ΜΗ ΣΠΟΡΟΓΟΝΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ, Actinomyces, Nocardia Κουμάκη Βασιλική, MD, MPH, PhD Λέκτορας Μικροβιολογίας Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΜΗ ΣΠΟΡΟΓΟΝΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ, Actinomyces, Nocardia Κουμάκη Βασιλική, MD, MPH, PhD Λέκτορας Μικροβιολογίας Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΜΗ ΣΠΟΡΟΓΟΝΑ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ, Actinomyces, Nocardia Κουμάκη Βασιλική, MD, MPH, PhD Λέκτορας Μικροβιολογίας Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ

2 Τάξη Actinomycetales  Περιέχει Gram-θετικά, νηματοειδή, διακλαδιζόμενα βακτήρια, που κάποιες φορές εξελίσσονται σε μυκητύλλια  Τα περισσότερα είναι σαπρόφυτα, ωστόσο 5 γένη, τα Actinomyces, Nocardia, Actinomadura, Propionibacterium και Bifidobacterium προκαλούν ενίοτε κοκκιωματώδεις λοιμώξεις στον άνθρωπο και τα ζώα  Το Tropheryma whipplei μετά από μελέτες νουκλεικού οξέος ανήκει επίσης στους ακτινομύκητες

3 Αναερόβια μη σπορογόνα Gram- θετικά βακτηρίδια  Προπιονοβακτηρίδια (Propionobacterium spp.)  Γαλακτοβάκιλλοι (Lactobacillus spp.)  Bifidobacterium spp  Actinomyces spp

4 Bifidobacterium spp  Ανευρίσκονται στο έντερο, στόμα, κόλπο  Λίγες ενδείξεις για την παθογονικότητα τους  Το B. dentium έχει απομονωθεί σε πνευμονικές λοιμώξεις  Συχνά αποτελούν συστατικά των προβιοτικών σκευασμάτων

5 Προπιονοβακτηρίδια  Μέλη της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος, του στόματος, του εντέρου και του κόλπου  Σημαντικότερο είδος το P. acnes  P. propionicus σχετίζεται με λοιμώξεις του δακρυικού πόρου (δακρυοκυστίτιδα)  Ενίοτε απομονώνονται σε λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα και λοιμώξεις προθέσεων  Παράγουν προπιονικό οξύ, από όπου πήραν και το όνομα τους

6 Προπιονοβακτηρίδια  Συχνά τα κύτταρα διατάσσονται σε ακανόνιστες μάζες ή αλυσίδες σαν τα γράμματα V ή Y

7 Προπιονοβακτηρίδια  Για τη θεραπεία της ακμής χορηγούνται τετρακυκλίνες ή κλινδαμυκίνη

8 Γαλακτοβάκιλλοι  Μέλη της φυσιολογικής χλωρίδας του κόλπου των γυναικών.  Υπάρχουν επίσης στις χλωρίδες της στοματικής κοιλότητας και του εντέρου

9 Γαλακτοβάκιλλοι

10  Η απομόνωση των Lactobacillus spp συνήθως έχει μικρή ή αμφίβολη κλινική σημασία, αφού τις περισσότερες φορές είναι μέλη της ενδογενούς χλωρίδας  Έχουν, όμως, αναφερθεί να προκαλούν ευκαιριακές λοιμώξεις όπως ενδοκαρδίτιδα κ.α. Γαλακτοβάκιλλοι

11 Γαλακτοβάκιλλοι

12 Actinomadura spp  Μια συγγενική ομάδα μη οξεοάντοχων ειδών  Το είδος Actinomandura madurae είναι συνηθισμένο αίτιο μαδουρομύκωσης (Madura foot)  Χρόνια, κοκκιωματώδης λοίμωξη των οστών και των μαλακών μορίων, που οδηγεί σε σχηματισμό μυκητωμάτων και σοβαρές παραμορφώσεις.  Παρατηρείται στο Σουδάν, τη Βόρεια Αφρική, δυτική ακτή της Ινδίας, προσβάλλει δε όσους περπατούν ξυπόλυτοι και είναι επιρρεπείς σε τραυματισμούς και επιμολύνσεις από οργανισμούς του εδάφους

13 Ακτινομύκητες (Actinomyces spp)  Τα είδη του γένους αποτελούν μέλη της φυσιολογικής χλωρίδας κυρίως του στόματος  Το σπουδαιότερο παθογόνο είδος για τον άνθρωπο είναι ο Actinomyces israelii

14 Μορφολογία  Τα κύτταρα τους εμφανίζονται κυρίως ως Gram θετικά βακτηρίδια με διακλαδώσεις (νηματοειδή)  Με τη χρώση Gram σε κλινικά δείγματα πύου από ακτινομυκητιακές βλάβες παρατηρούνται συχνά «κοκκία θείου»  Πολλαπλασιάζονται με αργούς ρυθμούς και ο ελάχιστος χρόνος επώασης είναι 7 μέρες  Δυνητικά αναερόβια

15 Actinomyces israelii

16 Ακτινομυκητίαση – «κοκκία θείου» (σε παλαιότερες βλάβες εναποτίθεται φωσφορικό ασβέστιο)

17 Οι αποικίες του Actinomyces αρχικά είναι επίπεδες σαν αράχνη, μετά γίνονται επηρμένες, λευκές, αδιαφανείς, γυαλιστερές με ανώμαλη, λοβωτή παρυφή και καλούνται αποικίες ως «τραπεζίτου οδόντος»

18 Οικολογία-Επιδημιολογία  Οι λοιμώξεις που προκαλούν είναι ενδογενείς και εμφανίζονται μετά από λύση της συνέχειας του βλεννογόνου της στοματικής κοιλότητας ή τοπική νέκρωση, συνήθως μετά από τραυματισμό ή οδοντικές επεμβάσεις

19 Ακτινομυκητίαση  Η ακτινομυκητίαση είναι χρόνια κοκκιωματώδης βλάβη, που εξελίσσεται σε πυογόνο φλεγμονή με σχηματισμό αποστημάτων και πυορροούντων συριγγίων  Στο πυώδες υλικό του κέντρου της βλάβης ανευρίσκονται πυοσφαίρια και τα χαρακτηριστικά κίτρινο - πορτοκαλί κοκκία θείου που είναι μάζες νηματοειδών βακτηριδίων.

20 Μορφές της λοίμωξης  Τραχηλοπροσωπική μορφή  Θωρακική μορφή  Κοιλιακή- Εντερική μορφή  Πυελική μορφή

21  Συνήθως τα λεμφαγγεία δεν προσβάλλονται, αλλά μπορεί να παρατηρηθεί αιματογενής διασπορά στο ήπαρ, εγκέφαλο και άλλα όργανα.  Η προσβολή των οστών είναι ασυνήθης και συνήθως το αποτέλεσμα επέκτασης κατά συνέχεια ιστού, γειτονικών βλαβών των μαλακών μορίων

22 Τραχηλοπροσωπική μορφή  Συνιστά πάνω από τα μισά αναφερόμενα κρούσματα. Συχνά προσβάλλεται η γνάθος  Η οδοντική τερηδόνα αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα, η λοίμωξη μπορεί να ακολουθήσει εξαγωγές δοντιών ή άλλες οδοντιατρικές επεμβάσεις

23 Απόστημα παρειακού διαστήματος

24 Θωρακική μορφή  Προέρχεται συνήθως από εισρόφηση με περιεχόμενο στόματος  Ξεκινά από τον πνεύμονα  Δημιουργούνται συρίγγια στο θωρακικό τοίχωμα

25 Κοιλιακή-Εντερική μορφή  Η λοίμωξη εκδηλώνεται ως ενδοκοιλιακό απόστημα ή μάζα και μπορεί να προσβάλλει κάθε όργανο της κοιλίας  Ξεκινά από τη σκωληκοειδή απόφυση ή σπανιότερα από εκκολπώματα του παχέος εντέρου

26 Πυελική μορφή  Οφείλεται στην τοποθέτηση ενδομητρικών αντισυλληπτικών συσκευών. Ο τύπος του σπειράματος και η παρατεταμένη παραμονή του ενέχονται στην εκδήλωση. Η λοίμωξη εξαπλώνεται ως ενδομητρίτιδα, σαλπιγγίτιδα και πυελική φλεγμονή με αποστήματα

27 Εργαστηριακή διάγνωση  Η λήψη των δειγμάτων πρέπει να γίνεται με προσοχή για αποφυγή επιμόλυνσης από ακτινομύκητες που φυσιολογικά βρίσκονται στις βλεννογονικές επιφάνειες.  Το δείγμα πρέπει να μεταφέρεται στο εργαστήριο εντός 30min σε υλικό μεταφοράς αναεροβίων.  Τα δείγματα που εξετάζονται είναι υλικό βιοψίας, ιστός χειρουργικά εξαιρεθείς, βρογχικά εκπλύματα, υγρά σώματος, πυώδες εξίδρωμα, τραχηλικό υλικό, ενδομήτριες συσκευές κ.α.

28 Εργαστηριακή διάγνωση  Το υλικό ελέγχεται μακροσκοπικά για την παρουσία κοκκίων «θείου», τα οποία έχουν ανώμαλο σχήμα και μέγεθος (0,1-5mm), είναι σκληρά και κιτρινωπά.  Εάν υπάρχουν αυτά τα κοκκία λαμβάνονται με λαβίδα και συνθλίβονται ανάμεσα σε δύο αντικειμενοφόρες πλάκες. Ακολουθεί μικροσκοπική εξέταση των και στην περιφέρεια του κοκκίου ανευρίσκονται λεπτά βακτηρίδια με νηματοειδείς διακλαδώσεις.  Εάν το παρασκεύασμα βαφεί με χρώση Gram φαίνονται εύκολα Gram θετικά νηματοειδή βακτηρίδια με νηματοειδείς διακλαδώσεις.

29 Εργαστηριακή διάγνωση  Καλλιέργεια σε κατάλληλα θρεπτικά υλικά, όπως αιματούχο άγαρ, Brain-heart infusion άγαρ και εμπλουτισμένο θειογλυκολικό ζωμό  Οι καλλιέργειες επωάζονται αεροβίως και αναεροβίως έως 14 ημέρες

30 Θεραπεία  Η χειρουργική εξαίρεση της βλάβης  Η θεραπεία εκλογής στη θεραπεία της ακτινομυκητίασης είναι θεραπευτικά σχήματα με βάση την πενικιλλίνη. Χορηγείται σε ψηλές δόσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για τραχηλοπροσωπική ακτινομυκητίασης χορηγείται επίσης αμοξυκιλλίνη-κλαβουλανικό. Το κλαβουλανικό συμπεριλαμβάνεται γιατί οι βλάβες είναι συχνά επιμολυσμένες με άλλα βακτήρια που παράγουν β-λακταμάσες. Εναλλακτικά χορηγούνται τετρακυκλίνες, κλινταμυκίνη, μακρολίδες, ιμιπενέμη

31 Νοκάρδιες  Ανήκουν στην ομάδα των αυστηρώς αεροβίων ακτινομυκήτων  Gram- θετικοί βακτηρίδια, μεγάλου μήκους που διακλαδίζονται μοιάζοντας με μυκητιασικές υφές, είναι όμως λεπτότερες των μυκητιασικών και θραύονται σε μορφές κοκκοειδούς έως και βακτηριοειδούς σχήματος.  Χρωματίζονται μερικώς με την οξεοάντοχη χρώση (αποχρωματισμός με θειικό οξύ 1%)  Αναπτύσσονται πολύ αργά (3-30 ημέρες)

32 Νοκάρδιες  Ευκαιριακές λοιμώξεις στον άνθρωπο είναι σχεδόν πάντα από την Nocardia asteroides και τις N. farcinica, N. brasiliensis, N. otitidis caviarium, N.nova και N. transvalensis.

33 Χρώση Ziehl-Neelsen Τα στάδια είναι τα εξής: 1. Δημιουργία επιχρίσματος: Κατανομή λεπτής στοιβάδας υλικού στην επιφάνεια αντικειμενοφόρου πλάκας το οποίο περιέχει μικροοργανισμούς. Αποξήρανση στον αέρα. 2. Μονιμοποίηση παρασκευάσματος: Διαδικασία με την οποία σκοτώνονται οι μικροοργανισμοί και προσκολλώνται στην επιφάνεια της αντικειμενοφόρου πλάκας. Η μονιμοποίηση συντηρεί και ελαχιστοποιεί την παραμόρφωση των κυττάρων. Πραγματοποιείται ή με θερμή μονιμοποίηση (διέλευση πάνω από τη φλόγα λύχνου Bunsen μερικές φορές) ή με χημική μονιμοποίηση (κάλυψη του επιχρίσματος με μεθανόλη για 1 λεπτό)

34 3. Κάλυψη του παρασκευάσματος με επαρκή ποσότητα βασικής χρωστικής φαινικούχου φουξίνης, έτσι ώστε η πλάκα να είναι πλήρως καλυμμένη με χρωστική σε όλη τη διάρκεια αυτής της φάσης. Χρώση Ziehl-Neelsen

35 4. Θέρμανση της βασικής χρωστικής (φαινικούχο φουξίνη) για 5 λεπτά: Γίνεται θέρμανση του παρασκευάσματος μέχρι την παραγωγή ατμών χωρίς να παρατηρηθεί βρασμός. Η θέρμανση γίνεται με διέλευση της φλόγας κάτω από την αντικειμενοφόρο πλάκα. Η θέρμανση θα πρέπει να γίνει με προσοχή γιατί έντονη θέρμανση της αντικειμενοφόρου πλάκας μπορεί να προκαλέσει θραύση της πλάκας, όπως και καταστροφή του δείγματος

36 5. Ξέπλυμα της αντικειμενοφόρου πλάκας με νερό και πραγματοποιείται αποχρωματισμός με οξινισμένο οινόπνευμα και ξανά ξέπλυμα της αντικειμενοφόρου πλάκας με νερό Χρώση Ziehl-Neelsen

37 Xρώση Ziehl-Neelsen 6. Στη συνέχεια κάλυψη της αντικειμενοφόρου πλάκας με κυανό του μεθυλενίου για 1 λεπτό. Ακολουθεί ξέπλυμα της αντικειμενοφόρου πλάκας με νερό, στέγνωμα πάνω σε διηθητικό χαρτί και τέλος μικροσκόπηση με 100x καταδυτικό φακό.

38 Οικολογία- Επιδημιολογία  Βρίσκονται στο χώμα και στα νερά. Η νοκαρδίωση είναι εξωγενής λοίμωξη.  Ο άνθρωπος μολύνεται με εισπνοή των μικροοργανισμών (εγκατάσταση τους στους πνεύμονες) ή με ενοφθολισμό στο δέρμα.  Γεωργοί και αγρότες (λόγω της έκθεσής τους στο χώμα και σε λιμναία νερά) εμφανίζουν μεγαλύτερη συχνότητα της νόσου. Η λοίμωξη είναι συνήθως χρόνια, με μεγάλη συχνότητα σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς

39 Ενδογενείς και εξωγενείς λοιμώξεις   Ενδογενείς λοιμώξεις Μικροβιακή χλωρίδα του ασθενή (μύτη, δέρμα, γαστρεντερικό και ουροποιητικό σύστημα)   Εξωγενείς λοιμώξεις Μετάδοση από άλλη πηγή έμψυχη ή άψυχη

40 N. asteroides  Η N. asteroides προκαλεί ευκαιριακές λοιμώξεις των πνευμόνων με πολλαπλά συρρέοντα αποστήματα. Στο 1/3 των ασθενών παρατηρούνται δευτερογενή αποστήματα στον εγκέφαλο και σπανιότερα σε άλλα όργανα.  Η πορεία μπορεί να είναι χρόνια, ενώ σε άλλες περιπτώσεις διηθεί ταχύτατα τους πνεύμονες.  Σε αυξημένο κίνδυνο βρίσκονται οι ανοσοκατεσταλμένοι

41 Πρωτοπαθείς δερματικές βλάβες  Οι νοκάρδιες προκαλούν επίσης πρωτοπαθείς δερματικές λοιμώξεις, μετά από ενοφθαλμισμό τους στο δέρμα από τραυματισμό ή χειρουργική επέμβαση. Το συχνότερο αίτιο είναι η N. brasiliensis, αλλά σε ορισμένα είδη ενοχοποιείται η N. asteroides ή άλλα είδη.  Οι δερματικές αυτές λοιμώξεις μπορεί να εξελιχθούν σε ογκόμορφες μάζες, τα μυκητώματα

42 Εργαστηριακή διάγνωση  Τα δείγματα που συλλέγονται είναι πτύελα, BAL, υλικό διατραχειακής αναρρόφησης, υλικό αναρρόφησης, έκκριμα συριγγίου, υγρά σώματος  Η μικροσκοπική εξέταση είναι πολύ σημαντική για τη διάγνωση.  Gram-θετικά νηματοειδή βακτηρίδια (ως μυκητιασικές υφές) που διακλαδίζονται σε όρθιες γωνίες.  Τροποιημένη Ziehl-Neelsen.  Καλλιέργεια σε αιματούχο άγαρ αλλά και σε άλλα εμπλουτισμένα θρεπτικά υλικά όπως Lowenstein-Jensen, brain-heart infusion άγαρ, Sabouraud με δεξτρόζη και χρωραμφενικόλη.  Η ταυτοποίηση γίνεται συνήθως σε εργαστήρια αναφοράς

43 Οι νοκάρδιες είναι Gram-θετικά βακτηρίδια. Παρατηρούνται διακλαδούμενα νημάτια

44 Οι αποικίες στο αιματούχο άγαρ είναι αρχικά ξηρές σαν κιμωλία, προσκολλημένες στο άγαρ, αδιαφανείς και με την πάροδο του χρόνου ρυτιδιάζουν, προεξέχουν και εμφανίζουν ποικιλία χρωμάτων όπως λευκό, κίτρινο, πορτοκαλί

45 Θεραπεία  Τριμεθοπρίμη- σουλφαμεθοξαζόλη για τουλάχιστον 3 μήνες  Ορισμένα στελέχη είναι ανθεκτικά στις σουλφοναμίδες  Εναλλακτικά ιμιπενέμη (σε συνδυασμό με αμικασίνη), μινοκυκλίνη, κεφαλισπορίνες, αμοξυκιλλίνη-κλαβουλανικό οξύ

46 Διαφορές μεταξύ των γενών Actinomyces και Nocardia Actinomyces spp  Δυνητικώς αναερόβια  Αναπτύσσονται στους 35 0 -37 0 C  Μέλη φυσιολογικής χλωρίδας στόματος  Μη οξεοάντοχα μυκητήλλια  Ενδογενής λοίμωξη Nocardia spp Υποχρεωτικώς αερόβια Ευρύ φάσμα θερμοκρασίας ανάπτυξης Σαπρόφυτα περιβάλλοντος Μερικώς οξεοάντοχα Εξωγενής λοίμωξη

47 Tropheryma whipplei  Αίτιο της νόσου του Whipple  Αποδείχθηκε με μοριακές μελέτες ότι ανήκει στους ακτινομύκητες  Σπάνια, πολυστηματική νόσος, με συμπτώματα όπως διάρροια και δυσαπορρόφηση, αρθραλγίες, λεμφαδενοπάθεια και πυρετό.  Προσβάλλεται κατεξοχήν το έντερο, αλλά σε μικρό ποσοστό ασθενών προσβάλλονται οι πνεύμονες, η καρδιά, σκελετικοί μύες και το ΚΝΣ

48 Tropheryma whipplei  Η διάγνωση γίνεται με εξέταση υλικού βιοψίας εντέρου  PCR  Θεραπεία με στρεπτομυκίνη σε συνδυασμό με βενζυλοπενκιλλίνη για 2 βδομάδες και ακολούθως κοτριμοξαζόλη για ένα χρόνο

49 Κλινικό περιστατικό  Ο ασθενής που προσέρχεται είναι άνδρας 34 ετών, καπνιστής με ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ. Δύο μήνες πριν την εισαγωγή, σε έλεγχο που έκανε ως εξωτερικός ασθενής, διαπιστώθηκε στην ακτινογραφία θώρακος μια νεκρωτική βλάβη στον άνω λοβό του δεξιού πνεύμονα. Η δερμοαντίδραση Mantoux και τρεις καλλιέργειες για Mycobacterium spp ήταν αρνητικές. Τέσσερις εβδομάδες πριν την εισαγωγή, εμφάνισε πυρετό, παραγωγικό βήχα, νυχτερινές εφιδρώσεις, ρίγος και απώλεια βάρους (4,5 κιλά). Χορηγήθηκε θεραπεία με συνδυασμό αμοξυκίλλινης – κλαβουλανικού οξέος για 14 ημέρες. Ο πυρετός, το ρίγος και οι νυχτερινές εφιδρώσεις υποχώρησαν

50 Κλινικό περιστατικό  Στην εισαγωγή, παρουσίαζε ψηλαφητή συμπαγή μάζα στο δεξιό θωρακικό τοίχωμα, διαστάσεων 4x4εκ., η οποία παρακεντήθηκε για διαγνωστικούς σκοπούς. Το υλικό παρακέντησης ήταν σκούρο πράσινο και παχύρρευστο. Δυο ημέρες αργότερα, οι νοσηλεύτριες τον βρήκαν να ουρεί στους τοίχους του δωματίου. Επειδή η συμπεριφορά αυτή ήταν ασυνήθιστη για τον ασθενή, πραγματοποιήθηκε αξονική τομογραφία (ΑΤ) εγκεφάλου, η οποία κατέδειξε πολλαπλές βλάβες με πρόσληψη ενδοφλεβίου σκιαγραφικού. Ο ασθενής μεταφέρθηκε στο χειρουργείο και οι βλάβες παρακεντήθηκαν. Στη χρώση Gram του υλικού που αναρροφήθηκε από τις εγκεφαλικές βλάβες παρατηρήθηκε διακλαδιζόμενο, Gram θετικό βακτηρίδιο.

51 Χρώση Gram και καλλιέργεια

52 1.Τι υποδεικνύουν οι βλάβες τoυ ασθενούς;  Οι βλάβες του ασθενούς με δακτυλιοειδή πρόσληψη ενδοφλέβιου σκιαγραφικού συσχετίζονται συνήθως με λοιμώξεις, αλλά μπορεί επίσης να υποδεικνύουν την παρουσία όγκου ή εμφράκτου. Η χειρουργική παρακέντηση έχει δύο σκοπούς. Ο ένας είναι θεραπευτικός. Η παροχέτευση των αποστημάτων με αναρρόφηση είναι καίριας σημασίας για επιτυχημένο κλινικό αποτέλεσμα. Επίσης, τα αποστήματα, ειδικά τα μεγάλα, δεν ανταποκρίνονται σε θεραπεία μόνο με αντιβιοτικά, διότι αυτά δεν μπορούν να διεισδύσουν μέχρι το κέντρο των πυωδών βλαβών και να επιτύχουν μέσα σε αυτές αρκετά υψηλές συγκεντρώσεις ώστε να καταστρέψουν ή να αναστείλουν την ανάπτυξη των μικροβίων. Ο άλλος σκοπός της χειρουργικής επέμβασης είναι διαγνωστικός. Μετά τον ακριβή καθορισμό της αιτιολογίας, μπορεί να επιλεγεί η κατάλληλη αντιμικροβιακή θεραπεία Ο άλλος σκοπός της χειρουργικής επέμβασης είναι διαγνωστικός. Μετά τον ακριβή καθορισμό της αιτιολογίας, μπορεί να επιλεγεί η κατάλληλη αντιμικροβιακή θεραπεία

53 2. Με βάση τη χρώση Gram, τίθεται υποψία για 2 γένη μικροοργανισμών. Ποια δοκιμασία πρέπει να πραγματοποιηθεί από το υλικό αναρρόφησης των εγκεφαλικών βλαβών για τον καθορισμό του γένους στο οποίο ανήκει ο μικροοργανισμός; Γιατί είναι σημαντική η διάκριση μεταξύ αυτών των δύο γενών μικροβίων;  Οι μικροοργανισμοί που εμφανίζονται στη χρώση Gram, ως διακλαδιζόμενα Gram θετικά βακτηρίδια ανήκουν σε δύο γένη, τα Actinomyces και Nocardia, τα οποία διαφοροποιούνται μεταξύ τους με την τροποποιημένη οξεάντοχη χρώση  Επιπλέον η Nocardia spp είναι αυστηρά αερόβια, ενώ ο Actinomyces spp αναπτύσσεται σε αναερόβιες συνθήκες.  Από τα δείγματα που ελήφθησαν από το θωρακικό τοίχωμα και από τον εγκέφαλο του ασθενούς, αναπτύχθηκε Actinomyces spp.  Η μορφολογία των αποικιών είναι συμβατή με Actinomyces spp. Ωστόσο, η μορφολογία των πρώιμων αποικιών της Nocardia spp είναι παρόμοια με εκείνη του Actinomyces spp.  Η διαφοροποίηση αυτών των δύο μικροβίων μεταξύ τους είναι σημαντική για την επιλογή της θεραπείας. Και για τα δύο απαιτείται θεραπεία διάρκειας αρκετών μηνών. Οι σουλφοναμίδες χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της Nocardia, ενώ για τον Actinomyces η θεραπεία εκλογής είναι η πενικιλλίνη.

54 3. Εξηγείστε την παθογένεια των εγκεφαλικών βλαβών  Τα αποστήματα εγκεφάλου είναι σπάνια. Παρατηρούνται συνήθως μετά από πνευμονικά αποστήματα, οδοντικές λοιμώξεις, ενδοκαρδίτιδα, ιγμορίτιδα, τραυματισμούς του κρανίου και μηνιγγίτιδα. Οι λοιμώξεις του ΚΝΣ από Actinomyces spp καταλήγουν σε σχηματισμό αποστημάτων στα δύο τρίτα των περιπτώσεων. Είναι δε τα πιο συνηθισμένα μετά από εκείνα των πνευμόνων (όπως στην περίπτωση μας) ή μετά από οδοντικές λοιμώξεις. Τα βακτήρια φτάνουν στον εγκέφαλο και προκαλούν αποστήματα είτε κατά συνέχεια ιστού από εστία φλεγμονής, όπως ιγμορίτιδα ή οδοντικές λοιμώξεις, είτε με άμεσο ενοφθαλμισμό των βακτηριδίων μετά από τραυματισμό ή με σηπτικά έμβολα, μικρά πήγματα αίματος που περιέχουν μικρόβια, τα οποία εισέρχονται στην κυκλοφορία από την αρχική εστία φλεγμονής, συνήθως ενδοκαρδίτιδα ή πνευμονικό απόστημα. Αυτά τα έμβολα εισέρχονται στην εγκεφαλική κυκλοφορία και αποφράσσουν τα τριχοειδή του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα αιμορραγία και εστιακή λοίμωξη, η οποία όταν περιχαρακωθεί σχηματίζει απόστημα. Τα περισσότερα αποστήματα εγκεφάλου προκαλούνται από μικροοργανισμούς που αποτελούν μέλη της φυσιολογικής χλωρίδας.

55 4. Ποιες συνήθειες στον τρόπο ζωής του ασθενούς τον καθιστούν ευάλωτο στην ανάπτυξη αυτών των βλαβών;  Ο ασθενής είναι βαρύς πότης. Η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια συνείδησης. Πιστεύεται ότι η απομάκρυνση των στοματικών εκκρίσεων μειώνεται λόγω διαταραχής της κατάποσης ή λήθαργου εξαιτίας της μέθης, με αποτέλεσμα τη μόλυνση του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος από τη ρινοφαρυγγική χλωρίδα. Επιπλέον, με τον έμετο, γίνεται εισρόφηση γαστρικού οξέος και ενζύμων, τα οποία προκαλούν εντοπισμένη βλάβη των ιστών και δημιουργούν ιδανική εστία για πνευμονική λοίμωξη. Το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι πνευμονικό απόστημα και στη συνέχεια εγκεφαλικό απόστημα. Η κλινική του εικόνα έμοιαζε με φυματίωση, πιθανότητα όμως που αποκλείσθηκε με τις πρώτες εξετάσεις.

56 Ποια είναι η συνηθέστερη συνέπεια των εγκεφαλικών βλαβών που προκαλεί ο μικροοργανισμός αυτός;  Η λοίμωξη του ΚΝΣ από Actinomyces spp έχει μεγάλη νοσηρότητα και θνητότητα. Η θνητότητα της λοίμωξης είναι περίπου 30% και συνήθως ανακαλύπτεται στην νεκροτομή. Από τους ασθενείς που επιβιώνουν, ποσοστό 55% εμφανίζουν κάποιου τύπου νευρολογικές διαταραχές.

57  Ευχαριστώ πολύ Ευχαριστώ πολύ!!