ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ
Οι αλλεργίες και το άσθμα είναι οι πιο συχνές χρόνιες ασθένειες παγκοσμίως. Στην Ευρώπη περίπου 30 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άσθμα, 6 εκατομμύρια υποφέρουν από συμπτώματα που χαρακτηρίζονται ως σοβαρά, ενώ 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με το φόβο του θανάτου από μια αλλεργική αντίδραση. Σταυρούλα Παπαδάκου Συντονίστρια Διευθύντρια Παιδιατρικού Τμήματος Γ. Ν. Ασκληπιείο Βούλας, Αθήνα «Ενδιαφέροντα Θέματα Εφηβικής Ιατρικής»

2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Αλλεργία είναι η αντίδραση του ανοσιακού συστήματος σε ουσίες του περιβάλλοντος, οι οποίες δεν είναι φυσιολογικά παθογόνες για τον οργανισμό (αλλεργιογόνα) και οι οποίες παράγουν IgE αντισώματα, π.χ. γύρεις δέντρων και φυτών, πρωτεΐνες ζωικής προέλευσης κ.α. Αλλεργία είναι μια αντίδραση του ανοσιακού συστήματος σε ουσίες του περιβάλλοντος, οι οποίες δεν είναι φυσιολογικά παθογόνες για τον οργανισμό και οι οποίες παράγουν IgE αντισώματα.

3 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΑΣ Άτομα με αλλεργική προδιάθεση, παράγουν IgE αντισώματα όταν έρθουν για πρώτη φορά σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο. Το ελεύθερο τμήμα της IgE συνδέεται με ειδικούς υποδοχείς στην επιφάνεια της κυτταρικής μεμβράνης σιτευτικών, βασεόφιλων και ηωσινόφιλων κυττάρων μετά από συσσώρευσή τους στους ιστούς ή στο περιφερικό αίμα και παράγεται ισταμίνη. Όταν το ίδιο αντιγόνο εισέλθει για δεύτερη φορά στο οργανισμό ενώνεται με το αντίσωμα με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση και αποκοκκίωσή των κυττάρων αυτών και την έκλυση ισταμίνης, με συνέπεια την εκδήλωση των συμπτωμάτων της αλλεργικής νόσου.

4 ΤΥΠΟΙ ΑΛΛΕΡΓΙΑΣ Ως γνωστόν υπάρχουν 4 τύποι αλλεργιών. Στην διαφάνεια βλέπουμε τον μηχανισμό πρόκλησης αλλεργίας για κάθε τύπο και μερικά παραδείγματα.

5 κατηγοριεσ αλλεργιογονων
Υπάρχουν κοινά αλλεργιογόνα όπως και κοινές κλινικές εκδηλώσεις από το Δέρμα, το Πεπτικό και το Αναπνευστικό σύστημα, καθώς επίσης και μέσω της Παρεντερικής Οδού, στα βρέφη, νήπια, παιδιά και εφήβους.

6 ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ
Γύρεις Δένδρα: (Ελιά, Βελανιδιά, Οξιά, Πλάτανος, Φουντουκιά, Κυπαρίσσι, Καρυδιά, Ιτιά, Φτελιά, Σκλήθρα, Ακακία, Πεύκο, Σφενδάμι, Λεύκα, Σημύδα) Αγρωστώδη (Grasses): (Δακτυλίς, Ήρα, Αλωπέκουρος, Σιτάρι, Αγρωστίς, Φλέος ο λειμώνιος, Βρώμη, Πρασιά, Ανθόξαδος, Σίκαλη, Καλάμι, Αγριάδα) Ζιζάνια ή θάμνοι (Weeds):Περδικάκι (Parietaria), Χηνοπόδιο(βρωμόχορτο), Αρνόγλωσσο (Πεντάνευρο), Αγριοραδίκι (Dandelion), Αρτεμισία (Αψιθιά), Χρυσάνθεμο, Μαργαρίτα, Τσουκνίδα κ.λ.π. Μύκητες Alternaria, Cladosporium, Aspergillus, Mucor, Stemphylium, Penicillium, Fusarium Ακάρεα οικιακής σκόνης (Dermatophagoides pteronyssinus, Dermatophagoides farinae) Αλλεργιογόνα ζώων Γάτα, σκύλος, άλογα, αγελάδες, πουλιά, καναρίνι, παπαγάλος, περιστέρι, χάμστερ, κουνέλια, ποντίκια, κ.α. (το τρίχωμα και διάφορες εκκρίσεις, όπως: σάλιο, ούρα, ορός αίματος, επιθήλια δέρματος και περιττώματα) Στις παρακάτω διαφάνειες φαίνονται αναλυτικά τα αλλεργιογόνα ανά σύστημα. Η λίστα είναι μακρά, τα περισσότερα είναι ήδη γνωστά και δεν θα παραμείνουμε περισσότερο.

7 ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΔΕΡΜΑ Φυτά Φάρμακα Κοσμήματα/ Μέταλλα Καλλυντικά/
δηλητηριώδης κισσός Φάρμακα αντιβιοτικές αλοιφές όπως η νεομυκίνη, πενικιλίνη Κοσμήματα/ Μέταλλα νικέλιο, άργυρος, χρυσός, χαλκός, ατσάλι, υδράργυρος, μόλυβδος, αλουμίνιο, κασσίτερος, αρσενικό, κάδμιο Καλλυντικά/ προϊόντα υγιεινής σαπούνια, αποσμητικά, βαφές μαλλιών, υγρά καθαρισμού φακών επαφής, αντηλιακά, βερνίκια νυχιών Λάστιχο (latex) γάντια, καθετήρες, γομολάστιχες, κόλλες, προφυλακτικά Χημικά απορρυπαντικά, μαλακτικά, βαφές υφασμάτων Επαγγελματικά/ διάφορα τσιμέντο, χρώματα (χρώμιο), κόλλες, ρητίνες, εξωτική ξυλεία, πισίνες (χλωρίωση), κινητά τηλέφωνα (νικέλιο), αμάλγαμα ''γκρι σφράγισμα''(υδράργυρος)

8 ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΠΕΠΤΙΚΟ Τροφές
αυγό, γάλα, φιστίκι, ξηροί καρποί, σόγια, δημητριακά, ψάρια και οστρακοειδή, σουσάμι, (σπάνια) συντηρητικά & πρόσθετα τροφίμων Φάρμακα Ασπιρίνη και άλλα Μ.Σ.Α.Φ., TMP-SMX, Πενικιλίνη, Κεφαλοσπορίνες, Αμπικιλλίνη, Αμοξυκιλλίνη, ορμόνες κ.α.

9 ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΠΑΡΕΝΤΕΡΙΚΑ ΕΝΕΣΙΜΑ
Προϊόντα αίματος & παράγωγα, φάρμακα (αναισθητικά), εμβόλια, σκιαγραφικές ουσίες ΝΗΓΜΟΙ: δηλητήρια υμενοπτέρων Μέλισσες, σφήκες, κουνούπια, σκνίπες, τσιμπούρια, κοριοί, αράχνες

10 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ
Συνοπτικά, αφού πυροδοτηθεί ο αλλεργικός μηχανισμός και διαμέσου διαφόρων μεσολαβητών, προκαλούνται διαφορετικές κλινικές καταστάσεις. Μπορεί να είναι οξείες ή χρόνιες, ήπιες και αυτοπεριοριζόμενες έως σοβαρές και απειλητικές για την ζωή.

11 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ
ΑΣΘΜΑ Βρογχόσπασμος Αύξηση παραγωγής βλέννας ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ Διαλείπουσα/ επίμονη Οίδημα και ερεθισμός ρινικού βλεννογόνου ΟΦΘΑΛΜΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ Αλλεργική επιπεφυκίτιδα Ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα (χρόνια) Γιγάντια θηλώδης επιπεφυκίτιδα (φακοί επαφής) Αλλεργία εξ επαφής (φάρμακα, διαλύματα και συντηρητικά φακών επαφής ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΕ ΕΝΤΟΜΑ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ: εξάνθημα, οίδημα, πόνος, κνησμός ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ: κνίδωση, αγγειοοίδημα ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ: κνίδωση, οίδημα, λάρυγγα, βρογχόσπασμος, ΤΟΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ: πυρετός, κακουχία, ΌΨΙΜΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ: ορονοσία, νεφρωσικό σδρ., αγγειίτιδα, νευρίτιδα, εγκεφαλοπάθεια ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ (ΕΚΖΕΜΑ) Οι κλινικές εκδηλώσεις αφορούν το άσθμα, την αλλεργική ρινίτιδα, την αλλεργία σε υμενόπτερα, την δερματίτιδα εξ΄επαφής, το έκζεμα.

12 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ
ΚΝΙΔΩΣΗ/ ΑΓΓΕΙΟΟΙΔΗΜΑ/ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟ ΑΓΓΕΙΟΙΔΗΜΑ ΚΝΙΔΩΣΗ ΕΚ ΨΥΧΟΥΣ: κρύος αέρας ή νερό ΧΟΛΙΝΕΡΓΙΚΗ ΚΝΙΔΩΣΗ: άσκηση, ζεστά λουτρά, πυρετός, stress ΔΕΡΜΑΤΟΓΡΑΦΙΣΜΟΣ Η ΨΕΥΔΟΚΝΙΔΩΣΗ ΚΝΙΔΩΣΗ ΑΠΟ ΠΙΕΣΗ ΗΛΙΑΚΗ ΚΝΙΔΩΣΗ: ηλιακό φως ή solarium ΧΡΟΝΙΑ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΚΝΙΔΩΣΗ (ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ) ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΤΡΟΦΕΣ/ ΦΑΡΜΑΚΑ/ΕΝΤΟΜΑ/ ΑΣΚΗΣΗ (συχνότερα σε έφηβες γυναίκες) ΟΡΟΝΟΣΙΑ (ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΓΓΕΙΪΤΙΔΑ ΕΞ ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΑΠΟ ΑΝΟΣΟΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ ΟΡΟΥ) Συνεχίζοντας με την κνίδωση και το αγγειοοίδημα, την αναφυλαξία και την ορονοσία

13 ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ
ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ (IgE αντιδράσεων υπερευαισθησίας ή μικτές IgE και κυτταρικού τύπου αντιδράσεις υπερευαισθησίας) Δερματικές Ερύθημα προσώπου, Κνίδωση, Αγγειοοίδημα, Ατοπική δερματίτιδα Γαστρεντερικές Οίδημα χειλέων, Ναυτία, Κωλικοί, Έμετοι, Διάρροια, Εντεροκολίτιδα, Πρωκτοκολίτιδα, Κοιλιοκάκη, Αλλεργική ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, Αλλεργική ηωσινοφιλική γαστρεντερίτιδα, σύνδρομο στοματικής αλλεργίας, γαστρεντερική αναφυλαξία Αναπνευστικές (Οξεία) ρινοεπιπεφυκίτιδα, Βρογχόσπασμος Γενικευμένες Αναφυλακτικό shock ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ (Ταξινόμηση κατά Gell & Coomb) ΤΥΠΟΣ Ι: ΑΜΕΣΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΤΥΠΟΣ ΙΙ: ΚΥΤΤΑΡΟΤΟΞΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΥΠΟΣ ΙΙΙ: ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΟΣΟΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΣ ΙV: ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΟΨΙΜΟΥ ΤΥΠΟΥ Κνίδωση – αγγειοοίδημα Κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα Σύνδρομο Stevens – Johnson, Επιδερμική νεκρόλυση – Σύνδρομο Lyell Πολύμορφο ερύθημα Αποφολιδωτική δερματίτιδα Δερματίτιδα εξ’ επαφής Φαρμακευτική αντίδραση Και τελειώνοντας με τις τροφικές αλλεργίες και τις φαρμακευτικές αλλεργίες

14 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Οι αλλεργίες και το άσθμα είναι οι πιο συχνές χρόνιες ασθένειες Οι αλλεργικές καταστάσεις διπλασιάστηκαν τα τελευταία 30 χρόνια το 1/3 των παιδιών σήμερα παρουσιάζουν κάποιας μορφής αλλεργία > 50% των Ευρωπαίων αναμένεται να αποκτήσουν τουλάχιστον μια αλλεργία μέχρι το 2015 Ένα στα τρία παιδιά σήμερα παρουσιάζουν κάποιας μορφής αλλεργία. Η συχνότητα εμφάνισης τους έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια και περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους αναμένεται να αποκτήσουν μια αλλεργία μέχρι το 2015

15 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΑΣΘΜΑ 6 εκατομμύρια παιδιά <18 χρόνων παρουσιάζουν ασθματική κρίση Κύρια αιτία νοσοκομειακής περίθαλψης σε παιδιά < 18 χρόνων Η Ασθματική Κρίση παραμένει κύρια αιτία εισαγωγής σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Στις Ηνωμένες Πολιτείες συμβαίνουν ~5000 θάνατοι/ χρόνο, από τους οποίους150– 200 εμφανίζονται σε παιδιά<15 χρόνων ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρονται 150 θάνατοι κάθε χρόνο από αντιδράσεις στα τρόφιμα. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες φαίνεται να υπερεκπροσωπούνται στα μητρώα των θανάτων τροφικής αλλεργίας και παρουσιάζουν μια ειδική ομάδα κινδύνου. ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ Οι θάνατοι από αναφυλαξία δεν είναι συχνοί, αλλά ούτε σπάνιοι. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 0,65 έως 2% των ασθενών με αναφυλαξία. Σοβαρές αντιδράσεις στην πενικιλίνη εμφανίζονται με συχνότητα 1-5 περιπτώσεις ανά ασθενείς, με θανάτους 1 ανά ασθενείς ενώ, αναφυλαξία από δήγμα εντόμου προκαλεί περίπου θανάτους κάθε χρόνο. Αν και σπάνια, διάφοροι θάνατοι αποδόθηκαν στην αναφυλαξία που προκαλείται από άσκηση ή τροφές. Υπάρχουν αρκετά επιδημιολογικά δεδομένα κλινικών εκδηλώσεων, θα πρέπει όμως να τονιστεί η συχνότητα θανάτων από τις σημαντικότερες, έτσι για το ΆΣΘΜΑ Στις Ηνωμένες Πολιτείες συμβαίνουν ~5000 θάνατοι/ χρόνο, από τους οποίους150–200 εμφανίζονται σε παιδιά<15 χρόνων για την ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφέρονται 150 θάνατοι κάθε χρόνο από αντιδράσεις στα τρόφιμα. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες φαίνεται να υπερεκπροσωπούνται στα μητρώα των θανάτων τροφικής αλλεργίας και παρουσιάζουν μια ειδική ομάδα κινδύνου. Ενώ για την ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ Οι θάνατοι από αναφυλαξία δεν είναι συχνοί, αλλά ούτε σπάνιοι. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 0,65 έως 2% των ασθενών με αναφυλαξία.

16 Περιβαλοντικοι παραγοντεσ που επιδρουν στισ αλλεργικεσ παθησεισ
μητρικός θηλασμός σόμπες υγραερίου ή τζάκι στο σπίτι Υγιεινή έντονη ψυχο - κοινωνική επιβάρυνση (φόβος, θυμός, αγωνία, έντονο κλάμα ή γέλιο) ιογενείς ή μικροβιακές λοιμώξεις του αναπνευστικού (ιγμορίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα κ.ά.) έντονη άσκηση ατμοσφαιρική ρύπανση: (S02), (C0), (Ν02) συχνή επαφή με σπρέι ή χημικούς παράγοντες έκθεση στον καπνό του τσιγάρου (ενεργητικά ή παθητικά) Έκθεση σε αλλεργικούς παράγοντες σε συγκεκριμένους χώρους (σχολείο κ.λ.π.) Υγρασία στον χώρο εργασίας/σπιτιού που προκαλούν συχνά το επαγγελματικό άσθμα κτηνοτρόφοι, αγρότες, αρτοποιοί, ξυλουργοί, εργάτες ελαστικών, γουναρικών τόπος διαμονής «σύγχρονες» κατοικίες συσκευές κλιματισμού Φαίνεται ότι στην αλλεργία παίζουν ρόλο ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η υπόθεση της «υγιεινής», η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο τόπος διαμονής και οι «σύγχρονες» κατοικίες, ο μητρικός θηλασμός, οι τροφές, η υγρασία, η έντονη ψυχο - κοινωνική επιβάρυνση (stress) και πολλοί άλλοι. Επίσης, η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου (ενεργητικά ή παθητικά), η χρήση σομπών υγραερίου ή τζακιών στο σπίτι, η συχνή επαφή με σπρέι ή χημικούς παράγοντες. Τέλος, συμπτώματα που εμφανίζονται μετά το φαγητό (αποξηραμένα, κονσερβοποιημένα ή επεξεργασμένα τρόφιμα), ή μετά από την χρήση ορισμένων φαρμάκων όπως η ασπιρίνη ή άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, οι οφθαλμικές σταγόνες κ.α.

17 αποφυγη των αλλεργικων καταστασεων ΠΡΟΛΗΨΗ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
αποφυγη των αλλεργικων καταστασεων ΠΡΟΛΗΨΗ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 1. Ενημέρωση του άμεσου περιβάλλοντος για το αλλεργικό πρόβληµα του παιδιού, με υπόδειξη εκλυτικών αιτιών, εκδήλωσης της νόσου και της κατάλληλης θεραπείας που θα πρέπει να χορηγηθεί στο παιδί. 2. Δεν θα πρέπει να αποκλείονται τα σπορ αλλά να επιλέγονται τα κατάλληλα (κολύμβηση), χρησιμοποιώντας προφυλακτική αγωγή πριν την έναρξη τους 3. Να ακολουθείται το προβλεπόμενο διαιτολόγιο στα παιδιά µε τροφική αλλεργία 4. Να αποφεύγεται η έκθεση των αλλεργικών παιδιών με τα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα 5. Τακτική συντήρηση συστημάτων κλιματισμού 6. Σε περίπτωση φαρμακευτικής αλλεργίας θα πρέπει να φέρουν ειδική κάρτα όπου να αναγράφονται ποια φάρµακα πρέπει να αποφεύγονται 7. Δεν πρέπει να παραλείπεται ο έλεγχος ετικετών τροφίμων, καλλυντικών κ.λ.π. (ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ «ΚΡΥΜΜΕΝΑ» ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ) Για την αποφυγή αλλεργικών καταστάσεων προτείνονται μέτρα, τα οποία πρέπει να εξατομικεύονται καθώς και να συμβάλλουν και άλλα πρόσωπα εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος, όπως οι φίλοι, οι σχολικοί παράγοντες κ.α. Να αποφεύγονται, λοιπόν, τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα, να τηρείται ειδικό διαιτολόγιο και να γίνεται έλεγχος των ετικετών τροφίμων. Επίσης, να φέρεται ειδική κάρτα σε περίπτωση φαρμακευτικής αλλεργίας. Τέλος, δεν θα πρέπει να αποθαρρύνονται τα σπορ, αλλά να επιλέγονται τα κατάλληλα, χαμηλής έντασης, λαμβάνοντας προηγουμένως προφυλακτική αγωγή.

18 ΕΦΗΒΕΙΑ Είναι η περίοδος ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στην ωριμότητα (ενηλικίωση) σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές αλλαγές μεταβολή των πρωτογενών και δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου απότομη αύξηση της μάζας σώματος αλλαγές στο ορμονικό προφίλ συναισθηματικής και διανοητικής εξέλιξης αμφισβήτηση οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος συναισθηματικές συγκρούσεις και ριψοκίνδυνοι πειραματισμοί ταυτότητα φύλου σεξουαλική δραστηριότητα Εφηβεία, είναι η περίοδος ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στην ωριμότητα, κατά την διάρκεια της οποίας συμβαίνει η ενηλικίωση. Κατά την διάρκεια της περιόδου αυτής, το άτομο υφίσταται σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές αλλαγές. Η ταχεία αλλαγή στο σώμα του εφήβου με την μεταβολή των πρωτογενών και δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου και η απότομη αύξηση της μάζας σώματος είναι τα κυρίαρχα στοιχεία που χαρακτηρίζουν αυτήν την περίοδο και καθορίζονται από ραγδαίες αλλαγές στο ορμονικό προφίλ. Στα πλαίσια της συναισθηματικής και διανοητικής τους εξέλιξης, αναπτύσσεται η κριτική σκέψη και προβάλει έντονα το στοιχείο της αμφισβήτησης ιδιαίτερα απέναντι στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Συναισθηματικές συγκρούσεις και ριψοκίνδυνοι πειραματισμοί είναι χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Μέχρι το τέλος της εφηβείας, οι νέοι έχουν αποκτήσει ταυτότητα φύλου και αναπτύσσοντας τις σχέσεις τους με το άλλο φύλο και η πλειονότητά τους έχει ήδη πλήρη σεξουαλική δραστηριότητα.

19 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Το ΑΣΘΜΑ, οι ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ και η ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ είναι οι πιο συχνές αλλεργικές καταστάσεις στην εφηβεία Το άσθμα, οι τροφικές αλλεργίες και η αναφυλαξία είναι οι πιο συχνές αλλεργικές καταστάσεις στην εφηβεία

20 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΑΣΘΜΑ Έφηβοι ελεύθεροι συμπτωμάτων θα αντιμετωπίσουν το άσθμα και πάλι στη δεκαετία των 20 ή των 30. Είναι συχνότερο στα κορίτσια λόγω των ορμονικών μεταβολών (οιστρογόνα). Το κάπνισμα (παθητικό/ενεργητικό) αυξάνει τον επίπτωση του άσθματος Ο επιπολασμός του άσθματος σε μη ασθματικούς αθλητές (με ιστορικό ατοπίας) φτάνει το 50% ανάλογα με το άθλημα, το κλίμα, και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, ενώ στους ασθματικούς ασθενείς το ποσοστό ανέρχεται έως 90%, χωρίς η συνθήκη αυτή να απαγορεύει την άθληση στους εφήβους. ΑΣΘΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Απειλητικό για την ζωή επεισόδιο άσθματος με προοδευτική επιδείνωση του βρογχόσπασμου και αναπνευστική δυσλειτουργία, μη ανταποκρινόμενο στην συμβατική θεραπεία, το οποίο οδηγεί σε αναπνευστική δυσχέρεια, απαιτώντας μηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Η κλινική εμπειρία δείχνει ότι πολλοί έφηβοι με ιστορικό άσθματος, που ήταν ελεύθεροι συμπτωμάτων, θα αντιμετωπίσουν το άσθμα και πάλι στη δεκαετία των 20 ή των 30. Το παθητικό ή ενεργητικό κάπνισμα έχει τεκμηριωθεί ότι αυξάνει τον επίπτωση του άσθματος. Ο επιπολασμός του άσθματος σε μη ασθματικούς αθλητές (με ιστορικό ατοπίας) φτάνει το 50% ανάλογα με το άθλημα, το κλίμα, και τις περιβαλλοντικές συνθήκες, ενώ στους ασθματικούς ασθενείς το ποσοστό ανέρχεται έως 90%, χωρίς η συνθήκη αυτή να απαγορεύει την άθληση στους εφήβους.

21 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ Η συχνότητα των τροφικών αλλεργιών υπολογίζεται σε 5-6% σε βρέφη και παιδιά και είναι συχνότερη από τους ενήλικες. Παρατηρήθηκε δε αύξηση των τροφικών αλλεργιών στα παιδιά κατά 18% την τελευταία δεκαετία (Ηνωμένες Πολιτείες). Ολοκληρωμένες μελέτες που να περιλαμβάνουν αλλεργικές αντιδράσεις στα τρόφιμα είναι περιορισμένες. Η πραγματική συχνότητα των τροφικών αλλεργιών υπολογίζεται σε 5-6% σε εφήβους. Μια πρόσφατη έκθεση αναφέρει αύξηση των τροφικών αλλεργιών στους εφήβους κατά 18% την τελευταία δεκαετία (Ηνωμένες Πολιτείες). Η σοβαρή τροφική αλλεργία είναι συχνότερη στα παιδιά από ότι στους ενήλικες. Ωστόσο, η συχνότητα σε ενήλικες μπορεί να αυξάνεται, δεδομένου ότι σοβαρές τροφικές αλλεργίες συχνά επιμένουν στην ενήλικη ζωή.

22 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ Η πραγματική επίπτωση της αναφυλαξίας είναι άγνωστη. Η αναφυλαξία μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η σοβαρή αναφυλαξία επηρεάζει τουλάχιστον 1-3 άτομα ανά πληθυσμού. Εκτιμάται ότι το ποσοστό αναφυλαξίας είναι για τα τρόφιμα 0,0004% για την πενικιλίνη 0,7 - 10% για τις ακτινοσκιερές ουσίες 0,22 έως 1% και για τα δήγματα εντόμων 0,5 έως 5% Το ποσοστό χορήγησης επινεφρίνης ήταν1,4%, για άτομα κάτω των 17 ετών. Η πραγματική επίπτωση της αναφυλαξίας είναι άγνωστη. Η σοβαρή αναφυλαξία επηρεάζει τουλάχιστον 1-3 άτομα ανά πληθυσμού. Η αναφυλαξία μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε μια μελέτη αναφέρεται ότι η ηλικιακή ομάδα βρίσκεται μεταξύ 1-79 ετών, με μέσο όρο τα 37 χρόνια. Το αναφερόμενο ποσοστό χορήγησης επινεφρίνης ήταν 1,4% για άτομα κάτω των 17 ετών, ποσοστό υψηλότερο από μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες.

23 Ιδιαιτεροτητεσ αλλεργικων παθησεων στην εφηβεια
ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ΕΞ’ ΑΙΤΙΑΣ ΤΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΤΟΥ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ STATUS Καλλυντικά Ναρκωτικά Ρούχα Φάρμακα Αξεσουάρ γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα Κοσμήματα Συντηρητικά Τατουάζ «junk food» Φακοί επαφής κινητά τηλέφωνα Καπνός έντονη σωματική άσκηση Αλκοόλ Σεξ Αντισυλληπτικά εγκυμοσύνη Όλες αυτές οι αλλαγές έχουν ως αποτέλεσμα νέα δεδομένα ζωής, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και νέοι αλλεργιογόνοι παράγοντες με τους οποίους οι έφηβοι έρχονται σε επαφή (καλλυντικά, ρούχα, αξεσουάρ, κοσμήματα, φακοί επαφής, καπνός, αλκοόλ, αντισυλληπτικά, ναρκωτικά, φάρμακα και προφυλακτικά). Αλλεργία στο Latex υπάρχει στο 1-5% του γενικού πληθυσμού (Ηνωμένες Πολιτείες), με μια αύξηση σε ατοπικά άτομα. Η αλλεργία στο Latex είναι συχνή σε παιδιά με ιστορικό πολλαπλών χειρουργικών επεμβάσεων και σε έκθεση στο Latex, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Αφορά δε την εφηβεία λόγω της έναρξης χρήσης προφυλακτικών. Τέλος, ο επιπολασμός της αλλεργίας στο Latex είναι αυξημένος σε άτομα με αλλεργία σε τροπικά φρούτα. Τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα, τα συντηρητικά και τα «junk food» αφορούν ολοένα και περισσότερο αυτή την ομάδα πληθυσμού. Τέλος, η έντονη σωματική άσκηση, το σεξ, καθώς και η εγκυμοσύνη στην εφηβική ηλικία μπορούν να πυροδοτήσουν μηχανισμούς αλλεργίας σε προδιατεθειμένα άτομα.

24 το χλώριο στις πισίνες πυροδοτεί αλλεργίες, ενώ αυξάνει την εμφάνιση άσθματος
Τα κοσμήματα που περιέχουν νικέλιο μπορούν να προκαλέσουν έντονες αλλεργικές αντιδράσεις. Επίσης, φερμουάρ, κουμπιά, σκελετοί γυαλιών και piercing δια βίου αλλεργική ευαισθητοποίηση από τατουάζ με χένα, (περιέχουν PPD-Παρα- φενυλενοδιαμίνης) Κοιτάζοντας τις παρακάτω φωτογραφίες βλέπουμε διάφορες καταστάσεις που συναντώνται συχνά σε εφήβους και θα πρέπει πάντα να εξετάζεται το ενδεχόμενο πρόκλησης αλλεργίας από αυτές. Έχει αποδειχθεί ότι το χλώριο στις πισίνες πυροδοτεί αλλεργίες, ενώ αυξάνει την εμφάνιση άσθματος. Τα κοσμήματα που περιέχουν νικέλιο (ή άλλα μέταλλα) μπορούν να προκαλέσουν έντονες αλλεργικές αντιδράσεις καθώς επίσης και τα διάφορα αξεσουάρ όπως φερμουάρ, κουμπιά, σκελετοί γυαλιών. Το piercing επίσης, είναι αρκετά διαδεδομένο στους νέους, τα τελευταία χρόνια. Τα τατουάζ με χένα, προκαλούν δια βίου αλλεργική ευαισθητοποίηση, όταν περιέχουν την ουσία PPD-(Παρα-φενυλενοδιαμίνης)

25 SEX Αλλεργία στο σπέρμα: (IgE) Τοπικά συμπτώματα, γενικευμένη κνίδωση, ρινίτιδα, άσθμα, αλλεργικό shock Προφυλακτικά (Latex): τοπικά & γενικευμένα συμπτώματα Σωματική Άσκηση (χολινεργική κνίδωση- άσθμα μετά από άσκηση) ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ συχνή επαφή με σπρέι ή χημικούς παράγοντες, ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ηλιακή φως, solarium ΔΙΑΦΟΡΑ Αμάλγαμα (υδράργυρος) '‘ γκρι σφράγισμα'' κινητά τηλέφωνα (νικέλιο) SEX Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στον παράγοντα του sex καθώς, κατά την εφηβική ηλικία ξεκινάει η δραστηριότητα αυτή. Έτσι, αλλεργία μπορεί να προκληθεί μέσω 3 μηχανισμών όπως η Αλλεργία στο σπέρμα, μέσω IgE- τύπου Ι αντίδρασης. Εκδηλώνεται δε με τοπικά συμπτώματα, γενικευμένη κνίδωση, ρινίτιδα, άσθμα ή ακόμα και με αλλεργικό shock Τα Προφυλακτικά (Latex) με τοπικά ή γενικευμένα συμπτώματα- (οι εκδηλώσεις μπορούν να συμβούν και στα δυο φύλα), και τέλος Ως Σωματική Άσκηση προκαλείται χολινεργική κνίδωση ή άσθμα μετά από άσκηση ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ συχνή επαφή με σπρέι ή χημικούς παράγοντες ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ηλιακή φως, solarium (αγαπητό σε νεαρά κορίτσια) ΆΛΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ αμάλγαμα ''γκρι σφράγισμα''(υδράργυρος) κινητά τηλέφωνα (νικέλιο)- δερματίτιδα εξ΄επαφής

26 ΦΑΡΜΑΚΑ/ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ/ ΚΑΠΝΙΣΜΑ:
ΟΡΜΟΝΕΣ παροξύνσεις του άσθματος κατά τη διάρκεια έμμηνου ρύσης ή αποτέλεσμα ορμονικής υποκατάστασης (οιστρογόνα) ΦΑΡΜΑΚΑ/ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ/ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ασπιρίνη, ΜΣΑΦ, ηρωίνη, κοκαΐνη, κ.α. μπορούν να προκαλέσουν ασθματικές κρίσεις ΛΑΣΤΙΧΟ (LATEX) σε παιδιά με ιστορικό πολλαπλών χειρουργικών επεμβάσεων Διασταυρούμενη αντίδραση έχει βρεθεί μεταξύ τροπικών φρούτων και Latex ΟΡΜΟΝΕΣ φαίνεται ότι συμβαίνουν παροξύνσεις άσθματος κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσεως ή ως αποτελέσματα ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα ΦΑΡΜΑΚΑ/ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ/ ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ασπιρίνη, ΜΣΑΦ, ηρωίνη, κοκαΐνη, κ.α. μπορούν να προκαλέσουν Ασθματικές Κρίσεις ΛΑΣΤΙΧΟ (LATEX) σε παιδιά με ιστορικό πολλαπλών χειρουργικών επεμβάσεων Διασταυρούμενη αντίδραση έχει βρεθεί μεταξύ τροπικών φρούτων και Latex

27 ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ
αντίδραση ή αδιαφορία του εφήβου για την παρακολούθηση του προβλήματός του μη προσαρμογή του εφήβου σε περιβάλλον με βρέφη και μικρά παιδιά έλλειψη εμπιστοσύνης στον ιατρό αψήφιση του κινδύνου εσφαλμένη εκτίμηση και διαχείριση μιας αλλεργικής αντίδρασης αποτυχία χρήσης αυτοενέσιμης αδρεναλίνης καθυστερημένη έναρξη συστηματικής θεραπείας με στεροειδή Η πλημμελής αντιμετώπιση των αλλεργικών καταστάσεων στους εφήβους οφείλεται στην αντίδραση του εφήβου ή την αδιαφορία του για την παρακολούθηση του προβλήματός του, ειδικά όταν πρόκειται να επισκεφθεί κλινικές ενηλίκων. Δυσκολία επίσης, δημιουργεί η έλλειψη εμπιστοσύνης στον ιατρό και η μη προσαρμογή του σε περιβάλλον με βρέφη και μικρά παιδιά. Τέλος, επικίνδυνη είναι και η αψήφιση του κινδύνου, η εσφαλμένη εκτίμηση για τη σωστή διαχείριση μιας αλλεργικής αντίδρασης (αποτυχία χρήσης αυτοενέσιμης αδρεναλίνης ή καθυστέρηση λήψης συστηματικής θεραπείας με στεροειδή).

28 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ επιτυγχάνεται με
Η διαχείριση του εφήβου με αλλεργία είναι μια πρόκληση για την βελτίωση της αντιμετώπισης των αλλεργικών νοσημάτων επιτυγχάνεται με αλλαγή του τρόπου επικοινωνίας με τον παιδίατρο εξέταση του εφήβου σε ένα ήσυχο περιβάλλον, χωρίς την παρουσία γονέων προσωποκεντρική προσέγγιση του εφήβου και όχι της ασθένειας εκπαίδευση του έφηβου και του περιβάλλοντός του (οικογένεια-σχολείο-φίλοι) στην έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση της αλλεργικής αντίδρασης χρήση ομάδας στήριξης από μεγαλύτερους εφήβους, φτιάχνοντας πιθανά σενάρια διαχείρισης μιας αλλεργικής αντίδρασης Η διαχείριση του εφήβου με αλλεργία είναι μια πρόκληση για την βελτίωση της αντιμετώπισης των αλλεργικών νοσημάτων, που επιτυγχάνεται με την αλλαγή του τρόπου επικοινωνίας με τον παιδίατρο, την εξέταση του εφήβου σε ένα ήσυχο περιβάλλον χωρίς την παρουσία γονέων, αλλά και την προσωποκεντρική προσέγγιση του εφήβου και όχι της ασθένειας του. Παράλληλα, χρειάζεται εκπαίδευση του έφηβου και του περιβάλλοντός του στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της αλλεργικής αντίδρασης και χρησιμοποίηση ομάδας στήριξης από μεγαλύτερους εφήβους, φτιάχνοντας πιθανά σενάρια διαχείρισης μιας αλλεργικής αντίδρασης.

29 συμπερασμα Η ιδιαίτερη προσέγγιση του παιδιάτρου προς τον έφηβο
διασφάλιση του ότι συμμετέχει ενεργά χρησιμοποιώντας την κατάλληλη γλώσσα, με σεβασμό και χωρίς κριτική εχεμύθεια ενδυνάμωση του εφήβου να διαχειριστεί τις αλλεργίες του εκπαίδευση των συνομηλίκων για την αντιμετώπιση κρίσεων και χρήση γραπτών οδηγιών είναι απαραίτητα στοιχεία για την ομαλή διαχείριση των αλλεργικών νοσημάτων στην εφηβεία. Επομένως, διασφάλιση του εφήβου ότι συμμετέχει ενεργά, χρησιμοποιώντας την κατάλληλη γλώσσα, με εχεμύθεια, σεβασμό και χωρίς κριτική, η ανάγκη ενδυνάμωσης του εφήβου να διαχειριστεί τις αλλεργίες του, η εκπαίδευση συνομηλίκων στο σχολείο και τέλος η χρήση γραπτών οδηγιών είναι απαραίτητη.

30 Κλείνοντας με κάτι ευχάριστο, πρέπει να τονιστεί ότι Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ!!! με την ελαχιστοποίηση της πίεσης από αυτούς και την συμπαράστασή τους, στο ιδιαίτερο αυτό κομμάτι που λέγεται ΑΛΛΕΡΓΙΑ. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ!!!

31 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ