ΦΛΕΓΜΟΝΗ Ιστοπαθολογικά Φαινόμενα και Χημικοί Μεσολαβητές Αφροδίτη Νόννη Επίκ. Καθ. Παθολογικής Ανατομικής.

Παρουσίαση με θέμα: "ΦΛΕΓΜΟΝΗ Ιστοπαθολογικά Φαινόμενα και Χημικοί Μεσολαβητές Αφροδίτη Νόννη Επίκ. Καθ. Παθολογικής Ανατομικής."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΦΛΕΓΜΟΝΗ Ιστοπαθολογικά Φαινόμενα και Χημικοί Μεσολαβητές Αφροδίτη Νόννη Επίκ. Καθ. Παθολογικής Ανατομικής

2 ΦΛΕΓΜΟΝΗ Ορισμός Φλεγμονή είναι η χαρακτηριστική έκφραση μιας τοπικής ιστικής αντίδρασης σε ένα βλαπτικό παράγοντα. Φλεγμονή είναι η αντίδραση των αγγειακών και συνδετικών στοιχείων ενός ιστού σε ένα βλαπτικό παράγοντα και ο σχηματισμός ενός εξιδρώματος πλούσιου σε πρωτείνες και κύτταρα. Βλαπτικοί παράγοντεςποικίλοιμικρόβια, φυσικοί παράγοντες (θερμότητα και ακτινοβολίες), μηχανικοί παράγοντες, χημικοί παράγοντες.

3 ΦΛΕΓΜΟΝΗ Ανεξάρτητα από το είδος του βλαπτικού παράγοντα και την εντόπιση της βλάβης, η άμεση φλεγμονώδης αντίδραση είναι στερεόπυπα ίδια. Διαφέρει, κάθε φορά, η ένταση και ο βαθμός της ιστικής βλάβης εξαρτώνται από τη βλαπτική ικανότητα του παράγοντα και την ετοιμότητα του οργανισμού να αντιδράσει. Φυσική πορεία φλεγμονήςκυτταρική ή ιστική βλάβη αγγειακές και εξιδρωματικές αλλοιώσεις αποδρομή επανόρθωση Οξεία φλεγμονήκυρίως εξιδρωματική Χρόνια φλεγμονήκαι παραγωγική (φαινόμενα εξίδρωσης και επανόρθωσης)

4 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Κλινικά χαρακτηριστικάγνωστά από την εποχή του Κέλσου (1 ος μ.Χ. αιώνας) Ερυθρότητα (rubor) Εξοίδηση – διόγκωση (tumor) Πόνος (dolor) Θερμότητα (calor) Αλλοιωμένη λειτουργία (function laesa)επιπροστέθηκε από το Γαληνό Μορφολογικές και λειτουργικές αλλοιώσεις σε ιστικό επίπεδο Α) αγγειακές, αιμοδυναμικές Β) εξιδρωματικές Γ) αλλοιώσεις άλλων ιστικών στοιχείων επουσιώδεις και ασταθείς

5

6

7

8

9

10 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Α) Αγγειακές μεταβολές Στάδιο Ι: Αγγεισύσπαση κυρίως μετά από μηχανικές ή χημικές επιδράσεις (πχ απότομο κτύπημα). Στάδιο ΙΙ: Αρτηριδιακή διάτασηλίγα min μετά τη βλαπτική επίδραση. Οφείλεται στην άμεση επίδραση βιολογικά δραστικών ουσιών και στο παράπλευρο αξονικό αντανακλαστικό. Προκαλείται αύξηση της θερμότητας και ερυθρότητα. Στάδιο ΙΙΙ: Αύξηση της διαπερατότητας στη μικροκυκλοφορίαΠροκαλεί εξίδρωση στοιχείων του πλάσματος και αιμοσυμπήκνωσηπλήρη στάση ή και θρόμβωση. Στάδιο IV: Περιθωριοποίηση ή περιφεριοποίηση (margination). Φυσιολογικά, τα ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια ρέουν στο κέντρο και περιβάλλονται από στιβάδα πλάσματος. Στο στάδιο αυτό ελαττώνεται η πλασματική στιβάδα και τα λευκά πλησιάζουν το ενδοθήλιο προσκολλώνται μετανάστευσηεξωαγγειακή συσσώρευση λευκών.

11

12 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Β) Εξιδρωματικές αλλοιώσεις Φυσιολογικά, η μικροκυκλοφορία αποτελείται από ένα συνεχές δίκτυο σωλήνων, που διακλαδίζονται και αναστομώνονται, επενδύονται δε από ενδοθήλιο. Κάτω από το ενδοθήλιοβασική μεμβράνη. Τα ενδοθηλιακά κύτταρα αποτελούν ένα συνεχόμενο στρώμα. Η σύνδεση αυτών γίνεται με μια συγκολλητική θεμέλια ουσία, που εκκρίνεται από το ενδοθήλιο και αποτελείται από όξινους βλεννοπολυσακχαρίτες. Εξίδρωση υγρούνερό και μικρομοριακές ενώσεις (ηλεκτρολύτες, γλυκόζη) περνούν από τα διάκενα μεταξύ των ενδοθηλιακών κυττάρων, τα οποία δεν επιτρέπουν τη διέλευση μεγαλομοριακών ουσιών. Η διακίνηση των ουσιών ρυθμίζεται κατά τον Starling από δύο δυνάμεις: την υδροστατική και την ωσμωτική πίεση μέσα και έξω από τα αγγεία. Διϊδρωμαυπερδιήθημα του πλάσματος με ειδικό βάρος < 1012 Φλεγμονώδες εξίδρωμαειδικό βάρος ~ 1020, πλούσιο σε λευκώματα και σε λευκοκύτταρα, και σπανιότερα με ερυθρά αιμοσφαίρια. Ο χρόνος και ο ρυθμός ανάπτυξης του εξιδρώματος σε μια οξεία φλεγμονή εξαρτάται από τη βαρύτητα του βλαπτικού παράγοντα.

13

14

15

16

17

18 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Β) Εξιδρωματικές αλλοιώσεις Κυτταρική εξίδρωσηΗ έξοδος και η συγκέντρωση λευκοκυττάρων και κυρίως ουδετεροφίλων και μακροφάγων (μονοκυττάρων) στη θέση της ιστικής βλάβης, αποτελούν το σημαντικότερο γεγονός μιας οξείας φλεγμονής. Τα κύτταρα αυτά είναι ικανά να φαγοκυτταρώνουν ξένα σωματίδια, μικρόβια καθώς και κυτταρικά νεκρωτικά υπολείματα. Επίσης, με τα λυσοσωμικά τους ένζυμα συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού. Η κινητοποίηση των λευκοκυττάρων στην οξεία φλεγμονή, αντιστοιχεί σε μια αλληλουχία φαινομένων, τα οποία είναι: a)Περιφεριοποίηση (margination) και επικόλληση b)Μετανάστευση c)Χημειοταξία και συγκέντρωση d)Φαγοκυττάρωση

19 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ a)Περιφεριοποίηση και επικόλληση λευκοκυττάρωνστην ενδοθηλιακή επιφάνεια, όπως οι πλάκες σε λιθόστρωτο. Τρεις πιθανοί μηχανισμοί: 1.Να αλλοιώνονται τα λευκοκύτταρα και να γίνονται πιο κολλώδη 2.Να αλλοιώνονται τα ενδοθήλια και να γίνονται πιο κολλώδη 3.Να δημιουργείται μια ουσία με συγκολλητικές ιδιότητες b)Μετανάστευση λευκοκυττάρωνενεργητική μετακίνηση των ευκίνητων λευκοκυττάρων, με την προβολή ψευδοποδίων, που χαρακτηρίζουν τις αμοιβαδοειδείς κινήσεις. Τα ουδετερόφιλα λευκοκύτταρα (ταχύτητα 10μm/min) και τα μονοκύτταρα αναπτύσσουν την πιο μεγάλη κινητικότητα. Η έξοδος των λευκοκυττάρων γίνεται διαμέσου των διαστημάτων μεταξύ των ενδοθηλιακών κυττάρων. Στην αρχή επικρατούν τα ουδετερόφιλα λευκοκύτταρα στο κυτταρικό εξίδρωμα και αργότερα τα μονοκύτταρα. Αυτά μετά την έξοδό τους στους ιστούς μετατρέπονται σε ιστιοκύτταρα ή μακροφάγα.

20 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ c)Χημειοταξία ή λευκοταξίατα λευκοκύτταρα έλκονται από ορισμένες χημικές ουσίες και κατευθύνονται προς τη θέση της μεγαλύτερης ποσότητας της ουσίας. Χημειοτακτικές ουσίες για τα ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα i.Προϊόντα παραγωγής ή διάσπασης ιών και μικροβίων ii.Προϊόντα διάσπασης του C3 και C5 και ένα τριμοριακό σύμπλεγμα C5C6C7 iii.Προϊόντα διάσπασης του κολλαγόνου iv.- μια πεπτίδη προερχόμενη από το ινωδογόνο μετά από επίδραση θρομβίνης - το ένζυμο καλλικρεϊνη - ο ενεργοποιητής του πλασμινογόνου v.Η ιντερλευκίνη 1, προϊόν μεταξύ άλλων και των μακροφάγων Χημειοτακτικές ουσίες για τα μονοκύτταρα i.Προϊόντα διάσπασης του C3 και C5 ii.Βακτηριακά προϊόντα iii.Η καλλικρείνη και ενεργοποιητής του πλασμινογόνου iv.Προϊόντα παραγωγής ή καταστροφής των λευκοκυττάρων και κυρίως των ουδετεροφίλων

21 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ d)Φαγοκυττάρωση Σκοπός της συγκέντρωσης των λευκοκυττάρων στην περιοχή της φλεγμονής είναι η ενεργητική πρόσληψη των ξένων σωματιδίων, των μικροβίων και των κυτταρικών αποτριμμάτων και η ενδοκυττάρια πέψη και καταστροφή τους. Το φαινόμενο της φαγοκυττάρωσης παρουσιάζουν κυρίως τα ουδετερόφιλα λευκοκύτταρα και τα μονοκύτταρα. Επαφή του λευκοκυττάρου με το σωματίδιο και αναγνώρισή του αυξάνεται η προσκολλητικότηταπροβολή ψευδοποδίων και εναγκαλισμός του σωματιδίου δημιουργία φαγοσωματίου ενώνεται με το λυσοσωμάτιοπαραγωγή καταστρεπτικών ενζύμων. Η διεργασία απαιτεί κατανάλωση ενέργειαςπροέρχεται κυρίως από αναερόβια γλυκόλυσηπτώση του pH.

22 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Παράγοντες που επηρεάζουν τη φαγοκυτταρική δραστηριότητα των λευκοκυττάρων I.Οψωνίνες πρωτείνες του ορού που περιβάλλουν το μικρόβιο ή το ξένο σωματίδιο και το καθιστούν ευάλωτο στη φαγοκύτταρωση. Απαραίτητη είναι η παρουσία συμπληρώματος. II.Σταθεροποίηση των σωματιδίων σε επιφάνειες (επιφανειακό φαγοκυτταρικό φαινόμενο). Αυτή την επιφάνεια, στην περίπτωση της φλεγμονής παίζει το πλέγμα της ινικής των εξιδρωμάτων. III.Αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (πυρετικές αντιδράσεις και η τοπική αύξηση της θερμοκρασίας)

23 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Παράγοντες που υποβοηθούν την καταστροφή και την πέψη των φαγοκυτταρωμένων μικροβίων 1.Τα λυσοσωμικά ένζυμα υδρολυτικά και πρωτεϊνολυτικά 2.Η λυσοζύμηαφθονεί στα πολυμορφοπύρηνα και τα μονοκύτταρα και είναι ουσία αντιμικροβιακή 3.Η οξέωσητο χαμηλό pH και η παραγωγή γαλακτικού οξέος έχουν μικροβιοκτόνο ενέργεια 4.Η λακτοφερίνη πρωτείνη που εμποδίζει την ανάπτυξη των μικροβίων δεσμεύοντας το σίδηρο 5.Κατιονικές λυσοσωμικές πρωτείνες7 είδηπιο γνωστή η φαγοκυττίνη 6.Οξειδωτικοί παράγοντες παράγεται Η 2 Ο 2 έντονη βακτηριοκτόνος δράση 7.Λεμφοκίνεςπαράγωγα ενεργοποιημένων κυρίως Τ- και σπανιότερα Β- λεμφοκυττάρων αυξάνουν ή αναστέλλουν τη δραστηριότητα των μακροφάγων Μετάπτωση στο στάδιο της αποδρομήςτα μακροφάγα φαγοκυτταρώνουν την ινική, τα ερυθρά, τα πυοσφαίρια, τα μικρόβια και τα ξένα σωματίδια, τα οποία είτε πέπτουν είτε απομακρύνουν.

24 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ Επακόλουθα 1)Λύση της φλεγμονήςδεν υπάρχει ουσιώδης κυτταρική ή ιστική βλάβη 2)Ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού οργάνωση του εξιδρώματος 3)Αποστηματοποίηση Δυνατές καταλήξεις: α) ρήξη και παροχέτευση του πύου β) χρόνιο απόστημα γ) συμπύκνωση πύου (πιθανή αποτιτάνωση)

25

26 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ A.Βιολογικά δραστικές αμίνες B.Πρωτεάσες του πλάσματος και πολυπεπτίδια C.Ετερογενείς αλλά έντονα δραστικές ουσίες Α. Βιολογικά δραστικές αμίνες ΙσταμίνηΔύο μορφέςελεύθερη ή δεσμευμένη, κυρίως στα αιμοπετάλια, τα βασεόφιλα του αίματος και τα βασεόφιλα σιτευτικά των ιστών (κοκκία μαστοκυττάρων). Προκαλεί διαστολή των αρτηριδίων και αύξηση της διαβατότητας των τριχοειδών και κυρίως των φλεβιδίων. Συμμετέχει στην πρώτη ή άμεση φάση φλεγμονώδους αντίδρασης. Σεροτονίνη ή 5-υδροξυτρυπταμίνηίδιες ιδιότητες με ισταμίνη Αδρανοποίηση κατεχολαμινών αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη αγγειόσπασμο και ελάττωση της διαπερατότητας των αγγείων. Στην περιοχή της φλεγμονής αδρανοποιούνται με τη δράση της μονοαμινο-οξειδάσης διαστολή και αύξηση διαπερατότητας αγγείων.

27 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ Β. Πρωτεάσες και πολυπεπτίδια του πλάσματος Κινίνες – Ινωδολυτικό σύστημα – Σύστημα συμπληρώματος ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΙΝΩΝ Παράγοντας ΧΙΙ Ενεργοποιητής προκαλλικρείνης ΙνικήΔιεργασία πήξης Ενεργός επιφάνεια Δραστικές πεπτίδες ΠροκαλλικρείνηΚαλλικρείνη Πλασμίνη C3C3a+C3β ΠλασμινογόνοΠλασμινογόνο Κινινογόνο Κινίνες (βραδυκινίνη λυσύλ-βραδυκινίνη) Διαστολή αρτηριδίων Αύξηση διαπερατότητας Επίταση μετανάστευσης λευκοκυττάρων Συμμετοχή στις αρχικές φάσεις της φλεγμονής

28 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ Γ. Τρίτη ομάδα δραστικών ουσιών 1.ΛεμφοκίνεςΟι πρώτες που περιγράφηκαν σε σχέση με τη φλεγμονή είναι η βραδέως δρώσα ουσία SRS-A και ο λεμφαδενικός παράγοντας. SRS-AΠροκαλεί βραδεία σύσπαση των μυϊκών ινών του ειλεού. Εκλύεται τον ίδιο χρόνο με την ισταμίνη αλλά συμμετέχει και στα επόμενα στάδια της φλεγμονής. Λεμφαδενικός παράγονταςαποτελεί μίγμα διαφόρων λεμφοκινών και έχει φλεγμονογόνο δράση. Οι λεμφοκίνες αποτελούν προϊόντα ενεργοποιημένων λεμφοκυττάρων, κυρίως των Τ- χωρίς να αποκλείονται και τα Β-λεμφοκύτταρα. Αναστέλλουν τη μετανάστευση των μακροφάγων, προάγουν τη φαγοκυττάρωσή τους, έχουν χημειοτακτικές ιδιότητες ή και δρουν στο τοίχωμα των αγγείων. Μπορούν να δραστηριοποιούν και τα μαστοκύτταρα.

29 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ 2. Κατιονικές πρωτεϊνες και άλλες ουσίες ουδετερόφιλων λευκοκυττάρων Τα λυσοσωμικά προϊόντα των ουδετερόφιλων λευκοκυττάρων a)Ενεργοποιούν τις κινίνες b)Περιέχουν κατιονικές (βασικές) πρωτείνες αύξηση διαβατότηας αγγείων c)Περιέχουν πρωτεάσεςδιασπούν ελαστικές και κολλαγόνες ίνες και βασικές μεμβράνεςαυξάνουν την αγγειακή διαπερατότητα d)σε συνδυασμό με την ινονεκτίνη συμβάλλουν στην τοπική ίνωση 3. Προσταγλανδίνεςισχυροί φλεγμονογόνοι παράγοντες a)Προκαλούν αγγειοδιαστολή και αύξηση της διαβατότητας των αγγείων (προσταγλανδίνες PGE 1, PGE 2, PGF και PGI 2 ) b)Δρουν σχετικά ασθενώς χημειοτακτικά πάνω στα λευκοκύτταρα και κυρίως τα ηωσινόφιλα c)Ευαισθητοποιούν τους υποδοχείς του άλγους σε χημικά και μηχανικά ερεθίσματα d)Μπορούν να προκαλέσουν πυρετό Η δράση τους περιορίζεται τα πρώτα 30 min της φλεγμονώδους αντίδρασης.

30 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ 4. Ιντερλευκίνες δύο παράγοντες με ιδιότητες αυξητικού παράγοντα πάνω στα λεμφοκύτταρα ιντερλευκίνη 1 που είναι προϊόν των μακροφάγων και ιντερλευκίνη 2 που είναι προϊόν των λεμφοκυττάρων. Ιντερλευκίνη 1 παράγεται κυρίως από τα μακροφάγα στον τόπο της ιστικής βλάβης και της φλεγμονής, καθώς και από επιθήλια κερατινοποιούμενα ή μη, κύτταρα του νεφρικού μεσαγγείου και αστροκύτταρα. Δρα στον τόπο παραγωγής της, αλλά διερχόμενη, εισέρχεται στην κυκλοφορία και εξασκεί συστηματική δράση με μια σειρά κυττάρων – υποδοχέων. 1)Δρα στον υποθάλαμο και με την παραγωγή PGE2, προκαλεί πυρετό 2)Στο μυελό των οστώνδιεγείρει την παραγωγή ουδετεροφίλων 3)Στον τόπο της φλεγμονήςδρα χημειοτακτικά και ενεργοποιητικά στα ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα λευκοκύτταρα 4)Ενεργοποιεί τους ινοβλάστεςπαραγωγή κολλαγόνουουλοποίηση 5)Δρα στις μυϊκές ίνεςέκλυση αμινοξέων πηγή ενέργειας 6)Στο ήπαρδιεγείρει την παραγωγή διαφόρων πρωτεϊνώνπρωτεϊνες «οξείας φάσης»κυρίως η C αντιδρώσα πρωτεϊνη, η οποία δρα σαν ειδικός αμυντικός παράγοντας και η πρωτεϊνη SAAπρόδρομη ουσία του αμυλοειδούς. Επίσης αυξάνονται η απτοσφαιρίνη, οι αναστολείς πρωτεασών, στοιχεία του συμπληρώματος, η κερουλοπλασμίνη και το ινωδογόνο.

31 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ 7. Δρα ενεργοποιητικά τόσο στα Β- όσο και στα Τ-λεμφοκύτταρα παραγωγή ανοσοσφαιρινών (αντισωμάτων) και δημιουργία ενεργοποιημένων Τ-λεμφοκυττάρων. Ιντερλευκίνη 2λεμφοκίνη που προκαλεί πολλαπλασιασμό των Τ-λεμφοκυττάρων και γένεση αποτελεσματικών κυττάρων (βοηθητικών, καταστροφικών, κυτταροτοξικών και των φυσικών φονέων). 5. Λυσολεκιθίνησημαντική φλεγμονογόνος ουσία των προχωρημένων σταδίων της φλεγμονής. Μπορεί να εκλυθεί από την ενεργοποίηση του συμπληρώματος και αυξάνει τη διαβατότητα των αγγείων.

32 ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΣΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ (συνοπτικά) Α) Προερχόμενες από το πλάσμα 1.Το σύστημα των κινινών (καλλικρεϊνη και βραδυκινίνη) - Αγγειοδιαστολή, αύξηση αγγειακής διαπερατότητας, πόνος. 2.Το σύστημα του συμπληρώματος – Στοιχεία C3a και C5a αύξηση αγγειακής διαπερατότητας. Στοιχείο C5aισχυρός χημειοτακτικός παράγοντας. C3bοψωνίνη. 3.Το σύστημα των παραγόντων της πήξης του αίματος – Σχηματισμός αδιάλυτης ινικής. Τελικό προϊόν η βραδυκινίνη. 4.Το ινωδολυτικό σύστημα – Προϊόντα διάσπασης ινικής: χημειοτακτικοί παράγοντες. Τελικό προϊόν η βραδυκινίνη.

33 ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΣΕΣ ΣΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ (συνοπτικά) Β) Προερχόμενες από κύτταρα 1.Αγγειοδιασταλτικές αμίνες (ισταμίνη, 5-υδροξυτρυπταμίνη) – Αγγειοδιαστολή, αύξηση αγγειακής διαπερατότητας. Προέλευσηαιμοπετάλια, σιτευτικά κύτταρα, βασίφιλα. 2.Μεταβολίτες του αραχιδονικού οξέος – Προσταγλανδίνεςεπίταση της δράσης της ισταμίνης και βραδυκινίνης. Χημειοταξία. – Λευκοτριένιαάυξηση αγγειακής διαπερατότητας. Χημειοτακτικοί παράγοντες για τα ουδετερόφιλα και το σύστημα μονοπύρηνων-μακροφάγων. Προέλευσηαιμοπετάλια, σιτευτικά κύτταρα, πολυμορφοπύρηνα, άλλα κύτταρα του σώματος. 3.Συστατικά λυσοσωμάτων (πρωτεάσες, υδρολάσες, κατιονικές πρωτείνες) αύξηση αγγειακής διαπερατότητας. Προέλευσηπολυμορφοπύρηνα, κύτταρα που υπέστησαν βλάβη. 4.Λεμφοκίνεςχημειοτακτικοί παράγοντες για το σύστημα μονοπύρηνων- μακροφάγων και πολυμορφοπύρηνων λευκοκυττάρων. Αντιιογενείς και αντινεοπλασματικές ιδιότητες (ιντερφερόνη). ΠροέλευσηΤ-λεμφοκύτταρα.

34 Κύριες λειτουργίες των χημικών ουσιών που συμμετέχουν στην οξεία φλεγμονή ΑγγειοδιαστολήΆμεσηΌψιμηΧημειοταξίαΟψωνίνεςΠόνος Ισταμίνη++++____ Σεροτονίνη++____ Βραδυκινίνη++___+++ C3a_+____ C3b____+++_ C5a_+_+++__ Προσταγλανδίνες+++++ __ Λευκοτριένια_++++ __ Λυσοσωμικές πρωτεάσες __++___ Ελεύθερες ρίζες οξυγόνου __++___

35 ΟΞΕΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ  Παρατηρείται όταν το φλεγμονογόνο ερέθισμα είναι παροδικό ή όταν το μικροβιακό αίτιο εξουδετερώνεται γρήγορα από τις αμυντικές δυνάμεις του οργανισμού.  Φθάνει τη μεγαλύτερή της ένταση σε σχετικά βραχύ διάστημα και χαρακτηρίζεται κυρίως από τις αγγειακές και εξιδρωματικές αλλοιώσεις.  Κύτταρα οξείας φλεγμονήςουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα μονοκύτταρα  Ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνακύτταρα σφαιρικά, με διάμετρο 10-15μm, πολυλοβωτό πυρήνα και κυτταρόπλασμα με λεπτά ουδετερόφιλα κοκκία, που περιέχουν ένζυμα. Κινούνται αμοιβαδοειδώς και ανταποκρίνονται σε χημειοτακτικά ερεθίσματα. Αποστολή τους η φαγοκυττάρωση και η καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών. Φυσιολογικά, ο αριθμός τους στο αίμα 3000-6000/κυβ. χιλιοστό. Διάρκεια ζωής1-3 μέρες.

36

37

38 ΧΡΟΝΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ  Η χρόνια φλεγμονή, λόγω της επιμονής του φλεγμονογόνου ερεθίσματος και της παράτασής της, παρουσιάζει επιπλέον σαφή παραγωγικά φαινόμενα (ινοπλασία).  Επικρατούν τα μονοκύτταρα, τα λεμφοκύτταρα και συμμετέχουν και πλασματοκύτταρα.  Μονοκύτταρα ή μονοπύρηνα λευκοκύτταρα του αίματος ή μακροφάγα αναγνωρίζονται στους ιστούς μετά την αρχική φάση της οξείας φλεγμονής. Είναι κύτταρα σχετικά μεγάλα, με πυρήνα νεφροειδούς σχήματος και κυτταρόπλασμα εμπλουτισμένο με μιτοχόνδρια και λυσοσώματα. Κινούνται αμοιβαδοειδώς και αντοποκρίνονται σε χημειοτακτικά ερεθίσματα. Βασική τους λειτουργίαη φαγοκυττάρωση νεκρωμένων κυττάρων, ιστικών ρακών, ξένων ουσιών και μικροοργανισμών. Διάρκεια ζωήςαπό αρκετούς μήνες έως πολλά χρόνια.

39

40 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ Α) Ανάλογα με το είδος του εξιδρώματος 1.Ορώδης φλεγμονήεξίδρωμα φτωχό σε πρωτείνη, που απορροφάται 2.Ινιδώδης φλεγμονήπαρουσία ινωδογόνου στο εξίδρωμα 3.Πυώδης φλεγμονήσχηματισμός αποστήματος 4.Αιμορραγική φλεγμονήπαρουσία αίματος στο εξίδρωμα 5.Μικτοί χαρακτήρεςοροϊνιδώδης, ινιδοπυώδης ή και πυοαιμορραγική φλεγμονή

41

42

43

44

45 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΦΛΕΓΜΟΝΩΝ Β) Ανάλογα με τον αιτιολογικό παράγοντα 1.Εντοπισμένες πυώδεις φλεγμονέςαπό ποικίλα βακτηρίδια (σταφυλόκοκκοι, (-) κατά Gram βακτηρίδια όπως: το κολοβακτηρίδιο, η κλεμπσιέλλα της πνευμονίας, ο πρωτέας και η ψευδομονάδα, μηνιγγιτιδόκοκκοι, γονόκοκκοι και πνευμονιόκοκκοι. 2.Επεκτατική πυώδης φλεγμονή από το β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α κατά Lancefield. 3.Μεμβρανώδης ή ψευδομεμβρανώδης φλεγμονήστο φάρυγγα, την τραχεία, τους βρόγχους και τη γαστρεντερική οδό. Αίτια διφθερίτιδα, μονιλίαση, σταφυλόκοκκος μετά τη λήψη ευρέος φάσματος αντιβιοτικών, κλωστηρίδια. 4.Φλεγμονές με συστηματική προσβολή του «δικτυοενδοθηλιακού» συστήματος και σχηματισμό εστιακών ιστιοκυτταρικών αθροίσεωνσαλμονελλώσεις και ιδιαίτερα η σαλμονέλλα του τύφου. 5.Φλεγμονές με περιαγγειακές και διάμεσες μονοκυτταρικές φλεγμονώδεις διηθήσεις από ιούς και ρικέτσιες. 6.Κοκκιωματώδεις φλεγμονέςα) αντιδραστικά κοκκιώματα ή φαγοκοκκιώματα β) άνοσα κοκκιώματα. Πάντοτε η τελική διάγνωση της νόσου απαιτεί την κατάδειξη του αιτιολογικού παράγοντα σε ιστολογικό, μικροβιολογικό ή ορολογικό επίπεδο.

46

47

48

49

50 ΚΛΙΝΙΚΑ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ Τοπικές Εκδηλώσεις  Ερυθρότητα  Διόγκωση  Αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας  Πόνος  Λειτουργική διαταραχή Γενικές Εκδηλώσεις  Πυρετός  Κακουχία, ανορεξία, ναυτία  Μεταβολές στον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων Λευκοκυττάρωση με «στροφή προς τα αριστερά» της λευκής σειράς Λεμφοκυττάρωση και ουδετεροπενία, εφόσον πρόκειται για ιογενείς λοιμώξεις  Μεταβολές στις πρωτείνες του πλάσματος Αύξηση των πρωτεϊνών της οξείας φάσης (C-αντιδρώσα πρωτείνη, α 1 -αντιθρυψίνη, απτοσφαιρίνη) Αύξηση της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών

51 ΚΛΙΝΙΚΑ & ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ Εργαστηριακά Ευρήματα  Εξέταση εξιδρώματοςΥψηλά επίπεδα πρωτεϊνών, υψηλό ειδικό βάρος. Παρουσία κυττάρων οξείας φλεγμονής (ουδετερόφιλα κυρίως, ή λεμφοκύτταρα, εφόσον πρόκειται για ιογενείς λοιμώξεις).  ΒιοψίαΥπεραιμία και διεύρυνση των τριχοειδών – Οίδημα – Πυκνές κυτταρικές διηθήσεις από ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα – Ινική.  Μικροβιολογικές εξετάσειςΚαλλιέργειες – Χρώση επιχρισμάτων κατά Gram.  Ανοσολογικές εξετάσειςΥψηλά επίπεδα αντισωμάτων ορού Υψηλά επίπεδα συμπληρώματος.

52