Υποχρεωτική ασφάλιση κατά το ελληνικό δίκαιο

Παρουσίαση με θέμα: "Υποχρεωτική ασφάλιση κατά το ελληνικό δίκαιο"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Υποχρεωτική ασφάλιση κατά το ελληνικό δίκαιο
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστημιο Αθηνών Νομική Σχολή ΜΠΣ Ναυτικού Δικαίου Μάθημα: Δίκαιο της Θαλάσσιας Ασφάλισης 29/05/2017 ΛΑΖΑΡΟΣ Σ. ΜΟΥΡΑΤΗΣ, ΝΟΜ.ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ HAF/SC ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ: ΔΗΜ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Ε. ΚΙΝΙΝΗ

2 Ratio, Χαρακτηριστικά Συνήθως επαγγελματική αστική ευθύνη + ειδικές περιπτώσεις αστικής ευθύνης που ρυθμίζονται από το νομοθέτη Ratio : Κυρίως ή αποκλειστικά η προστασία τρίτων που ζημιώνονται από πρόσωπα που χειρίζονται ζημιογόνα ή επικίνδυνα μηχανήματα/πράγματα ή ασκούν δραστηριότητες, από την επικινδυνότητα των οποίων θίγονται τα δικαιώματα αυτών (των τρίτων). Ευθύνη αντικειμενική Ο τρίτος-ζημιωθείς στρέφεται ευθέως κατά του ασφαλιστή αστικής ευθύνης του ζημιώσαντα για να τον αποζημιώσει. Ως προς αυτό το σημείο διαφέρει η υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης από την κοινωνική ασφάλιση, όπου η υποχρεωτικότητα αποβλέπει στον ασφαλισμένο.

3 Ρυθμίσεις ΑσφΝ (α.26) 1. Ευθεία Αξίωση και πέρα από το Ασφαλιστικό Ποσό
«Όταν η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι κατά νόμο υποχρεωτική, ο τρίτος έχει ευθεία αξίωση και πέρα από το ασφαλιστικό ποσό, μέχρι το όριο για το οποίο η ασφάλιση είναι υποχρεωτική» (παρ.1) ΕφΘεσ 1093/2013 (ΕΕΔ 2013/674, ΤΝΠ Νομοτέλεια): Περιοριστικά μόνο στις περιπτώσεις της υποχρεωτικής εκ του νόμου ασφάλισης. Αντίθετα, δεν έχει εφαρμογή στην γενική αστική ευθύνη (α.25), η οποία είναι προαιρετική. Στην περίπτωση αυτή ο ζημιωθείς ευθέως μπορεί να στραφεί μόνο κατά του λήπτη της ασφάλισης, από τις υπαίτιες πράξεις ή παραλείψεις του οποίου γεννήθηκαν οι αξιώσεις του, ενώ μπορεί να στραφεί κατά του ασφαλιστή μόνο πλαγιαστικώς κατά το 72 ΚΠολΔ. Το α.26 παρ.1 εφαρμόζεται ακόμα και στην περίπτωση που το νομοθέτημα που εισάγει την υποχρέωση ασφάλισης της συγκεκριμένης αστικής ευθύνης δεν προβλέπει ευθεία αγωγή. Σκοπός : να μην χάνεται/περιορίζεται το δικαιώμα αποζημίωσης του τρίτου για λόγους που οφείλονται στον ασφαλισμένο (π.χ παραβίαση συμβατικών όρων που μπορούν να του στερούν ή περιορίζουν την κάλυψη).

4 2. Ενστάσεις, Λήξη-άρση ασφαλιστικής κάλυψης, Ζημία Περισσότερων
«Ο ασφαλιστής δεν μπορεί να αντιτάξει κατά του τρίτου ζημιωθέντος ενστάσεις που απορρέουν από την ασφαλιστική σύμβαση, εκτός αν ο ζημιωθείς είναι ο λήπτης της ασφάλισης ή άλλο πρόσωπο η αστική ευθύνη του οποίου καλύπτεται και, εφόσον υπήρχε συνοίκηση, σύζυγος και συγγενής ως και το δεύτερο βαθμό, έστω και από αγχιστεία είτε του λήπτη της ασφάλισης είτε του ασφαλισμένου. Ο ασφαλιστής που κατέβαλε στον τρίτο χωρίς να είναι υποχρεωμένος κατά τα ανωτέρω έναντι του λήπτη της ασφάλισης υποκαθίσταται στην απαίτηση του τρίτου κατά του ασφαλισμένου, μέχρι το ποσό που κατέβαλε. Η παραγραφή δεν συμπληρώνεται πριν την παρακολούθηση έξι (6) μηνών από την υποκατάσταση.» (α.26 παρ.2) Η παρ.2 εφαρμόζεται ακόμα και στην περίπτωση που το νομοθέτημα που εισάγει την υποχρέωση ασφάλισης της συγκεκριμένης αστικής ευθύνης δεν προβλέπει σχετικά. «Γεγονός που οδηγεί στην άρση ή τη λήξη της ασφαλιστικής σχέσης, δεν αντιτάσσεται κατά του τρίτου ζημιωθέντα παρά μόνο μετά πάροδο ενός (1)μηνός από τότε που ο ασφαλιστής το κοινοποιήσει στην υπηρεσία ή στο νομικό πρόσωπο που έχει ορισθεί για το σκοπό αυτόν (με την ΥΑ της παρ.5). Στις περιπτώσεις αυτές ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται, στο μέτρο που ο τρίτος είναι σε θέση να αποζημιωθεί, από έναν άλλον ασφαλιστή ζημιών ή από φορέα κοινωνικής ασφάλισης.» (α.26 παρ.3) «Περισσότεροι τρίτοι που ζημιώθηκαν συντρέχουν μέχρι το ασφαλιστικό ποσό κατά το λόγο των απαιτήσεων τους. Αν ο ασφαλιστής κατέβαλε σε έναν από τους τρίτους ποσό μεγαλύτερο από την αναλογία του, απαλλάσσεται έναντι των λοιπών για τις πέραν του ασφαλιστικού ποσού απαιτήσεις, εκτός αν κατέβαλε γνωρίζοντας την ύπαρξη τους. Αυτοί όμως έχουν έναντι του τρίτου που ικανοποιήθηκε αξίωση για την απόδοση του ποσού που έλαβε πέρα από την αναλογία του.» (α.26 παρ.4)

5 3. Αναστολή Ισχύος του α.26 ΑσφΝ
«Με ΚΥΑ, μπορούν να καθορίζονται οι υπηρεσίες ή τα νομικά πρόσωπα που θα δέχονται τις κοινοποιήσεις των ασφαλιστών , η διαδικασία ελέγχου τήρησης της υποχρεωτικής ασφάλισης, καθως και οι αναγκαίες λεπτομέρειες λειτουργίας υποχρεωτικών ασφαλίσεων αστικής ευθύνης. Οι διατάξεις αυτού του άρθρου δεν εφαρμόζονται αν δεν έχει προσδιορισθεί η υπηρεσία ή το νομικό πρόσωπο.» (α.26 παρ.5) ΑΠ 1502/2008 (ΕΕΔ 2009/77, ΤΝΠ Νομοτέλεια): «Κοινή υπουργική απόφαση που να προσδιορίζει την εν λόγω υπηρεσία ή το νομικό πρόσωπο δεν έχει ακόμη εκδοθεί και, επομένως, οι ως άνω διατάξεις που προβλέπουν ευθεία αξίωση του τρίτου σε περιπτώσεις υποχρεωτικής ασφαλίσεως αστικής ευθύνης δεν εφαρμόζονται.» Αναιρεί την απόφαση 845/2006 ΕφΠειρ (Ναυτ) για παραβίαση ουσιαστικού δικαίου διάταξης. Βλ. όμως Γνωμοδότηση Δημητρίου Φ. Χριστοδούλου, δημοσιευμένη στο ΔΕΕ 2015, 689: «Υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης - Γιατί η αναστολή της εφαρμογής των αποτελεσμάτων του άρθρου 26 Ν 2496/1997 πρέπει να θεωρείται λήξασα.»

6 Οι Υποχρεωτικές Θαλάσσιες Ασφαλίσεις
Υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης του πλοιοκτήτη από ρύπανση της θάλασσας με υδρογονάνθρακες από tankers (CLC 1969, άρθρo VII παρ.1 και 8, ν.314/76) Υποχρέωση πλοιοκτήτη tanker που μεταφέρει χύδην πετρέλαιο άνω των τόνων να διατηρεί ασφάλιση ή άλλη χρηματική εγγύηση Ο ζημιωθείς έχει ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή ή του χορηγήσαντα άλλη χρηματική εγγύηση Η αστική ευθύνη καλύπτει απαιτήσεις για απώλειες ή ζημίες εκτός του πλοίου, αν αυτές συνίστανται σε μόλυνση από διαρροή/διαφυγή πετρελαίου, από το δεξαμενόπλοιο στη θάλασσα + δαπάνες των εύλογων μέτρων αποκατάστασης του περιβάλλοντος που πράγματι αναλήφθηκαν ή πρόκειται να αναληφθούν. Εκδίδεται βεβαίωση ασφάλισης από την αρμόδια αρχή του συμβαλλόμενου στην CLC κράτους. 2. Υποχρεωτική ασφάλιση πλοιοκτήτη για ζημίες/κόστος εξαιτίας απομάκρυνσης ναυαγίων (ν.2881/01) Έναντι της αρμόδιας Αρχής ή Οργανισμού

7 3. Ασφάλιση αστικής ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις (ν.2932/01)
 Υποχρέωση ασφάλισης της αστικής ευθύνης πλοιοκτητών πλοίων δρομολογημένων στις θαλάσσιες ενδομεταφορές και ολικής χωρητικότητας μικρότερης των 300 κόρων για πάσης φύσεως ναυτικές απαιτήσεις. 4. Ασφάλιση αστικής ευθύνης για πλοία ΟΧ ίσης ή μεγαλύτερης των 300 κόρων (ΠΔ 6/12, άρθρο 2 παρ.1) Πλοία, είτε με ελληνική είτε με ξένη σημαία, όταν εισέρχονται σε ελληνικό λιμάνι ή δραστηριοποιούνται στα ελληνικά χωρικά ύδατα Από 31/12/11, οι πλοιοκτήτες υποχρεούνται να διαθέτουν ασφάλιση σε ισχύ που να καλύπτει τις ναυτικές απαιτήσεις που υπόκεινται στον περιορισμό της LLMC 1976 [πιστοποιητικό ασφάλισης επί του πλοίου. Αν όχι, τότε α) πλοία με ελληνική σημαία  απαγόρευση απόπλου και β) πλοία με ξένη σημαία διαταγή απομάκρυνσής τους (exclusion order)] Εξαιρούνται τα πολεμικά και υπό κρατική εκμετάλλευση πλοία (άρθρο 2 παρ.2)

8 5. Ασφάλιση αστικής ευθύνης για την ρύπανση της θάλασσας από πετρέλαιο κίνησης πλοίων (Bunker Oil Convention, ν.3393/05)  Ο κύριος πλοίου νηολογημένου σε Κράτος-μέλος ολικής χωρητικότητας άνω των κόρων, υποχρεούται να διατηρεί ασφάλιση ή άλλη χρηματική ασφάλεια για ζημίες από ρύπανση. Η ασφάλιση αποδεικνύεται από σχετικό πιστοποιητικό, χωρίς το οποίο απαγορεύεται ο κατάπλους-απόπλους από/σε λιμάνια Κρατών-μελών Ο ζημιωθείς έχει ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή ή του χορηγήσαντα άλλη χρηματική ασφάλεια (άρθρο 7 παρ.10). 6. Υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης για σωματικές και υλικές ζημιές επιβατών [Καν (ΕΚ) 329/09] Καθιστά ενωσιακό δίκαιο τη ΔΣ Αθηνών 1974 για τη θαλάσσια μεταφορά επιβατών και των αποσκευών τους. Σε οποιαδήποτε διεθνή μεταφορά που πραγματοποιείται με πλοία που έχουν άδεια να μεταφέρουν περισσότερους από 12 επιβάτες, οι μεταφορείς πρέπει να διαθέτουν ασφάλιση αστικής ευθύνης ή άλλη χρηματική ασφάλεια για ατυχήματα που : i) προκαλούν θανάτωση ή σωματική βλάβη επιβατών με όριο τουλάχιστον ΕΤΔ ανά επιβάτη ii) προκαλούν απώλεια ή ζημιά αποσκευών καμπίνας ανά επιβάτη με όριο ΕΤΔ iii) προκαλούν απώλεια ή ζημιά ανά μεταφερόμενο όχημα συμπεριλαμβανομένων και των αποσκευών εντός αυτού με όριο ΕΤΔ

9 Ευχαριστώ για την προσοχή σας