Σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας Μάθημα: Εξωτερικές Σχέσεις της Ε.Ε Φοιτήτριες: Μάρκου Ελευθερία Ρούσσου Μαρία Σπυροπούλου Τρανταλίδου Αθηνά.

Παρουσίαση με θέμα: "Σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας Μάθημα: Εξωτερικές Σχέσεις της Ε.Ε Φοιτήτριες: Μάρκου Ελευθερία Ρούσσου Μαρία Σπυροπούλου Τρανταλίδου Αθηνά."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Σχέσεις ΕΕ-Ρωσίας Μάθημα: Εξωτερικές Σχέσεις της Ε.Ε Φοιτήτριες: Μάρκου Ελευθερία Ρούσσου Μαρία Σπυροπούλου Τρανταλίδου Αθηνά

2 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας (ΣΕΣΣ) Partnership and Cooperation Agreement 1994  Νομικό πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις ΕΕ – Ρωσίας  Βασικοί Στόχοι: 1.πολιτικός διάλογος 2.εμπορική και οικονομική συνεργασία 3.ενίσχυση πολιτικών και οικονομικών ελευθεριών (μετάβαση Ρωσίας σε οικονομία της αγοράς) 4.σταδιακή προσέγγιση Ρωσίας και ΕΕ 5.θέσπιση ζώνης ελευθέρων συναλλαγών

3 Σύνοδος Κορυφής στην Αγία Πετρούπολη το 2003  Συμφωνία για δημιουργία 4 «Κοινών Χώρων» (Common Spaces) Στόχος : Ενίσχυση της συνεργασίας τους στο πλαίσιο ΣΕΣΣ Ενδυνάμωση των σχέσεων ΕΕ-Ρωσίας

4 4 Common Spaces 1) Κοινός Οικονομικός Χώρος ( Common Economic Space) Στόχοι:  δημιουργία ανοικτής και ολοκληρωμένης αγοράς  υποστήριξη για την ένταξη της Ρωσίας στον ΠΟΕ  συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, των μεταφορών, της γεωργίας και του περιβάλλοντος.

5 2)Κοινός Χώρος Συνεργασίας για τα ζητήματα ελευθερίας, ασφάλειας, δικαιοσύνης (Common Space of Freedom, Security and Justice)  Συνεργασία στηριζόμενη σε κοινές αξίες (δημοκρατία) & διεθνείς δεσμεύσεις (Σύμβαση για Προστασία Ανθρωπίνων δικαιωμάτων & Θεμελιωδών Ελευθεριών)  Στόχοι: 1. ζητήματα μετανάστευσης και διαχείρισης των συνόρων 2.αντιμετώπιση κοινών απειλών (τρομοκρατία, οργανωμένο έγκλημα)

6 Ασφάλεια Δικαιοσύνη & Ελευθερία Ζητούμενο :

7 3)Κοινός Χώρος σε θέματα εξωτερικής ασφάλειας (Cοmmon Space of External Security)  ΕΕ-Ρωσία μοιράζονται την ευθύνη για μια διεθνή τάξη ενίσχυση συνεργασίας για θέματα ασφάλειας & διαχείρισης κρίσεων  Συνεργασία με οργανισμούς όπως Ο.Η.Ε., Ο.Α.Σ.Ε. και Συμβούλιο της Ευρώπης, για ενίσχυση διεθνούς ειρήνης και σταθερότητας

8 4)Κοινός Χώρος σε θέματα έρευνας, εκπαίδευσης και μορφών πολιτισμού (Common Space of Research And Education, including Cultural Aspects)  Προγράμματα EU Tempus, Erasmus Mundus, Jean Monnet και Marie Curie συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό και τη διεθνοποίηση των ρωσικών συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας.  Απώτερος Στόχος: Αξιοποίηση πνευματικής κληρονομιάς & κεφαλαίου γνώσης, για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης + την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών τους

9 Σύνοδος Κορυφής στο Χάντι Μανσίσκ το 2008  Συμφωνία για ανάγκη σύναψης νέας συμφωνίας (New Agreement) Εταιρική Σχέση για τον Εκσυγχρονισμό (Partnership for Modernisation), 2010 Στόχος: 1.Εκσυγχρονισμός των οικονομιών και των κοινωνιών 2.Ενίσχυση της συνεργασίας ΕΕ και Ρωσίας και επίτευξη των σκοπών που επιδιώκονταν με τη δημιουργία «Κοινών Χώρων»

10 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΕΣΣ (1997): - Προώθηση εμπορίου & επενδύσεων - Ανάπτυξη αρμονικής οικονομικής σχέσης New Agreement (2008): - Ενίσχυση εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Ρωσίας - Βελτίωση ρυθμιστικού περιβάλλοντος σύμφωνα με κανόνες ΠΟΕ ↓ Διαπραγματεύσεις σταματούν το 2010 Λόγοι περαιτέρω αναστολής της συμφωνίας: 1)Η Ρωσία δεν υλοποιεί τις δεσμεύσεις της 2)Εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης μεταξύ Ρωσίας, Λευκορωσίας και Καζακστάν 3)Τα γεγονότα στην Κριμαία

11 ΕΝΤΑΞΗ ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΕ 2012 Έπειτα από 18 χρόνια διαπραγματεύσεων Εμπόδια στην ένταξη: 1.Σύγκρουση με Γεωργία 2.Περιοριστικά εμπορικά μέτρα της Ρωσίας Σημαντική η παρέμβαση της Ελβετίας Η ΕΕ υποστηρίζει την προσχώρηση της Ρωσίας στον ΠΟΕ => Μελλοντική δημιουργία ζώνης ελεύθερων συναλλαγών

12 Δεσμεύσεις Ρωσίας: i.Μείωση εισαγωγικών δασμών ii.Περιορισμός ή/& παγιοποίηση εξαγωγικών δασμών (ειδικά για πρώτες ύλες) iii.Διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά για παρόχους υπηρεσιών της ΕΕ & βελτίωση των διαδικασιών Κοινοί κανόνες και υποχρεώσεις => Διευκόλυνση αμοιβαίου εμπορίου ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ: Θετικό αντίκτυπο σε εμπόριο, επενδύσεις και για τα δύο μέρη

13 Ε.ΕΡωσία Δημιουργία νέων ευκαιριών στη Ρώσικη αγορά Αύξηση του ανταγωνισμού Διευκόλυνση των επενδύσεων μέσω προβλέψιμου, νομοθετικού πλαισίου Βελτίωση του επενδυτικού κλίματος => Προσέλκυση επενδυτών Αναμενομένη αξία= 3.900 εκατομμύρια €Κέρδος για τους καταναλωτές (↓ τιμή, ↑ ποιότητα)

14 ΕΜΠΟΡΙΟ Ρωσία 3 ος εμπορικός εταίρος της ΕΕ  ΕΕ 1 ος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας Εισαγωγές της ΕΕ: Πρώτες ύλες (πετρέλαιο: αργό, διυλισμένο και φυσικό αέριο) Εξαγωγές της ΕΕ: Μηχανικός και μεταφορικός εξοπλισμός, Χημικά, Φάρμακα, Αγροτικά προϊόντα

15 Πηγή: “ Eurostat” Προϊόντα Εισαγωγές EE (mill €, 2014) από Ρωσία Εξαγωγές EE (mill €, 2014) σε Ρωσία Εμπορικό ισοζύγιο (mill €, 2014) Καύσιμα142,1891,484-140,705 Μηχανικός εξοπλισμός 2,00147,44645,445 Χημικά6,22519,15012,926 Αγροτικά1,5049,0587,554 Υπηρεσίες12.428.916,4 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ – ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΕ, 2014

16 Το εμπόριο των δύο οικονομιών γνώρισε μεγάλη άνοδο έως τα μέσα του 2008. Οικονομική κρίση & μονομερείς δράσεις της Ρωσίας => Αρνητική επίδραση Από το 2010, παρατηρείται ανοδική πορεία ενώ το 2012 επίπεδα ρεκόρ.

17 Πηγή: “Eurostat” Περίοδος2011201220132014 Εισαγωγές ΕΕ (bil €) 201,3215,1206,9181,2 Εξαγωγές ΕΕ (bil €) 108,5123,4119,4103,3 Εμπορικό ισοζύγιο -92,7-91,6-87,5-77,9 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΑΘΩΝ

18

19 ΑΞΕ Πάνω από το 75% των ΑΞΕ στη Ρωσία προέρχονται από την ΕΕ (συμπεριλαμβανομένου της Κύπρου) Κύριοι επενδυτές: Λουξεμβούργο, Γαλλία, Σουηδία, Φιλανδία Τομείς: i.Υπηρεσίες (κυρίως χρηματοοικονομικές, ασφαλιστικές) ii.Μεταποιητική βιομηχανία

20 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΞΕ FDI stocks201120122013 Εισροές ΕΕ (bil €) 56.975.336.2 Εκροές ΕΕ (bil €)170.5193.5154.8 Ισορροπία113.5118.1118.6 FDI flows201120122013 Εισροές ΕΕ (bil €) 2.98.0-2.3 Εκροές ΕΕ (bil €)8.319.14.7 Ισορροπία5.511.17.0

21

22 ΚΥΡΩΣΕΙΣ Μετά τα γεγονότα στην Κριμαία => Περιοριστικά μέτρα ΕΕ απέναντι στη Ρωσία όσον αφορά: Πρόσβαση σε κεφαλαιαγορές Άμυνα Αγαθά διπλής χρήσης Ευαίσθητη τεχνολογία (συμπεριλαμβανομένου του ενεργειακού τομέα) Σε αντίποινα, η Ρωσία απαγορεύει την εισαγωγή ορισμένων τροφίμων και αγροτικών προϊόντων

23 Ενεργειακές Σχέσεις Ιστορικό πλαίσιο  1946-1964: τα πρώτα κράτη της Ευρώπης τροφοδοτούνται με πετρέλαιο από την ΕΣΣΔ  Δυτική Ευρώπη απελευθερωμένη αγορά πετρελαίου Σοβιετική Ένωση  1991: Κατάρρευση κομμουνισμού απελευθέρωση ενεργειακής αγοράς

24  Δεκαετία ʾ90: στενές σχέσεις ρωσικής εξουσίας και κολοσσιαίων ενεργειακών εταιριών(Gazprom, LUKoil) επιχειρηματική ολιγαρχία  2000: Μετά την εκλογή του Πούτιν, οι εταιρικές ενεργειακές μονάδες κρατικοποιούνται

25 ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ ΣΕΣΣ (1994) Ευρω-Ρωσικό Ενεργειακό Τεχνολογικό Κέντρο (Μόσχα, 2002) Κοινός οικονομικός χώρος (2005) New Agreement (2008)

26 EU-Russia Energy Dialogue (2000)  Τακτικές συναντήσεις  Συμμετοχή ειδικών εκπροσώπων επιχειρήσεων & κυβερνήσεων Στόχοι: -Εμβάθυνση -Ρύθμιση καίριων ζητημάτων -Επίλυση διαφορών («win-win» solutions)

27 Πηγή: “EU-Russia Energy Dialogue: The first ten years 2000-2010” Energy Supplies EU – Russia Energy Dialogue Φυσικό αέριο Ασφάλεια εφοδιασμού, Απαιτήσεις ασφάλειας, Ανάπτυξη αγοράς ΠετρέλαιοΒελτιστοποίηση της χρήσης των αγωγών πετρελαίου ΚάρβουνοΠαρατηρείται αύξηση του εμπορίου επειδή δεν υπάρχουν εμπόδια ΗλεκτρισμόςΠαρατηρείται περιορισμός του εμπορίου επειδή δεν υπάρχει σύνδεση με τη σύγχρονη ηπειρωτική χώρα Πυρηνικά θέματα Προστασία και ασφάλεια

28 Δίκτυα αγωγών Ρωσίας-ΕΕ PUBLISHED 5/3/2014

29

30 Εγκρίθηκε η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και TAP  Θα ξεκινάει από ελληνοτουρκικά σύνορα και μέσω Αλβανίας, ο αγωγός θα καταλήγει στην Ιταλία, διασχίζοντας υπογείως την Αδριατική. (TAP:Τrans Adriatic Pipeline)

31  Ικανότητα μεταφοράς 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως, από κοίτασμα του Αζερμπαϊτζάν  Στην ευρωπαϊκή αγορά από το 2020  Η TAP θα επενδύσει στο έργο 5,6 δισ. ευρώ για 5χρόνια, εκ των οποίων 2,3 δισ. ευρώ στην Ελλάδα.

32 ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ Σπανιότητα φυσικών πόρων Εφοδιασμός απαραίτητης ενέργειας Παραγωγός και εξαγωγέας Οικονομική ανάπτυξη & αύξηση του ΑΕΠ ΕΕΡωσία

33 ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Πολιτικός χάρτης του έτους 1945

34 ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1945-1991) ΝΑΤΟ (1949), στρατιωτική αμυντική συμμαχία χωρών της Δύσης Σύμφωνο Βαρσοβίας (1955), στρατιωτική αμυντική συμμαχία των κομμουνιστικών κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης Διεθνείς κρίσεις όπου πρωταγωνιστούν ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση -Κρίση στην Ουγγαρία (1956) -Ο Πόλεμος της Κορέας (1950-1953) μεταξύ των κρατών της Βόρειας και Νότιας Κορέας - Ανέγερση Τείχους του Βερολίνου (1961) - Κρίση των Πυραύλων της Κούβας (1962), αντιπαράθεση μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης - Πόλεμος στο Βιετνάμ, σημαντική παράμετρος των σχέσεων των δύο μπλοκ - Κρίση στη Τσεχοσλοβακία (1968) -Παρουσία Σοβιετικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν

35 ΤΕΛΟΣ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ Κύμα ειρηνικών επαναστάσεων στις χώρες της Αν. Ευρώπης με συνέπεια την ανατροπή του Σοσιαλισμού Πτώση Τείχους του Βερολίνου (1989) Κατάρρευση της ΕΣΣΔ, επίσημα η διάλυση της (1991) Πολλά προβλήματα για την Ρωσία ύστερα από την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης Δραματικές περικοπές αμυντικών δαπανών - Αλλαγή της δομής της οικονομίας, από κεντρικά σχεδιασμένη σοσιαλιστικού τύπου σε οικονομία της αγοράς => ύφεση -ΗΠΑ, η ισχυρότερη γεωπολιτικά χώρα στην υφήλιο Η Ρωσία ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφάλειας του ΟΗΕ με δικαίωμα ΒΕΤΟ

36 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΣΕΤΣΕΝΙΑΣ (1991) Επιδίωξη πλήρους απόσχισης της Τσετσενίας από την Ρωσία, την οποία απορρίπτει η Ρωσική κυβέρνηση (1994-1996) Πρώτος Πόλεμος Τσετσενίας : Ρωσική Ομοσπονδία- Δημοκρατία της Τσετσενίας (1996) Ρωσική Ομοσπονδία: Κήρυξη κατάπαυσης πυρός (1997) Υπογραφή Συνθήκη Ειρήνης με τους Τσετσένους (1999) Δεύτερος Πόλεμος Τσετσενίας : Ρωσική Ομοσπονδία- Τσετσένοι Αυτονομιστές (2000) Άμεσος έλεγχος της Τσετσενίας από τη Ρωσία Επιθέσεις, Καταπατήσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από το Ρωσικό Στρατό και τους Τσετσένους Αυτονομιστές προκάλεσαν την καταδίκη τους από τη Διεθνή Κοινότητα

37 ΕΝΟΠΛΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

38 ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ (2008) Πόλεμος της Νότιας Οσετίας : Γεωργία από τη μία πλευρά, Ν. Οσετία και Αμπχαζία αλλά και με την στήριξη της Ρωσίας από την άλλη Σύγκρουση Γεωργία με Ρωσία Η απόφαση των ΗΠΑ να υποστηρίξουν την Γεωργία προκαλεί όξυνση σχέσεων με την Μόσχα Συμφωνία Κατάπαυσης Πυρός μεταξύ των δύο πλευρών Ύπαρξη διπλωματικών συνομιλιών μέσω ΟΗΕ οι οποίες πίεζαν τόσο την Ρωσία αλλά κυρίως την Γεωργία για διακοπή χρήσης τρομοκρατίας και εναέριων μέσων

39

40 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Τέλος των εχθροπραξιών: Η Ρωσία αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Ν. Οσετίας Προέδροι Ρωσίας, Γαλλίας εγκρίνουν σχέδιο ειρήνης 6 σημείων, με την στήριξη του προέδρου της Γεωργίας Αναβολή ένταξης της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ

41 ΣΥΡΙΑ Η κρίση του 2011 εκδηλώθηκε στο πλαίσιο των διαδηλώσεων της λεγόμενης Αραβικής Άνοιξης με διαμαρτυρίες ενάντια στην κυβέρνηση του Άσαντ, του οποίου οι δυνάμεις απάντησαν με βίαιη καταστολή Η ΕΕ, όπως και ο υπόλοιπος δυτικός κόσμος είχε διαφορετική αντίληψη, σε σχέση με τη Ρωσία, όσο αναφορά τις ενέργειες που έπρεπε να υιοθετηθούν για να επέλθει ένα τέλος στη διένεξη που είχε ξεσπάσει Η ΕΕ προσπαθεί να πείσει την Ρωσία να αφήσει τις θέσεις της για μια πιο αποφασιστική διεθνή δράση στη Συρία Οι ΗΠΑ και η ΕΕ κατέβασαν στον ΟΗΕ resolution, το οποίο αφορούσε την επιβολή κυρώσεων στο καθεστώς Άσαντ. Το resolution όμως, δεν πέρασε, γιατί Ρωσία και Κίνα άσκησαν VETO.

42 ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ (2014) 16/3: Οι αρχές της Κριμαίας πραγματοποιούν δημοψήφισμα με σκοπό την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία Η Ουκρανία και άλλα κ-μ του ΟΗΕ δεν αναγνωρίζουν τη Ρωσική κυριαρχία στη χερσόνησο 22/08 «λαθραία εισβολή στρατιωτικών οχημάτων» της Ρωσίας στην Ουκρανία 05/09 κατάπαυση πυρός «πρωτόκολλο του Μινσκ» 01/2015, σφοδρές ανανεωμένες μάχες σε όλη την εμπόλεμη ζώνη 12/02 νέα κατάπαυση πυρός «Μινσκ Β’»

43 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Η αντίρρηση του προέδρου της Ουκρανίας να υπογράψει την Ευρωπαϊκή Συμφωνία Σύνδεσης το 2013 οδήγησε σε ανατινάξεις διαμαρτυρόμενων ως αντίδραση, αλλά και την πτώση του καθεστώτος που οδήγησε στην προσάρτηση της Κριμαίας Χιλιάδες νεκροί ( περί τις 15.000 με 20.000 νεκροί από τις ουκρανικές και τις φιλορωσικές δυνάμεις συνολικά) Η Ουκρανία χωρισμένη σε δύο Οι κυρώσεις αποδείχθηκαν ζημιογόνες για τις οικονομικές προοπτικές της Ρωσίας

44

45 Παραβίαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Η Ρωσία δεν αντιλαμβάνεται ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα σχετίζονται με τη πολιτική (2004) Βασικός τρόπος επικοινωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας είναι ο Διάλογος για τα ανθρώπινα δικαιώματα Η ΕΕ έχει μικρή επίδραση στα πιο επείγοντα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Η ΕΕ επιζητά μεγαλύτερη ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στη Ρωσία. Όμως τα μέσα υπόκεινται όλο και περισσότερο σε κρατικό έλεγχο (2012) Οι Ευρωπαίοι, με πρωταγωνίστρια τη Γερμανία κατακρίνουν την επιδείνωση των πολιτικών ελευθεριών, χωρίς όμως να λαμβάνεται περισσότερη δράση στο πέρασμα των χρόνων