Κοινωνία, παραβατικές συμπεριφορές, πολιτική καταστολή

Παρουσίαση με θέμα: "Κοινωνία, παραβατικές συμπεριφορές, πολιτική καταστολή"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Κοινωνία, παραβατικές συμπεριφορές, πολιτική καταστολή
Κοινωνία, παραβατικές συμπεριφορές και καταστολή κατά τον Μεσοπόλεμο. Ποινικές παραβάσεις, το φαινόμενο της ληστείας και τα γενεσιουργά αίτια τους. Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής.

2 Ποινικές παραβάσεις, το φαινόμενο της ληστείας
Το ζήτημα της ληστείας κυριαρχεί καθολικά στα αδικήματα του ποινικού δικαίου στο ελληνικό κράτος έως την δεκαετία του 1920. Τα τελευταία κρούσματα της επικρατούσης επί έναν αιώνα ληστείας, εκδηλώνονται στις αρχές της δεκαετίας του 1930, στην οποία ανιχνεύεται η έναρξη περισσότερο σύνθετης, από πλευράς αδικημάτων, πραγματικότητας. Η διερεύνηση της εξέλιξης της ληστρικής συμπεριφοράς κατά τους Βαλκανικούς πολέμους έως και τη δεκαετία του 1920, απέδειξε εναργώς την συνέχιση πανομοιότυπων συμπεριφορών με τον προηγούμενο αιώνα.

3 Ποινικές παραβάσεις, το φαινόμενο της ληστείας
Αναδεικνύεται, ότι η ορεινή ενδοχώρα εξακολουθούσε να διατηρεί τα παραδοσιακά σχήματα και τις δομές του 19ου αιώνα, οι οποίες ήσαν συνυφασμένες περισσότερο με τις λειτουργίες μιας αγροτικής προ - βιομηχανικής κοινωνίας. Με την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και με την αναπτυσσόμενη διείσδυση του καπιταλισμού και συναφών κοινωνικοπολιτικών σχηματισμών παρατηρήθηκαν βαθιές ρήξεις στις υπάρχουσες κοινωνικές δομές. Οι αλλαγές στις κοινωνικοοικονομικές δομές ήταν δυνατό να οδηγήσουν άτομα, τα οποία αδυνατούσαν να τις παρακολουθήσουν σε παραβατικές καταστάσεις ή σύμφωνα με την νομοθεσία σε παράνομες.

4 Ποινικές παραβάσεις, το φαινόμενο της ληστείας
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι ο Ηπειρωτικός χώρος βρέθηκε στο επίκεντρο τέτοιων συμπεριφορών. Τα δύο αντιπροσωπευτικότερα συμβάντα της εξεταζόμενης περιόδου, τα οποία έχουν λάβει παροιμιώδη χαρακτήρα έως την σημερινή εποχή είναι η ληστεία της Πέτρας, η οποία χαρακτηρίζεται ως το πλέον ενδεικτικό γεγονός στα σύγχρονα ποινικά δεδομένα και η απαγωγή των βουλευτών Μελά και Μυλωνά. Οι δύο κυρίες ληστρικές μορφές της εποχής τους, ήταν οι Ρεντζαίοι και οι Κουμπαίοι, στη δράση, των οποίων εντοπίζονται όλα εκείνα τα στοιχεία και τις σταθερές που η ληστεία προϋπόθετε για να αναπτυχθεί.

5 Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής
Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής Η ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο καταστολής κατά τον Μεσοπόλεμο. Το πνεύμα ελέγχου επεκτάθηκε, σε συνάρτηση με το σύνολο των μορφών έκφρασης του κοινωνικού βίου, και στον πολιτικό βίο. Οι συλλήψεις, οι εκτοπισμοί και οι πολιτικού χαρακτήρα διενέξεις μεταξύ πολιτών εξέφρασαν την ύπαρξη της συγκεκριμένης καταστάσεως. Οι πρώτες ενδείξεις πολιτικού αποκλεισμού τον 20ό αιώνα εκδηλώθηκαν το 1917, εξαιτίας του Εθνικού Διχασμού, όταν η φιλελεύθερη κυβέρνηση εκκαθάρισε τον κρατικό μηχανισμό από τους μοναρχικούς χρησιμοποιώντας το νόμο της ληστείας του 1871.

6 Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής
Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής Με βάση τα στενά περιθώρια ελευθερίας του τύπου οδηγούμαστε στον ισχυρισμό περί ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής, εφόσον αποτελούσε συνήθη τακτική η πολιτική αρθρογραφία και η κριτική να αντιμετωπίζεται από τους ιδεολογικούς αντιπάλους με προσφυγή στην δικαιοσύνη. Η επιχειρούμενη προσπάθεια ανίχνευσης των ορίων της ελευθερίας της έκφρασης κατά τον Μεσοπόλεμο δεν περιορίζεται μόνον στο πολιτικό επίπεδο. Η φυσιογνωμία και το πνεύμα της εποχής επέδρασαν αισθητά και στις διαπροσωπικές σχέσεις σε επίπεδο καθημερινότητας.

7 Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής
Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής Ταυτοχρόνως, κατά τον Μεσοπόλεμο, ενισχυόταν η εφαρμογή της «διοικητικής εκτόπισης», για την απόφαση της οποίας γνωμοδοτούσε μία Επιτροπή Δημοσίας Ασφαλείας σε κάθε νομό. Με το Παγκαλικό νομοθετικό διάταγμα της 2ας Ιουνίου 1926 οι Επιτροπές αποκτούσαν το δικαίωμα να εκτοπίζουν πολίτες ως υπόπτους «διαπράξεως … πράξεων αντικειμένων εις την δημοσίαν τάξιν, ησυχίαν και ασφάλειαν της χώρας…». Η εφαρμογή δηλαδή της εκτόπισης για ζητήματα ληστείας αρχικά, διευρύνθηκε για να καταστείλει τους πολιτικά αντιφρονούντες. Η συγκεκριμένη απόφαση, ουσιαστικά, απεικόνιζε ευρύτερα την πολιτική κατάσταση, απόρροια και της διαίρεσης της χώρας σε μοναρχικούς και δημοκρατικούς.

8 Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής
Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής Ως εξέλιξη της Επιτροπής Δημοσίας Ασφαλείας θεωρείται η θέσπιση από την βενιζελική κυβέρνηση του νόμου της 25ης Ιουλίου 1929 «Περί των μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών» γνωστού και ως «Ιδιωνύμου». Επρόκειτο για ένα νομοθέτημα που εισήγαγε ουσιαστικά την δικαστική εκτόπιση, αφού για αυτήν αποφάσιζαν πλέον τα Πλημμελειοδικεία. Κάτι, που βεβαίως υπέστη τροποποιήσεις το 1931, από την ίδια βενιζελική κυβέρνηση, με την επαναφορά του διοικητικού καθεστώτος της εκτόπισης, καθώς μέσω της δικαστικής οδού πολλές φορές διαπιστωνόταν μία βραδύτητα στην διαδικασία και μία επιείκεια από πλευράς δικαστικών λειτουργών.

9 Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής
Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής Επικεντρώνοντας στην προσπάθεια ερμήνευσης του «Ιδιωνύμου», διαπιστώνουμε ότι αντικατόπτριζε την ευκρινή καταδίωξη των αριστερών ιδεών, ενώ επεδίωκε την χειραγώγηση των εργατών και των αγροτών, την απομάκρυνσή τους από κινήματα που μπορούσαν να αναπτυχθούν, καθώς και από ιδέες που ενίσχυαν τέτοια κινήματα. Η ψήφιση του «Ιδιωνύμου» σηματοδότησε την επέκταση της έννοιας του αδικήματος στην έκφραση των ιδεών και στις προφορικές ή γραπτές απόψεις. Επίσης το «Ιδιώνυμο» οδήγησε σε μία πορεία μετατόπισης από τις παλαιές πολιτικές συγκρούσεις. Και αυτό διότι, ενώ η εκτόπιση ως μέτρο πολιτικής δίωξης χρησιμοποιήθηκε από τις δύο αντίπαλες παρατάξεις στο πλαίσιο του εθνικού διχασμού, από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μεταχειρίστηκε και εναντίον των σοσιαλιστών και των συνδικαλιστών.

10 Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής
Ζητήματα ελευθερίας της έκφρασης και ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής Αναμφισβήτητα η αίσθηση πειθάρχησης της δημόσιας και προσωπικής ζωής, κατά τον Μεσοπόλεμο, ήταν εμφανής. Πρόκειται για μία πραγματικότητα, η οποία πιστοποιείται με την θέσπιση και εφαρμογή νέων κατασταλτικών νόμων, τον ελεγχόμενο τύπο και τον προπαγανδιστικό του ρόλο και ευρύτερα την ελευθερία της έκφρασης. Η θέσπιση του «Ιδιωνύμου» απετέλεσε την βασική παράμετρο αυτής της διαδικασίας και απέκτησε συμβολικό χαρακτήρα. Μέσω όμως του «Ιδιωνύμου» και με πρόφαση την «απειλή» του κομμουνισμού, ουσιαστικά εδραιώθηκε η καταστολή των απεργιών και γενικότερα κάθε μορφής αντίδρασης της εργατικής τάξης.

11 Ο Νόμος περί Ιδιωνύμου