Ηθικά διλήμματα στη Διαπολιτισμική Νοσηλευτική ΑΘΗΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥ-AΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑ.

Παρουσίαση με θέμα: "Ηθικά διλήμματα στη Διαπολιτισμική Νοσηλευτική ΑΘΗΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥ-AΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ηθικά διλήμματα στη Διαπολιτισμική Νοσηλευτική ΑΘΗΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥ-AΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑ

2 Πολιτισμικές ετερότητες και ηθικά διλήμματα στη σύγχρονη νοσηλευτική

3 Hθικά διλήμματα Νομικά σωστόΝομικά λάθος Ηθικά σωστόΤο πράττειςΗθικό δίλημμα Ηθικά λάθοςΗθικό δίλημμα Δεν το πράττεις

4 Πολιτισμικές ετερότητες και ηθικά διλήμματα στη σύγχρονη νοσηλευτική Τα τελευταία χρόνια διαμορφώνονται συνθήκες πολιτισμικής ετερότητας σε όλη την γεωγραφική έκταση της χώρας μας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παρουσία και συνύπαρξη ομάδων στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, έχουν διαφορετικές αξίες και θρησκεία. Η κατάσταση αυτή μεταφέρεται και στο σύστημα παροχής φροντίδας υγείας, οδηγώντας σε αναπροσαρμογή του ρόλου του νοσηλευτή

5 Πολιτισμικές ετερότητες και ηθικά διλήμματα στη σύγχρονη νοσηλευτική O νοσηλευτής καλείται –να αναγνωρίζει τις πολιτισμικές διαφορές –να δείχνει πολιτισμική ευαισθησία κατά την παροχή νοσηλευτικής φροντίδας –να αποδέχεται την σημαντικότητα των πολιτισμικών παραγόντων οι οποίοι επηρεάζουν την υγεία και την ασθένεια.

6 Πολιτισμικές ετερότητες και ηθικά διλήμματα στη σύγχρονη νοσηλευτική Ο άνθρωπος ζει ακολουθώντας κανόνες –ηθικών –πολιτισμικών –νομικών αξιών Επιρεάζεται από θρησκευτικά, πνευματικά πιστεύω και δοξασίες. (Leininger ). Η νοσηλευτική φροντίδα μπορεί να γίνει περίπλοκη όταν ασθενής και νοσηλευτής έχουν τελείως διαφορετικούς πολιτισμικούς κανόνες.

7 Πολιτισμικές διαφορές και ηθικά προβλήματα Ο τρόπος ανατροφής Συνήθειες - Κανόνες επαγγέλματος Τέτοιες πολιτισμικές διαφορές μπορεί να οδηγήσουν σε ηθικά προβλήματα Πολιτισμικές αξίες Παραδόσεις – κανόνες ασθενών

8 Κατηγορίες ηθικών προβλημάτων στη Νοσηλευτική Ηθικό δίλημμα υπάρχει όταν εφαρμόζονται δύο ή περισσότερες ηθικές αρχές οι οποίες όμως στηρίζουν δύο αμοιβαία ασύμβατους τρόπους δράσης. Ηθική δυσφορία ο νοσηλευτής γνωρίζει ποίο είναι το σωστό αλλά οι περιορισμοί από τον οργανισμό κάνουν σχεδόν αδύνατη την εφαρμογή των σωστών ενεργειών.

9 Παραδείγματα πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων Η έννοια του «άνθρωπου» Στη Gadsup της Νέας Γουϊνέας –οι ιθαγενείς έχουν μεγάλη εκτίμηση για τα παιδιά και κυρίως για τα νεογέννητα. –Οι χωρικοί της Gadsup υπέστησαν πολιτισμικό shock όταν έμαθαν ότι κάποιες Δυτικές γυναίκες ζήτησαν να υποβληθούν σε έκτρωση. Οι Εσκιμώοι δεν θεωρούν το έμβρυο άνθρωπο παρά μόνο έως ότου γεννηθεί και του δώσουν όνομα

10 Παραδείγματα πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων Η αλήθεια στον άρρωστο Στο Πακιστάν οι επαγγελματίες υγείας της χώρας δεν ενημερώνουν τους ασθενείς που πάσχουν από σοβαρές και ενδεχομένως ανίατες ασθένειες για την βαρύτητα της κατάστασής τους. Η πάγια πρακτική είναι να ενημερώνουν την οικογένεια η οποία συνήθως αποκρύπτει την αλήθεια από τον ασθενή.

11 Παραδείγματα πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων Η αλήθεια στον άρρωστο Σε έρευνα που έγινε στο Καράτσι του Πακιστάν φάνηκε ότι: –το 93% του δείγματος θα ήθελε να μάθει βασικές πληροφορίες για την κατάσταση της υγείας του εάν έπασχε από μία σοβαρή ασθένεια. Ωστόσο....... –τα ίδια άτομα όταν ρωτήθηκαν αν θα ανακοίνωναν την αλήθεια σε ένα συγγενικό τους πρόσωπο που εκείνο έπασχε από μία σοβαρή νόσο μόνο το 35% ανακοίνωσε πως θα την έλεγε

12 Παραδείγματα πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων Η αλήθεια στον άρρωστο Πακιστάν Οι ασθενείς δεν μπορούν να πάρουν αποφάσεις σχετικές με την κατάστασή τους και εξαρτώμενες από αυτή. Νοσηλευτής Η.Π.Α Αρχές –Της αυτονομίας του ασθενή –Της αλήθειας στον άρρωστο

13 Παραδείγματα πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων Το τίμημα των θρησκευτικών πεποιθήσεων Τα μέλη μίας θρησκευτικής κοινότητας τα οποία θεωρούσαν ως πράξη ενάντια στον Θεό τον εμβολιασμό αρνήθηκαν να τους χορηγηθεί το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας. ~~~~~~~>>>>> 71 άνθρωποι προσεβλήθησαν από τη νόσο εκ των οποίων οι 2 κατέληξαν~~~~>>>>>> Ακόμη και μετά το γεγονός αυτό δεν συμμορφώθηκαν όλοι με την υπόδειξη για εμβολιασμό.

14 Το Πολιτισμικά Ευαίσθητο Μοντέλο Λήψης Απόφασης Ποια πρέπει λοιπόν να είναι η θέση του νοσηλευτή όταν έχει να πάρει μία απόφαση που είναι αντίθετη με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ή τις γενικότερες αξίες του ασθενή; Πόσο εφικτό είναι να πάρει μία τέτοια απόφαση; Ποιες παραμέτρους πρέπει να λάβει υπόψη; Υπάρχει κάποιο μοντέλο λήψης απόφασης που να λαμβάνει υπόψη τις αξίες και τα πιστεύω του ασθενή;

15 Το Πολιτισμικά Ευαίσθητο Μοντέλο Λήψης Απόφασης Τα μοντέλα λήψης – ηθικών αποφάσεων διασφαλίζουν ένα πλαίσιο εργασίας στο οποίο τα ηθικά ζητήματα – διλήμματα μπορούν να αναλυθούν με έναν δομημένο και γραμμικό τρόπο. Στις δυτικές χώρες δίνεται μικρή σημασία και παραβλέπονται οι ηθικές αξίες των μη Δυτικών πολιτισμών Τα τελευταία χρόνια στην διεθνή βιβλιογραφία εμφανίζονται μοντέλα λήψης αποφάσεων που λαμβάνουν υπόψη τους τις πολιτισμικές ετερότητας και διαφορές ως προς την λήψη ηθικών αποφάσεων

16 Προϋποθέσεις Οι Επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς είναι άτομα ηθικά ακέραια –Οι Επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς θεωρείται ότι έχουν ίσης σπουδαιότητας ηθικά ενδιαφέροντα – αξίες.

17 Αξιολόγηση της κατάστασης (Συλλογή δεδομένων) Οι Επαγγελματίες υγείας εξετάζουν κριτικά τις δικές τους αξίες. Ποιές αξίες και ποιούς στόχους μεταφέρουν στην ηθική σύγκρουση Οι Επαγγελματίες υγείας και οι ασθενείς συνυπάρχουν – εμπλέκονται ανθρώπινα. –Οι Επαγγελματίες υγείας μαθαίνουν τα πολιτισμικά όρια,τις ηθικές αξίες και τους στόχους υγείας των ασθενών –Οι πληροφορίες αυτές συγκεντρώνονται από τον ασθενή αλλά και από άλλα σημαντικά για την ζωή του πρόσωπα. Αναγνωρίζονται οι ρόλοι και οι ευθύνες του επαγγελματία υγείας και του ασθενή. Αναγνωρίζονται οι ρόλοι και οι ευθύνες άλλων σημαντικών ατόμων που εμπλέκονται στην κατάσταση. Εντοπίζονται πληροφορίες σχετικά με τις κλινικές παραμέτρους της περίπτωσης. Αναγνωρίστε την σπουδαιότητα των εμπλεκόμενων αξιών. Αναγνωρίστε ποιες αξίες εμπλέκονται πιο σημαντικά.

18 Αναγνώριση του ηθικού προβλήματος Εμπλέξτε όλους όσους θα αποφασίσουν στην συζήτηση Ρωτήστε όλους όσους εμπλέκονται στο ηθικό ζήτημα να εξηγήσουν τις απόψεις τους Αναγνωρίστε την σπουδαιότητα του ηθικού προβλήματος – διλήμματος Αναγνωρίστε την σπουδαιότητα των εμπλεκόμενων αξιών. Αναγνωρίστε ποιες αξίες εμπλέκονται πιο σημαντικά.

19 Ανίχνευση Στρατηγικών Προσδιορίστε το χρονικό όριο λήψης της απόφασης Προσδιορίστε κάθε δυνητικό τρόπο δράσης –Προσδιορίστε το βαθμό προσκόλλησης κάθε δυνητικής επιλογής στο σύστημα αξιών, τις πολιτισμικές διαφορές και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του ασθενή. –Προσδιορίστε κάθε επιλογή που παραβιάζει τις αξίες ή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του Επαγγελματία υγείας. –Προσδιορίστε τα θετικά και τα αρνητικά αποτελέσματα κάθε επιλογής. –Προσδιορίστε τους κινδύνους και τις ωφέλειες κάθε επιλογής. Αναγνωρίστε εναλλακτικές επιλογές δράσης και διαβαθμίστε αυτές με βάση την προτεραιότητα στις αξίες του ασθενή. Ποια επιλογή προτείνει ο Επαγγελματία υγείας; –Γιατί; –Η επιλογή αυτή συμπίπτει με το σύστημα αξιών τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και τις δοξασίες του ασθενή; Πολλές φορές ακόμα και ηθικά ακέραια άτομα μπορεί να μην συμφωνήσουν με την λύση του προβλήματος Έτσι ο ένας ή ο άλλος μπορεί να θεωρήσουν τις αξίες που εμπλέκονται ή υπερισχύουν λανθασμένες ή προσβλητικές. Η πολιτισμική αυτή διαφωνία πρέπει να πραγματεύεται δημόσια όπως για παράδειγμα σε μία επιτροπή δεοντολογίας. Σε αυτή την περίπτωση αποφύγετε να επιβάλλεται τις δικές σας αξίες είτε στον επαγγελματία υγείας είτε στον ασθενή. Υπάρχουν άλλες πηγές να σας βοηθήσουν στην λήψη της απόφασης;

20 Λήψη της απόφασης Επιλογή τρόπου δράσης που αντανακλά καλύτερα την κρίση σας

21 Εκτίμηση των αποτελεσμάτων της απόφασης σας Συμμετείχαν όλοι οι σημαντικά εμπλεκόμενοι στην διαδικασία λήψης της απόφασης; Έμειναν ικανοποιημένοι με την διαδικασία λήψης της απόφασης; Ήταν τα αποτελέσματα τα αναμενόμενα; Τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά; Ποιες οι μελλοντικές συστάσεις

22 Συμπεράσματα Τα τελευταία χρόνια ο νοσηλευτής στις δυτικές χώρες έρχεται αντιμέτωπος με την ανομοιογένεια του πληθυσμού ως προς την γλώσσα, την θρησκεία ή την εθνότητα. Η μη αναγνώριση των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων ή η προσπάθεια επιβολής μίας συγκεκριμένης «ανώτερης» κουλτούρας σε βάρος κάποιας άλλης, προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμικών ομάδων. Η νοσηλευτική φροντίδα μπορεί να γίνει περίπλοκη όταν ασθενής και νοσηλευτής έχουν τελείως διαφορετικούς πολιτισμικούς κανόνες. Όταν μάλιστα γίνεται προσπάθεια να εφαρμοσθούν ισάξιες αλλά διαφορετικές ηθικές αρχές μπορεί να οδηγήσουν σε αμοιβαία ασύμβατους τρόπους δράσης οδηγώντας σε ηθικό δίλημμα το νοσηλευτή. Ο νοσηλευτής οφείλει να λαμβάνει υπόψη παράγοντες από το πολιτισμικό υπόβαθρο του ασθενούς κατά την λήψη μίας απόφασης. Προτείνεται η χρήση πολιτισμικά ευαίσθητων μοντέλων λήψης απόφασης.

23 Η φροντίδα είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο με διαφορετικούς τρόπους έκφρασης και νόημα στους διαφορετικούς πολιτισμούς.