρός, ανέβα στο αμάξι μου, να δεις τι αξίζουν του Τρώα τ' άλογα, που μες στον κάμπο ξέρουν μια εδώ, μια εκεί να κυνηγούνε γρήγορα ή να γυρίζουν πίσω. Τα πήρα απ' τον Αινεία...."

8 ΡΑΨΩΔΙΑ Ι, ΣΤΙΧΟΙ Η υπόσχεση του Αγαμέμνονα στον Αχιλλέα, στον οποίο προσφέρει, εκτός των άλλων πλούσιων δώρων, και δώδεκα άλογα στεφανηφόρα που νίκησαν σε αγώνες, για να σταματήσει την οργή του και να κατεβεί στον πόλεμο. " Θα του δώσω.... και δώδεκα άλογα γερά, αθλοφόρα, που έχουν κερδίσει στο τρέξιμο βραβεία".

9 ΡΑΨΩΔΙΑ Μ, ΣΤΙΧΟΙ 49-52 Ο γενναίος Έκτορας, χωρίς να λάβει υπόψη τη φύση του εδάφους, εκδηλώνει επίθεση με τα άρματά του στο καστροτείχι των Αχαιών και φυσικά γνωρίζει παταγώδη αποτυχία. Περιφρονεί τη βαθιά τάφρο, κάτι που υπολογίζουν σοβαρά τα άλογα τα ζεμένα στο άρμα. "΄Ετσι ο Έκτορας ορμώντας μες στο πλήθος παρακινούσε τους συντρόφους του την τάφρο να διαβούνε, μα δεν τολμούσαν τα γοργόποδα άλογα, μόνο στο χείλος άκρη στέκονταν και δυνατά χλιμίντριζαν, γιατί τα τρόμαξε η τάφρος με το πλάτος της..."

10 ΡΑΨΩΔΙΑ Ρ, ΣΤΙΧΟΙ Τα άλογα π.χ. του Αιακίδη νιώθουν βαθιά θλίψη και θρηνούν, όπως οι άνθρωποι, όταν ένιωσαν πως ο αγαπημένος τους αμαξηλάτης, Πάτροκλος, έπεσε νεκρός από το κοντάρι του Έκτορα. "Στο μεταξύ του Αιακίδη (Αχιλλέα) τ' άλογα μακριά από τη μάχη θρηνούσαν, απ' τη στιγμή που ένιωσαν πως ο αμαξηλάτης τους έπεσε μες στη σκόνη απ' τον ανθρωποκτόνο Έκτορα.[…]Με τα κεφάλια τους κάτω στη γη σκυμμένα, ζεστά τρέχαν τα δάκρυα απ' τα βλέφαρα στο χώμα, καθώς θρηνούσαν αποζητώντας τον ηνίοχο..."

11 ΡΑΨΩΔΙΑ Τ, ΣΤΙΧΟΙ Η Ήρα δίνει λαλιά στον Ξάνθο κι εκείνος απαντά στο παράπονο του Αχιλλέα. "Σίγουρα θα σε σώσουμε και τούτη τη φορά, κραταιέ Αχιλλέα, […] Δεν ήταν από βραδύτητα ή τεμπελιά δική μας που οι Τρώες πήρανε τα όπλα σου απ' τους ώμους του Πάτροκλου, απ' τους θεούς ο άριστος, που γέννησε η καλλίκομη Λητώ, τον σκότωσε μες στους προμάχους κι έδωσε στον Έκτορα τη νίκη"

12 ΡΑΨΩΔΙΑ Ψ, ΣΤΙΧΟΙ Αθάνατα άλογα διαθέτει ο Αχιλλέας. Τα δικά του άλογα πετούν σαν πουλιά και ξεπερνούν κάθε εμπόδιο και κάθε κίνδυνο. Είναι άλογα που χάρισε, ως γαμήλιο δώρο, ο Ποσειδώνας στον Πηλέα, τον πατέρα του Αχιλλέα. "Πόσο γρήγορα είναι τα δικά μου άλογα, το ξέρετε, γιατί είναι αθάνατα, δώρο του Ποσειδώνα στον Πηλέα, τον πατέρα μου, κι εκείνος πάλι τα χάρισε σε μένα. Στέκουν τώρα και κλαιν τον Πάτροκλο, οι χαίτες τους ακουμπούν στη γη, και μένουνε ασάλευτα με την καρδιά θλιμμένη"

13 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Ο δούρειος ίππος (δούρειος=ξύλινος) στην ελληνική μυθολογία είναι κατασκευή εμπνευσμένη από τον Οδυσσέα, ένα ξύλινο άλογο-κρύπτη. Σκοπός του Οδυσσέα ήταν να παραπλανηθούν οι Τρώες και να το εκλάβουν ως δώρο και ως δείγμα καλής θελήσεως και ειρήνης από τους Αχαιούς. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια κατασκευή που έκρυβε εντός της τους σημαντικότερους αρχαίους Έλληνες ήρωες.

14 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Εκείνοι, μετά την είσοδο του ίππου στην Τροία, βγήκαν από αυτόν και άνοιξαν τις πύλες στους υπόλοιπους, προκειμένου να ξεκινήσει η λεηλασία της πόλης. Στις πρώιμες αναπαραστάσεις του 8ου  και 7ου π.Χ. αιώνα παρουσιάζεται ως πελώρια κατασκευή με σειρά ανοιγμάτων, ενώ ο αριθμός των πολεμιστών που περιελάμβανε ποικίλλει, ανάλογα με την αφήγηση και τον ποιητή. Η έκφραση Δούρειος Ίππος σήμερα υποδηλώνει είσοδο με τέχνασμα, δόλο και πονηρία.

15 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΣΤΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ
Ο Δούρειος ίππος ως συμβάν ανήκει στον Τρωικό πόλεμο, όπως τον αφηγείται ο Βιργίλιος στο έπος της Αινειάδας. Τα γεγονότα που αφηγείται στην προκειμένη περίπτωση λαμβάνουν χώρα μετά την Ιλιάδα του Ομήρου και πριν την Οδύσσεια και την κύρια αφήγηση της Αινειάδας. Στα έπη Ιλιάς Μικρά και Ιλίου Πέρσις προβάλλεται ως κατασκευαστής του αλόγου ο Επειός, ο γιος του Πανοπέα από τη Φωκίδα, κατόπιν συμβουλής της ίδιας της Αθηνάς. Ο Επειός ασήμαντη πολεμικά προσωπικότητα, δεν αναφέρεται στις μάχες της Ιλιάδας, καθώς κατ' ομολογία του ίδιου δεν είναι ιδιαίτερα ικανός με το αντικείμενο του πολέμου.

16 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΣΤΟΝ ΜΥΘΟ
Οι Αχαιοί προετοιμαζόμενοι για την άλωση της Τροίας ετοιμάζουν το ξύλινο άλογο και χαράζουν επάνω του την επιγραφή Έλληνες, Αθηνά χαριστήριον. Με τον Οδυσσέα επικεφαλής κρύβονται οι γενναιότεροι των Αχαιών και μαζί τους ο κατασκευαστής του αλόγου Επειός. Ο υπόλοιπος στρατός, προκειμένου να πείσει τους Τρώες για την αναχώρησή του βάζει φωτιά στο στρατόπεδο και τις εγκαταστάσεις του, επιβιβάζεται στα πλοία και κρύβεται στην Τένεδο για να μην είναι ορατός από την Τροία.

17 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΣΤΟΝ ΜΥΘΟ
 Οι Τρώες πεπεισμένοι από τον κατάσκοπο των Αχαιών Σίνωνα και βλέποντας την επιγραφή, θέλουν να φέρουν το ξόανο εντός των τειχών της πόλης, προκειμένου να αντικαταστήσουν το κλεμμένο από τον Οδυσσέα Παλλάδιο. Στην απόφαση αντιστέκεται ο Λαοκόων, που γνωρίζει ως μάντης ότι ο ίππος είναι τέχνασμα των Αχαιών και προοιωνίζει τον χαμό της Τροίας. Τον Λαοκόοντα και έναν από τους γιους του καταβροχθίζουν δύο φίδια σταλμένα από τον Απόλλωνα που έρχονται από τη θάλασσα. Κατά άλλη εκδοχή, τα φίδια έστειλε ο θεός Ποσειδώνας.

18 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΣΤΟΝ ΜΥΘΟ
Οι Τρώες διασκεδάζουν, θεωρώντας ότι η πολύχρονη δοκιμασία τελείωσε και πέφτουν σε ύπνο βαθύ. Η μόνη που αντιλαμβάνεται την αλήθεια είναι η Ελένη, η οποία προσπαθεί μάταια να εξαναγκάσει με τρόπο μαγικό τους Αχαιούς να μιλήσουν και να αποκαλυφθούν, μιμούμενη τις φωνές των γυναικών τους. Οι κρυμμένοι Αχαιοί την ώρα που ανέτειλε η Σελήνη βγαίνουν από το άλογο, ανοίγουν τις πύλες για τα στρατεύματα που είχαν κρυφτεί στην Τένεδο και επιδίδονται σε γενοκτονία!

19 Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
Χειρόγραφη μινιατούρα του δούρειου ίππου στο χειρόγραφο Vergilius Romanus στην Αινειάδα του Βιργίλιου. Αρχές του 5ου αιώνα. Αναπαράσταση του Δούρειου Ίππου

20 ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ Η ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ Ο ΕΠΕΙΟΣ, ΠΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΕΙ ΤΟΝ ΔΟΥΡΕΙΟ ΙΠΠΟ Τα θεϊκά άλογα του Αχιλλέα στην όχθη του Αιγαίου πελάγους,  Giorgio de Chirico 1963

21 ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ

22 ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ Η ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΔΑΡΟΥ ΚΑΙ Η ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΟΝ ΔΙΟΜΗΔΗ Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ

23 ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

24

25 ΠΗΓΕΣ http://blogdhm.blogspot.gr/2009/10/blog-post.html

26 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!!
ΤΕΛΟΣ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!!