1 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 11 «ΤΟ ΝΕΡΟ»

Παρουσίαση με θέμα: "1 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 11 «ΤΟ ΝΕΡΟ»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 1 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 11 «ΤΟ ΝΕΡΟ»

2 2

3 3 Μικροοργανισμοί στο νερό Σαν ένας καλός διαλύτης που είναι, το νερό διαλύει και διαβρώνει ότι έρχεται σε επαφή μαζί του. Το νερό που πίνουμε περιέχει και μικροοργανισμούς. Άρα, επιπλέον, ουσίες όπως η σκουριά και οργανισμοί όπως τα βακτηρίδια και οι κύστες πρωτόζωων (giardia, cryptosporidium, άλγες) μπορούν να βρεθούν στο νερό. Μικροβιολογία και Υγιεινή Τροφίμων.

4 4 Εξέταση του νερού Το πόσιμο νερό πρέπει να εξετάζεται φυσικώς (θερμοκρασία, διαύγεια, γεύση, οσμή), χημικώς (ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχος ουσιών, σκληρομετρία), μικροσκοπικώς (έρευνα μικροοργανισμών), βακτηριολογικώς (καλλιέργεια των μικροβίων του νερού) και τοπογραφικώς (θέση πηγής, διαδρομής του νερού).

5 5 Μόλυνση του νερού Οι μολυσματικοί παράγοντες που μπορεί να υπάρχουν στο νερό, κατά την πορεία τους από τη φύση στη βρύση μας, έρχονται σε επαφή με αστικά η βιομηχανικά λύματα, με μικροοργανισμούς όπως οι ιοί και τα βακτηρίδια, ανόργανους μολυσματικούς παράγοντες όπως τα άλατα και τα μέταλλα, φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα, οργανικούς χημικούς μολυσματικούς παράγοντες από τις βιομηχανικές διαδικασίες και τη χρήση πετρελαίου, και ραδιενεργούς μολυσματικούς παράγοντες. Η ποιότητα νερού εξαρτάται από τη γεωλογία κάθε περιοχής και το οικοσύστημα, καθώς επίσης και τις ανθρώπινες χρήσεις όπως η διασπορά λυμάτων, η βιομηχανική ρύπανση και η κατάχρηση (που μπορούν να χαμηλώσουν το επίπεδο του ύδατος).

6 6 Μόλυνση/Ρύπανση νερών & επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία Η παροχή στους πολίτες ασφαλούς νερού αποτελεί ίσως την σημαντικότερη υποχρέωση της πολιτείας αλλά και την μεγαλύτερη υποχρέωση της διεθνούς κοινότητας προς τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη. Αναφέρονται 4,5 δις κρούσματα διάρροιας το χρόνο και 2,2 εκ θάνατοι, κυρίως σε παιδιά < 5 ετών (15% παιδικής θνησιμότητας).

7 7

8 8 Γενική αρχή Το νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση ή χρήση δεν πρέπει να περιέχει παθογόνους μικροοργανισμούς ή μικροοργανισ- μούς δείκτες μόλυνσης με περιττωματικές ουσίες ή συγκεντρώσεις χημικών ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία του ανθρώπου.

9 9 Προέλευση της επιβάρυνσης… Η σημαντικότερη απαίτηση για τη παροχή ασφαλούς νερού είναι η προστασία της πηγής και της περιοχής γύρω της από ρύπους ανθρώπινης ή ζωικής προέλευσης, κυρίως από αστικά απόβλητα και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η πρόληψη της ρύπανσης είναι πιο ασφαλής διαδικασία από την μετέπειτα προσπάθεια απολύμανσης ενός νερού ήδη μολυσμένου.

10 10 …Παράγοντες επιβάρυνσης Μικροβιολογικοί (βακτήρια, παράσιτα, ιοί, μύκητες): αποτελούν τις συχνότερες αιτίες επιδημιών, 90% του συνόλου. Καταλήγουν στο νερό με τα κόπρανα ανθρώπων, ζώων. Χημικοί: όχι πολύ συχνοί (8%) αλλά όταν συμβούν οι βλάβες στην υγεία είναι σοβαρότερες (κυρίως από φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, βαρέα μέταλλα). Άλλοι: παραπροϊόντα της απολύμανσης, ραδιενεργά στοιχεία κ.λπ.

11 11 Σημεία παρακολούθησης Υδροφόρος ορίζοντας Πηγή Περιοχή πηγής Επεξεργασία Απολύμανση Δίκτυα πόλης (διαρροή, διάβρωση) Ενδιάμεσες υδροδοτήσεις (πηγάδια) Κτίρια (δεξαμενές) Οικία, π.χ. Χρήση οικιακών φίλτρων

12 12

13 13 Πορεία μολυσματικών παραγόντων στο υδάτινο οικοσύστημα

14 14 Οι επιπτώσεις για τη Δημόσια Υγεία των μικροβιολογικών και χημικών παραγόντων εξαρτάται από: Τη συγκέντρωση των παθογόνων μικροοργανισμών στο νερό. Καθορίζεται από: τον αριθμό των μολυσμένων ατόμων στη κοινότητα, την κοπρανώδη μόλυνση του νερού και την ικανότητα επιβίωσης του μικροοργανισμού στο νερό Τη συγκέντρωση χημικής ουσίας στο νερό Τη μολυσματική δόση του μικροοργανισμού ή την τοξική δόση της χημικής ουσίας Την ποσότητα νερού που καταπίνεται.

15 15 Οδοί μόλυνσης Α. Κατάποση 1.Άμεση 2.Μέσω των τροφίμων 3.Μέσω λουτρού σε θάλασσα ή σε πισίνα (μπάνιο) Β. Εισπνοή

16 16 Μόλυνση των πηγών του νερού Οι πηγές του νερού στην Ευρώπη έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες: 1.κατασκευή καναλιών, 2.μεγάλα αρδευτικά έργα και συστήματα αποξήρανσης, 3.αλλαγές στη χρήση και κάλυψη των εδαφών 4.εναπόθεση υψηλών ποσοτήτων χημικών ουσιών από τη βιομηχανία και τον αγροτικό τομέα Σαν αποτέλεσμα, υπάρχουν προβλήματα υπερ- χρήσης, ρύπανσης καθώς και αντιδράσεις λόγω διαφορετικής αξιοποίησης από τους χρήστες.

17 17

18 18 Χρόνος επιβίωσης μικροοργανισμών Είναι ο χρόνος αδρανοποίησης αφού απομακρυνθούν από το σώμα του ανθρώπου Υποπίπτουν σε κατάσταση αδράνειας (μη ενεργές μορφές μορφές, σπόροι βακτηρίων, σκληρία μυκήτων) Θάνατος των μικροοργανισμών Ο χρόνος θανάτου επηρεάζεται από παράγοντες όπως η ηλιοφάνεια, η θερμοκρασία, ο ανταγωνισμός με άλλους μικροοργανισμούς, τα θρεπτικά συστατικά του νερού

19 19 Επιβίωση παθογόνων σε διαφορετικά περιβάλλοντα

20 20 Δείκτες ρύπανσης… Υπάρχουν δείκτες κοπρανώδους ρύπανσης οι οποίοι υποδεικνύουν ρύπανση κοπρανώδους προέλευσης Στην πλειοψηφία τους αποτελούν φυσική χλωρίδα του εντέρου του ανθρώπου, ζώων και δεν είναι παθογόνοι Βρίσκονται στο έντερο σε μεγάλη συγκέντρωση Ανιχνεύονται με απλές τεχνικές Χρησιμοποιούνται και μη κοπρανώδεις δείκτες

21 21 …Δείκτες ρύπανσης (μόλυνσης) Ολικά κολοβακτηριοειδή Escherichia coli Ολικά Κολοβακτηρίδια Eντερόκοκκοι Κλωστηρίδιο διαθλαστικό (επιφανειακά νερά) Ολικός αριθμός μικροοργανισμών στους 22 ºC Ολικός αριθμός μικροοργανισμών στους 37 ºC Bακτηριοφάγοι (για τον έλεγχο της απολύμανσης) Εντεροϊοί σε ειδικές περιπτώσεις

22 22 Παθογόνα βακτήρια Salmonella spp. Staphylococcus aureus E.coli O:157:Η7 Campylobacter spp. Δονάκιο χολέρας

23 23 Σαλμονέλλα Σαλμονέλλες γαστρεντερίτιδων (>2000 τύποι), κυρίως Salmonella enteritidis (υψηλή ΜΔ, πρώτη σε αιτία γαστρεντερίτιδας παγκοσμίως) Σαλμονέλλες τυφοειδούς-παρατύφων (μικρή ΜΔ) Οι επιδημίες χαρακτηρίζονται από εκρηκτική έναρξη και ακολουθεί δευτερογενής έξαρση από μετάδοση από άτομο σε άτομο Η παρουσία τους σε υπόγεια νερά δηλώνει σφάλματα στην διαχείριση του συστήματος.

24 24 Καμπυλοβακτηρίδιο Υπάρχουν 14 είδη, κυρίως Campylobacter jejuni Έχει σχετικά μικρή ΜΔ Μετάδοση στο νερό κυρίως μέσω των πτηνών. Άγρια και κατοικίδια ζώα (ιδίως σε πουλερικά), άγρια πτηνά και βοοειδή Επιβιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μη χλωριωμένα νερά χαμηλής θερμοκρασίας Η παρουσία τους στο νερό εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις και τη θερμοκρασία του νερού Δεν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στην απολύμανση Η E. coli είναι κατάλληλος δείκτης για την παρουσία/απουσία του Campylobacter spp. στο πόσιμο νερό

25 25 Δονάκιο της χολέρας Δύο τύποι, Vibrio cholerae 01 και “El Tor” Πρώτη φορά απομονώθηκε στην Αγγλία, 1832. Παράγει ισχυρή εντεροτοξίνη που προκαλεί διαταραχή των ηλεκτρολυτών. Έχει μεγάλη ΜΔ. Έχει προκαλέσει πολλές επιδημίες τα τελευταία 15 χρόνια( Βεγγάλη,1992) και μία πανδημία στην Ν. Αμερική (>1.000.000 κρούσματα και 10.000 θάνατοι). Ευνοείται από χαμηλό επίπεδο υγιεινής Αναδυόμενο παθογόνο στον Τρίτο Κόσμο.

26 26 Escherichia coli Ο157:H7 Παράγει ισχυρή τοξίνη και προκαλεί δυσεντερία με αιματώδη κόπρανα και Αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (10%) Έχει πολύ μικρή Μ.Δ Βοοειδή, πρόβατα, κατσίκες, χοίροι, κοτόπουλα, τρόφιμα και νερό Πολλές επιδημίες (Καμπούλ, 1990: 243 κρούσματα, Σκωτία, 1991:496 κρούσματα. Οντάριο, 2.500 κρούσματα) Αποτελεί αναδυόμενο μικροοργανισμό. Η E. coli είναι κατάλληλος δείκτης για την παρουσία/ απουσία του στο πόσιμο νερό

27 27 Membrane Filter Method (Endo agar with coliform growth)

28 28 Ιοί εντερικής προέλευσης Δεν πολλαπλασιάζονται έξω από ζωντανό κύτταρο. Προκαλούν ελαφρά αλλά επίμονα συμπτώματα Norwalk virus (ή σχετικού τύπου) Entero-ιοί Ιός της Ηπατίτιδας Α Noro-ιοί Rota-ιοί Ιός της Ηπατίτιδας Ε (χοίροι)

29 29 Hepatitis E Virus Κλινικά και επιδημιολογικά παρόμοιος με τον HAV (Hepatitis A virus) Οι επιδημίες αφορούν κυρίως νέους 15-40 ετών Μεγάλες επιδημίες έχουν αναφερθεί στην Αφρική, Μεξικό, Ασία και έχουν σχετιστεί κυρίως με μολυσμένο πόσιμο νερό Το 1991 αναφέρθηκε η μεγαλύτερη επιδημία HEV όπου 79.000 άνθρωποι στην Ινδία μολύνθηκαν από επιφανειακό μη επεξεργασμένο νερό.

30 30

31 31 ALT: Alanine transferase (main liver aminotransferase)

32 32 Κρυπτοσπορίδιο Πρωτόζωο υπεύθυνο για μεγάλο αριθμό επιδημιών και κρουσμάτων Είναι υποχρεωτικά ενδοκυτταρικό υδατογενές παράσιτο που μολύνει τον άνθρωπο, τα βοοειδή, τα πουλιά, τα ψάρια και τα ερπετά. Η μεγαλύτερη υδατογενής επιδημία (Milwaukee 1993, 400.000 κρούσματα). Πολύ μικρή μολυσματική δόση (10 κύστεις) Προκαλεί διάρροια σε ανοσο-κατασταλμένους Παρόμοια προβλήματα από αμοιβάδες και γιάρδια.

33 33 Γιάρδια Μονοκύτταρο πρωτόζωο,που κινείται με τη βοήθεια 5 μαστιγίων. Έχει μέγεθος 12μm. Είναι η κύρια αιτία υδατογενών εντερικών ασθενειών παγκοσμίως. Κύριο χαρακτηριστικό της γιαρδίασης είναι η διάρροια μέσα σε μία εβδομάδα από μόλυνση με την κύστη. Η ασθένεια διαρκεί για 1-2 εβδομάδες αλλά υπάρχουν και χρόνιες περιπτώσεις που διαρκούν μήνες ή χρόνια. Μία η περισσότερες ωοκύστεις μπορούν να προκαλέσουν ασθένεια. Η γιαρδίαση είναι πιο συχνή στα παιδιά από τους ενήλικες πιθανόν επειδή οι ενήλικες έχουν ανοσία. Εμπλέκεται στο 25% των περιπτώσεων γαστρεντερίτιδων διεθνώς και μπορεί να είναι ασυμπτωματική.

34 34 Υδατογενείς λοιμώξεις Προκαλούν μεγάλο αριθμό κρουσμάτων Συχνά μετά την πρωτογενή υπάρχει δευτερογενής μετάδοση λόγω μεγάλης διάδοσης Προκαλούνται από: 1.«κλασσικούς» μικροοργανισμούς» 2.«αναδυόμενους» μικροοργανισμούς

35 35 Παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση υδατογενών επιδημιών Α) Αναπτυσσόμενες χώρες: Η επεξεργασία του νερού και των αποβλήτων είναι συνήθως ανεπαρκής Β) Ανεπτυγμένες χώρες: Ελλείψεις στην επεξεργασία νερού και στα συστήματα ύδρευσης Ανθρωπογενείς επιδράσεις στις πηγές νερού Εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών μικροοργανισμών

36 36 Παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση υδατογενών επιδημιών Γ) Βιομηχανοποιημένες χώρες: Νεοαναδυόμενοι μικροοργανισμοί (Cryptosporidium, Giardia, Cyclospora) με μεγάλη ανθεκτικότητα σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην επεξεργασία νερού Ανθεκτικά σε αντιβιοτικά παθογόνα στελέχη Λιγότερη ανοσία σε παθογόνα (εξαιτίας καλύτερων συνθηκών χλωρίωσης και μεγαλύτερο ποσοστό ανοσοκατασταλμένων ατόμων) Ανθρωπογενείς αλλοιώσεις των συστημάτων νερού έχουν προκαλέσει ευτροφισμό, αλλαγές στη δομή της αλυσίδας τροφίμων

37 37 Υδατογενείς επιδημίες στην Ελλάδα

38 38 Μολυσματικοί παράγοντες – επιπτώσεις Το πόσιμο νερό, συμπεριλαμβανομένου του εμφιαλωμένου, αναμένεται να περιέχει τουλάχιστον μικρές ποσότητες μερικών μολυσματικών παραγόντων. Η παρουσία μολυσματικών παραγόντων δεν δείχνει απαραιτήτως ότι το νερό αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Η EPA (Environmental Protection Agency, USA) καθορίζει τα όρια για περίπου 80 μολυσματικούς παράγοντες στο πόσιμο νερό. Τα όρια EPA, μαζί με τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία, είναι διαθέσιμα στο www.epa.gov/safewater/mcl.html. www.epa.gov/safewater/mcl.html Σε κάθε περίπτωση η συστηματική παροχή νερού απαιτεί έλεγχο και εξυγίανση.

39 39 Μικροδιήθηση Η μικροδιήθηση χρησιμοποιεί φίλτρα με μέγεθος πόρων μικρότερο από 0,2 μm για να απομακρύνει τη βιολογική μόλυνση. Ο κεραμικός και στερεός άνθρακας σε φίλτρα χρησιμοποιείται συνήθως για να παρέχει τη μικροδιήθηση. Τα κεραμικά φίλτρα έχουν πλεονέκτημα, δεδομένου ότι μπορούν να καθαριστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Τα μέσα άνθρακα παρέχουν την πρόσθετη λειτουργία απομάκρυνσης ποικίλων μολυσματικών παραγόντων (ενεργός άνθρακας). Η μικροδιήθηση είναι αποτελεσματική για την πλήρη απομάκρυνση βιολογικών μολυσματικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των παρασιτικών κυστών όπως Cryptosporidium.

40 40

41 41

42 42 Χλωρίωση του νερού Η χλωρίωση προσθέτει χημικό χλώριο ή chloramine στην παροχή νερού. Η διεισδυτική και οξειδωτική ικανότητά του καταστρέφει οργανικούς μολυσματικούς παράγοντες στο νερό, όπως τα κολοβακτηρίδια και η legionella, αν και είναι ατελέσφορο ενάντια στις παρασιτικές κύστες, όπως εκείνες που παράγονται από τα πρωτόζωα Cryptosporidium και Giardia. Η χλωρίωση χρησιμοποιείται επίσης για το χρώμα και τα προβλήματα οσμών, τροφοδοτείται σε δεξαμενή, όπου η συγκέντρωση και ο χρόνος επαφής ελέγχεται. Άλλες ουσίες, όπως το βρώμιο και το ιώδιο, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να απολυμάνουν το νερό μέσω της ίδιας σχεδόν διαδικασίας με τη χλωρίωση, αν και δεν χρησιμοποιούνται συχνά.

43 43

44 44  Αποβολές  Βλάβες στα νεφρά και στο συκώτι  Προβλήματα γονιμότητας  Νευρικές παθήσεις  Βλάβες στο ανοσοποιητικό σύστημα  Αρτηριοσκλήρυνση  Προσβολή του μυϊκού συστήματος  Καρδιακές προσβολές  Καρκίνος κ.λ.π. Η συγκέντρωση του χλωρίου στα σημεία κατανάλωσης δεν πρέπει να ξεπερνάει το 0,5 mg/Lt, αλλά να είναι μεταξύ 0,1 - 0,2 mg/Lt. Τουλάχιστον 177 οργανοχλωριομένες ενώσεις έχουν ανιχνευθεί στο μητρικό γάλα, στο σπέρμα, στο αίμα και σε άλλα μέρη του σώματος που πιθανόν συσχετίζονται με:

45 45 Όζον Η επεξεργασία όζοντος έχει χρησιμοποιηθεί σε μεγάλης κλίμακας εμπορικές και βιομηχανικές εφαρμογές, εντούτοις, με πρόσφατη αύξηση του αριθμού μονάδων όζοντος που σχεδιάζονται. Η επεξεργασία όζοντος οξειδώνει τους οργανικούς μολυσματικούς παράγοντες με τον ίδιο σχεδόν τρόπο όπως το χλώριο. Μια γεννήτρια όζοντος μετατρέπει το οξυγόνο που βρίσκεται στον αέρα σε O3, ή όζον. Όπως με τη χλωρίωση, οι κατάλληλες συγκεντρώσεις και ο χρόνος επαφών είναι ουσιαστικοί για την απολύμανση. Το όζον απαιτεί συνήθως τη χρήση μιας δεξαμενής διατήρησης για να ολοκληρωθεί αποτελεσματικά η διαδικασία.

46 46 Υπεριώδες φως (UV) Οι σύγχρονες μονάδες υπεριώδους επεξεργασίας χρησιμοποιούν έναν UV θάλαμο γύρω από τον οποίο ρέει το επεξεργασμένο νερό. Το UV φως καταστρέφει το γενετικό υλικό των παθογόνων, όπως τα βακτηρίδια Legionella και κολοβακτηρίδια και τα εξουδετερώνει αποτελεσματικά με την παρεμπόδιση της αναπαραγωγής τους. Το UV δεν είναι αποτελεσματικό για την επεξεργασία των παρασιτικών κυστών όπως τα Lamblia, Cryptosporidium και Giardia.

47 47 Μόλυβδος Μόλυβδος: Είναι το υλικό που χρησιμοποιούμε για την ένωση των χυτοσωλήνων, μολυβδοσωλήνων, χαλκοσωλήνων κ.λπ. Επίσης εντοπίζεται στη βενζίνη, τα υδραυλικά υλικά, τις μπαταρίες, την υφαντουργία, τα μελάνια, τα χρώματα, τη διύλιση πετρελαίου, τα κρύσταλλα, τις πορσελάνες, τα ελαστικά κ.ά. Προκαλεί σοβαρότατα προβλήματα στο νευρικό μας σύστημα, υψηλή πίεση του αίματος, εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακές προσβολές, παθήσεις των νεφρών, στειρότητα, αποβολές κ.λπ. Σε σοβαρότατες περιπτώσεις παρατηρούνται εγκεφαλικές βλάβες, μολυβδίαση κ.λπ.

48 48 Μόλυβδος  Σοβαρότατα προβλήματα στο νευρικό μας σύστημα  Υψηλή πίεση του αίματος  Εγκεφαλικά επεισόδια  Καρδιακές προσβολές  Παθήσεις των νεφρών  Στειρότητα  Αποβολές κ.λ.π. Εισχωρεί στο νερό από τις μολύβδινες σωληνώσεις, ή από τις ενώσεις των χάλκινων σωληνώσεων και γενικά των υδραυλικών εγκαταστάσεων. Προκαλεί:

49 49 Αμίαντος Αμίαντος: Οι ίνες αμιάντου εύκολα μπορούν να εμφανιστούν στο νερό μας από τη διάβρωση των αμιαντοσωλήνων. Προκαλούν στην αρχή καταστροφή της μεμβράνης του κυττάρου και στη συνέχεια καρκίνο, ιδίως στον πνεύμονα. Το κακό είναι ότι δεν φαίνονται με γυμνό μάτι, αλλά εντοπίζονται μόνο με ειδικό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.

50 50 Αμίαντος Οι ίνες αμιάντου εύκολα μπορούν να εμφανιστούν στο νερό από την διάβρωση των αμιαντοσωλήνων. Επειδή έχουν θετικό φορτίο ενώνονται με τα κύτταρα όπως «η καρφίτσα με τον μαγνήτη». Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι υπάρχουν περισσότερα από 40.000 χιλιόμετρα σωλήνες αμιαντοτσιμέντου.

51 51 Νιτρικά άλατα Νιτρικά: Εισχωρούν στο νερό και στη συνέχεια στο στομάχι του ανθρώπου με τη βοήθεια βακτηριδίων, μετατρέπονται σε νιτρίδια που αντιδρούν με το υδροχλωρικό οξύ του στομάχου και σχηματίζουν νιτρώδες οξύ. Αυτό ενώνεται με αμίνες και δίνει τις νιτροσαμίνες (ομοίως, ψήσιμο στα κάρβουνα). Προκαλούν καρκίνο του στομάχου, των εντέρων κ.ά. Τα νιτρίδια αντιδρούν με την αιμοσφαιρίνη του αίματος και καθιστούν αδύνατη τη μεταφορά οξυγόνο στο ποσό που χρειαζόμαστε. Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα μεγάλος για τα νεογνά, καθώς προκαλούν ένα είδος αναιμίας, τη μεθαιμο- γλοβιναιμία, γνωστή και ως κυάνωση του βρέφους.

52 52 Τα νιτρικά σε συγκεντρώσεις άνω των 45-50 mg ανά λίτρο κρίνονται πολύ επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Σε πολλούς νομούς οι τιμές των νιτρικών βρίσκονται από 60 - 4.000 mg ανά λίτρο. Ευτροφισμός.

53 53 Χημικά εντομοκτόνα Αρκεί για τα περισσότερα μια μικρή ποσότητα της τάξεως των 3 μερών στο εκατομμύριο (3 ppm) για να βλάψουν τους μύες της καρδιάς και να νεκρώσουν (5 ppm) τα κύτταρα του συκωτιού. Καταστρέφουν το μυελό των οστών που παράγει το αίμα όπως και πολλά άλλα ένζυμα. Επίσης ευθύνονται για τη δημιουργία καρκίνου, τη βλάβη στα νεφρά κ.λπ. Αρκεί να υπάρχουν στο νερό μερικά μέρη στο τρισεκατομμύριο (ppt) από εντομοκτόνα, ώστε να είναι επικίνδυνα.

54 54 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΚΦΡΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΝΩΤΑΤΗ ΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΤΙΜΗ Νιτρικάmg/lt ΝΟ 3 - 2550 Νιτρώδηmg/lt ΝΟ 2 - 0.1 Αμμώνιοmg/lt ΝΗ 4 - 0.050.5 Οξειδωσιμότηταmg/lt Ο 2 25 Υδρόθειομg/lt S 2- Μη ανιχνεύσιμο Ύλες εκχυλιζόμενες με CHCl 3 Ξηρό υπόλειμμα mg/lt0.1- Υδρογονάνθρακεςμg/lt-1010 Φαινόλεςμg/lt C 6 H 5 OH-0.5 Αιωρούμενη ύληαπουσία Σίδηροςμg/lt Fe50200 Mαγγάνιομg/lt Μn 2+ 2050 Χαλκόςμg/lt Cu + 100>3000 Φώσφοροςμg/lt P 2 O 5 4005000

55 55 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΚΦΡΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΝΩΤΑΤΗ ΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΤΙΜΗ Αρσενικόμg/lt Αs-50 Κάδμιομg/lt Cd-5 Κυανιούχα άλατα μg/lt CN - -50 Χρώμιομg/lt Cr-50 Υδράργυροςμg/lt Hg 2+ -1 Νικέλιομg/lt Ni + -50 Αντιμόνιομg/lt Sb-10 Παρασιτοκτόναμg/lt-0.5(συνολικά) Αρωματικοί πολυκυκλικοί υδρογον- άνθρακες μg/lt-0.2 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΞΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

56 56

57 57

58 58 Προβλήματα υγείας από ορισμένους χημικούς παράγοντες Αρσενικό: όγκοι, δηλητηριάσεις, ΚΝΣ Βάριο: καρκίνος, λευκαιμία, αναιμία Κάδμιο: Βρογχίτις, αναιμία, γαστρεντερίτιδα Τριαλομεθάνια: μεταλλάξεις, σικώτι, καρδιά Χρώμιο: Συκώτι, καρκίνος Χαλκός: γαστρεντερίτιδα, κυρίως παιδιά Mόλυβδος: ΚΝΣ, νεφρά Lindane: συκώτι, αναιμία, λευκαιμία

59 59 Προβλήματα υγείας από ορισμένους χημικούς παράγοντες PCP (pentachlorophenol): ανορεξία, αναπνευστικά, κώμα, θάνατος PCBs (Polychlorinated Biphenyls): δέρμα και σικώτι, ναυτία, ίκτερος, αδυνάτισμα, κώμα, θάνατος. Σελήνιο: καρκίνοι, δερματοπάθειες Τολουένιο: νάρκωση, ερεθισμός ματιών, αναπνευστικού. Ξυλένιο: δερματοπάθειες, νεφρά, πνεύμονες Ψευδάργυρος: δυσκαμψία μυών, ανορεξία, ναυτία

60 60 ΤΙ ΚΡΥΒΕΙ Ο ΑΣΩΠΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ;

61 61...Συμπεράσματα Η διασφάλιση παροχής καθαρού και υγιεινού νερού από τα υπόγεια και επιφανειακά νερά σε όλους τους πολίτες της χώρας μας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ευθύνες της σύγχρονης Κοινωνίας. Η μικροβιολογική και χημική ποιότητα του πόσιμου νερού επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες με διαφορετική βαρύτητα ο καθένας Η εφαρμογή ενός συστήματος διασφάλισης ποιότητας σε όλα τα στάδια της παραγωγής του πόσιμου νερού με συστηματικό έλεγχο θα μπορούσε να βοηθήσει στη διασφάλιση της παραγωγής καθαρού και ασφαλούς πόσιμου νερού και συνεπώς στον αντικειμενικό στόχο που είναι η προστασία της Δημόσιας Υγείας.