Το καρπούζι, η Διδακτική και ο τέντζερε Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

Παρουσίαση με θέμα: "Το καρπούζι, η Διδακτική και ο τέντζερε Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Το καρπούζι, η Διδακτική και ο τέντζερε Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας
" Φυσικής Απάνθισμα ". Μια καινούρια ανάγνωση

2

3 Τυπώνεται «τότε» στη Βιέννη.
Είναι ήδη 217 ετών και το χειρόγραφο σώζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη. Το Φυσικής Απάνθισμα του « Θετταλού » έχει τη δική του ιστορία. Τυπώνεται «τότε» στη Βιέννη.

4 Σχολείο των ντελικάτων εραστών-
Και τυπώνεται νόμιμα όπως και το Σχολείο των ντελικάτων εραστών- δεδομένου ότι επτά χρόνια νωρίτερα ο Αψβούργος Ιωσήφ Β´ είχε επιτρέψει να τυπώνονται βιβλία στα ελληνικά

5 και η Βιέννη την εποχή εκείνη είχε γίνει κέντρο της ελληνικής αναγέννησης.

6 Το Griechen Beisel η ταβέρνα των Ελλήνων στην οποία υπάρχει και η υπογραφή του Ρήγα

7 ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν είναι στη Βιέννη μαθητής του Χάιντν.
Το « τότε» είναι 1790 και τέσσερεις 20χρονοι νεαροί που θα έγραφαν ιστορία κυκλοφορούν στην Ευρώπη. ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν είναι στη Βιέννη μαθητής του Χάιντν. ο Χέγκελ σπουδάζει φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο στο Τύμπιγκεν. ο Ναπολέων βρίσκεται εκείνη την εποχή στην Κορσική αφού έχει σπουδάσει στην École Militaire στο Παρίσι. ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης είναι κλέφτης στην Πελοπόννησο

8 έτος 1790 Είναι η χρονιά που Die Zauberflöte του Μότσαρτ
στη Βιέννη θα ανέβει Die Zauberflöte του Μότσαρτ αλλά και η αφετηρία του κινήματος των ρομαντικών. Λίγα χρόνια πριν έχει εκδοθεί ο Βέρθερος του Γκαίτε

9 το Kritik der Reiner Vernunft
στο Καινιξμπεργκ, ο Καντ έχει ήδη δημοσιεύσει το Kritik der Reiner Vernunft ενώ στη Γαλλία έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους η Εγκυκλοπαίδεια με τα λήμματα η Χημεία του Lavoisier -"Traite Elementaire de Chemie" - και η Διακήρυξη το Declaration des droites de l’ Homme

10

11 Και όλα αυτά ο συγγραφέας του «Φυσικής Απάνθισμα»
τα αντιλαμβάνεται διότι ξέρει και γερμανικά και γαλλικά. Εξάλλου στο εξώφυλλο του νεογέννητου πονήματος διαβάζει κανείς ότι το Απάνθισμα είναι

12 Και το βιβλίο αρχίζει με
Σεργιάνι στο σεληνόφως ο μαθητής και ο δάσκαλος

13

14 Αυθέντη μου (με είπεν ο μαθητής μου , όταν εσεργιανίζαμε τη νύχτα εις την λάμψιν του φεγγαριού και εθεωρούσαμε την πανσέληνον) φαίνεται πως να είναι μεγαλοπρεπές πράγμα και η πανσέληνος πιστεύω πως το λιγότερο πρέπει να είναι ίσια με ένα ταλέρι μεγάλη. Ναι παιδί μου, του αποκρίθηκα, πλην το φεγγάρι δεν είναι μεγάλο μόνον ίσια με ένα ταλέρι αλλά πολλά μεγαλύτερον, τόσο οπού εσύ δεν ημπορείς να καταλάβεις την ποσότητα του μεγέθους του όταν ήθελα σε την ειπή Λοιπόν το φεγγάρι είναι τόσον μεγάλο αφ’ ου εγώ το βλέπω ίδια με ένα ταλέρι ; με ξαναείπε Ναι ( αποκρίθηκα ) αυτό οπού σε φαίνεται μόνον ίδια με ένα ταλέρι, είναι σώμα του οποίου ο γύρος έχει κοντά εβδομήντα χιλιάδες μίλια γερμανικά

15 μέσα από τις ερωτήσεις του μαθητή :
διδάσκει μέσα από τις ερωτήσεις του μαθητή : Αυθέντη μου είπεν ο νέος, εχθές είχα εις το μάθημά μου « Ελαττούται δεξιώς, αύξει δε λαιώς η Σελήνη ». Ποίον άραγε να είναι το νόημα του στίχου; Το νόημά του, παιδί μου, είναι, όταν κοιτάζεις προς την Σελήνη, και βλέπεις πως τα κέρατά της είναι προς το δεξιόν χέρι σου, τότε είναι εις την λίγωσίν της,

16 όταν δε προς το αριστερόν σου,
τότε αυξάνει το φως της.

17 το ένστικτο του δάσκαλου λειτουργεί σε σωστή κατεύθυνση
Από τις πρώτες σελίδες διακρίνει κανείς ότι το ένστικτο του δάσκαλου λειτουργεί σε σωστή κατεύθυνση Έχει επίγνωση του τι συμβαίνει με εκείνους τους κυρίως αγρότες - Γραικούς, Ρωμηούς και Έλληνες συμπατριώτες του - στους οποίους απευθύνεται.

18 είναι ότι φυτεύει, αρμέγει, μαγειρεύει και τρέφεται
Καθένας από αυτούς, είναι άνθρωπος που ζει την καθημερινότητα του, αυτό δηλαδή που ΚΥΡΙΩΣ κάνει - εκτός βέβαια του ότι μιλάει, ερωτεύεται και ονειρεύεται – είναι ότι φυτεύει, αρμέγει, μαγειρεύει και τρέφεται

19

20 και καρπούζια με κοτσάνια και ανθούς.
άρα στο προσωπικό του μέσα Σύμπαν συνωστίζονται σουβλιά, τέντζερε, σανίδια, ρεματιές, εικόνες με κονάκι, στρούγκα και οντά, μυλόπετρες, βερικοκιές, κατσίκια, σεντούκια και καρπούζια με κοτσάνια και ανθούς.

21

22 οι ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ στις οποίες μπορεί να στηριχτεί για να τους μυήσει
Γνωρίζει δηλαδή λίαν καλώς ποιες είναι οι ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ στις οποίες μπορεί να στηριχτεί για να τους μυήσει στο «πώς στρέφεται ο πλανήτης Γη» και στο «τι συμβαίνει κατά την ολική έκλειψη».

23 Δεν είναι δυνατόν να στηριχτεί σε ΕΝΝΟΙΕΣ με αφαίρεση
- άξονας, μεσημβρινός, κάθετος, στροφική κίνηση, αντιδιαμετρικά γεωμετρικά σημεία. Θα στηριχτεί στο ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ, και όχι στην ΑΦΑΙΡΕΣΗ.

24 θα αντλήσει από γαλλικά και τα γερμανικά εγχειρίδια και ειδικά από τη γαλλική θα χρησιμοποιήσει ένα από τα «Ευαγγέλια» του Διαφωτισμού, την Encyclopédie των Ντιντερό και Ντ’ Αλαμπέρ.

25 σε ορισμένες περιπτώσεις,
θα δανειστεί σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμα και αυτούσια κείμενα από την Encyclopédie

26 Αλλά το ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι
χρησιμοποιώντας το διδακτικό του ένστικτο και τη φαντασία του, όλα εκείνα που διάβασε, θα τα ΜΕΤΑΠΛΑΣΕΙ, θα τα ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΕΙ μέσα του, ώστε στο Απάνθισμα να γράψει για καρπούζια, για σανίδες, για οντάδες και για σουβλιά. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ θα λέμε δύο αιώνες αργότερα την εποχή της Διδακτικής των επιστημών.

27 «να ξανακοιτάξουν τον Κόσμο, με εργαλείο τον ΟΡΘΟ ΛΟΓΟ,
Η πρόσκληση είναι, «να ξανακοιτάξουν τον Κόσμο, με εργαλείο τον ΟΡΘΟ ΛΟΓΟ, αλλά η ματιά να έχει ΑΘΩΟΤΗΤΑ»

28 Πάρε ένα καρπούζι, και σούβλισέ το, οπού να έβγη το σουβλί
από το τζουνί εις το λουλούδι του, βάλε έμπροσθέν σου έναν τέντζερε, ακούμπησε τες δυο άκρες της σούβλας εις τα χείλη του. Τότε θα είναι το μισόν καρπούζι εις το αγγείον, και το μισόν έξω.

29 από το κέντρον, ήγουν την μεσαίαν στιγμήν της καρδιάς του καρπουζίου.
Κάθισε εις τρόπον όπου το δεξιόν χέρι σου να είναι προς την Ανατολήν, και γύριζε το σουβλί. Σφαίρα είναι το καρπούζι, το δε σουβλί άξων αυτής, επειδή και περνά από το κέντρον, ήγουν την μεσαίαν στιγμήν της καρδιάς του καρπουζίου. Τα χείλη τού τέντζερε ο ορίζων. Το γύρισμα λέγεται κίνησις περί τον άξονα.

30 Εκείνα τα χωρίσματα του μαχαιριού λέγονται μεσημβρινοί.
Το λουλούδι του πωρικού είναι ο αρκτικός πόλος, το τζουνί, ο ανταρκτικός, η πράσινη φλούδα, επιφάνεια της σφαίρας Χώρισέ το από το λουλούδι προς το τζουνί κατευθείαν εις τριανταέξ φελιά ισοπλατή. Εκείνα τα χωρίσματα του μαχαιριού λέγονται μεσημβρινοί. Αν το χωρίσης πάλιν και σταυρωτά, από το τζουνί προς το λουλούδι, εις άλλα δεκαεπτά φελιά ισοπλατή, τα χωρίσματα λέγονται παράλληλοι κύκλοι, κι ο μεσαίος αυτών, ήγουν ο ένατος, Ισημερινός»

31 την πολυλογίαν της τροφού του"».
Πρέπει να παιδεύτηκε αρκετά όταν διάβαζε μόνος του τα κείμενα τα γραμμένα σε μια δύσκολη αρχαία ελληνική γλώσσα και αυτό εξηγεί πολύ απλά τη φράση στην πρώτη κιόλας σελίδα της δικής του Φυσικής: « Η αιτία όπου μετεχειρίσθην απλούν ύφος ήτον, διά να μην προξενήσω με την γριφότητα του ελληνισμού, εις τους άλλους, εκείνο όπου ο ίδιος έπαθα σπουδάζοντας. Να αποφύγω και το του σοφού: "ο μαθητής ακούει την ομιλίαν του διδασκάλου του εις την παράδοσιν καθώς εις τα σπάργανα ήκουε την πολυλογίαν της τροφού του"».

32 Και θα βασίζεται τόσο στην καθημερινή εμπειρία του «σουβλίζω»
όσο και στην οργανωμένη εμπειρία που θα λέγεται ΠΕΙΡΑΜΑ. Με αυτό – όπως το πείραμα με το γρόσι και τη σκιά – θα πείσει ότι τα ουράνια σώματα δεν είναι δίσκοι είναι σφαιρικά αντικείμενα.

33 Όθεν ημπορεί να αποδειχθή το σφαιρικόν σχήμα τους
«Τα ουράνια σώματα πρέπει να είναι στρογγυλά επειδή αναγκαίως κινούνται περί τον άξονά τους. Όθεν ημπορεί να αποδειχθή το σφαιρικόν σχήμα τους από το ακόλουθον πείραμα : όταν σφαλίσει κανείς τα παράθυρα ενός οντά και τον κάμη σκοτεινόν, αφήση μόνον μιαν τρυπίτζαν οπού να εμβαίνη ολίγον φως και βαστά μιαν σφαίραν αντικρύ εις ένα σανίδι χτυπώντας το φως εις αυτήν ( ας την γυρίση όπως θέλει κανείς ) πρέπει να κάμη εις το σανίδι μίαν στρογγυλήν σκιάν.

34

35

36 πάλιν ο ίσκιος θα γένη στρογγυλός.
Ας πάρη έπειτα και ένα γρόσι, ας το βαστάξη με τα γράμματα προς το φως, πάλιν ο ίσκιος θα γένη στρογγυλός. Αν βαστάξη όμως το γρόσι με την κόχην προς το φως, τότε ο ίσκιος γίνεται ωσάν μία γραμμή, επειδή και η κόχη δεν μπορεί να περιλάβη πολύ φως.

37

38

39 πάντα στρογγυλός, ο ίσκιος των σωμάτων αυτών είναι
Εκ τούτου βλέπομεν ότι εις μίαν έκλειψιν Ηλίου ή Σελήνης ο ίσκιος των σωμάτων αυτών είναι πάντα στρογγυλός,

40

41

42 πρέπει να είναι σφαιροειδή.
όθεν ημπορεί κανείς δικαίως να συμπεράνη ότι τα σώματα οπού ρίπτουν τοιαύτην σκιάν πρέπει να είναι σφαιροειδή.

43 Τι επιδιώκει ; να μυήσει τους Έλληνες στα του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού
και να τους προετοιμάσει για τη διεκδίκηση της ελευθερίας τους. Και ειδικά με το «Φυσικής Απάνθισμα» προσπαθεί να τους εμφυσήσει την ορθολογική σκέψη μέσω της Φυσικής

44 Τον παλαιόν καιρόν ενόμιζον πως ο ήλιος και
οι πλανήται εγύριζαν τριγύρω από την γην . Αυτό το σύστημα ήτον γνωστόν προ δύο χιλιάδων χρόνων και συγγράφει περί αυτό ένας έλληνας Πτολεμαίος ονόματι , ποίος ιξεύρει όμως πόσον καιρόν προτήτερα το εδόξαζον ; Φαίνεται πως το εδέχθηκαν και κάμποσα άλλα έθνη , όθεν διαβάζομεν εις το βιβλίον του Ιησού του Ναυή, ας σταθή ο ήλιος προς την Γαβαών.

45 πως στέκεται μεν ο ήλιος
Όλοι εκείνοι οπού θεωρούν την παλαιάν γραφή ως βιβλίον νόμου λέγουν πως ο ήλιος κινείται περί την γην, πλην ένας Ιταλός, Γαλιλαίος ονόματι, (α) είδε τα άτοπα αυτής της διδασκαλίας και είπε πως στέκεται μεν ο ήλιος τρέχουν δε οι πλανήται τριγύρω του. Έπρεπε όμως να φύγει, δια να μην καταντήσει εις την αγίαν Ινκιζιτζιόνε, από την οποίαν δεν είναι ελπίς αφού πέσει να γλυτώσει τινάς, καθώς μήτε και από την φωτιάν.

46 Το «όποιος συλλογάται ελεύθερα» και η Αγία ΙΝΚΙΖΙΤΖΙΟΝΕ

47 Ύστερον από αυτόν εσηκώθη Νικόλαος ο κοπέρνικος Προυσιάνος,
εις ένα τόπον όπου βασιλεύει η ελευθερία και όπου έχει κυρος το γνωμικόν του Χάλερ “ Όποιος συλλογάται ελεύθερα συλλογάται καλά”

48 έφερε εις έκβασιν την ιδέα του σοφού Ιταλού.
Αυτός ο Κοπέρνικος βλέπωντας πως δεν είχε να φοβηθεί την αγίαν ινκιζιτζιόνε ή τους ιερούς κεραυνούς των αφορισμών του αγίου θρόνου του πάπα έφερε εις έκβασιν την ιδέα του σοφού Ιταλού. Άφησε τον ήλιον να ησυχάση κομμάτι ύστερον από έναν τόσο πολύχρονον κόπον και έκαμε την γην και τους πλανήτας να τρέχουν τριγύρω του

49 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΝΩΣΗ δεν είναι κάτι δεδομένο για τους ευρωπαίους του 1790
Βέβαια ο αναγνώστης του 21ου αιώνα εντυπωσιάζεται από την σοβαρή αυτή ιστορική ανακρίβεια Ο Κοπέρνικος έζησε περίπου έναν αιώνα πριν από τον Γαλιλαίο. Πέθανε το 1543 21 χρόνια πριν γεννηθεί ο «Ιταλός». Αντί όμως να εντυπωσιάζεται είναι προτιμότερο να συνειδητοποιήσει ότι η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΝΩΣΗ δεν είναι κάτι δεδομένο για τους ευρωπαίους του 1790 αλλά και να συναισθανθεί τον σοβαρό ρόλο που ήθελε να παίξει ο Διαφωτισμός

50 τις προϊδεάσεις του συνεχίζεται
Στο μεταξύ το «ρεσιτάλ Διδακτικής» με το «παιδί» να ομολογεί τις προϊδεάσεις του συνεχίζεται

51 πως η γη εστέκετο . . . εγώ πάντα επίστευα ( με διέκοψε το παιδί )
διατί δεν μπόρεσα ποτέ να νοήσω τι λογής ένα τοιούτον σώμα ημπορεί να κινείται χωρίς να στέκεται επάνω εις τίποτες καθώς η πέτρα του μύλου, ή να κρέμεται από πουθενά, καθώς ο τροχός του αμαξά

52 Το «παιδί» είναι βέβαια πλάσμα της Σκέψης του .
Είναι ο Γραικός του 1790. Διαθέτει έναν κοινό νου και ο Ρήγας έχει επίγνωση του ότι χρειάζεται να αντιμετωπίσει με σεβασμό τον κοινό αυτό νου, τον χτισμένο πάνω σε εμπειρίες με τροχό του αμαξά και μυλόπετρες

53 Και μάλιστα ( απεκρίθη ο νέος ) δεν εκατάλαβα ακόμι μερικά
ο άξων των πλανητών και της γης είναι μόνο εις την ιδέαν μας ( απεκρίθην) Και μάλιστα ( απεκρίθη ο νέος ) δεν εκατάλαβα ακόμι μερικά α. την περιστροφήν της γης τριγύρω εις τον άξονά της εφόσον αυτό υπάρχει μόνο εις την διάνοιάν μας, και δεν ακουμπά επάνω εις τίποτες. β. ότι η γη κατοικείται γύρω τριγύρω ( ωσάν σφαίρα οπού είναι ) εις τα ξηρά της μέρη. Τώρα εκείνοι μεν οπού ευρίσκονται εις το επάνω μέρος της και έχουν ημέραν, καλώς. Αμή εκείνοι οπού είναι υποκάτω και έχουν νύκτα, ομοίως δε και τας πατώναις των ποδαριών τους προς ημάς γυρισμένες και τα κεφάλια τον κατήφορον άραγε δεν έπρεπε να πέσουν κάτω εις τον ουρανόν ;

54 Μπορεί ο ίδιος να μην έχει κατανοήσει εις βάθος
το νευτωνικό σημαινόμενο της έννοιας ΔΥΝΑΜΗ και τον τρίτο νόμο της κίνησης αλλά το παλεύει. Ένας γνήσιος δάσκαλος που έχει σκοπό να «πείσει» τον συνομιλητή του Εκείνο οπού ονομάζομεν ημείς πέσιμο, δεν είναι άλλο, παρά το τράβηγμα ενός μικρού σώματος από το μεγαλύτερο. Αν ήτον τρόπος να ευρεθούν εις την φύσιν μερικά ισομεγέθη, ήθελε τραβούνται αναμεταξύ τους και με ίσην δύναμιν. Όθεν ο ήλιος καθ΄ο μεγαλύτερος, τραβά εις τον εαυτόν του τα μικρότερα σώματα, με το να εκτείνεται η τρομακτική δύναμις του πολλά μακρυά

55 Η ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΟ οποιοδήποτε ΚΑΡΠΟΥΖΙ ΝΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ
Και θέλει να πείσει για ένα σωρό «παράξενα πράγματα» όπως ότι Η ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΟ οποιοδήποτε ΚΑΡΠΟΥΖΙ ΝΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΣ ΜΟΡΦΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΣΥΓΚΡΑΤΕΙ ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το πίπτειν λοιπόν δεν είναι άλλο, παρά τραβάν όθεν και η βαρύτης ακολουθεί από μίαν τρομακτικήν δύναμιν Εκείνο οπού κάμνει ο ήλιος επάνω εις τους πλανήτας δια μέσου της τρομαχτικής του δυνάμεως, κάμνει και η γη ( κατά τον λόγον σας ) προς τα μικρότερά της σώματα οπού είναι πλησίον της ;

56 αν αφήσεις το σχοινί από το χέρι σου ;
Και όποτε είναι εφικτό επιστρέφει στην εμπειρία, επικαλείται το τεντωμένο σχοινί με το δεμένο στην άκρη πραγματικό αντικείμενο όταν ήθελε δέσεις μία σφαίραν με ένα σχοινί του οποίου κρατής την άκρην , και την εκσφενδονίζεις τριγύρω εις το κεφάλι σου κάμνωντας έναν κύκλον, δε ήθελε πετάξη αρκετά μακρυά, ύστερον από μίαν τοιαύτην κίνησιν, αν αφήσεις το σχοινί από το χέρι σου ;

57 Φαίνεται ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΟ αλλά δεν είναι Χρησιμοποιεί τον ΟΡΘΟ ΛΟΓΟ
για να αμφισβητήσει τον ΚΟΙΝΟ ΝΟΥ

58 από τους πατριώτες του είναι βέβαιοι ότι
Ξέρει πολύ καλά ότι οι περισσότεροι από τους πατριώτες του είναι βέβαιοι ότι κόκκινος ουρανός σημαίνει «θάνατος» « προάγγελοι μεγάλων συμφορών» οι κομήτες είναι η έκλειψη ηλίου και το αστροπελέκι σημαίνουν «οργισμένος θεός» «επηρεάζουν την καθημερινή τους ζωή» τα άστρα Ενώ εκείνος πιστεύει ότι «όλα τα φαινόμενα έχουν την αρχή τους από φυσικάς αιτίας» και ότι η Φυσική εδραιώνει την ορθολογιστική σκέψη . . . ανοίγει το δρόμο στην πνευματική απελευθέρωση του ανθρώπου

59 τα οποία υψώνοντο εις αυτόν από την γην.
Τον παλαιόν καιρόν προτού να ευρεθή ακόμι η ηλεκτρική επιστήμη, δεν είχον καμμίαν σωστήν ιδέαν της υπάρξεως της αστραπής και βροντής, αλλ΄ενόμιζον να προέρχεται από το άναμμα των θειωδών και νιτρωδών μορίων εις τον αέρα, τα οποία υψώνοντο εις αυτόν από την γην. Τον παλαιόν καιρόν ενόμιζον Τα πύρινα φαινόμενα του αέρα, τα οποία για τους αμαθείς και τους δειλούς είναι τόσο τρομερά όσο και οι κομήτες, οι εκλείψεις και τα παρόμοια, έχουν την αρχή τους σε φυσικά αίτια...

60 ή να διαλυθούν απ΄αυτόν;
Ως τόσον ημείς δεν ευρίσκομεν εις τον αέρα καθόλου χοντρά θειώδη ή νιτρώδη μόρια . Και άλλο πώς ημπορούν να υψωθούν παρόμοια χοντρά και βαρέα σώματα εις τον αέρα ή να διαλυθούν απ΄αυτόν; έγινε γνωστόν την σήμερον ότι . . . Όθεν έγινε γνωστόν την σήμερον ότι, η αστραπή έχει μία και την αυτή αρχήν και εντελή παρομοίωσιν με το ηλεκτρικόν πυρ

61 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΝ ΠΥΡ. Σαράντα περίπου χρόνια μετά τον Φρανκλίνο
και τον χαρταετό του οι Έλληνες θα ακούσουν ότι ο κεραυνός δεν είναι ούτε « οργή των θεών » ούτε νιτρώδη και θειώδη που ανάβουν, αλλά ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΝ ΠΥΡ.

62 Εις την Φράντζαν έπεσεν κεραυνός εις ένα σπήτι ….
και όντας εκεί ένα σεντούκι με μαχαίρια και πηρούνια, μερικά μεν ανέλυσαν, μερικά δε απόκτησαν μίαν μαγνητικήν δύναμιν οπού εσύκωναν χοντρά καρφιά.

63 Βέβαια το ερώτημα « πώς είναι δυνατόν το ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΝ ΠΥΡ του κεραυνού να δημιουργεί ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ φαινόμενα ; » ή - με άλλα λόγια- το « υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στον Ηλεκτρισμό και τον Μαγνητισμό ; » για 30 ακόμα χρόνια θα παραμείνει αναπάντητο

64 να το καταλάβουν όλοι, να επισωρεύσω λέξεις και όχι προς επίδειξιν
Όθεν αφορώντας ο σκοπός μου εις το να ωφελήσω το γένος μου, και όχι προς επίδειξιν να επισωρεύσω λέξεις εις αυτό μου το απάνθισμα, έπρεπε να το εκθέσω με σαφήνειαν όσον το δυνατόν, οπού να το καταλάβουν όλοι, και να αποκτήσουν μίαν παραμικράν ιδέαν της ακαταλήπτου φυσικής".

65 "Η φύσις της φωτιάς είναι ακόμη πολλά αγνώριστος εις τους φυσικούς.
Την είπαν πώς είναι στοιχείον και σώμα και ευρίσκεται εις όλα τα άλλα σώματα διαμοιρασμένη. Κατά την ιδέαν μου όμως, το πυρ δεν είναι ξεχωριστόν σώμα, αλλά ένα φαινόμενον όπου αποτελείται από την κίνηση των σωμάτων, η οποία κατασταίνει ζέστην".

66 Και όλα αυτά θα τα επιδιώξει με εργαλείο
Και όλα αυτά θα τα επιδιώξει με εργαλείο μια γλώσσα φοβερής αμεσότητας, μια γλώσσα δροσιάς. 217 χρόνια μετά την εμφάνισή του στο τυπογραφείο της Βιέννης το ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ διδάσκει τους σημερινούς δάσκαλους « πώς να διδάσκουν ».

67 η αναμνηστική πλάκα στον πύργο της Νεμπόιτσα - Nebojsha - στο Βελιγράδι

68 Ригас Велестинлис Rigas Feraios Рига ВелестинлиJA Rigas Féréos Rigas
οι ΡΩΣΟΙ Rigas Feraios or Rigas Velestinlis Рига ВелестинлиJA οι ΣΕΡΒΟΙ οι ΑΓΓΛΟΦΩΝΟΙ Rigas Féréos οι ΓΑΛΛΟΦΩΝΟΙ Rigas Velestinlis οι ΓΕΡΜΑΝΟΦΩΝΟΙ Rigas Feraios οι ΙΣΠΑΝΟΦΩΝΟΙ

69 Πάντως εμείς τον μάθαμε σαν ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟ και για μερικούς από μας
τους νεαρούς του ΤΟΤΕ ήταν συνώνυμο του «ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ» Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας, έτος 2007, 250 χρόνια από τη γέννηση του Ρήγα.

70 users.sch.gr/kassetas