ΕΝΟΤΗΤΑ Α Μεσαιωνικός κόσμος Ι θεοκρατικός χώρος

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΝΟΤΗΤΑ Α Μεσαιωνικός κόσμος Ι θεοκρατικός χώρος"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1

2 ΕΝΟΤΗΤΑ Α Μεσαιωνικός κόσμος Ι θεοκρατικός χώρος
ΕΝΟΤΗΤΑ Α Μεσαιωνικός κόσμος Ι θεοκρατικός χώρος

3 ΕΝΟΤΗΤΑ Α’ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ – Θεοκεντρικός Χώρος. 9
ΕΝΟΤΗΤΑ Α’ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ – Θεοκεντρικός Χώρος   ΜΑΘΗΜΑ 1ο Εισαγωγή: Χριστιανισμός και Θεοκρατικός Χώρος ΜΑΘΗΜΑ 2ο Από τον κλασσικό στον βυζαντινό κόσμο – Η Παλαιοχριστιανική εποχή ΜΑΘΗΜΑ 3ο Η εκκλησιατική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα ΜΑΘΗΜΑ 4ο α. Η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης και η έκφραση του Yψηλού β. Τα ελληνικά μοναστήρια ως αρχιτεκτονικές συνθέσεις και η έκφραση του Γραφικού ΜΑΘΗΜΑ 5ο H βυζαντινή κατοικία και η βυζαντινή πόλη.  

4 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ BYZANTINH ΠΕΡΙΟΔΟ OI AΠΑΡΧΕΣ Το μεγάλο οικουμενικό κράτος που διαμόρφωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πρωτεύουσά του, με το θεσμό του αυτοκράτορα και με τη Χριστιανική Θρησκεία. Το δυτικό ρωμαϊκό κράτος διαλύεται από τους Γότθους και Ούνους, ενώ η Ανατολή ανασυντάσσεται και ξεπερνάει τη θρησκευτική κρίση. Παύει να υπάρχει αυτοκράτορας στη Ρώμη Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες Κωνσταντίνος και Θεοδόσιος είναι αυτοί που δημιούργησαν τις δυνατότητες της επιβίωσής του αλλά και τα κίνητρα για μια νέα πολιτιστική και οικονομική ακμή. Η χριστιανική θρησκεία θριαμβεύει. Συστήνονται οι έδρες των Πατριαρχών. ΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΕΡΓΑ ΕΚΤΟΣ ΑΠ ΤΟ ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟ ΓΟΗΤΡΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ ΕΞΕΦΡΑΖΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΡΙΑΜΒΕΥΟΝΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ.

5 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ BYZANTINH ΠΕΡΙΟΔΟ OI AΠΑΡΧΕΣ Η συμβολή της Ανατολής Η Ανατολή συνέβαλε στη διαμόρφωση της θρησκείας με ροπή μυστικισμού, πνεύμα υπερβατισμού, με την οποία είχε ήδη διαποτίσει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατά την παρακμή. Στη βάση του μυστικοθηρικού θρησκευτικού πνεύματος βρίσκονταν το ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΥ στου οποίου την αναβίωση επέδρασε η ΑΝΑΤΟΛΗ και αυτό αποτελεί την ΚΥΡΙΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ στη Βυζαντινή Αρχιτεκτονική και Τέχνη.

6 Η Ανατολή συνέβαλε στη διαμόρφωση της θρησκείας με ροπή μυστικισμού, πνεύμα υπερβατισμού, με την οποία είχε ήδη διαποτίσει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατά την παρακμή.

7

8 Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΥ Έχει την αντικειμενική βίωση ως πυρήνα της σύνθεσης και όχι την αντικειμενική θεώρηση και επομένως εκφράζεται κάθε φορά πρωτότυπα και δεν υπακούει εύκολα σε τύπους. Στον χρόνο, το Υψηλό έχει το άξαφνο ως βασικό στοιχείο, πράγμα το οποίο στο χώρο μόνη η υπεροχή ενός μέλους εκφράζει Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου Κατάλληλες μορφές για να εκφράσουν το Υψηλό: Ο,ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΡΟΣΜΕΤΡΗΤΟ, ΑΜΟΡΦΟ ΚΑΙ ΔΙΧΩΣ ΠΕΡΑΤΑ Η ρυθμική τάξη αποδίσει το αίσθημα του ΑΤΕΡΜΟΝΟΣ

9 Στον χρόνο, το Υψηλό έχει το άξαφνο ως βασικό στοιχείο, πράγμα το οποίο στο χώρο μόνη η υπεροχή ενός μέλους εκφράζει

10 Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ
Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου Μορφές κατάλληλες: ό,τι είναι απροσμέτρητο, άμορφο και δίχως πέρατα Ταξη ρυθμική: ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΑΤΕΡΜΟΝΟΥ

11 Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ
Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου

12 Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ
Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου

13

14 Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ
Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου

15 Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ
Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου

16 Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ
Εκφραση του Υψηλού α. έξαρση του βάθους β. Έξαρση του ύψους γ. Έξαρση του ενιαίου χώρου

17 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω. -παρακολούθηση της λειτουργίας -αυστηρό και απέριττο εσωτερικό ενώ στο εσωτερικό συγκεντρώνεται ο πλούτος της διακόσμησης και η προσπάθεια του αρχιτέκτονα για ανάδειξη του κτηρίου. - οι αρχιτέκτονες κάνουν το εσωτερικό χώρο των ναών φορέα μιας ιδέας και μάλιστα υψηλών θρησκευτικών νοημάτων. Η κλίμακα -αντίθετα με τους αρχαίους που αδιαφορούν για την ανθρώπινη κλίμακα, στη Χριστιανική εκκλησία οι επί μέρους μορφές έχουν άμεση σχέση με την ανθρώπινη κλίμακα.Στον χριστιανικό ναό οι επιμέρους αναλογίες αναδεικνύουν το μέγεθός του. Έτσι αναδεικνύεται το τεράστιο μέγεθος του εσωτερικού χώρου των ναών με αποτέλεσμα να αποδοθεί χαρακτηρας πνευματικού ύψους στο κτήριο. -ύπαρξη τρίτης κλίμακας, διακόσμου και υλικών, η οποία συμβάλει στην ανάδειξη του μεγέθους του και του μεγαλείου του

18 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω. -παρακολούθηση της λειτουργίας -αυστηρό και απέριττο εσωτερικό ενώ στο εσωτερικό συγκεντρώνεται ο πλούτος της διακόσμησης και η προσπάθεια του αρχιτέκτονα για ανάδειξη του κτηρίου. - οι αρχιτέκτονες κάνουν το εσωτερικό χώρο των ναών φορέα μιας ιδέας και μάλιστα υψηλών θρησκευτικών νοημάτων. Η κλίμακα -αντίθετα με τους αρχαίους που αδιαφορούν για την ανθρώπινη κλίμακα, στη Χριστιανική εκκλησία οι επί μέρους μορφές έχουν άμεση σχέση με την ανθρώπινη κλίμακα.Στον χριστιανικό ναό οι επιμέρους αναλογίες αναδεικνύουν το μέγεθός του. Έτσι αναδεικνύεται το τεράστιο μέγεθος του εσωτερικού χώρου των ναών με αποτέλεσμα να αποδοθεί χαρακτηρας πνευματικού ύψους στο κτήριο. -ύπαρξη τρίτης κλίμακας, διακόσμου και υλικών, η οποία συμβάλει στην ανάδειξη του μεγέθους του και του μεγαλείου του

19 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω. -παρακολούθηση της λειτουργίας -αυστηρό και απέριττο εσωτερικό ενώ στο εσωτερικό συγκεντρώνεται ο πλούτος της διακόσμησης και η προσπάθεια του αρχιτέκτονα για ανάδειξη του κτηρίου. - οι αρχιτέκτονες κάνουν το εσωτερικό χώρο των ναών φορέα μιας ιδέας και μάλιστα υψηλών θρησκευτικών νοημάτων.

20 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η στροφή προς τα έσω. -παρακολούθηση της λειτουργίας -αυστηρό και απέριττο εσωτερικό ενώ στο εσωτερικό συγκεντρώνεται ο πλούτος της διακόσμησης και η προσπάθεια του αρχιτέκτονα για ανάδειξη του κτηρίου. - οι αρχιτέκτονες κάνουν το εσωτερικό χώρο των ναών φορέα μιας ιδέας και μάλιστα υψηλών θρησκευτικών νοημάτων (εξέλιξη της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής – Πάνθεον)

21

22 Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η σημασία των καθαρά ελληνικών καταβολών στην παλαιοχριστιανική τέχνη είναι πολυσήμαντη και ουσιαστική. Βασικά χαρακτηριστικά κατά Μιχελή: (σε αντιπαράθεση με εκείνων της ελληνικής αρχιτεκτονικής) Η στροφή προς τα έσω. Η κλίμακα Η γραφικότητα της μορφής. Ο δυναμισμός της σύνθεσης

23 Η γραφικότητα της μορφής
Η γραφικότητα της μορφής. Κλασσικός ναός: διάθεση τεκτονική και διάπλαση πλαστική, αυτοτέλεια των αρχιτεκτονικών μελών Χριστιανικός ναός: κυριαρχία του όλου, διάθεση γραφική, τα μέλη υποτάσσονται στο γενικό πνεύμα της σύνθεσης Κλασσική τέχνη: απλότητα, σαφήνεια, ιδανικότητα του τύπου Χριστιανική τέχνη: ποικιλότητα, ασάφεια, χαρακτηριστικότητα της μορφής. Ο δυναμισμός της μορφής Η γραφική διάταξη οδήγησε στον δυναμισμό της μορφής Αυτό που ενδιαφέρει τον αρχιτέκτονα είναι η εντύπωση του όλου. Κλασσική αρχιτεκτονική: σύνθεση στατική με απαραίτητη προϋπόθεση η τελειότητα των επιμέρους μορφών Χριστιανικός ναός: δυναμική σύνθεση που προήλθε από υποκειμενικά αισθήματα και παρουσιάζει ατομικότητα.

24 Κλασικό vs Βυζαντινό Κλασική αρχή: απλότητα - σαφήνεια – ιδανικότητα
Κλασική αρχή: απλότητα - σαφήνεια – ιδανικότητα Βυζαντινή αρχή: ποικιλότητα, ασάφεια, χαρακτηριστικότητα της μορφής Τεκτονικός vs ατεκτονικός χαρακτήρας Κλασικά έργα: το μέρος είναι εκπρόσωπος του όλου Χρσιτιανικά έργα: το όλον και ΜΟΝΟ καθορίζει τα μέλη Η σύνταξη των μερών σε ενότητα και η ΥΠΟΤΑΞΗ ΤΟΥ ΟΛΟΥ στην ΙΔΕΑ είναι δύο αναγκαίες συνθήκες κάθε σύνθεσης που συνεργάζονται αχώριστα για τη δημιουργία ενότητας στην ποικιλία.

25 Εκείνο το οποίο συνέχει τα ποικίλα μέρη σε ενότητα δεν είναι τόσο οι αναλογικές τους σχέσεις όσο ο συγγενής τους χαρακτήρας, δηλαδή η παραχώρηση που κάνει το καθένα από τη φαινομενική ατομικότητά του προκειμένου όλα μαζί να απο τελέσουν ένα ΣΥΝΟΛΟ.

26

27 Η γοτθική αρχιτεκτονική ενεργεί με αντιθέσεις
Η κλασική αρχιτεκτονική ενεργεί κατ’ αναλογίαν Η βυζαντινή αρχιτεκτονική διατηρεί την ελληνική αρετή του ανθρωπίνου ΜΕΤΡΟΥ

28 Η διάπλαση του γραφικού ύφους
Α. η συμβολή της συνθετικής ελευθερίας Β. οι διακυμάνσεις του γραφικού ύφους Γ. το αίσθημα υποδοχής Δ. το περιβάλλον 1. Η μορφολογία του αρχιτεκτονικού πλαισίου 2. Τα ύψη

29 ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μονή Σταυρονικήτα
ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μονή Σταυρονικήτα

30 ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μονή Διονυσίου
ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μονή Διονυσίου

31 ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ Μονή Γρηγορίου

32 Χριστιανικά μνημεία μέχρι το 313μ.Χ.
Ο χριστιανισμός και η χριστιανική τέχνη ξεκινά τα βήματά του τους τρείς πρώτους μ.Χ. αιώνες Η τέχνη των πρώτων χριστιανών δεν διέφερε από τη ρωμαϊκή τέχνη της εποχής παρότι η κοινωνική της λειτουργία άλλαξε. Η αλλαγή της κοσμοθεωρίας που έφερε ο Χριστιανισμός θα έχει αργότερα σοβαρά επακόλουθα στην τέχνη και την αρχιτεκτονική. Η χριστιανική λατρεία τους τρεις πρώτους αιώνες είχε άμεση σχέση με το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και με την τιμή προς τους μάρτυρες της πίστεως. Οι χριστιανικές κοινότητες συγκεντρώνονταν σε ιδιωτικές οικίες και μετείχαν σε γεύματα (αγάπαι) όπου γίνονταν η Θεία Ευχαριστία σε ανάμνηση της Θυσίας του Χριστού. Πάνω στους Τάφους των μαρτύρων, κατά την επέτειο του θανάτου τους, συγκεντρώνονταν επίσης για να τιμήσουν τη μνήμη τους. Αντίθετα από τα αρχαία ιερά, τώρα έπρεπε όλοι να μπούν μέσα στο ναό και να συμμετάσχουν σε μια ιερή πράξη υπαγορευόμενη από ιερούς κανόνες. ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΚΤΑ ΜΕΓΑΛΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Α) ταφικά μνημεία (κατακόμβες, κοιμητήρια, μαρτύρια) Β) χώροι λατρείας των πρώτων χριστιανών

33 ΤΑΦΟΙ ΥΠΟΓΕΙΟΙ και ΛΑΞΕΥΤΟΙ ΣΤΟ ΠΟΡΩΔΕΣ ΕΔΑΦΟΣ
Λαξεύονταν στον βράχο σε σχήμα λάρνακος πάνω από την οποία διαμορφωνόταν ένα τόξο. ΑΡΚΟΣΟΛΙΑ .

34 . ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ (ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ) Κατακόμβη της Via Latina, Ρώμη Κατακόμβη Αγίου Καλλίστου, Ρώμη

35 3.ΥΠΕΡΓΕΙΑ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ & ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΜΑΥΣΩΛΕΙΑ
4. ΜΑΡΤΥΡΙΑ – κτήρια μικρά (κιβώρια) ή μεγάλα τα οποία στέγαζαν τον τάφο ενός μάρτυρα με σύμβολο τον σταυρό. ΙΧΘΥΣ

36 ΧΩΡΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 313μ. Χ
ΧΩΡΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 313μ.Χ. ευκτήρια, πήραν το όνομα «εκκλησία» από την αρχή.

37 ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ - Μονή Βατοπεδίου