Τίτλος: Οι νεκροί περιμένουν Συγγραφέας: Διδώ Σωτηρίου Λογοτεχνικός γένος: Πεζογράφημα Λογοτεχνικό είδος:Ιστορικό Μυθιστόρημα Χρονολογία συγγραφής: 1959.

Παρουσίαση με θέμα: "Τίτλος: Οι νεκροί περιμένουν Συγγραφέας: Διδώ Σωτηρίου Λογοτεχνικός γένος: Πεζογράφημα Λογοτεχνικό είδος:Ιστορικό Μυθιστόρημα Χρονολογία συγγραφής: 1959."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1

2 Τίτλος: Οι νεκροί περιμένουν Συγγραφέας: Διδώ Σωτηρίου Λογοτεχνικός γένος: Πεζογράφημα Λογοτεχνικό είδος:Ιστορικό Μυθιστόρημα Χρονολογία συγγραφής: 1959 Εκδοτικός οίκος : Κέδρος Έκδοση: 43η , 2011

3 ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Η Διδώ Σωτηρίου γεννήθηκε το 1909 στο Αïδίνιο της Μικράς Ασίας. Μετακόμισε στην Σμύρνη και τελικά κατέληξε πρόσφυγας στον Πειραιά. Σπούδασε γαλλική φιλολογία. Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά, στα οποία αρθρογραφούσε. Έχει γράψει θεατρικά μονόπρακτα, μελέτες για εφήβους καθώς και ιστορικά δοκίμια. Το 1933 παντρεύτηκε τον εκπαιδευτικό Πλάτωνα Σωτηρίου. Έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση κατά την διάρκεια της κατοχής. Το 1945 εκπροσώπησε την Ελλάδα στο ιδρυτικό συνέδριο της Παγκόσμιας Δημοκρατικής Ομοσπονδίας Γυναικών στο Παρίσι. Προς τιμή της καθιερώθηκε το βραβείο «Διδώ Σωτηρίου». Απεβίωσε το 2004.

4 Λίγα λόγια για το βιβλίο
Το πρώτο μυθιστόρημα της Διδώ Σωτηρίου με τίτλο ‟ ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ”, αναφέρεται στη Μικρασιατική καταστροφή, τον ξεριζωμό των ελληνικών πληθυσμών και τις σκληρές δοκιμασίες που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες κατά την εγκατάσταση τους στην Ελλάδα. Περιγράφει τα πάθη, τις αγωνίες , τα συναισθήματα των ηρώων του, την καθημερινότητα τους και τα προβλήματα εκείνης της εποχής. Η Αλίκη Μάγη, ένα από τα κεντρικά πρόσωπα του μυθιστορήματος, την πρωτογνωρίζουμε στην αρχή του ιστορικού μυθιστορήματος ως ένα μικρό κοριτσάκι με μελαχρινό πρόσωπο , μαύρα μάτια και ξανθές μπούκλες με ένα ανάλαφρο ροζ καπελάκι σύμβολο μιας ρόδινης και ξέγνοιαστης ζωής που αλλάζει από την μια στιγμή στην άλλη λόγο του πολέμου. Η Αλίκη αφηγείται τις αναμνήσεις της από εκείνα τα δραματικά γεγονότα τη ζωή της οικογένειας κυρίως από το 1918 μέχρι την είσοδο της Ελλάδας στον Δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο .

5 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Με τον όρο Μικρασιατική καταστροφή περιγράφεται η τελευταία φάση της Μικρασιατικής εκστρατείας, δηλαδή το τέλος του ελληνοτουρκικού πολέμου, του 1918 – Η φυγή της ελληνικής διοίκησης, που είχε εγκατασταθεί στα δυτικά μικρασιατικά παράλια , στη Σμύρνη, κατά την συνθήκη των Σεβρών όπως και η σχεδόν άτακτη υποχώρηση του ελληνικού στρατού μετά την κατάρρευση του μετώπου, και η γενικευμένη εκδίωξη μεγάλου μέρους τους ελληνογενούς πληθυσμού από τη Μικρά Ασία. Η Μικρασιατική Καταστροφή θεωρείται από της μεγαλύτερες συμφορές του ελληνισμού διαχρονικά. Η φυγή από την Σμύρνη και η εκκένωση της χερσονήσου της Καλλίπολης από τους Έλληνες, επέφεραν την ολοκληρωτική καταστροφή του Θρακικού και Μικρασιατικού ελληνισμού μαζί με του Πόντου. Ο απολογισμός είναι δραματικός Συνολικά η μικρασιατική εκστρατεία είχε ως αποτέλεσμα νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες από ελληνικής πλευράς, αρπαγές και λεηλασίες σπιτιών και περιουσιών , γκρέμισμα σχολείων και εκκλησιών, καταστροφή επιχειρήσεων και βασανισμοί. Πάνω από άνθρωποι αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα.

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο Αïδίνιο της Μικράς Ασίας ζούσε η οικογένεια Μάγη. Αποτελείτο από έξι άτομα : τους γονείς κ.Βασίλη και κ.Μαίρη και τα τέσσερα παιδιά τους τη Ριρή, την Αλίκη, τον Στέφο και την Ινώ. Ο πατέρας είχε ένα εργοστάσιο παραγωγής σαπουνιού και πρόσφερε μία καλή ζωή στην οικογένειά του. Ο Βασιλάκης όπως τον Φώναζαν χαρακτηριστικά ήταν νοικοκύρης , κοινωνικός και αισιόδοξος. Συνεργάζονταν οικονομικά και είχες φιλίες με έναν ισχυρό Τούρκο τον Ταλάτ –Μπέη και λόγο μιας οικονομικής συμφωνίας μαζί του μετακόμισε με όλη την οικογένεια του στην Σμύρνη. Ο Ελληνικός στρατός που είχε έρθει στην Μικρά Ασία είχε σημειώσει πολλές επιτυχίες. Όμως,ο τουρκικός στρατός οργανώθηκε και μέσα στις επιτυχίες του ήταν και η κατάκτηση του Αïδινιού. Η πλούσια αστική οικογένεια Μάγη άρχισε να αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες. Ο Πατέρας έκανε διάφορες δουλειές ενώ η μητέρα έφερε στον κόσμο ένα ακόμα κοριτσάκι ,που το ονομάσαν Νιόβη, ωστόσο αναγκάστηκαν να δώσουν την Αλίκη στην θεία της Ερμιόνη που ήταν ευκατάστατη και την Ινώ να την στείλουν στην Ιταλία για να ζήσει μια καλύτερη ζωή. Τελικά λόγο της Μικρασιατικής καταστροφής έφυγαν και αυτοί από τον τόπο τους και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Κοκκινιά. Ο Στέφος αναγκάστηκε να πάει στην Αγγλία να δουλέψει ως ναυτικός. Η Ριρή στην αρχή βρήκε δουλειά ως δακτυλογράφος και στην συνέχεια παντρεύτηκε τον προϊστάμενο της και απέκτησαν δύο παιδιά. Ο πατέρας και η μητέρα της Αλίκης δούλευαν σκληρά ώστε να μπορούν να ζήσουν αυτοί και η Νιόβη, η οποία είχε γίνει το καμάρι της οικογένειας με τα χαρίσματα της. Η Αλίκη επικοινωνούσε συχνά πλέον με την οικογένεια της και ζούσε μια άνετη ζωή δίπλα στη θεία της Ερμιόνη, η οποία στο τέλος πεθαίνει. Ο Στέφος επέστρεψε από την Αγγλία χωρίς χρήματα και η Ινώ από την Ιταλία. Το μυθιστόρημα τελειώνει με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και με την ελπίδα ότι αυτός θα είναι ο τελευταίος πόλεμος της ιστορίας του ανθρώπου.

7 Ο Βασικός Χαρακτήρας του έργου
Η Αλίκη ήταν ένα από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας Μάγη. Ζούσε με τους γονείς της ξέγνοιαστα και ευτυχισμένα , στο Αιδίνειο της Μικράς Ασίας. Τα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου όμως άλλαξαν τα πάντα. Από την μια οι οικονομικές δυσκολίες και από την άλλη ο πόλεμος έφεραν τρικυμία στην ήρεμη ζωή του μικρού κοριτσιού , που αναγκάζεται να αποχωριστεί το σπίτι και την αγκαλιά των γονιών της για να ζήσει με την πλούσια θεία της Ερμιόνη. Σκιαγραφώντας την κεντρική ηρωίδα μας, η ζωή της είναι γεμάτη με πινελιές ευτυχίας και χαράς και δυστυχίας και μοναξιάς.Η Αλίκη ζει σε μια εποχή και τα δικά της προβλήματα και με την καθημερινότητα της . Νοιώθει αγωνία για το μέλλον πίκρα , λύπη, νοσταλγία για τον αγαπημένο της τόπο το Αϊδίνη και αισθάνεται έντονη την απουσία της μητρικής προστασίας αφού αναγκάστηκε να αφήσει την οικογενειακή της εστία από πολύ νωρίς. Μια ιστορία γεμάτη συναισθήματα και πολύ διδακτική αφού περιγράφει της ζωή της Αλίκης και των ελλήνων της Μικράς Ασίας πριν την καταστροφή και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν μετά κατά την άφιξη τους στην Ελλάδα. Τον αγώνα να ξαναγεννηθούν μέσα από τις στάχτες του πολέμου.

8 Η ατμόσφαιρα της εποχής
Από την αρχαιότητα ως και τις αρχές του 20 αιώνα, στα παράλια της Μικράς Ασίας κατοικούσαν έλληνες. Είχαν αναπτύξει τεράστια δράση, πολιτισμό, μεγάλες οικονομικές δραστηριότητες και συμβίωναν αρμονικά με τους κατοίκους άλλων εθνοτήτων. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο μόνο στο Αιδίνιο που κατοικούσε η οικογένεια Μάγη ζούσαν έλληνες. Η εξάπλωση του εθνικιστικού κινήματος στην Οθωμανική αυτοκρατορία όμως έχει αρνητικές συνέπειες για τους αλλοεθνείς που ζούσαν στο κράτος και κυρίως για τους έλληνες που είδαν τη ζωή τους να αλλάζει ριζικά. Στο βιβλίο βλέπουμε να υπάρχουν πολλές φιλίες Ελλήνων και Τούρκων που ξαφνικά γίνονται εχθροί. Χωρίζουν, πολεμούν για την πατρίδα που ο καθένας από την πλευρά του θεωρεί δικιά του. Άλλοι χάνουν τη ζωή τους . Άλλοι εγκαταλείπουν τον τόπο τους χωρίς να προλάβουν να κλάψουν τους νεκρούς που αφήνουν πίσω . Ενάμιση εκατομμύριο άνθρωποι βρέθηκαν ξαφνικά έξω από την πατρογονική γη , παράτησαν σκοτωμένους γονείς και παιδιά , μωρά να κλαίνε στην κούνια, μια γυναίκα, η Ελένη, από την βιασύνη της αντί για το αγοράκι της πήρε μόνο το μαξιλάρι . Παράτησαν τα σπίτια τους , τη δουλειά τους ,την περιουσία τους και ταξίδεψαν στοιβαγμένοι σε καΐκια με προορισμό το μεγάλο λιμάνι τον Πειραιά. Έζησαν στιγμές που στοίχειωσαν τη μνήμη τους για πάντα.

9 ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ
Η ηρωίδα του βιβλίου εξαιτίας των γεγονότων που σημάδεψαν τη ζωή της ,έχει συχνά συναισθηματικές εναλλαγές είναι όμως ευαίσθητη ήρεμη και πιο προσγειωμένη και αισιόδοξη σε σχέση με τα άλλα μέλη της οικογένειας της . Ο πατέρας της αν και αρχικά ήταν πολύ αισιόδοξος στη συνέχεια απογοητεύεται από τα οικονομικά προβλήματα και τον ξεριζωμό και προσπαθεί να ορθοποδήσει οικονομικά δίχως να τα καταφέρει. Η μητέρα είναι μαθημένη στις ανέσεις , στην συνέχεια όμως με τις οικονομικές δυσκολίες είναι αδύναμη ψυχολογικά . Στην Ελλάδα όμως καταφέρνει να γίνει δυναμική και να παίρνει αποφάσεις ενώ προσπαθεί να κάνει τη δική της δουλειά φτιάχνοντας και πουλώντας καλλυντικά . Η θεία Ερμιόνη είναι καλή και υπομονετική και νοιάζεται για τους άλλους και ιδιαίτερα για την Αλίκη που την έχει κοντά της . Ο σύζυγος της κύριας Ερμιόνης ο θειος Γιάγκος ασχολείται με τις επιχειρήσεις τους και στο τέλος μόνο δείχνει τα συναισθήματα του . Ο Στέφος ο αδελφός της Άλικης είναι απαισιόδοξος δύσκολα παίρνει αποφάσεις ,προσπαθεί να αλλάξει τη ζωή του και φεύγει στην Αγγλία για δουλειά αλλά δεν πετυχαίνει και γυρίζει πίσω στους γονείς του. Η αδελφή τους η Ριρή είναι καλός χαρακτήρας παντρεύεται ένα ευκατάστατο άνδρα ο οποίος όμως δεν την κάνει και τόσο ευτυχισμένη αφού είναι ζηλιάρης και εγωιστής. Η Ινώ είναι ένα ευαίσθητο και ήρεμο παιδί μετά την παραμονή της όμως στην Ιταλία γίνεται μελαγχολική αφού δεν πέρναγε καλά . Όσο για τη Νιόβη τη μικρότερη αδελφή της Αλίκης ήταν έξυπνη αισιόδοξη με ωραίες απόψεις.

10 Ο αντίκτυπος της προσφυγιάς
Όλα τα πρόσωπα της ιστορίας μας έχουν συναισθηματικές εναλλαγές. Νιώθουν θλίψη για τη ζωή που έχασαν και αγωνία για το μέλλον. Αισιοδοξία, απαισιοδοξία , νοσταλγία για το τόπο τους, μοναξιά και ειδικότερα η Αλίκη και η Ινώ που έφυγαν από μικρές από το σπίτι τους και έχασαν το αίσθημα της γονικής προστασίας και στοργής. Η προσφυγιά η εγκατάλειψη ο θάνατος , η καταστροφή έχουν μεγάλο αντίκτυπο στις ζωές όλων καθώς από νοικοκυραίοι έγιναν φτωχοί και αναγκάστηκαν να δουλεύουν για ένα κομμάτι ψωμί . Η προσφυγιά είχε αντίκτυπο και στην Ελλάδα αφού απλώθηκε σε όλη την έκταση της σαν το ποτάμι . Η εχθρότητα αναφέρει η συγγραφέας ξεμύτισε αφού οι ντόπιοι δεν είδαν τους νέους κατοίκους με συμπάθεια , αλλά με δυσπιστία . Δεν αγκάλιασαν τους πρόσφυγες από την πρώτη στιγμή αφού φοβήθηκαν ότι θα έχαναν τη δουλειά τους, τη γη τους. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που τους εκμεταλλεύονταν και τους συμπεριφέρονταν υποτιμητικά . Σιγά σιγά όμως βελτίωσαν τη ζωή τους, συνέβαλαν στην ανάπτυξη του τόπου και αποτέλεσαν αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού λαού.

11 Αιτίες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή
Αιτίες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή Το ελληνικό στοιχείο ήταν κυρίαρχο στη Σμύρνη και κατά της αρχές του 20 αιώνα όταν τα μαύρα σύννεφα αρχίζουν να μαζεύονται στον ορίζοντα, όπως με τις διώξεις των ποντίων και των αρμενίων από τους τούρκους και με τον εκτοπισμό άλλων ελλήνων στα βάθη της Ανατολίας στα τάγματα εργασίας τα λεγόμενα <Αμελέ Ταμπουρού> . Οι τούρκοι προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους σκότωναν αθώες ψυχές . Μέσα από την αφήγηση της Αλικης Μαγη μαθαίνουμε τα εξής: Οι έλληνες που ζούσαν στη Μικρά Ασία αρχίζουν να ελπίζουν στην απελευθέρωση από τους τούρκους . Ο πόλεμος είχε ξεσπάσει και οι έλληνες είχαν

12 Αιτίες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή
Αιτίες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή συμμαχήσει με τους Άγγλους τους Γάλλους , την Αντάντ ενώ οι Τούρκοι βρίσκονταν στο αντίπαλο στρατόπεδο. Παρόλο που ο Βασιλάκης είχε εμπορικές σχέσεις με τους τούρκους και συνεργάζονταν καλά μαζί τους επιθυμούσε τον ερχομό των ελλήνων στρατιωτών που θα έδιωχναν τους τούρκους. Όπως και πολλοί άλλοι έλληνες Μικρασιάτες ήθελε να ξαναγίνει ελληνική η μικρασιατική γη. Το 1919 η μεγάλη στιγμή έφτασε. Ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Σμύρνης και του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή . Ο ελληνικός στρατός σημείωσε αρκετές επιτυχίες και απελευθέρωσε και το Αιδίνι . Ο Βασιλάκης ενθουσιάστηκε όπως και πολλοί άλλοι , πιστεύοντας ότι η ελευθερία είναι κοντά. Ο θείος Γιάγκος όμως είχε αντίθετη άποψη και πράγματι η χαρά τους δεν κράτησε πολύ. Λίγο αργότερα οι Τούρκοι ξαναπήραν το Αιδινι και οι στρατιώτες αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν . Οικογένειες ξεκληρίστηκαν .

13 Αιτίες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή
Αιτίες που οδήγησαν στην Μικρασιατική καταστροφή Το Αιδίνι γέμισε από νεκρά κορμιά αθώων παιδιών και γυναικών αφού οι Τούρκοι διψούσαν για εκδίκηση. Ο ελληνικός στρατός συνέχιζε την προέλαση του στα εδάφη. Οι τούρκοι από την πλευρά τους αιφνιδίασαν τους έλληνες και το 1922 μπήκαν στη Σμύρνη. Η Αλίκη μαζί με τη θεια της Ερμιόνη ήταν από τους τυχερούς που επιβιβάστηκαν νωρίς σε πλοίο για τον Πειραιά. Οι βιαστικές κινήσεις των ελληνικών Κυβερνήσεων δεν είχαν θετικά αποτελέσματα και οδήγησαν στην κόλαση αφού προκάλεσαν την οργή και τα αντίποινα των Τούρκων. Οι Πρόσφυγες κατηγορούσαν το Γούναρη, άλλοι τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο, άλλοι τον Βενιζέλο και άλλοι τους άγγλους και τους Γάλλους λέγοντας ότι πούλησαν τους έλληνες. Η αφηγήτρια θεωρούμε ότι είναι αντικειμενική στην κρίση της όταν αναφέρεται στους πρωταγωνιστές που προκάλεσαν αυτά τα ιστορικά γεγονότα. Για το Βενιζέλο αναφέρει ένα και ένα τραγούδι «του Βενιζέλου το μυαλό και του Δαγλή το βόλι θα μας ανοίξουν τα στενά να μπούμε και στην Πόλη» .

14 Αιτίες που δημιουργούν τους πολέμους - Προτάσεις
Ο πόλεμος μόνο συμφορές μπορεί να προκαλέσει. Αυτό αν και το γνωρίζουν καλά όσοι καθορίζουν τις τύχες των λαών το παραβλέπουν. Αποφασίζουν να κάνουν πόλεμο για οικονομικά ή άλλα συμφέροντα ή για εδαφικές διεκδικήσεις και δεν ενδιαφέρονται για τις αθώες ζωές που χάνονται, την καταστροφή το πόνο και την δυστυχία. Οι πόλεμοι γίνονται γιατί κάποιοι είναι εγωιστές και αλαζόνες , διψούν για χρήμα και εξουσία δεν αντιμετωπίζουν ίσα τους συνανθρώπους τους , δεν πιστεύουν σε ιδανικά και αξίες και προσπαθούν αν επιβάλουν βιαια τις ιδέες και την κυριαρχία τους. Οι λαοί μπορούν να επιλύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους με διάλογο . Οι ηγέτες πρέπει να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ακολουθούν τους διεθνείς κανόνες για μια ελεύθερη και ειρηνική ζωή μακριά από συγκρούσεις και εντάσεις μεταξύ των λαών.

15 Πως αξιολογείτε το βιβλίο
Το βιβλίο <οι νεκροί περιμένουν είναι πολύ ενδιαφέρον» γιατί μέσα από τη ζωή μιας οικογένειας αφηγείται την Μικρασιατική Καταστροφή, ένα θλιβερό κομμάτι της ιστορίας μας, μια βαθιά πληγή για τους ανθρώπους που την έζησαν και τον τόπο. Μας κάνει να αισθανόμαστε λύπη για τους ανθρώπους που βασανίστηκαν και έγιναν πρόσφυγες και θυμό για τα αντίποινα των τούρκων για την βαρβαρότητα που επέδειξαν. Για ένα κομμάτι γης θυσιάστηκαν χιλιάδες άνθρωποι που κάποτε ζούσαν εκεί ειρηνικά. Η ιστορία της Αλίκης Μαγη και των υπολοίπων ηρώων ,μας κάνουν να καταλάβουμε καλύτερα και με απλό τρόπο την ιστορική κατάσταση αλλά και τους ανθρώπους της εποχής. Τις ευτυχισμένες και δυστυχισμένες στιγμές τους ,τα προβλήματα της κοινωνίας τους και τη σκληρότητα του πολέμου. Ο τίτλος είναι πρωτότυπος και ελκυστικός , η πλοκή είναι γρήγορη, κρατώντας των αναγνώστη σε αγωνία για τη τύχη των χαρακτήρων του βιβλίου μέχρι την τελευταία σελίδα του. Η συγγραφέας μέσα από το ιστορικό της μυθιστόρημα περνάει τις ιδέες της για τον πόλεμο και την προσφυγιά που άλλωστε έζησε και η ίδια. Έμφαση δίνεται στην αξία της οικογένειας και της πατρίδας. Η συναρπαστική αυτή ιστορία σίγουρα αγγίζει όχι μόνο έχουν προγόνους από την μικρά Ασία αλλά και όλους τους έλληνες

16 ΑΦΗΓΗΣΗ , ΓΛΩΣΣΑ , ΎΦΟΣ Στο έργο υπάρχουν κάποια λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία, π.χ.: η ιστορία του Τσάκιτζη (που έκλεβε τους τσιφλικάδες για χάρη των φτωχών), ή η αναφορά σ’ άλλα παραμύθια γνωστά από την περιοχή με νεράιδες και ξωτικά. Ζωντανεύει μπροστά μας η συνύπαρξη των διαφορετικών ανθρώπων και παραδόσεων στη Μικρά Ασία.