ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ : ΕΝΑ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΟΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Παπαναστασόπουλος Κ., Κουσκούκης Α., Γεωργίου Μ. και Σ.Κ. Μανώλης Τομέας Φυσιολογίας.

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ : ΕΝΑ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΟΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Παπαναστασόπουλος Κ., Κουσκούκης Α., Γεωργίου Μ. και Σ.Κ. Μανώλης Τομέας Φυσιολογίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΣ : ΕΝΑ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΙΟΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Παπαναστασόπουλος Κ., Κουσκούκης Α., Γεωργίου Μ. και Σ.Κ. Μανώλης Τομέας Φυσιολογίας Ζώών & Ανθρώπου, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημιούπολη 157 84 Αθήνα. Ε-mail: smanol@biol.uoa.grsmanol@biol.uoa.gr

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η βιοαρχαιολογική προσέγγιση στη μελέτη αρχαιολογικών σκελετών κερδίζει συνεχώς έδαφος με αποτέλεσμα την απόκτηση όλο και περισσότερων πληροφοριών για τους προϊστορικούς πληθυσμούς. Η μελέτη της Αρχαίας Κορίνθου αποτελεί ένα πιλοτικό ερευνητικό πρόγραμμα. Στο πρόγραμμα αυτό μελετάμε ολιστικά το ανθρώπινο σκελετικό υλικό (δημογραφία, διατροφή, ασθένεια και γενετικών συγγενειών Χρονικά κατανέμεται από τη Μυκηναϊκή περίοδο μέχρι τους Κλασικούς χρόνους Η βιοαρχαιολογική προσέγγιση στη μελέτη αρχαιολογικών σκελετών κερδίζει συνεχώς έδαφος με αποτέλεσμα την απόκτηση όλο και περισσότερων πληροφοριών για τους προϊστορικούς πληθυσμούς. Η μελέτη της Αρχαίας Κορίνθου αποτελεί ένα πιλοτικό ερευνητικό πρόγραμμα. Στο πρόγραμμα αυτό μελετάμε ολιστικά το ανθρώπινο σκελετικό υλικό (δημογραφία, διατροφή, ασθένεια και γενετικών συγγενειών Χρονικά κατανέμεται από τη Μυκηναϊκή περίοδο μέχρι τους Κλασικούς χρόνους

3 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Το ανθρώπινο σκελετικό υλικό προέρχεται από σωστικές ανασκαφές που έλαβαν χώρα από την δεκαετία του 1960 (Κρητικά, 1966) μέχρι το 2004 (ανασκαφή προαστιακού σιδηρόδρομου) Καταγράφηκαν ηλικία, φύλο, ανάστημα, παθολογία Ελήφθησαν μετρήσεις από όλα τα μακρά οστά τα οποία ήταν καλά διατηρημένα Ανάλυση σταθερών ισοτόπων C, N

4 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το σύνολο των νεκρών που αναγνωρίστηκαν είναι 405 άτομα (109 άρρενα, 73 θηλέα και 223 απροσδιόριστα) Το μέσο ανάστημα κυμαίνεται από 168-172 εκ. και 155-158 για άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα Η παλαιοπαθολογική μελέτη κατέγραψε περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας, οζιδίων Schmorl, οστεόφυτων, Cribra orbitalia (ένδειξη σιδηροπενικής αναιμίας και/ή κάποιας μορφής φλεγμονής), οστεομυελίτιδας και συνοστέωσης σπονδύλων, προθανάτιες απώλειες δοντιών Η οδοντική βιομετρική μελέτη έδειξε μια ομοιογένεια μεταξύ των θέσεων

5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από ανάλυση σταθερών ισοτόπων C, N για 3 θέσεις (Περαχώρα, Κρητικά και Αλμυρή) προκύπτει ότι έχουμε κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών (κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα) σε ποσοστά > 70%, ενώ για 2 θέσεις (Αλμυρή, Περαχώρα) φαίνεται ότι έχουμε κατανάλωση C4 φυτών (για πρώτη φορά στη Πελοπόννησο). Σε μια πρώτη εκτίμηση των δεδομένων που έχουμε φαίνεται ότι πρόκειται για πληθυσμό με γενικά καλή υγεία και διατροφή, αλλά με σημαντική σωματική καταπόνηση