Integrated Water Resources Management (IWRM) Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων (ΟΔΥΠ) είναι μια συστηματική διαδικασία για την αειφόρο ανάπτυξη,

Παρουσίαση με θέμα: "Integrated Water Resources Management (IWRM) Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων (ΟΔΥΠ) είναι μια συστηματική διαδικασία για την αειφόρο ανάπτυξη,"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Integrated Water Resources Management (IWRM) Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτινων πόρων (ΟΔΥΠ) είναι μια συστηματική διαδικασία για την αειφόρο ανάπτυξη, την κατανομή και την παρακολούθηση της χρήσης των υδάτινων πόρων στο πλαίσιο των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών στόχων. Η IWRM βασίζεται στην αντίληψη ότι όλες οι διαφορετικές χρήσεις των πεπερασμένων υδάτινων πόρων είναι αλληλοεξαρτώμενες. Η IWRM είναι επομένως μια "διαδικασία η οποία προάγει τη συντονισμένη ανάπτυξη και τη διαχείριση του νερού, της γης και των σχετικών πόρων, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η προκύπτουσα οικονομική και κοινωνική ευημερία με δίκαιο τρόπο, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των ζωτικών οικοσυστημάτων».

2 Το νερό είναι ένα κρίσιμο, αλλά συχνά παραβλεπόμενο στοιχείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Εάν πρόκειται να βρεθούν αποτελεσματικές, μακράς διαρκείας λύσεις στα προβλήματα του νερού, απαιτείται ένα παράδειγμα νέας διακυβέρνησης και διαχείρισης των υδάτων. Ένα τέτοιο νέο παράδειγμα είναι ενθυλακωμένη στην έννοια Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων (ΟΔΥΠ), η οποία έχει οριστεί από την GWP ως «μια διαδικασία που προωθεί τη συντονισμένη ανάπτυξη και τη διαχείριση του νερού, της γης και των σχετικών πόρων, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η επακόλουθη οικονομική και κοινωνική ευημερία με δίκαιο τρόπο χωρίς να διακυβεύεται η βιωσιμότητα των ζωτικών οικοσυστημάτων». Η ΟΔΥΠ αμφισβητεί ρητά τα συμβατικά, κλασματικά συστήματα ανάπτυξης και διαχείρισης του νερού και δίνει έμφαση στις ολοκληρωμένες προσεγγίσεις με πιο συντονισμένη λήψη αποφάσεων σε όλους τους τομείς και κλίμακες. Αναγνωρίζει ότι η αποκλειστική χρήση προσεγγίσεων του τύπου Top-Down ή καθοδηγούμενης προμήθειας, ή τομεακές και τεχνικώς βασιζόμενες προσεγγίσεις για τη διαχείριση των υδάτων επιβάλει μη βιώσιμο υψηλό οικονομικό, κοινωνικό και οικολογικό κόστος στις ανθρώπινες κοινωνίες και στο φυσικό περιβάλλον.

3 Οι επιχειρήσεις ως συνήθως δεν είναι ούτε περιβαλλοντικά βιώσιμες, ούτε είναι βιώσιμες σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Ως μια διαδικασία αλλαγής η οποία επιδιώκει να μετατοπίσει τα υδατικά συστήματα ανάπτυξης και διαχείρισης από τις σημερινές μη βιώσιμες μορφές τους, η ΟΔΥΠ δεν έχει σταθερές αρχές και πιθανός δεν θα τελειώσει ποτέ. Καθώς η παγκόσμια οικονομία και κοινωνία είναι δυναμικές και το φυσικό περιβάλλον είναι επίσης υποκείμενο σε αλλαγές, τα συστήματα ΟΔΥΠ, επομένως, θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις αλλαγές και να είναι ικανά να προσαρμόζονται στις νέες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες και σε μεταβαλλόμενες ανθρώπινες αξίες. Η ΟΔΥΠ δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά ένα μέσο για την επίτευξη τριών βασικών στρατηγικών στόχων. απόδοση, ώστε οι υδατικοί πόροι να διατηρηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο δικαιοσύνη, κατά την κατανομή του νερού μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών και οικονομικών ομάδων (βλέπε ταυτοποίηση των ενδιαφερομένων μερών) περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την προστασία της βάσης των υδατικών πόρων και των οικοσυστημάτων

4 Θα ήταν εύκολο για έναν που παίρνει τις αποφάσεις αντιμέτωπο με την προοπτική της αλλαγής στην χονδρική διακυβέρνηση να συμπεράνει ότι: αυτό για να γίνει είναι πολύ περίπλοκο με πάρα πολλά δύσκολα μειονεκτήματα (τήρηση ισορροπιών) και επιλογές. Μπορεί να φαίνεται πολύ πιο εύκολο και σίγουρα πολιτικά ασφαλέστερο να διατηρήσει τις τρέχουσες πολιτικές και πρακτικές και να αποφύγει την αντιμετώπιση των κατεστημένων συμφερόντων που κερδίζουν από το ισχύον καθεστώς. Ωστόσο, η απραξία δεν αποτελεί επιλογή? Τα προβλήματα απλώς θα επιδεινωθούν και θα είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Η ΟΔΥΠ θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια διαδικασία και όχι μιας-βολής (one-shot) προσέγγιση – τέτοια ώστε να είναι μακροχρόνια και προς τα εμπρός-κινούμενη, αλλά επαναληπτική μάλλον παρά γραμμικού χαρακτήρα. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ένα τέλειο σύστημα ΟΔΥΠ και η αναζήτηση της τελειότητας μπορεί να οδηγήσει σε ατροφία δράσης.

5 Τop-down και bottom-up προσεγγίσεις: Υπάρχουν: εκείνοι που υποστηρίζουν μια top-down προσέγγιση, εκείνοι που υποστηρίζουν μια προσέγγιση από κάτω προς τα επάνω (bottom- up), και αυτοί που βλέπουν τις δύο προσεγγίσεις, ως συμπληρωματικές μάλλον παρά ανταγωνιστικές. Ενας οπαδός της bottom-up θα πει:. «Χωρίς μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω, θα απολέσετε τη λαϊκή στήριξη που χρειάζεστε για να υλοποιήσετε κάθε στρατηγική Χωρίς την υποστήριξη των ατόμων που πραγματικά θα εκτελέσουν το πρόγραμμα, επιχειρησιακά συστατικά δεν θα εφαρμοστούν ή θα εφαρμοστoύν μόνο με ένα αργό ή και αναποτελεσματικό τρόπο. Η γνώση των κατοίκων της περιοχής δεν πρέπει να υποτιμάται, και με το να υποβαθμίζουμε αυτό φλερτάρουμε με την καταστροφή. Όλα αυτά είναι σωστά.

6 Ένας οπαδός της Top-Down προσέγγισης θα πει: "Τα Προγράμματα που βασίζονται στην δαπάνη δημόσιου χρήματος πρέπει να αποσκοπούν στην επίτευξη αποτελεσμάτων αποτελεσματικά και αποδοτικά. Θα πρέπει επίσης να είναι διαφανή και υπόλογα. Μια top-down προσέγγιση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη αυτών των στόχων εντός ενός συνεκτικού πλαισίου Οι Top-Down προσεγγίσεις εξοικονομoύν χρόνο, παρέχοντας τη θέσπιση των στόχων του προγράμματος και τις κατευθύνσεις, τις διαδικασίες σχεδιασμού και χρηματοδότησης, καθώς και πληροφορίες. Μια bottom-up προσέγγιση θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε απώλεια πόρων για επανεφεύρεση του τροχού που θα μπορούσαν να παρέχονται με ένα ενημερωμένο και συνεκτικό τρόπο από μία Top-Down δομή." Όλα αυτά είναι σωστά.

7 Μπορεί να γίνει ένας παραλληλισμός ανάμεσα στη χρήση αυτών των προσεγγίσεων, και το έργο της δημιουργίας χαρτών. Φανταστείτε ότι έχει ζητηθεί από μια σειρά ομάδων να προετοιμάσουν τις κατόψεις διαφορετικών καταστημάτων σε μια μεγάλη πόλη. Αλλά πρώτα θα πρέπει να βρουν τα καταστήματά τους. Έχουν τη διεύθυνση, αλλά κανένα χάρτη. Κάθε ομάδα θα μπορούσε να περιφέρεται στην πόλη, κατασκευάζοντας οδικούς χάρτες καθώς προχωρά. Ενδεχόμενα, αυτές θα βρούν όλα τα μαγαζιά τους, και θα προετοιμάσουν λεπτομερή σχέδια τους. Θα έκαναν, ωστόσο, μεγάλη οικονομία χρόνου, αν κάθε ομάδα έδινε ένα χάρτη που να δείχνει τη ρυμοτομία της πόλης. Ο χάρτης αυτός χρειάζεται να προετοιμαστεί μόνο μία φορά, στην "κορυφή" και στη συνέχεια διανέμονται.

8 O χάρτης με τους δρόμους μιας πόλης, σε αυτόν τον παραλληλισμό, αντιπροσωπεύει τα πλαίσια της εθνικής και κρατικής πολιτικής εντός των οποίων κάθε κοινοτική ομάδα σχεδιασμού λειτουργεί. Η Παροχή ενός εθνικού πλαισίου, με ένθετα μέσα σ’ αυτό του κρατικού πλαισίου σχεδιασμού και του πλαισίου σχεδιασμού της λεκάνης απορροής, σώζει κάθε ομάδα από την εκ νέου ανακάλυψη του τροχού. Εκτός από την απλή απόδοση της διαδικασίας, τα εθνικά πλαίσια παρέχουν επίσης συνοχή στην προσέγγιση, διασφαλίζοντας ότι τα κρίσιμα ζητήματα αντιμετωπίζονται και δεν ξεχάστηκαν και οι βασικοί δεσμοί θεωρούνται. Η συλλογή συμβατών αναφερόμενων δεδομένων είναι μια σημαντική πτυχή συνέπειας. Οι κατευθυντήριες γραμμές (όπου πολλά γενικά προβλήματα έχουν ήδη εξεταστεί) μπορεί να εξοικονομήσει πολύ χρόνο και ενέργεια στις λαϊκές ομάδες. Η λογοδοσία ενισχύεται με την παροχή συνεκτικών πλαισίων αναφοράς.

9 Ενώ οι οπαδοί της top-down ενδέχεται να υποτιμούν τη σημασία της τοπικής γνώσης και δέσμευσης, οι υποστηρικτές της bottom-up μπορεί να παρερμηνεύουν την πολυπλοκότητα των υφιστάμενων διαδικασιών διαχείρισης. Για να κατανοήσουμε πλήρως το πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Διαχείρισης Ποιότητας Υδάτων, για παράδειγμα, απαιτεί πολλές ώρες, αν όχι ημέρες, από τη μελέτη. Για να κατανοήσουμε πλήρως το περίπλοκο νομοθετικό πλαίσιο που καλύπτει τη διαχείριση των ποταμών στις περισσότερες πολιτείες της Αυστραλίας θα χρειαστούν εβδομάδες ή μήνες μελέτης (ίσως και χρόνια σε υψηλό επίπεδο λεπτομέρειας). Αν και δεν είναι απαραίτητο για κάθε περιφερειακό διαχειριστή να αποκτήσει αυτό το επίπεδο γνώσεων, είναι σημαντικό ότι οι δομούμενες διαδικασίες διαχείρισης να κάνουν καλύτερη χρήση των υφιστάμενων μηχανισμών και πόρων. Αυτή η γνώση μπορεί να δομηθεί στα εθνικά και πολιτειακά πλαίσια και κατευθυντήριες γραμμές. Είναι σημαντικό να καθοριστούν τα κανάλια ανάδρασης, έτσι ώστε ο «χάρτης» να μπορεί να εξελιχθεί υπό το φως της bottom-up εμπειρίας και γνώσης. Εάν αυτό δεν γίνει, ο "χάρτης" που παρέχεται μέσω της top-down δομής θα είναι παρωχημένος και όσο περνάει ο καιρός, εντελώς λανθασμένος.

10 Η άποψή μας είναι ότι και οι δύο προσεγγίσεις (top-down και bottom-up) είναι συμπληρωματικές, και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με σύνεση για να υποστηρίξουν η μία την άλλη. Στον ωκεανό της Αυστραλίας, η παράκτια διαχείριση και η διαχείριση των λεκανών απορροής θα είναι πάντα συνυφασμένες, και έτσι θα υπάρχουν πάντα προβλήματα επικοινωνίας και δικαιοδοσίας που δημιουργούνται από το συνδυασμό της Αυστραλίας, Πολιτειών και των εμπλεκόμενων τομεακών υπηρεσιών τοπικής αυτοδιοίκησης. Φαίνεται ασφαλές να υποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει "ιδανική" δομή διαχείρισης για τη διαχείριση παράκτιων και ωκεάνιων ζητημάτων. Φαίνεται επίσης ασφαλές να πούμε ότι η παρουσία μιας κλιμακωτής δομής (σχεδίων και διαχειριστών) μέσω εθνικών και πολιτειακών επιπέδων, επιπέδων τοπικής αυτοδιοίκησης και λεκανών απορροής δεν είναι, από μόνη της, δεν αποτελεί εγγύηση για την επιτυχία. Ωστόσο, υποδεικνύουν ότι η παρουσία μιας προσεκτικά μελετημένης ιεραρχικής δομής θα κάνει την επιτυχία πιο πιθανή, και θα κάνει την επίτευξη της πιο αποτελεσματική - με την προϋπόθεση ότι μπορούν να δημιουργηθούν αποτελεσματικών δεσμών επικοινωνίας σε όλους τους τομείς και τις δικαιοδοσίες, και υπό την προϋπόθεση ότι εξευρίσκονται τρόποι συμμετοχής των ενδιαφερομένων στο κατάλληλο επίπεδο

11 Μια τέτοια δομή, όμως, πρέπει να συγχωνευθεί με μια bottom-up δέσμευση και ενθουσιασμό. Χωρίς αυτό το συστατικό, οποιαδήποτε διοικητική διαδικασία είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτύχει. Για να συνοψίσουμε: Ενώ, προσεκτικά δομημένες κλιμακωτές οργανωτικές δομές και σχέδια μπορούν να βοηθήσουν την ανάπτυξη αποτελεσματικού και αποδοτικού σχεδιασμού και διαχείρισης, αυτές δεν αποτελούν εγγύηση επιτυχίας. Η bottom-up υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας. Η επίτευξη «top-down bottom-up" ισορροπίας πρέπει να επεκταθεί πέρα από τη δομή. Πρόκειται επίσης για μια κατευθυντήρια φιλοσοφία που λέει ότι αν βασιζόμαστε μόνο σε μία πλευρά, θα λάβουμε αναπόφευκτα ένα αρνητικό αποτέλεσμα - ίσως ακόμη και μια καταστροφή. Πρέπει να ενσωματώνουμε και τις δύο προσεγγίσεις συνεχώς, σε κάθε διανοητικό επίπεδο. Top-down και bottom-up προσεγγίσεις διαχείρισης: Υποστηρίζοντας ένα μείγμα των δύο. Ο κόσμος είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο μέρος. Για να κατανοήσουν και να διαχειριστούν το περιβάλλον τους, οι άνθρωποι χάραξαν όρια γύρω περιοχές και θέματα.

12 Εθνικές, πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις εργάζονται εντός των πλαισίων των γεωγραφικών ορίων. Οι νομικές εξουσίες συνήθως καταλήγουν σε αυτά τα όρια, και όπως μπορείτε να φανταστείτε, το συμφέρον των δημοσίων υπαλλήλων (σχεδιαστές ή διαχειριστές πόρων, για παράδειγμα) σε ότι συμβαίνει πέρα από τα όρια μειώνεται επίσης δραματικά. Ωστόσο, μέσω αυτών των ορίων κινείται ο άνεμος, το νερό, οι άνθρωποι, τα φυτά, τα ζώα και οι μικροοργανισμοί. Όσον αφορά την οργανωτική δομή, δεν υπάρχει ικανοποιητική δομή που θα διασφαλίσει την επιτυχία από μόνη της. Αν η οργάνωση περιορίζεται σε ένα χαρακτηριστικό (π.χ. μια τοποθεσία), δεν θα καταφέρουμε να προσδώσουμε στα άλλα χαρακτηριστικά πλήρη αξία. Παρόμοιες παρατηρήσεις ισχύουν και για λειτουργικές προσεγγίσεις: ένας διαχειριστής της αλιείας είναι μόνο περιφερειακά ενδιαφερόμενος για την προστασία όλων των ιστορικών ναυαγίων.

13 Λύσεις που θα περιλαμβάνουν επίπεδες δομές, και ημι-αυτόνομες ομάδες εργασίας έχουν δοκιμαστεί. Η Πολιτική των Ωκεανών της κυβέρνησης της Αυστραλίας (1998) δίνει έμφαση στην ανάγκη ενσωμάτωσης των δραστηριοτήτων τομεακών φορέων, στο μοίρασμα πληροφοριών και πόρων, και στην επίλυση των προβλημάτων που προκαλούνται από επικαλυπτόμενες ή υποκείμενες δικαιοδοσίες. Τα περιφερειακά θαλάσσια σχέδια εκπονήθηκαν από την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών σε διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, αναγνωρίζοντας τον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν οι φυσικές και οικολογικές ιδιότητες του ωκεανού. Όπως είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, με τη διαχείριση της λεκάνης απορροής στην ξηρά, διαφορετικοί λειτουργικοί (τομεακοί) οργανισμοί διαχειρίζονται διαφορετικές πτυχές της διαχείρισης των φυσικών πόρων.

14 Η Πολιτική των Ωκεανών ίδρυσε σημαντικές συμβουλευτικές και επικοινωνιακές ομάδες και διαδικασίες σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη και συνεκτική διαχείριση των ωκεανών, αναγνωρίζοντας ότι κάθε λειτουργική περιοχή συνδέεται με άλλους λειτουργικούς τομείς, με άμεσους και έμμεσους τρόπους. Ο έλεγχος της ρύπανσης, η διαχείριση της αλιείας, καθώς και η διατήρηση των φυσικών αξιών του ωκεανού είναι όλα συνδεδεμένα. Για να κάνουμε τα πράγματα πιο περίπλοκα, η παράκτια ζώνη, στριμωγμένη ανάμεσα στον ωκεανό και την ήπειρο, επηρεάζεται από: τη διαχείριση της λεκάνης απορροής στην ενδοχώρα, την τοπική ανάπτυξη κατά μήκος της ακτογραμμής και τις εκβολές των ποταμών, καθώς και τη διαχείριση του ωκεανού. Δεν θα πρέπει να αποτελέσει κάποια έκπληξη να δούμε πολλές εκβολές ποταμών να υποβαθμίζονται από ιζήματα, σκουπίδια και άλλους ρύπους που μεταφέρονται από τους ποταμούς προς τις εκβολές και τελικά στους ωκεανούς.

15 Αντιμετωπίζουμε μεγάλα ζητήματα απασχολούμενοι με αυτούς τους δεσμούς - κατά την ανάπτυξη προγραμμάτων διαχείρισης που επιτυγχάνουν τους στόχους τους χωρίς να προκαλούν βλαβερές συνέπειες σε άλλους τομείς. Ο μηχανικός, που είναι επιφορτισμένος με την χωροθέτηση ενός δρόμου κατά μήκος μιας περιοχής που υπόκειται σε παλιρροια, επιθυμεί τη δόμηση ενός αναχώματος χαμηλού κόστους, ενώ ο ιχθυολόγος, ο επιφορτισμένος με την προώθηση υγιών ιχθυαποθεμάτων και τη διατήρηση των περιοχών αναπαραγωγής επιθυμεί να δει τη δόμηση ενός υψηλού κόστους υπερυψωμένου δρόμου ο οποίος δεν θα επηρεάσει τις κυκλοφορία των παλιρροιακών υδάτων. Top Down προσέγγιση της διαχείρισης των Υδατικών Πόρων Η Top-down είναι μια στρατηγική επεξεργασίας πληροφοριών και ταξινόμησης γνώσεων, που χρησιμοποιείται σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης και οργάνωσης. Στην πράξη, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα στύλ σκέψης και διδασκαλίας. Μια προσέγγιση από την κορυφή προς τα κάτω (γνωστή και ως σχεδιασμός σε στάδια και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται ως συνώνυμο της αποσύνθεσης) είναι ουσιαστικά η διάσπαση ενός συστήματος για να αποκτήσουμε εικόνα των συνιστώντων υποσυστημάτων σεικό τρόπο διαμόρφωσης.

16 Σε μια top-down προσέγγιση διατυπώνεται μια επισκόπηση του συστήματος, προσδιορίζοντας αλλά όχι λεπτομερώς τυχόν υποσυστήματα πρώτου επιπέδου. Κάθε υποσύστημα στη συνέχεια αναλύεται με ακόμη μεγαλύτερη λεπτομέρεια, μερικές φορές σε πολλά πρόσθετα επίπεδα υποσυστήματος, έως ότου το σύνολο αυτού να μειώνεται στα βασικά στοιχεία. Ένα top-down μοντέλο καθορίζεται συχνά με τη βοήθεια των «μαύρων κουτιών», που το καθιστούν πιο εύκολο σε χειραγώγηση. Ωστόσο, τα μαύρα κουτιά μπορεί να αποτύχουν στην αποσαφήνιση των στοιχειωδών μηχανισμών ή να είναι αρκετά λεπτομερή για την ρεαλιστική επικύρωση του μοντέλου. Η Top-down προσέγγιση αρχίζει με τη μεγάλη εικόνα. Από εκεί και πέρα αναλύεται σε μικρότερα τμήματα. προσέγγιση κατευθυνόμενη από την προμήθεια Έχει αναγνωριστεί ότι η εξέλιξη της διαχείρισης των υδάτινων πόρων είναι στενά διασυνδεόμενη με την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, η διαχείριση των υδατικών πόρων κυρίως αφορούσε την παροχή νερού προς τους χρήστες γεωργικών, οικιακών και βιομηχανικών χρήσεων που αποδείχθηκε επιτυχής σε όλο τον 19ο αιώνα, λόγω της χαμηλής αύξησης του πληθυσμού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

17 Αυτή η προσέγγιση στη διαχείριση των υδατικών πόρων είναι γνωστή ως η προσέγγιση που βασίζονταν στην προμήθεια αποδείχθηκε επιτυχής, διότι οι διαθέσιμοι υδάτινοι πόροι κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου ήταν επαρκείς για να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού. Τον 19ο αιώνα τα οικοσυστήματα γλυκού νερού ουσιαστικά λειτούργησαν αδιατάρακτα ως ένας χρήστης, φορέας παροχής αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και ως ένας ρυθμιστής τόσο της ποιότητας όσο και της ποσότητας του ύδατος, στο πλαίσιο υποτίθεται της εφαρμογής μιας βιώσιμης προσέγγισης. Ωστόσο, όταν ο πληθυσμός αυξήθηκε σε 3 δισεκατομμύρια σε 60 χρόνια, η προσέγγιση αυτή γρήγορα υπονομεύθηκε. Αυτό οφείλονταν κυρίως στο ότι οι κυβερνήσεις επικεντρώνονταν στην παροχή υδατικών πόρων μέσω της εκτροπής υδάτινων πόρων από τους αρχικούς ταμιευτήρες σε νέες διαδρομές αποθήκευσης. Η προσέγγιση στη διαχείριση των υδατικών πόρων είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων, τονίζοντας τις παροχές νερού και την υποβάθμιση των υδάτινων πόρων

18 Bottom - up προσέγγιση Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 η συμβατική και κατευθυνόμενη από την προμήθεια προσέγγιση της διαχείρισης αποδείχθηκε προβληματική και ανίκανη να προσφέρει πόσιμο νερό και κατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας 1990, η αναγνώριση και η αποδοχή του γεγονότος ότι οι δράσεις σε επίπεδο «λαϊκής βάσης» είναι αυτές που κάνουν ή διακόπτουν πολιτικές, είχε ως αποτέλεσμα την εκλαΐκευση μιας πιο συμμετοχικής προσέγγισης στη διαχείριση του περιβάλλοντος που ονομάστηκε bottom-up προσέγγιση. Στο πλαίσιο της διαχείρισης των υδάτων, διασκέψεις που πραγματοποιήθηκαν στο Νέο Δελχί το 1990, στο Δουβλίνο το 1992 και στο Ρίο ντε Jeneiro το 1992 ενέκριναν τη συμμετοχή της κοινότητας που υιοθετήθηκε επίσημα παγκοσμίως ως βασική κατευθυντήρια αρχή για τη βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων. Το 1992 η Σύνοδος Κορυφής για τη Γη στο Ρίο ντε Jeneiro πρότεινε συγκεκριμένα ότι οι τοπικές κοινότητες θα πρέπει να συμμετέχουν σε όλα τα στάδια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων όσον αφορά τη διαχείριση των υδατικών πόρων ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε τοπικό επίπεδο είναι κατάλληλες, αποδεκτές και βιώσιμες.

19 Η έννοια της συμμετοχής των κοινοτήτων σε όλα τα στάδια της λήψης αποφάσεων, όπως η διαμόρφωση πολιτικής και η υλοποίηση προγραμμάτων και έργων, βασίστηκαν στο γεγονός ότι: οι τοπικοί λαοί θεωρούνται ειδικοί του δικού τους τοπικού περιβάλλοντος και οι γνώσεις τους, θα πρέπει να εκτιμηθούν ιδιαίτερα. Σε αντίθεση με τη συμβατική προσέγγιση top-down, η προσέγγιση bottom-up ενθαρρύνει τους κατοίκους της περιοχής να εργαστούν από κοινού για περιβαλλοντικά θέματα στο γύρω περιβάλλον τους, η οποία, κατά συνέπεια, παρέχει ανάπτυξη ικανοτήτων και ενίσχυση της ευκαιρίας στις κοινότητες που είναι σε θέση να προσδιορίσουν τις συγκεκριμένες ανάγκες τους, τις επιθυμίες τους και τους στόχους σε σχέση με την τοπική πρόσβαση και διαχείριση των υδάτων. Η ΟΔΥΠ καλύπτει όλες τις πτυχές του περιβάλλοντος και συγκεκριμένα οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές πτυχές, ωστόσο, η προσέγγιση δίνει λίγη προσοχή στο ρόλο των οικοσυστημάτων ως πάροχο αγαθών και υπηρεσιών που είχε ως αποτέλεσμα την υπόδειξη μιας προσέγγισης με βάση το οικοσύστημα

20 Οικοσυστημική προσέγγιση Οι συμβατικές προσεγγίσεις για τη διαχείριση των υδατικών πόρων ήταν συνήθως ένα είδος εντολών ελέγχου της προσέγγισης με την έννοια ότι στόχευαν να ελέγξουν τον υδρολογικό κύκλο με την κατασκευή υδρολογικών δομών για την συλλογή αγαθών και υπηρεσιών και να παραγάγουν προβλέψιμα αποτελέσματα. Η μείωση της ποικιλότητας και της λειτουργικότητας του οικοσυστήματος, η μείωση των αγαθών και των υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα και η ανθεκτικότητα των συστημάτων ήταν μερικές από τις συνέπειες της υιοθέτησης αυτής της προσέγγισης. Οι βασικές συνιστώσες της προσέγγισης με βάση το οικοσύστημα, περιλαμβάνει: τη δημιουργία ικανοτήτων, εταιρικής σχέσης, πολιτική και σχεδιασμό και την αποτίμηση των υδατικών πόρων. Η σωστή λειτουργία οικοσυστημάτων τέτοιων, όπως οι πηγές μεγάλων ποταμών, υγρότοποι και των πλημμυρικά πεδία είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του ανθρώπου δεδομένου ότι η κοινωνία αντλεί μια μεγάλη ποικιλία σημαντικών οφελών για τη διατήρηση της ζωής και της βιοποικιλότητας αυτών των συστημάτων.

21 Στο πλαίσιο των υδατικών πόρων, τα οικοσυστήματα ρυθμίζουν: την ποιότητα και ποσότητα των υδάτων, τους πόρους σε φυσική κατοικία και παρέχουν ζωτικής σημασίας πληροφορίες για την κοινωνία. Επιπροσθέτως, τα οικοσυστήματα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκα συστήματα και ο αποκλεισμός ζωτικής σημασίας πτυχών του συστήματος που αφορούν το περιβάλλον, όπως η οικολογική λειτουργικότητα κατά τη διάρκεια της λήψης αποφάσεων λόγω κακής κατανόηση της δυναμικής των συστημάτων οδηγεί σε υπονόμευση και μη βιώσιμες αποφάσεις. Αυτή η έλλειψη κατανόησης και πολιτικής βούλησης όσον αφορά την αποδοχή μη ποσοτικών πτυχών της δυναμικής των οικοσυστημάτων οδηγεί σε ένα ανίκανο σύστημα διαχείρισης. Μια προσέγγιση με βάση το οικοσύστημα για τη διαχείριση των υδατικών πόρων είναι μια συνειδητοποίηση ότι τα συστήματα διαχείρισης πρέπει να είναι προκαταβολικά ευέλικτα και προσαρμοζόμενα για να ασχοληθούν με την πολυπλοκότητα των οικοσυστημάτων. Η προσέγγιση είναι παρόμοια με την ΟΔΥΠ, ωστόσο η προσέγγιση δίνει προτεραιότητα στην λειτουργία των οικοσυστημάτων και των σχετικών αγαθών και υπηρεσιών του.

22 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΟΔΥΠ); Στην απλούστερη μορφή της, η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων είναι μια λογική και ελκυστική έννοια. Η βάση της είναι ότι οι πολλές διαφορετικές χρήσεις των υδατικών πόρων είναι αλληλένδετες. Υψηλές απαιτήσεις άρδευσης και αποστράγγισης, μολυσμένες ροές από τη γεωργία σημαίνουν λιγότερο γλυκό νερό για πόση ή βιομηχανική χρήση? Ρυπασμένα αστικά και βιομηχανικά λύματα ρυπαίνουν τα ποτάμια και απειλούν τα οικοσυστήματα? Εάν πρέπει να αφεθεί το νερό σε ένα ποτάμι για την προστασία της αλιείας και των οικοσυστημάτων, ακόμη λιγότερο μπορεί να εκτραπεί προς τις καλλιέργειες Η ασύδοτη χρήση των περιορισμένων υδατικών πόρων είναι σπάταλη και εγγενώς μη βιώσιμη

23 Ολοκληρωμένη διαχείριση σημαίνει ότι: όλες οι διαφορετικές χρήσεις των υδατικών πόρων εξετάζονται από κοινού Η κατανομή του νερού και οι διοικητικές αποφάσεις εξετάζουν τις επιπτώσεις κάθε χρήσης στις άλλες Αυτές λαμβάνουν υπόψη τους συνολικούς κοινωνικούς και οικονομικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένης της επίτευξης της αειφόρου ανάπτυξης και αυτό σημαίνει διασφάλιση χάραξης συνεπούς πολιτικής που σχετίζεται με όλους τους κλάδους Η βασική ιδέα της IWRM έχει επεκταθεί για να συμπεριλάβει τη συμμετοχική διαδικασία λήψης αποφάσεων. Διαφορετικές ομάδες χρηστών (γεωργοί, κοινότητες, οικολόγοι... ) μπορούν να επηρεάσουν τις στρατηγικές για την αξιοποίηση και τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Αυτό φέρνει πρόσθετα οφέλη, Οι ενημερωμένοι χρήστες εφαρμόζουν την τοπική αυτό-ρύθμιση σε σχέση με ζητήματα όπως η διατήρηση των υδατικών πόρων και η προστασία της λεκάνης απορροής πολύ πιο αποτελεσματικά από ότι μπορεί να επιτύχει η κεντρική ρύθμιση και εποπτεία

24 H Διαχείριση δίνει έμφαση στο ότι πρέπει: να επικεντρωθούμε όχι μόνο στην αξιοποίηση των υδατικών πόρων, συνειδητά να διαχειριστούμε την αξιοποίηση των υδάτων κατά τρόπο που να διασφαλίζει την μακροπρόθεσμη βιώσιμη χρήση για τις μελλοντικές γενιές Η ΟΔΥΠ είναι μια συστημική διαδικασία για την αειφόρο αξιοποίηση, την κατανομή και την παρακολούθηση της χρήσης των υδατικών πόρων στο πλαίσιο των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών στόχων Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την τομεακή προσέγγιση που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες. Όταν η ευθύνη για το πόσιμο νερό ανήκει σ' έναν οργανισμό, για το νερό άρδευσης σε ένα άλλο και για το περιβάλλον σε έναν ακόμη, η έλλειψη διατομεακών συνδέσεων οδηγεί σε ασυντόνιστη αξιοποίηση και διαχείριση των υδατικών πόρων, με αποτέλεσμα τις συγκρούσεις, τα απόβλητα και τα μη βιώσιμα συστήματα

25 Το νερό είναι ζωτικής σημασίας για: την ανθρώπινη επιβίωση, την υγεία και την αξιοπρέπεια και ο θεμελιώδης πόρος για την ανθρώπινη ανάπτυξη Οι υδατικοί πόροι γλυκού νερού στη γη βρίσκονται υπό αυξανόμενη πίεση πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε επαρκή παροχή νερού για τις βασικές ανάγκες Η αύξηση του πληθυσμού, η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου οδηγούν σε αυξημένο ανταγωνισμό καθώς και σε συγκρούσεις για τους περιορισμένους πόρους γλυκού νερού. Mερικοί λόγοι για τους οποίους πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει μια επικείμενη κρίση του νερού:

26 Οι υδατικοί πόροι είναι όλο και περισσότερο υπό πίεση από: την αύξηση του πληθυσμού, την οικονομική δραστηριότητα και την ένταση στον ανταγωνισμό για το νερό μεταξύ των χρηστών! Οι απολήψεις νερού έχουν αυξηθεί με ρυθμούς ταχύτερους από το διπλάσιο σε σχέση με την αύξηση του πληθυσμού και το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες που αντιμετωπίζουν μέτρια προς υψηλή φόρτιση νερού! Η ρύπανση ενισχύει περαιτέρω της λειψυδρία, μειώνοντας τη χρηστικότητα του νερού στα κατάντη! Ανεπάρκειες στη διαχείριση του νερού, η εστίαση στην αξιοποίηση νέων πηγών και όχι στην καλύτερη διαχείριση των υφιστάμενων και οι τομεακές top-down προσεγγίσεις στη διαχείριση των υδάτων έχουν ως αποτέλεσμα την ασυντόνιστη αξιοποίηση και διαχείρισης του πόρου Όλο και περισσότερη αξιοποίηση σημαίνει μεγαλύτερες επιπτώσεις στο περιβάλλον Οι τρέχουσες ανησυχίες σχετικά με τη μεταβλητότητα και την αλλαγή του κλίματος επιζητούν τη βελτίωση της διαχείρισης των υδατικών πόρων για να αντιμετωπίσουν τις εντονότερες πλημμύρες και ξηρασίες

27 Κρίση του νερού - Τα πραγματικά περιστατικά Μόνο το 0,4% του συνόλου του παγκόσμιου νερού στον κόσμο είναι διαθέσιμα για τους ανθρώπους Σήμερα, περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από την έλλειψη νερού σε πάνω από 40 χώρες 263 λεκάνες απορροής μοιράζονται σε δύο ή περισσότερες χώρες. 2 εκατομμύρια τόνοι ανά ημέρα ανθρώπινων αποβλήτων εναποτίθενται σε υδάτινα ρεύματα Ο μισός πληθυσμός του αναπτυσσόμενου κόσμου εκτίθενται σε μολυσμένες πηγές νερού που αυξάνουν την συχνότητα εμφάνισης ασθενειών 90% των φυσικών καταστροφών στη δεκαετία του 1990 σχετίζονται με το νερό Η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων από 6 δισεκατομμύρια σε 9 δισεκατομμύρια, θα είναι ο κύριος μοχλός της διαχείρισης των υδατικών πόρων για τα επόμενα 50 χρόνια

28 ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Κυβερνητική κρίση του νερού Οι τομεακές προσεγγίσεις για τη διαχείριση των υδατικών πόρων έχουν κυριαρχήσει στο παρελθόν και εξακολουθούν να επικρατούν. Αυτό οδηγεί σε αποσπασματική και ασυντόνιστη αξιοποίηση και διαχείριση των πόρων. Επιπλέον, η διαχείριση του νερού είναι συνήθως στα χέρια θεσμών του τύπου top-down, η νομιμότητα και η αποτελεσματικότητα των οποίων τίθεται όλο και περισσότερο υπό αμφισβήτηση Έτσι, η αδύναμη διακυβέρνηση επιδεινώνει την αύξηση του ανταγωνισμού για τον πεπερασμένο πόρο. Η IWRM φέρνει το συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ των επιμέρους τομέων, καθώς και μια ενίσχυση της συμμετοχής των ενδιαφερομένων, τη διαφάνεια και την αποδοτική διαχείριση σε τοπικό επίπεδο

29 Η εξασφάλιση νερού για τους ανθρώπους Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες δίνουν προτεραιότητα στην ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων αναγκών σε νερό, το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και το 1/2 του πληθυσμού είναι χωρίς πρόσβαση σε επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής Οι ελλείψεις υπηρεσιών πλήττουν κυρίως τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες χώρες Στις χώρες αυτές, η ικανοποίηση αναγκών ύδρευσης και αποχέτευσης των αστικών και αγροτικών περιοχών αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές προκλήσεις των επόμενων χρόνων Μείωση κατά το ήμισυ του ποσοστού του πληθυσμού που στερείται υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης το 2015 είναι ένας από τους αναπτυξιακούς στόχους της Χιλιετίας Κάτι τέτοιο θα απαιτήσει ένα σημαντικό αναπροσανατολισμό των επενδυτικών προτεραιοτήτων, ο οποίος θα είναι πολύ πιο εύκολο να επιτευχθεί σε εκείνες τις χώρες που εφαρμόζουν την IWRM

30 Προστασία ζωτικών οικοσυστημάτων Τα χερσαία οικοσυστήματα στις ανάντη περιοχές μιας λεκάνης είναι σημαντικά για: την κατείσδυση του νερού της βροχής, τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων και των καθεστώτων ροής των ποταμών Τα υδάτινα οικοσυστήματα παράγουν μια σειρά από οικονομικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων όπως η ξυλεία, τα καυσόξυλα και τα φαρμακευτικά φυτά και παρέχουν επίσης φυσική κατοικία για την άγρια ζωή και θέσεις ωοτοκίας Τα οικοσυστήματα εξαρτώνται από: τις ροές του νερού, την εποχικότητα και τις διακυμάνσεις της υδροστατικής στάθμης και απειλούνται από την κακή ποιότητα του νερού Η Διαχείριση της γης και των υδατικών πόρων πρέπει να διασφαλίζουν ότι: τα ζωτικά οικοσυστήματα διατηρούνται οι αρνητικές επιπτώσεις σε άλλους φυσικούς πόρους θεωρούνται και όπου αυτό είναι δυνατόν μειώνονται όταν λαμβάνονται αποφάσεις για τη διαχείριση και την ανάπτυξη Η IWRM μπορεί να συμβάλει στη διαφύλαξη ενός "περιβαλλοντικού αποθεματικού" νερού ανάλογα με την αξία των οικοσυστημάτων για την ανάπτυξη του ανθρώπου

31 Ανισότητες μεταξύ των φύλων Η τυπική διαχείριση των υδάτων είναι ανδροκρατούμενη. η εκπροσώπηση των γυναικών στα θεσμικά όργανα στον τομέα των υδάτων εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή Αυτό είναι σημαντικό, διότι ο τρόπος που οι υδατικοί πόροι διαχειρίζονται επηρεάζουν διαφορετικά γυναίκες και άνδρες. οι γυναίκες είναι τα κύρια ενδιαφερόμενα μέρη νερού για την οικιακή χρήση και την αποχέτευση Ωστόσο, οι αποφάσεις σχετικά με τις τεχνολογίες υδροδότησης και αποχέτευσης, τις θέσεις των σημείων νερού και τα συστήματα λειτουργίας και συντήρησης γίνονται κυρίως από άνδρες Η Gender and Water Alliance αναφέρει το παράδειγμα μιας ΜΚΟ που βοήθησε χωρικούς στην εγκατάσταση ξεπλύματος τουαλετών με έκχυση για τη βελτίωση της αποχέτευσης και της υγιεινής τους, χωρίς να ερωτηθούν πρώτα τις γυναίκες για τα επιπλέον δύο λίτρα νερό που θα πρέπει να μεταφέρουν από απομακρυσμένες πηγές για κάθε ξέπλυμα Ένα σημαντικό στοιχείο της φιλοσοφίας της IWRM είναι ότι οι χρήστες του νερού είναι σε θέση να επηρεάσουν τις αποφάσεις που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή

32 ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Μια συνάντηση στο Δουβλίνο το 1992 δημιούργησε 4 αρχές που αποτελούν τη βάση για το μεγαλύτερο μέρος της επακόλουθης μεταρρύθμισης του τομέα των υδάτων. Αρχή 1. Το πόσιμο νερό είναι ένας πεπερασμένος και ευάλωτος πόρος, απαραίτητος για τη διατήρηση της ζωής, της ανάπτυξης και το περιβάλλον Η αντίληψη ότι το γλυκό νερό είναι ένας πεπερασμένος πόρος αναδύεται από το γεγονός ότι ο υδρολογικός κύκλος κατά μέσο όρο αποδίδει μια καθορισμένη ποσότητα νερού ανά χρονική περίοδο Αυτή η συνολική ποσότητα δεν μπορεί ακόμη να τροποποιηθεί σημαντικά από τις ανθρώπινες ενέργειες, αν και μπορεί να είναι, και συχνά είναι, εξαντλημένη από την τεχνητή ρύπανση. Ο πόρος του γλυκού νερού είναι ένα φυσικό πλεονέκτημα που πρέπει να διατηρείται για να εξασφαλίζεται ότι οι επιθυμητές υπηρεσίες που παρέχει είναι βιώσιμες. Αυτή η αρχή αναγνωρίζει ότι απαιτείται νερό για πολλούς διαφορετικούς σκοπούς, λειτουργίες και υπηρεσίες. Η διαχείριση πρέπει να είναι ολιστική (ολοκληρωμένη) και περιλαμβάνει την εξέταση των απαιτήσεων για τον πόρο και τις απειλές προς αυτόν

33 Η προσέγγιση της ΟΔΥΠ απαιτεί συντονισμό του φάσματος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που δημιουργούν τις απαιτήσεις σε νερό, τον καθορισμό των χρήσεων γης και τη δημιουργία υδατογενών προϊόντων από τα απόβλητα Η αρχή αυτή αναγνωρίζει επίσης την περιοχή της λεκάνης απορροής ή της ποτάμιας λεκάνης ως τη λογική μονάδα για τη διαχείριση των υδατικών πόρων Αρχή 2. Η αξιοποίηση και η διαχείριση του νερού θα πρέπει να βασίζονται σε μια συμμετοχική προσέγγιση, με τη συμμετοχή χρηστών, σχεδιαστών και φορέων χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα Το νερό είναι ένα θέμα για το οποίο ο καθένας είναι ένας ενδιαφερόμενος. Η πραγματική συμμετοχή πραγματοποιείται μόνο όταν οι ενδιαφερόμενοι είναι μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Το είδος της συμμετοχής θα εξαρτηθεί από τη χωρική κλίμακα τη σχετική με συγκεκριμένες αποφάσεις διαχείρισης των υδάτων και των επενδύσεων Θα επηρεαστεί πάρα πολύ από τη φύση του πολιτικού περιβάλλοντος στο οποίο οι αποφάσεις αυτές λαμβάνουν χώρα. Η συμμετοχική προσέγγιση είναι ο καλύτερος τρόπος για την επίτευξη μακρόχρονης συναίνεσης και κοινής συμφωνία.

34 Η συμμετοχή αναφέρεται: στην ανάληψη της ευθύνης, στην αναγνώριση της επίδρασης των τομεακών δράσεων στους άλλους χρήστες νερού και στα υδάτινα οικοσυστήματα και στην αποδοχή της ανάγκης για αλλαγή για τη βελτίωση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού και την βιώσιμη ανάπτυξη του πόρου Η συμμετοχή δεν επιτυγχάνει πάντα τη συναίνεση, διαδικασίες διαιτησίας ή άλλων μηχανισμών επίλυσης συγκρούσεων πρέπει επίσης να τεθούν σε εφαρμογή. Οι κυβερνήσεις πρέπει να συμβάλουν στη δημιουργία ευκαιρίας και δυνατότητας συμμετοχής, ιδίως μεταξύ των γυναικών και άλλων περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων. Πρέπει να αναγνωριστεί ότι απλώς η δημιουργία ευκαιριών συμμετοχής δεν θα κάνει τίποτα για τις ομάδες που σήμερα βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, παρά μόνον τότε όταν ενισχυθεί η δυνατότητα συμμετοχής τους. Η αποκέντρωση στη λήψη αποφάσεων στο κατώτερο δυνατό επίπεδο, είναι μια στρατηγική για την αύξηση της συμμετοχής.

35 Αρχή 3. Οι γυναίκες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην παροχή, διαχείριση και διαφύλαξη του νερού. Κάθε χώρα έχει αναπτυξιακούς και οικονομικούς στόχους προτεραιότητας, που τίθενται σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και πολιτικές πραγματικότητες. Προβλήματα και περιορισμοί προκύπτουν σε κάθε περιοχή χρήσης νερού, αλλά η προθυμία και η ικανότητα αντιμετώπισης αυτών των ζητημάτων με συντονισμένο τρόπο επηρεάζεται από τη δομή της διακυβέρνησης του νερού. Αναγνωρίζοντας την αλληλένδετη φύση των διαφόρων πηγών νερού και συνεπώς και την αλληλένδετη φύση και τις επιπτώσεις των διαφορετικών χρήσεων νερού είναι ένα σημαντικό βήμα για την έναρξη της IWRM

36 Θετικές επιδράσειςΑρνητικές επιδράσεις Καθαρισμός ΠεριβάλλονΑποθήκευση Υδρολογικός κύκλος Επιστροφές ροήςΕξάντληση Αυξημένες κατεισδύσειςΜόλυνση ΓεωργίαΜειωμένη διάβρωσηΑλμύρινση Εμπλουτισμός των υπόγειων νερώνΠλημμύρισμα Ανακύκλωση θρεπτικών ουσιώνΔιάβρωση Υψηλή στάθμη νερού Υδροδότηση Απαιτείται εγγύηση καιΑνακύκλωση θρεπτικών ουσιών Μόλυνση επιφανειακών Αποχέτευση και υπόγειων νερών ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ

37 Αρχή 4. Οφέλη από την IWRM Οφέλη για το περιβάλλον Τα οικοσυστήματα μπορούν να επωφεληθούν από την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για τη διαχείριση του νερού, δίνοντας στις περιβαλλοντικές ανάγκες μια φωνή στην συζήτηση για την κατανομή του νερού. Προς το παρόν οι ανάγκες αυτές συχνά δεν εκπροσωπούνται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων Η IWRM μπορεί να βοηθήσει τον τομέα με την ευαισθητοποίηση των άλλων χρηστών για τις ανάγκες των οικοσυστημάτων και τα οφέλη που αυτά δημιουργούν γι' αυτούς. Συχνά, αυτά είναι υποτιμημένα και δεν ενσωματώνονται στο σχεδιασμό και τη διαδικασία λήψη αποφάσεων.

38 Η οικοσυστημική προσέγγιση παρέχει ένα νέο πλαίσιο για την IWRM που εστιάζει περισσότερο την προσοχή σε μια συστημική προσέγγιση για τη διαχείριση των υδάτων: με την προστασία του ανώτερου τμήματος των λεκανών (π.χ. αναδάσωση, καλή κτηνοτροφία γης, έλεγχο της διάβρωσης του εδάφους), έλεγχο της ρύπανσης (π.χ. μείωση σημειακών πηγών, κίνητρα μη-σημειακών πηγών, την προστασία των υπογείων υδάτων) και τις περιβαλλοντικές ροές. Παρέχει μια εναλλακτική λύση στον ανταγωνισμό μεταξύ υποτομέων, προοπτική που μπορεί να ενώσει τα ενδιαφερόμενα μέρη στην ανάπτυξη μιας κοινής άποψης και κοινής δράσης. Τα οφέλη της γεωργίας Ως ο ενιαίος μεγαλύτερος χρήστης νερού και η κύρια μη σημειακή πηγή ρύπανσης επιφανειακών και υπογείων υδατικών πόρων, η γεωργία έχει μια κακή εικόνα Αν ληφθεί παράλληλα υπόψη η χαμηλή προστιθέμενη στη γεωργική παραγωγή αξία, αυτό σημαίνει συχνά περισσότερα συστήματα άρδευσης που σχεδιάστηκαν με μια συνιστώσα οικιακού νερού το οποίο εμπλέκεται ρητά από την αρχή.

39 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ IWRM Η υπόθεση της IWRM είναι ισχυρή - πολλοί θα έλεγαν αναμφισβήτητη. Το πρόβλημα για τις περισσότερες χώρες είναι η μακρά ιστορία της τομεακής ανάπτυξης. Όπως το θέτει η Global Water Partnership για το νερό : "Η IWRM είναι μια πρόκληση για τις συμβατικές πρακτικές, νοοτροπίες και επαγγελματικές βεβαιότητες. αντιμετωπίζει περιχαρακωμένα τομεακά συμφέροντα και απαιτεί ολιστική διαχείριση του πόρου προς όφελος του συνόλου η αντιμετώπιση της πρόκλησης της IWRM δεν θα είναι εύκολη, αλλά είναι ζωτικής σημασίας, ότι τώρα γίνεται μια αρχή για να αποτρέψει την «έκρηξη της κρίσης». Η IWRM είναι, πάνω απ’ όλα, μια φιλοσοφία που προσφέρει ένα καθοδηγητικό εννοιολογικό πλαίσιο με στόχο την αειφόρο διαχείριση και αξιοποίηση των υδατικών πόρων. Αυτή απαιτεί οι άνθρωποι να προσπαθήσουν να αλλάξουν τις πρακτικές εργασίας τους για να δουν την ευρύτερη εικόνα που περιβάλλει τις ενέργειές τους και να συνειδητοποιήσουν ότι αυτές δεν συμβαίνουν ανεξάρτητα από τις ενέργειες των άλλων

40 Επιδιώκει να εισαγάγει ένα στοιχείο αποκεντρωμένης δημοκρατίας για το πώς διαχειρίζεται το νερό, με έμφαση στη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων και λήψη αποφάσεων στο κατώτερο δυνατό επίπεδο Όλα αυτά συνεπάγονται αλλαγή, η οποία φέρνει απειλές, καθώς και ευκαιρίες. Υπάρχουν απειλές για την εξουσία και τη θέση των ανθρώπων και απειλές για την αίσθηση του εαυτού τους ως επαγγελματίες Η IWRM απαιτεί να αναπτυχθούν πλατφόρμες που θα επιτρέψουν στα πολύ διαφορετικά ενδιαφερόμενα μέρη, συχνά με φαινομενικά ανυπέρβλητες διαφορές να συνεργαστούν Λόγω των υφιστάμενων θεσμικών και νομοθετικών πλαισίων, η εφαρμογή της IWRM είναι πιθανό να απαιτήσει μεταρρύθμιση σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού και του κύκλου της διαχείρισης των υδάτων Ένα συνολικό σχέδιο είναι αναγκαίο να εξετάσει πώς μπορεί να επιτευχθεί ο μετασχηματισμός και αυτό είναι πιθανό να αρχίσει με μια νέα πολιτική για το νερό ώστε να αντικατοπτρίζει τις αρχές της αειφόρου διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Για να τεθεί η πολιτική στην πράξη είναι πιθανό να απαιτήσει μεταρρύθμιση της νομοθεσίας και θεσμικά όργανα για το νερό - μια μακροχρόνια διαδικασία - που θα πρέπει να περιλαμβάνει εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τις ενδιαφερόμενες υπηρεσίες και το κοινό

41 Η εφαρμογή της IWRM είναι καλύτερο να γίνεται με μία βήμα-προς-βήμα διαδικασία, με ορισμένες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα αμέσως και άλλες που απαιτούν πολλά χρόνια σχεδιασμού και ανάπτυξης ικανοτήτων. Πολιτικό και νομικό πλαίσιο Οι συμπεριφορές αλλάζουν και οι υπάλληλοι αποκτούν όλο και μεγαλύτερη επίγνωση της ανάγκης για αποτελεσματική διαχείριση των πόρων Βλέπουν ότι η κατασκευή νέων υποδομών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη: τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις και τη θεμελιώδη ανάγκη για τα συστήματα να είναι οικονομικά βιώσιμα για λόγους συντήρησης οι υπάλληλοι μπορεί να εξακολουθούν να παρεμποδίζονται από τις πολιτικές επιπτώσεις μιας τέτοιας αλλαγής Η διαδικασία αναθεώρησης της πολιτικής των υδάτων αποτελεί βασικό βήμα, που απαιτεί εκτεταμένες διαβουλεύσεις και πολιτική δέσμευση Η Νομοθεσία για τα ύδατα μετατρέπει την πολιτική σε νόμο και θα πρέπει: να αποσαφηνίσει το δικαίωμα και τις ευθύνες των χρηστών και των παρόχων νερού!

42 Να διασαφηνίσει τις αρμοδιότητες του κράτους σε σχέση με τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη! Να επισημοποιήσει τη μεταβίβαση των κατανομών νερού. Να παράσχει το νομικό καθεστώς για τη διαχείριση των υδάτων στα θεσμικά όργανα της κυβέρνησης και τις ομάδες χρηστών νερού! Να διασφαλίσει την αειφόρο χρήση του πόρου. Η εφαρμογή ορισμένων από τις αρχές της IWRM στην πολιτική ενός τομέα νερού και η επίτευξη πολιτικής στήριξης μπορεί να είναι προκλητική, καθώς πρέπει να παρθούν δύσκολες αποφάσεις. Σοβαρές νομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις διεγείρονται μόνο όταν έχουν αναδυθεί σοβαρά προβλήματα διαχείρισης του νερού

43 Θεσμικό πλαίσιο οι κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών θεωρούν ότι ο σχεδιασμός και η ΔΥΠ είναι κεντρικό μέρος της κυβερνητικής ευθύνης. Η άποψη αυτή είναι σύμφωνη με τη διεθνή συναίνεση που προωθεί την έννοια της κυβέρνησης ως διαμεσολαβητή και ρυθμιστή, παρά ως ένα υλοποιητή των έργων Η πρόκληση είναι να επιτευχθεί αμοιβαία συμφωνία σχετικά με το επίπεδο στο οποίο η ευθύνη της κυβέρνησης θα πρέπει να σταματήσει, ή να συνεργαστεί με αυτόνομους φορείς διαχείρισης των υπηρεσιών παροχής ύδατος ή/και κοινοτικούς οργανισμούς Η έννοια της ΟΔΥΠ συνοδεύτηκε από την προώθηση της λεκάνης απορροής ποταμού ως τη λογική γεωγραφική ενότητα για την έμπρακτη υλοποίησή της. Η λεκάνη απορροής ποταμού προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα για τον στρατηγικό σχεδιασμό, ιδιαίτερα σε υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης, αν και δεν πρέπει να υποτιμώνται οι δυσκολίες Οι υπόγειοι υδροφορείς συχνά διασταυρώνονται με τα όρια των λεκανών απορροής, και πιο προβληματικά, οι λεκάνες απορροής ποταμών σπάνια ανταποκρίνονται στις υπάρχουσες διοικητικές οντότητες ή δομές.

44 Για να τεθεί σε ισχύ η IWRM, απαιτούνται θεσμικές ρυθμίσεις για να καταστεί δυνατή: Η λειτουργία μιας κοινοπραξίας ενδιαφερομένων που συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, με εκπροσώπηση όλων των τμημάτων της κοινωνίας και μια καλή ισορροπία μεταξύ των φύλων! Η διαχείριση των υδατικών πόρων βάσει των υδρολογικών ορίων! Η λήψη αποφάσεων στο κατώτερο δυνατό επίπεδο (οι οργανωτικές δομές στα επίπεδα της λεκάνης και της υπολεκάνης) O συντονισμός από την Κυβέρνηση της εθνικής διαχείρισης των υδατικών πόρων σε όλους τους τομείς της χρήσης νερού.