ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ (Σ.Ψ.)- Συνέχεια

Παρουσίαση με θέμα: "ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ (Σ.Ψ.)- Συνέχεια"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΘΕΩΡΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ (Σ.Ψ.)- Συνέχεια
Συμβουλευτική Ψυχολογία κι Επαγγελματικός Προσανατολισμός Μάθημα 4ο ΕΠΑΙΚ -2017 ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Αγορίτσα Ψύλλου

2

3 Ο Άντλερ διαφωνούσε με τον Φρόυντ σε δύο σημεία:
Θεωρούσε σημαντικό το ρόλο της επιθετικότητας και των κοινωνικών παραγόντων στη διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς Αμφισβήτησε τη γενετήσια ορμή (libido) ως πρωταρχικό κίνητρο δραστηριότητας Ο Άντλερ, πριν ακόμα συναντήσει τον Φρόυντ, είχε υποστηρίξει δύο βασικές θέσεις: Kάθε άτομο διαμορφώνεται μέσα από το κοινωνικό του περιβάλλον H ψυχή και το σώμα βρίσκονται σε απόλυτη αλληλεξάρτηση, αλληλοσυμπληρώνονται και ολοκληρώνονται μέσα στο αδιαίρετο άτομο.

4 Adler Ατομική Ψυχολογία
Η θεωρία ανάλυσης της προσωπικότητας και η μέθοδος ψυχοθεραπείας που ανέπτυξε ο Άντλερ, ονομάστηκε Ατομική Ψυχολογία, γιατί θέλει να τονίσει τη σημασία της προσωπικότητας. Μελετά το άτομο, δηλαδή αυτό που δε διαιρείται, δεν τέμνεται. Θεωρεί το άτομο ως ένα ενιαίο σύνολο, στο οποίο ολοκληρώνονται οι σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές διαδικασίες. Στην ανάπτυξη της θεωρίας της Ατομικής Ψυχολογίας συνέβαλαν οι: Σενέκας, Ηράκλειτος, Ιπποκράτης, Γαληνός, Pestalozzi, Kant, Nietzsche, Marx, Dilthey, Spranger, Vaihinger (Die Philosophie des Als Ob), Bergson, James, Dewey.

5 Βασικοί Άξονες Κοινωνικές ορμές: Η ανθρώπινη συμπεριφορά υποκινείται κύρια από κοινωνικές ορμές. Το άτομο χρησιμοποιεί κληρονομικότητα και περιβάλλον στη διαμόρφωση και εκδήλωση της συμπεριφοράς του. 2. Δημιουργικός εαυτός: Αποτελεί ένα ιδιαίτερο, εξατομικευμένο-υποκειμενικό σύστημα, που επεξεργάζεται και ερμηνεύει τις εμπειρίες του οργανισμού και αναζητεί νέες εμπειρίες, ικανές να συμβάλλουν στην ολοκλήρωση του στυλ ζωής που θα επιλέξει το άτομο. 3. Μοναδικότητα της προσωπικότητας του ατόμου: Αναφέρεται σε έναν ατομικό, μοναδικό σχηματισμό - διαμόρφωση των κινήτρων, χαρακτηριστικών, ενδιαφερόντων και αξιών του ατόμου και στην προετοιμασία του για δράση, που αντικατοπτρίζει το δικό του, μοναδικό, διακριτικό στυλ ζωής. 4. Ψυχολογία προσανατολισμένη στο Εγώ: Τοποθέτηση της συνείδησης στο κέντρο της προσωπικότητας του ατόμου (στην κλασσική ψυχαναλυτική σκέψη κυριαρχούσε το ασυνείδητο). Ο άνθρωπος έχει συνείδηση των λόγων της συμπεριφοράς του, των σημείων στα οποία είναι κατώτερος, και των στόχων για τους οποίους μάχεται στη ζωή του, και είναι ικανός να σχεδιάζει και να καθοδηγεί τις πράξεις του, έχοντας συνείδηση του νοήματός τους για την αυτοπραγμάτωσή του.

6 Οι θέσεις του θα μπορούσαν να συνοψιστούν σχηματικά στα εξής :
Στον άνθρωπο υπάρχει η έμφυτη τάση για επιβολή. Η τάση αυτή προσκρούει στην αδυναμία του ατόμου, την οποία συναισθάνεται αλλά και αντιλαμβάνεται από τις καθημερινές του εμπειρίες. Έτσι, παράλληλα με την τάση για επιβολή, αναπτύσσεται στην περιοχή του ασυνείδητου ένα συναίσθημα μειονεξίας, που είναι ιδιαίτερα έντονο σε άτομα με σωματικά ή άλλα ελαττώματα. Το συναίσθημα μειονεξίας προκαλεί μία σειρά ασυνείδητων ενεργειών, που αποσκοπούν στην ανάπτυξη της προσωπικότητας με τέτοιο τρόπο, ώστε να καλυφθούν οι υπάρχουσες πραγματικές ή φανταστικές αδυναμίες. Η προσπάθεια αυτή ονομάζεται τάση για αναπλήρωση/αντιστάθμιση. Έτσι, κατά την Ατομική ψυχολογία, η ψυχική εξέλιξη του ατόμου ρυθμίζεται από τη διπλή αυτή ενέργεια, από τα συναισθήματα δηλαδή μειονεξίας και από την τάση για αναπλήρωση/αντιστάθμιση. Η όλη διαδικασία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η ασυνείδητη αντίδραση του ατόμου στην ανησυχία του ότι ενδέχεται να υποστεί μείωση η προσωπική του αξία. Το συναίσθημα μειονεξίας και η τάση για αναπλήρωση/αντιστάθμιση ρυθμίζουν την εκάστοτε συμπεριφορά του ατόμου. Το άτομο γνωρίζοντας ενδόμυχα τις αδυναμίες του, υιοθετεί ανάλογο τρόπο συμπεριφοράς, που αποβλέπει στην κάλυψη των μειονεκτημάτων και στην ικανοποίηση της τάσεως για επιβολή, και το άτομο δημιουργεί το δικό του προσωπικό σύστημα αξιών που κατευθύνει πλέον τη ζωή του. Ο αγώνας αυτός για υπεροχή, «ο πόθος της εξουσίας» είναι τόσο πιο έντονος, όσο πιο πολύ αισθάνεται το άτομο κατώτερο. Με αυτό τον τρόπο θέλει το άτομο να φανεί ανώτερο στην ίδια του την αδυναμία.

7 Αιτίες που προκαλούν το αίσθημα αυτής της κατωτερότητας είναι:
α) σωματικές ατέλειες, β) υπερβολική τρυφερότητα ή υπερβολική αυστηρότητα από τους άλλους και γ) αδιαφορία στην παιδική του ηλικία

8 Τυπολογία Προσωπικότητας
Το 1935 ο Adler εισάγει την τυπολογία του (τύποι προσωπικότητας). Ο τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπίσει το άτομο μία κατάσταση κατωτερότητας και η επιτυχία ή η αποτυχία να βγει από την κατάσταση αυτή δημιουργεί και τον ιδιαίτερο τύπο κάθε ατόμου. Ωστόσο, η κατηγοριοποίηση αυτή δεν είναι απόλυτη, αλλά σχετική, και ουσιαστικά υπάρχει ένα συνεχές φάσμα ανθρώπινων "τύπων" με μεικτά χαρακτηριστικά, έτσι ώστε τελικά ο κάθε άνθρωπος να αποτελεί τον δικό του προσωπικό τύπο. Οι βασικοί τύποι λοιπόν είναι οι παρακάτω: Κυριαρχικός τύπος: Εμφανίζει μεγάλο βαθμό δραστηριότητας για την επίτευξη του στόχου του, παρουσιάζει, όμως, έλλειψη του αισθήματος κοινωνικότητας, γεγονός που τον κάνει να φέρεται με έναν αντικοινωνικό τρόπο. Ισοδύναμο του χολερικού τύπου (του Ιπποκράτη). Δεκτικός τύπος: Παρουσιάζει έλλειψη, της δραστηριότητας και του αισθήματος κοινωνικότητας, δηλαδή του πραγματικού ενδιαφέροντος για τους άλλους, ενώ αναμένει από τους άλλους να ενδιαφέρονται γι΄ αυτόν. Είναι αυτός που έχει χάσει την ανεξαρτησία του, δεν ξέρει πως μπορεί να κάνει ο ίδιος πράγματα για τον εαυτό του, και, όταν έρχεται αντιμέτωπος με κάποια δυσκολία, συνεχώς απαιτεί από τους άλλους. Ισοδύναμο του φλεγματικού τύπου (του Ιπποκράτη).

9 Αποφευκτικός τύπος: Είναι εκείνος που, αντί να αγωνίζεται για την επιτυχία και την ανωτερότητα, χαρακτηρίζεται από μια συμπεριφορά αναποφασιστικότητας. Η δραστηριότητα, η ενεργητικότητά του και το αίσθημα κοινωνικότητας είναι σε χαμηλό βαθμό. Ανέπτυξε αυτόν τον τύπο προσωπικότητας, ως αποτέλεσμα της ψυχρότητας που ένιωσε, κάποια στιγμή, να υπάρχει στην κοινωνία, στοιχείο που αναμένει πως θα υπάρχει πάντα. Γι΄ αυτό στόχος του είναι να αποδράσει και να διατηρήσει μια απόσταση ασφαλείας από τους άλλους ανθρώπους. Ισοδύναμο του μελαγχολικού τύπου (του Ιπποκράτη). Κοινωνικά χρήσιμος τύπος: Χαρακτηρίζεται από δραστηριότητα και ενεργητικότητα, στοιχεία που βρίσκονται σε αρμονία με τις ανάγκες των άλλων και είναι θετικά - ευεργετικά γι΄ αυτούς. Ισοδύναμο του εύθυμου τύπου (του Ιπποκράτη).

10 Η ερμηνεία που δίνει η θεωρία για την ψυχοπαθολογία
Η ερμηνεία που δίνει η θεωρία για την ψυχοπαθολογία - Η νεύρωση οφείλεται στην υπεραντιστάθμιση που δημιουργείται, όταν το άτομο δεν μπορέσει να ελευθερώσει τον εαυτό του από το σύμπλεγμα κατωτερότητας. - Οι ψυχώσεις συνίστανται από την αλληλεπίδραση σωματικών και ψυχολογικών αιτιολογικών συντελεστών.

11 Ατομική Ψυχολογία (Alfred Adler)
Bασικές προτάσεις Πίσω από κάθε ανθρώπινη ενέργεια υπάρχει μια προσπάθεια να προχωρήσει ο άνθρωπος από μια μειονεκτική κατάσταση σε μια περισσότερο θετική. Η συμπεριφορά του ατόμου, ακόμη και η ανεπιθύμητη είναι σκόπιμη και αποβλέπει στην υλοποίηση κάποιου στόχου.

12 Αυτή προσπάθεια θα ακολουθήσει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση που θα δεχθεί από ένα μοναδικό ατομικό στόχο ή ιδανικό. Από την άποψη του στόχου όλες οι ψυχολογικές διαδικασίες έχουν εσωτερική συνοχή. Life style= τρόπος ζωής, που οδηγεί σε μια συνεπή με τον εαυτό δομή της προσωπικότητας. Όλοι οι αντικειμενικοί προσδιοριστικοί παράγοντες, όπως οι βιολογικοί ή το ιστορικό, γίνονται σχετικοί με την ιδέα του στόχου.

13 Ο άνθρωπος χρησιμοποιεί όλους αυτούς τους αντικειμενικούς παράγοντες, σύμφωνα με τον τρόπο ζωής που έχει υιοθετήσει. Καθοριστική σημασία για την εξέλιξη και τη συμπεριφορά του ατόμου έχει ο τρόπος ζωής που αναπτύσσει το άτομο, γιατί σύμφωνα με αυτόν διαμορφώνει ολόκληρη τη ζωή του. Ο άνθρωπος έχει μια έμφυτη ικανότητα, την οποία ο Adler ονομάζει κοινωνικό αίσθημα ή κοινωνικό ενδιαφέρον. Χρειάζεται όμως να αναπτυχθεί.

14 Η δυσπροσαρμοστικότητα χαρακτηρίζεται από αυξημένα αισθήματα κατωτερότητας, υποαναπτυγμένο κοινωνικό ενδιαφέρον και από ένα υπερβολικό και μη συνεργάσιμο στόχο προσωπικής ανωτερότητας Η συμπεριφορά του στοχεύει στην εξασφάλιση της κοινωνικής οντότητας, στην αντιστάθμιση του αισθήματος κατωτερότητας . Ο άνθρωπος διαθέτει τη νόηση, τη βούληση και την ικανότητα να καθορίζει μόνος του τη συμπεριφορά του. Πολλές φορές όμως το περιβάλλον λειτουργεί αρνητικά και έτσι εκδηλώνει αρνητική συμπεριφορά. Αυτή μπορεί μα πάρει τις εξής μορφές:

15 Προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή πάση θυσία
Επιδιώκει ν’αποκτήσει ισχύ και να επιβληθεί με οιονδήποτε τρόπο. Αποζητά τρόπους να εκδικείται Αποσύρεται από κάθε ενεργό συμμετοχή εγκαταλείποντας έτσι κάθε προσπάθεια

16 Συμβουλευτική διαδικασία
Στόχοι Μείωση της ένταση των αρνητικών συναισθημάτων, που συνδέονται με συναισθήματα κατωτερότητας Αλλαγή και διόρθωση των εσφαλμένων συνηθειών, με τις οποίες αντιλαμβάνεται τα γεγονότα το άτομο με κάποιο πρόβλημα Αλλαγή των στόχων προς τους οποίους

17 κατευθύνει τη συμπεριφορά του, με άλλους που θα στοχεύουν και στην ευημερία του συνόλου.
Ανάπτυξη μεγαλύτερης αγάπης για τους άλλους, μεγαλύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος, μεγαλύτερης κοινωνικής σύνδεσης με ομάδες.

18 Tεχνικές και μέθοδοι συμβουλευτικής κατά την αντλεριανή προσέγγιση
4 βασικά βήματα της συμβουλευτικής : σχέση, έρευνα, ερμηνεία, επαναπροσανατολισμός Σημείο εκκίνησης της συμβουλευτικής παρέμβασης είναι ο «στόχος ζωής», που κατευθύνει τις αποφάσεις ,τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά του ατόμου. Μέσα από την ενεργή ακρόαση και την εγκαθίδρυση της σχέσης ο σύμβουλος προσπαθεί να αναδείξει τα θετικά στοιχεία και τις δυνατότητες του συμβουλευόμενου, παρά τα αρνητικά. Συνέντευξη: Βασική ερώτηση έναρξης: Πώς θα ήταν η ζωή σου διαφορετικά, και τι θα έκανες διαφορετικά, αν δεν υπήρχε αυτό το πρόβλημα.

19 Κατά τη φάση αυτή ο σύμβουλος ερωτά το συμβουλευόμενο σχετικά με τη δυναμική της οικογένειάς του και τις παιδικές εμπειρίες και αναμνήσεις του. 3. Υποστήριξη προς το συμβουλευόμενο να φθάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο αυτογνωσίας, αυτοσυνείδησης. Στο σημείο αυτό είναι δυνατόν να αρχίσουν συζητήσεις μεταξύ συμβούλου- συμβουλευόμενου σχετικά με ερμηνείες, των κινήτρων και της συμπεριφοράς του συμβουλευόμενου, με σκοπό να κατανοήσει τα κίνητρα και τις συμπεριφορές του.

20 Επαναπροσανατολισμός: Ο συμβουλευόμενος υποστηρίζεται, ώστε να προβεί σε κατάλληλες αλλαγές, με σκοπό να αναπτύξει νέο στόχο ζωής.