Παρουσίαση Αιματολογικού Εργαστηρίου Έλεγχος Αιμόστασης Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συν/τρια Δ/τρια Ν.Υ. Αιμοδοσίας Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας»

Παρουσίαση με θέμα: "Παρουσίαση Αιματολογικού Εργαστηρίου Έλεγχος Αιμόστασης Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συν/τρια Δ/τρια Ν.Υ. Αιμοδοσίας Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Παρουσίαση Αιματολογικού Εργαστηρίου Έλεγχος Αιμόστασης Δρ Ελισάβετ Ι. Γρουζή Αιματολόγος, Συν/τρια Δ/τρια Ν.Υ. Αιμοδοσίας Γ.Α.Ο.Ν.Α. «Ο Άγιος Σάββας» 18 Μαΐου 2016, Δώμα ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ

2 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ

3 Αιμόσταση Αίμα + Στάση Φυσιολογική αντίδραση στην τοπική αγγειακή βλάβη, που αποσκοπεί στην αναχαίτιση της αιμορραγίας

4 Αιμοπετάλια Παράγοντες πήξης Υπενδοθήλιο Ενδοθηλιακά Κύτταρα Φυσιολογική αιμόσταση Αιματική ροή

5 Διαταραχή αιμοστατικής ισορροπίας- Βλάβη του ενδοθηλίου ή ερέθισμα Ισχυρό παρατεταμένο ερέθισμα  Μεγάλο συνθλιπτικό τραύμα ή κάταγμα  Βλάβη ενδοθηλίου οξεία ή χρόνια  Κυκλοφορία ουσιών ή παραγόντων που ενεργοποιούν (λοίμωξη, νεόπλασμα, δηλητήρια όφεως κ.α.)  Κατακράτηση ή ενεργοποίηση παραγόντων (ανεύρυσμα, αιμαγγείωμα) Ανεπάρκεια παραγόντων συγγενής ή επίκτητη  Ελαττωμένη παραγωγή  Αυξημένη κατανάλωση Ανεπάρκεια προστατευτικών μηχανισμών  Έκπτωση ανασταλτών συγγενής ή επίκτητη  Ανεπάρκεια οργάνων (ήπαρ, κυκλοφορικό)

6 Αντιϊνωδωλυτικοί παράγοντες Φυσικοί ανασταλτές Ινωδωλυτικοί παράγοντες Προπηκτικοί παράγοντες Αυτοκαταλυτικοί μηχανισμοί Μηχανισμοί ανάδρασης

7 Η αιμόσταση για περιγραφικούς λόγους διακρίνεται σε τρία στάδια: Την αρχική ή πρωτοπαθή αιμόσταση Τον μηχανισμό της πήξης του αίματος Τον μηχανισμό της ινωδόλυσης Hemostasis: Intergrated Model

8 Αρχική αιμόσταση Βασικά στοιχεία  Αιμοπετάλια  Ενδοθηλιακά κύτταρα  Υπενδοθήλιο Απάντηση αγγειακού τοιχώματος και αιμοπεταλίων στην αγγειακή βλάβη  Αγγειοσύσπαση  Ενεργοποίηση ενδοθηλίου  Σχηματισμός αιμοπεταλιακού θρόμβου

9 Αρχική αιμόσταση: Αιμοπετάλια Φάσεις αρχικής αιμόστασης  Προσκόλληση (adhesion)  Ενεργοποίηση - Αλλαγή σχήματος (shape change)  Αντίδραση απελευθέρωσης (secretion)  Συσσώρευση (aggregation)  Συμβολή στην έναρξη της πήξης (procoagulant activity)

10 Οι κυριότεροι υποδοχείς προσκόλλησης και ενεργοποιητών λειτουργίας στην μεμβράνη των αιμοπεταλίων. ( GP: γλυκοπρωτεΐνη, Fg: ινωδογόνο, Fn:φιμπρονεκτίνη, vWF: παράγοντας v Willebrand, Vn: βιτρονεκτίνη, Tsp: θρομβοσπονδίνη, PAF: παράγοντας ενεργοποιητής των αιμοπεταλίων, PAR-1:protease activated receptor-1, ΑDP: αδενοσιφωσφωρικό οξύ, TAX2: θρομβοξάνη Α2, TRAP: thrombin receptor activating peptide)

11 Αρχική αιμόσταση: Συσσώρευση (Ι) Το προσκολλημένο και ενεργοποιημένο ΑΜΠ είναι έτοιμο για συσσώρευση Τα ενεργοποιημένα ΑΜΠ ενώνονται μεταξύ τους μέσω κοινών μορίων κυτταρικής πρόσφυσης όπως το ινωδογόνο, η φιμπρονεκτίνη, η βιτρονεκτίνη, o FvW

12 Αρχική αιμόσταση: Συσσώρευση (ΙΙ)

13 Αρχική αιμόσταση: Συσσώρευση (ΙΙΙ) In vivo πλέον δραστική επαγωγική ουσία συσσώρευσης είναι η ΤΧΑ2, ακολουθεί η θρομβίνη και μετά το ADP To ινωδογόνο παίζει τον κυριότερο ρόλο στην συσσώρευση, ο υποδοχέας του (GPIIb/IIIa ή α IIb β 3 ) είναι ο πολυπληθέστερος και ο σπουδαιότερος από πλευράς λειτουργικότητας Ανήκει στην οικογένεια των ιντεγκρινών (ετεροδιμερές, α και β άλυσοι, ενεργός περιοχή σύνδεσης η αλληλουχία αμινοξέων RGD (Arg-Gly-Asp) της Αα και δ αλύσου)

14 Γιατί ο αιμοπεταλιακός θρόμβος δεν επεκτείνεται πέρα από το κατεστραμμένο ενδοθήλιο? Διακόπτεται από α) την συνεχή ροή του αίματος β) την παραγωγή προστακυκλίνης και ΝΟ

15 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΗΞΗΣ Η ινική σχηματίζει ένα πλέγμα που ενσωματώνεται στον αιμοπεταλιακό θρόμβο φράσσοντας την καταστραμμένη περιοχή Η ενδοθηλιακή βλάβη και η συσσώρευση των αιμοπεταλίων αποτελούν τα κύρια ερεθίσματα ενεργοποίησης της πήξης

16 FXII FXIIa FXIa FIXa FIX FVIIIaFVIII FXa FIIa θρομβίνη FII προθρομβίνη Ινωδογόνο Μονομερή Ινώδους Ασταθές Ινώδες Σταθερό Ινώδες FXIIIa FXIII FX FVIIa/TF FVII Μηχανισμός πήξης του αίματος, (καταρράκτης, MacFarlane, Nature 1964) FXI Ενδογενής οδός Σύστημα επαφής Εξωγενής οδός Ιστικός παράγοντας (TF) FVa FV Ca++- φωσφολιπίδι α (Pl) Ca++ Pl Ca++ F1+2 Ινωδοπεπτίδια Α &Β ΑΤ PS, APC PC TM TFPI

17 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΗΞΗΣ Ως ενιαίο φαινόμενο αυτοελέγχεται: Από τον αυτοκαταλυτικό ρόλο της θρομβίνης Από την παρουσία των φυσικών ανασταλτών της Από την ικανότητα κάθαρσης των ενεργοποιημένων παραγόντων από το ήπαρ

18 ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΗΞΗΣ Κλασσικές οδοί: α. Ενδογενής οδός β. Εξωγενής οδός γ. Κοινή οδός Σχηματισμός ινώδους (δράση θρομβίνης) Σταθεροποίηση ινώδους (δράση FXIII) Hemostasis: Intergrated Model

19 Εξωγενής οδός: Όταν το αίμα έρχεται σε επαφή με το κατεστραμμένο ενδοθήλιο, TF και ο FVII σχηματίζουν ένα σύμπλεγμα παρουσία Ca++, που οδηγεί στην ενεργοποίηση του FVII, και ακολούθως ενεργοποίηση του FX, και του FIX … Σχηματισμός προθρομβινάσης Ca 2+ FXa FVa Ca+2 PL

20 Ενδογενής οδός: Η ενεργοποίηση του FXII αποτελεί το βήμα κλειδί, που οδηγεί στον FXIα Ο FXIα ενεργοποιεί, παρουσία ιόντων Ca++ τον IX σε IΧa Ο ΙΧα υπό μορφή συμπλέγματος με τον FVIIIa, φωσφολιποειδές (PF3) και Ca++, ενεργοποεί τον Χ σε Χα Σχηματισμός προθρομβινάσης Ca 2+ FXa FVa Ca+2 PL Δεκάση

21 Κοινή οδός: Ο FΧα υπό μορφή συμπλέγματος με τον FVa, φωσφολιποειδές (PF3) και Ca++ σχηματίζουν την προθρομβινάση που μετατρέπει την προθρομβίνη σε θρομβίνη Σχηματισμός προθρομβινάσης Ca 2+ FXa FVa Ca+2 PL

22 Σχηματισμός ινώδους Η θρομβίνη απελευθερώνει 2 μόρια Fp-Α και Β, (<2% της μάζας του FI) Οδηγεί στον σχηματισμό των μονομερών D και Ε Συγχρόνως πυροδοτείται μια διαδικασία πολυμερισμού με πλευρικές συνδέσεις (fibrin gel)

23 ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΙΝΩΔΟΥΣ - ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΙΝΩΔΟΥΣ Ινωδογόνο Μονομερή Ινώδους Σταθερό Ινώδες FXIIIa Ασταθές Ινώδες FXIII FIIa Ca +2

24 ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ Θρόμβος ινώδους Αιμοπεταλιακός θρόμβος Αιμοστατικός θρόμβος

25 Μοριακή γενετικήΠλάσμα Κλινικές εκδηλώσεις ΠρωτεΐνηΜ.Β.Χρωμόσωμ α Γονίδιο (Κb) mRNA (Kb) T 1/2 (h)Πυκνότητα (nM) AιμορραγίαΘρόμβωση F XII (Hageman)80.0005q33-qter122,640-60375-  F XI (PTA)160.0004q35232,150-8030+ F IX (Β αντιαιμορροφιλικός.) 70.000X342,818-2490+ F VIII (A αντιαιμορροφιλικός) 200.000Xq2818698-120,7+ F VII45.0001312,82,52-610+ F X55.00013q 32-qter271,524-30170+ F V300.0001q21-258071220++ (μετάλ.) F II (προθρομβίνη66.0001121260-701.400++ (μετάλ.) F I (ινωδογόνο)360.0004q23-q3250808.800++ (μετάλ.) F XIII350.0006q-24-25  160 3-86-9 ημ.70+ Προκαλλικρεϊνη (ΡΚ)100.0004q-34-q35222,4450- Υψηλού ΜΒ (HMWK) Κινινογόνο200.0003q26-qter272,05 ημ.6.000- Ιστικός παράγων (TF)112,42,3 Αντιθρομβίνη61.0001q22-25141,42,5 ημ.-+ Συμπαράγοντας ΙΙ ηπαρίνης 66.00022q11162,32,5 ημ.1.200-+ Ανασταλτής ιστικού παράγοντα (TFPI)2q31-32,1-1,42,5 Θρομβομοντουλίνη20q12-cen3,7 - Πρωτεΐνη C60.0002q14-21111,76-860-+ Πρωτεΐνη S70.0003803,540-50300-+ Παράγοντες πήξης – Ανασταλτές (μοριακή γενετική- συγκεντρώσεις στο πλάσμα- κλινικές εκδηλώσεις)

26 Το ινωδολυτικό σύστημα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λύση του θρόμβου και στη διατήρηση της βατότητας των αγγείων  Το ινωδολυτικό σύστημα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λύση του θρόμβου και στη διατήρηση της βατότητας των αγγείων  Ο ινωδολυτικός μηχανισμός αποτελεί ρυθμιστικό στάδιο της διαδικασίας της πήξης με στόχο την αποδόμηση του πλέγματος της ινικής που αποτελεί το κυριότερο πρωτεϊνικό συστατικό του θρόμβου

27 Παράγοντες του ινωδολυτικού συστήματος ΠλασμινογόνοΡυθμιστές Πλασμίνη Ανασταλτής της ινωδόλυσης ενεργοποιούμενος από την θρομβίνη (TAFI) Ενεργοποιητές του πλασμινογόνουΚύριοι υποδοχείς Ενεργοποιητής ιστικού τύπου (t-PA) Υποδοχείς ενεργοποίησης Ουροκινάση (u-PA)Αννεξίνη 2 Ανασταλτές πλασμίνηςα Μ β 2 ιντεγκρίνη α2-αντιπλασμίνη (α2-ΡΙ)Υποδοχέας ουροκινάσης (u-PAR_ α2-μακροσφαιρίνη (α2-ΜG)Υποδοχείς κάθαρσης Πρωτεάση νεξίνηΥποδοχέας χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LRP) Ανασταλτές ενεργοποιητών του πλασμινογόνουΥποδοχέας μαννόζης Ανασταλτής ενεργοποιητή του πλασμινογόνου -1 και - 2 (ΡΑΙ-1, ΡΑΙ-2) Αναστολέας C-1 εστεράσης Πρωτεάση νεξίνη

28 ΠΛΑΣΜΙΝΟΓΟΝΟ ΠΛΑΣΜΙΝΗ t-PA-I t-PA-II PAI-I HMW-UK Pro-UK Καλλικρεΐνη Προκαλλικρεΐνη Ανασταλτής C1 FXII, HMWK Πλασμίνη ΙΝΩΔΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟΔΟΜΗΣ ΙΝΩΔΟΥΣ PAI-I HRC A2-AP a2-M Πλασμίνη Ενεργοποίηση Αναστολή Μηχανισμός ινωδόλυσης

29 Αιμόσταση: Ρύθμιση Φυσικοί ανασταλτές της πήξης  Αντιθρομβίνη  Οδός πρωτεΐνης C (PC, PS, θρομβομοντουλίνη)  Ανασταλτής οδού του ιστικού παράγοντα (TFPI)  Νεώτεροι παράγοντες (Pr Z) Φυσικοί ανασταλτές της ινωδόλυσης  Ανασταλτής του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου-1 (PAI-1)  Αντιπλασμίνες (α1-αντιπλασμίνη, α2-μακροσφαιρίνη, α1- αντιθρθψίνη)  Ανασταλτής της C1-εστεράσης

30 Φυσιολογικοί ανασταλτές (δράση και κλινικές εκδηλώσεις) Ανασταλτής Πρωτεάση που αναστέλλεταιΚλινικές εκδηλώσεις Πρωτεΐνη CFVIIIa και FVaΘρομβοφιλία Πρωτεΐνη SFVIIIa και FVaΘρομβοφιλία ΘρομβομοντουλίνηFVIIIa και FVa Αντιθρομβίνη (AT)Θρομβίνη και XaΘρομβοφιλία Συμπαράγων ΙΙ ηπαρίνηςΘρομβίνηΘρομβοφιλία Α2-μακροσφαιρίνη (a2-M)Πολυδύναμος Α1-αντιθρυψίνηΘρυψίνη – XIa – ελαστάση ουδετεροφίλων Πνευμονικό εμφύσημα C1-ανασταλτής (C1 inh)XIIa – καλλικρεΐνη- σύστημα συμπληρώματος- ινωδόλυση Αγγειονευρωτικό οίδημα Α2-αντιπλασμίνη (a2-AP)ΠλασμίνηΑιμορραγική διάθεση Ανασταλτής του ενεργοποιητή του πλασμινογόνου (PAI) Ενεργοποιητής του πλασμινογόνου t-PA Ανασταλτής πρωτεΐνης CΕνεργοποιημένη πρωτεΐνη C (APC)

31 ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΙΝΗ (ΑΤ) Αναστέλλει την θρομβίνη και τον FΧa και σε μικρότερη έκταση τους παράγοντες ΧΙΙα, ΙΧα, ΧIα, Κ, t- PA, καλλικρεΐνη, πλασμίνη, θρυψίνη, (εκτός από τον FVIIa) Η δράση της ενισχύεται από την ηπαρίνη και ηπαρινοειδή (θειϊκή ηπαράνη, θειϊκή χοδροϊτίνη) XaVa Ca,PL VIIa TF V inactive Va Άμεση Ενεργοποίηση Οδός Pr C VIII, IX Xa TFPI Προθρομβίνη Θρομβίνη AT III

32 ΠΡΩΤΕΪΝΗ C (PC) Bιταμινο-Κ-εξαρτώμενη γλυκοπρωτεΐνη που συντίθεται στο ήπαρ Το γονίδιο της βρίσκεται στο χρωμόσωμα 2q13-14 και κληρονομείται με αυτοσωματική επικρατούσα οδό Ενεργοποιείται και αναστέλλει τους FVa και FVIIIa Ενεργοποιείται από το σύμπλεγμα θρομβίνης- θρομβομοντουλίνης παρουσία PL και ελεύθερης PS στην επιφάνεια των ενδοθηλιακών κυττάρων, που δεσμεύεται μέσω του ΕPCR

33 ΘΡΟΜΒΟΜΟΝΤΟΥΛΙΝΗ Αποτελεί τον ενδοθηλιακό υποδοχέα της θρομβίνης Το σύμπλεγμα αυξάνει τη δράση της PC έως και 20.000 Με τη σύνδεση Τh-TM, η Τh χάνει την προπηκτική της δράση

34 ΠΡΩΤΕΪΝΗ S (PS) Bιταμινο-Κ-εξαρτώμενη γλυκοπρωτεΐνη που συντίθεται στο ήπαρ, στα ενδοθηλιακά κύτταρα και στα μεγακαρυοκύτταρα Συμπαράγοντας για την ανασταλτική δράση της ενεργοποιημένης PC Επίσης αναστέλλει το σύμπλεγμα IXa - VIIIa και Xa - Va. Κυκλοφορεί ελεύθερη (40%) ή συνδεδεμένη (60%) με το C4bp Το γονίδιο της βρίσκεται στο χρωμόσωμα 3 και κληρονομείται με αυτοσωματική επικρατούσα οδό

35 TFPI Το ενδοθήλιο αποτελεί την κύρια πηγή TFPI, ο οποίος ενεργοποιείται με την παρουσία ιχνών Xa, σχηματίζοντας ένα ανενεργό σύμπλεγμα TF-VIIa-Xa

36 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ (Ι) Δοκιμασίες ανίχνευσης (screening tests) Χρόνος ροής Μέτρηση αριθμού και εκτίμηση μορφολογίας αιμοπεταλίων Χρόνος προθρομβίνης (PT) Χρόνος ενεργοποιημένης μερικής θρομβοπλαστίνης (aPTT) Προσδιορισμός Ινωδογόνου Χρόνος θρομβίνης Δοκιμασίες λύσεως πλασματικού θρόμβου, (έλεγχος ινωδόλυσης) Προσδιορισμός D-Dimers και FDP

37 Χρόνος ροής (ΧΡ) και εκτίμηση αιμοπεταλίων (ΑΜΠ) Δοκιμασίες ανίχνευσης της αρχικής αιμόστασης  Η εκτίμηση του αριθμού και της μορφολογίας των ΑΜΠ είναι πρωταρχικής σημασίας, (μαζί με τον ΡΤ και αΡΤΤ), σε ασθενείς με αιμορραγική διάθεση  Ο χρόνος ροής προσδιορίζει την χρονική διάρκεια της αιμορραγίας Παράταση του ΧΡ με φυσιολογικό αριθμό ΑΜΠ παρατηρείται σε αγγειακή διαταραχή, λειτουργική διαταραχή των ΑΜΠ ή νόσο vW Παράταση του ΧΡ με ελαττωμένο αριθμό ΑΜΠ παρατηρείται σε θρομβοπενία με ή χωρίς λειτουργική διαταραχή ΑΜΠ Παράταση του ΧΡ με παράταση του αΡΤΤ παρατηρείται σε νόσο Vw  Όμως εμφανίζει μεγάλη υποκειμενικότητα

38

39

40

41 Χρόνος προθρομβίνης (ΡΤ) Eλέγχει την εξωγενή οδό της πήξης (FII, FV, FVII και FΧ), υπό την προϋπόθεση ότι τα επίπεδα του ινωδογόνου είναι >100mg/dl Πρόκειται για χρόνο πήξεως πλάσματος παρουσία ιστικής θρομβοπλαστίνης μετά την επανασβέστωση του Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων:  Είναι η δοκιμασία ελέγχου της per os αντιπηκτικής αγωγής με αντιβιταμίνες - Κ  Παράταση του ΡΤ ως μεμονωμένο εύρημα, οδηγεί στην υποψία έλλειψης του FVII, αφού αποκλεισθεί η λήψη αντιβιταμινών Κ ή η ανεπάρκεια της βιταμίνης Κ  Σύγχρονη παράταση του ΡΤ και αΡΤΤ μπορεί να οφείλεται σε ένδεια των παραγόντων ΙΙ, V, VII, Χ, του ινωδογόνου, καταστάσεις όπως DIC, ινωδόλυση, ηπατική βλάβη, αλλά και λήψη αντιβιταμινών Κ ή βαριά έλλειψη βιταμίνης Κ

42 Χρόνος ενεργοποιημένης μερικής θρομβοπλαστίνης (αΡΤΤ) Δοκιμασία που ελέγχει την ενδογενή οδό και συγκεκριμένα τους FVIII, FIX, FXI, FXII υπό την προϋπόθεση ότι τα επίπεδα του ινωδογόνου στο πλάσμα είναι >100mg/dl και υπάρχουν φυσιολογικά επίπεδα των ΙΙ, V, και Χ Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων:  Δοκιμασία ελέγχου της θεραπείας με κλασσική ηπαρίνη  Παράταση του αΡΤΤ παρατηρείται στις περισσότερες κληρονομικές διαταραχές παραγόντων πήξης, συχνότερη αιτία η έλλειψη του FVIII (αιμορροφιλία Α), έλλειψη του FIX (αιμορροφιλία Β) ή η παρουσία ανασταλτών τους  Ύπαρξη αντιπηκτικών λύκου  Έλλειψη παράγοντα ΧΙΙ  Έλλειψη ή ανεπάρκεια άλλων παραγόντων του συστήματος επαφής (PK ή HMWKg)

43 Προσδιορισμός Ινωδογόνου (Ι) Χρησιμοποιείται η μέθοδος Clauss, προσδιορίζει το ενεργό Ι και βασίζεται στον χρόνο πήξης αραιωθέντος πλάσματος μετά προσθήκη πυκνού διαλύματος θρομβίνης Αξιολόγηση αποτελεσμάτων  Χαμηλά επίπεδα Ι μπορεί να σημαίνουν υποϊνωδογοναιμία ή δυσινωδογοναιμία, οπότε απαιτείται αντιγονικός προσδιορισμός  Χαμηλά επίπεδα αντιγόνου Ι (υποϊνωδογοναιμία) μπορεί να παρατηρηθούν σε DIC ή ινωδόλυση  Υψηλά επίπεδα Ι παρατηρούνται σε κύηση, φλεγμονές, κακοήθη νοσήματα, συστηματικά νοσήματα, (πρωτεΐνη οξείας φάσεως της φλεγμονής)

44 Προσδιορισμός D-Dimers και FDPs Τα D-Dimers είναι τελικά προϊόντα αποδομής του ινώδους και είναι δείκτης ινωδόλυσης. Αυξημένα επίπεδα παρατηρούνται σε DIC, πνευμονική εμβολή, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, μετεγχειρητική περίοδο, κακοήθειες, κίρρωση, αιμορραγία Τα FDPs είναι προϊόντα αποδομής του ινώδους / ινωδογόνου και αποτελούν δείκτη ινωδόλυσης και ινωδογονόλυσης Εργαστηριακός έλεγχος  Μέθοδος συγκόλλησης latex (ημιποσοτική μέθοδος)  ELISA (ποσοτικός προσδιορισμός)

45 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΙΜΟΣΤΑΣΗΣ (ΙI) Εξειδικευμένος εργαστηριακός έλεγχος αιμόστασης Έλεγχος παραγόντων πήξης Έλεγχος ινωδόλυσης Έλεγχος φυσικών και επίκτητων ανασταλτών πήξης και ινωδόλυσης Εργαστηριακός έλεγχος συσσώρευσης αιμοπεταλίων Μοριακός έλεγχος στην αιμόσταση

46 Εργαστηριακός έλεγχος παραγόντων πήξης Ανάλυση παραγόντων ΙΙ, V, VII, X, (προθρομβινικό σύμπλεγμα). Εκδηλώνονται κυρίως με παράταση του ΡΤ και ενίοτε του αΡΤΤ Ανάλυση των αντιαιμορροφιλικών παραγόντων VIII και IX, που εκδηλώνονται με παράταση του αΡΤΤ, καθώς και του παράγοντα vW, που προκαλεί και παράταση του χρόνου ροής Ανάλυση των παραγόντων επαφής (XII, XI, HMWKg, PK), που εκδηλώνονται με παράταση του αΡΤΤ (η έλλειψη του FXII μπορεί να εμφανισθεί με θρομβωτικά επεισόδια) Έλεγχος του FXIIΙ. Χαρακτηριστικό της κλινικής εικόνας είναι η καθυστέρηση στην εμφάνιση της αιμορραγίας και η καθυστερημένη επούλωση του τραύματος

47 Έλεγχος μηχανισμού ινωδόλυσης  Επί ενεργοποίησης της ινωδόλυσης σχεδόν πάντα προηγείται η έντονη ενεργοποίηση του μηχανισμού της πήξης Προσδιορισμός ινωδογόνου, D-Dimers και FDPs. Χρόνος λύσεως ευσφαιρινών. Διάλυση του θρόμβου εντός 1/2 ώρας συνηγορεί υπέρ οξείας ινωδόλυσης Προσδιορισμός πλασμινογόνου (χρωμογονική μέθοδος) (η έλλειψη του θεωρείται παράγοντας κινδύνου για θρομβωτικά επεισόδια) Προσδιορισμός t-PA και u-PA (μέθοδος ELISA- η έλλειψη του t-PA αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης)

48 Έλεγχος φυσικών ανασταλτών πήξης και ινωδόλυσης  ΑΤ (χρωμογονική μέθοδος) - Καθορισμός συγγενούς ή επίκτητης έλλειψης, διάγνωση DIC, έλεγχος ανταπόκρισης θεραπείας με συμπυκνωμένα σκευάσματα  PC και PS (χρωμογονική μέθοδος) - Έλεγχος θρομβοφιλίας  APC-R (μέθοδος χρόνου πήξης)  ΡΑΙ (χρωμογονική μέθοδος και ELISA)  α2-αντιπλασμίνη (χρωμογονική μέθοδος)  Αναστολείς καλλικρεΐνης, α2-μακροσφαιρίνης, α1-αντιθρυψίνης και ο ανασταλτής της C1-εστεράσης

49 Έλεγχος επίκτητων ανασταλτών πήξης Ανασταλτές έναντι ενός παράγοντα πήξης, συχνότερα έναντι του FVIII  Εκδηλώνονται με παράταση του ΡΤ και συχνότερα του αΡΤΤ  Διάκριση από την έκπτωση παράγοντα πήξης, γίνεται με ανάμειξη ίσης ποσότητας φυσιολογικού πλάσματος Ανασταλτές έναντι συμπλεγμάτων, όπως τα αντιπηκτικά λύκου, που συνδέονται με την εμφάνιση αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου που προδιαθέτει σε θρόμβωση

50 Ε. Μερκούρη, Μεταπτυχιακό ΕΚΠΑ. Θρόμβωση Αιμορραγία Ιατρική Μεταγγίσεων

51 Ε. Μερκούρη, Μεταπτυχιακό ΕΚΠΑ. Θρόμβωση Αιμορραγία Ιατρική Μεταγγίσεων

52 Εργαστηριακός έλεγχος συσσώρευσης αιμοπεταλίων Πραγματοποιείται με ειδικά μηχανήματα (aggregometer), που διαθέτουν φωτεινή πηγή και φωτοκύτταρο και βασίζεται στην καταγραφή των διακυμάνσεων της εντάσεως φωτεινής δέσμης, διερχομένης μέσω πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια (RPR) Το RPR ελέγχεται σε ειδική κυψέλη, υπό συνεχή μαγνητική ανάδευση και μετά προσθήκη επαγωγικών ουσιών, όπως ADP, κολλαγόνο, επινεφρίνη, αραχιδονικό οξύ, ριστοσετίνη κ.α. Στην θρομβασθένεια Glazmann παρατηρείται έλλειψη συσσώρευσης στο ADP, στην αδρεναλίνη, κολλαγόνο και θρομβίνη Στην νόσο Bernard-Soulier και τους περισσότερους τύπους της νόσου von Willebrand, παρατηρείται έλλειψη συσσώρευσης με ριστοσετίνη

53 Αναλυτές αιμόστασης

54

55 Δοκιμασίες συσσώρευσης αιμοπεταλίων

56 Μοριακός έλεγχος στην αιμόσταση Ταυτοποίηση πολυμορφισμών του DNA στα γονίδια των παραγόντων VIIΙ, IX και von Willebrand (PCR) Χαρτογράφηση γονιδίων και περιγραφή πολυμορφισμών των ανασταλτών της πήξης AT, PC, PS Η ανακάλυψη σημειακής μετάλλαξης του FV ( FVQ506 ή FVLeiden, 1994), που ευθύνεται για την συντριπτική πλειοψηφία της APC-R Μελέτη της μοριακής βάσης της ανεπάρκειας της θρομβομοντουλίνης, της υπερομοκυστιναιμίας και της μετάλλαξης στο γονίδιο της προθρομβίνης (αλλήλιο 20210), που ενοχοποιούνται για θρομβοφιλική διάθεση καθώς και της συγγενούς δυσινωδογοναιμίας που ενοχοποιείται για αιμορραγικές και θρομβωτικές εκδηλώσεις

57 Διαταραχή της αιμόστασης Μη επαρκής αιμόσταση οδηγεί σε αιμορραγία Υπέρμετρη ή ελαττωματική οδηγεί σε θρόμβωση

58 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας