Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Μάθημα 1 ο Εισαγωγή – Ψυχική Υγεία – Ψυχική Διαταραχή.

Παρουσίαση με θέμα: "Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Μάθημα 1 ο Εισαγωγή – Ψυχική Υγεία – Ψυχική Διαταραχή."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας Μάθημα 1 ο Εισαγωγή – Ψυχική Υγεία – Ψυχική Διαταραχή

2 Η ψυχική υγεία και η ψυχική ασθένεια είναι δύσκολο να διαχωριστούν με ακρίβεια. ..

3  Οι άνθρωποι που εκτελούν τους ρόλους τους στην κοινωνία και των οποίων η συμπεριφορά είναι αρμόζουσα και προσαρμόσιμη θεωρούνται υγιείς.  Αντίθετα αυτοί που αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν τους ρόλους τους και να αναλάβουν ευθύνες ή αυτοί των οποίων η συμπεριφορά δεν είναι η αρμόζουσα θεωρούνται άρρωστοι.

4  Η κουλτούρα κάθε κοινωνίας επηρεάζει έντονα τις αξίες και τα πιστεύω της, και αυτό με τη σειρά του επηρεάζει το πώς η κοινωνία καθορίζει την υγεία και την ασθένεια.  Αυτό που μια κοινωνία μπορεί να το θεωρήσει αποδεκτό και αρμόζον, μια άλλη κοινωνία μπορεί να το δει ως μη αποδεκτό και μη αρμόζον

5 Δεν υπάρχει καθολικός ορισμός της ψυχικής υγείας  Γενικά η συμπεριφορά ενός ατόμου μπορεί να δώσει ενδείξεις για την ψυχική του υγεία.  Επειδή κάθε άτομο μπορεί να έχει διαφορετική θεώρηση ή ερμηνεία της συμπεριφοράς (εξαρτάται από τις αξίες και τα πιστεύω του), ο ορισμός της ψυχικής υγείας είναι δύσκολος.

6 Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ψυχική υγεία είναι  μια κατάσταση συναισθηματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ευημερίας που φαίνεται από  τις ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις, την αποτελεσματική συμπεριφορά και αντιμετώπιση, τη θετική αυτοαντίληψη και τη συναισθηματική σταθερότητα.  Η ψυχική υγεία έχει πολλά συστατικά στοιχεία και μια ποικιλία παραγόντων που την επηρεάζουν.

7 Αυτονομία και ανεξαρτησία:  Το άτομο μπορεί να ψάξει μέσα του για καθοδηγητικές αξίες και κανόνες με τους οποίους θα ζήσει.  Σέβεται τις απόψεις και τις επιθυμίες των άλλων, αλλά δεν τους επιτρέπει να υπαγορεύουν αποφάσεις και συμπεριφορά.  Το άτομο που είναι αυτόνομο και ανεξάρτητο μπορεί να δουλέψει ανεξάρτητ α και σε συνεργασία με άλλους χωρίς να χάνει την αυτονομία του.

8 Μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων κάποιου:  Το άτομο είναι προσανατολισμένο προς την ανάπτυξη και την αυτοπραγμάτωση  και συνεχώς αγωνίζεται να αναπτυχθεί ως άτομο.

9 Ανοχή των αβεβαιοτήτων της ζωής:  Το άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις στη ζωή με ελπίδα και θετική προοπτική παρόλο που  δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον.

10  Αυτό-εκτίμηση: Το άτομο έχει ρεαλιστική επίγνωση των δυνατοτήτων και των ορίων του.  Καλή γνώση του περιβάλλοντος: Το άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει το περιβάλλον και να επηρεαστεί από αυτό μ’ ένα τρόπο ικανοποιητικό, αποτελεσματικό και δημιουργικό.

11  Οριοθέτηση της πραγματικότητας: Το άτομο μπορεί να ξεχωρίσει τον πραγματικό κόσμο από ένα όνειρο, το γεγονός από τη φαντασία, και να δράσει ανάλογα.  Χειρισμός του άγχους: Τα άτομο μπορεί να αντέξει τα άγχη της ζωής, να χειριστεί κατάλληλα την ανησυχία ή το πένθος, και να βιώσει την αποτυχία χωρίς να καταρρεύσει.

12 Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική υγεία  μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως  ατομικοί,  διαπροσωπικοί, και  κοινωνικοί / πολιτισμικοί.

13 Οι ατομικοί παράγοντες περιλαμβάνουν  το βιολογικό υπόβαθρο του ατόμου,  την αίσθηση αρμονίας στη ζωή,  τη ζωντάνια,  την ικανότητα να βρίσκει νόημα στη ζωή,  τη συναισθηματική προσαρμοστικότητα και ανθεκτικότητα,  την πνευματικότητα και  θετική ταυτότητα.

14 Οι διαπροσωπικοί παράγοντες περιλαμβάνουν  την αποτελεσματική επικοινωνία,  την ικανότητα αλληλοβοήθειας,  την οικειότητα και  μια ισορροπία ανάμεσα στο χωρισμό και τον δεσμό.

15 Οι κοινωνικοί / πολιτισμικοί παράγοντες περιλαμβάνουν  την αίσθηση της κοινότητας,  πρόσβαση σε επαρκείς πόρους,  μη ανοχή της βίας, και  υποστήριξη της διαφορετικότητας ανάμεσα στους ανθρώπους

16 ψυχική διαταραχή είναι  ¨ κλινικά σημαντική συμπεριφορά ή ψυχολογικό σύνδρομο που παρατηρείται σ’ ένα άτομο και σχετίζεται με:  παρούσα θλίψη (δηλαδή ένα οδυνηρό σύμπτωμα) ή  ανικανότητα (π. χ. εξασθένιση σε μια ή περισσότερες σημαντικές περιοχές λειτουργίας) ή  μ’ ένα σημαντικά αυξανόμενο ρίσκο να υποστεί θάνατο, πόνο, ανικανότητα, ή μια σημαντική απώλεια ελευθερίας.

17 κριτήρια για τη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών περιλαμβάνουν  δυσαρέσκεια με τα χαρακτηριστικά κάποιου, τις ικανότητες και τις επιτεύξεις.  Μη αποτελεσματικές ή μη ικανοποιητικές σχέσεις.  Δυσαρέσκεια με τη θέση κάποιου στον κόσμο.  Μη αποτελεσματική αντιμετώπιση των γεγονότων της ζωής.  Έλλειψη προσωπικής ανάπτυξης.  Επιπρόσθετα η συμπεριφορά του ατόμου δεν πρέπει να είναι πολιτισμικά αποδεκτή

18 Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχική ασθένεια  μπορούν να θεωρηθούν  ατομικοί,  διαπροσωπικοί και  κοινωνικοί / πολιτισμικοί.

19 Οι ατομικοί παράγοντες περιλαμβάνουν  το βιολογικό υπόβαθρο,  το άγχος,  ανησυχίες και φοβίες,  μια αίσθηση δυσαρμονίας στη ζωή και  απώλεια νοήματος στη ζωή κάποιου

20 Οι διαπροσωπικοί παράγοντες περιλαμβάνουν  τη μη αποτελεσματική επικοινωνία,  υπερβολική εξάρτηση ή απόσυρση από σχέσεις και  απώλεια συναισθηματικού ελέγχου.

21 Οι κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες περιλαμβάνουν  έλλειψη πόρων,  βία,  μη στέγαση,  φτώχεια και διακρίσεις όπως  Ρατσισμός.

22  Μάθημα 2 ο  Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας  Θέματα αυτογνωσίας και θεραπευτικής σχέσης

23 Ψυχιατρική νοσηλευτική φροντίδα  Το 1873, η Linda Richards αποφοίτησε από το Νοσοκομείο Νέα Αγγλία για Γυναίκες και Παιδιά στη Βοστόνη.  Συνέχισε για να βελτιώσει την νοσοκομειακή φροντίδα στα ψυχιατρικά νοσοκομεία και οργάνωσε εκπαιδευτικά προγράμματα σε κρατικά ψυχιατρικά νοσοκομεία στο Illinois.  H Richards αποκαλείται η πρώτη Αμερικανή νοσηλεύτρια ψυχικής υγείας.  Πίστευε ότι ο ψυχικά άρρωστος πρέπει να φροντίζεται το ίδιο καλά με τον σωματικά άρρωστο

24 ΟΙ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ  Και αν πω κάτι λάθος;  Είναι πολύ σημαντικό να ακούμε προσεχτικά, να δείχνουμε πραγματικό ενδιαφέρον και να φροντίζουμε τον ασθενή.

25  Και αν δεν μου μιλάει κανένας;  Οι μαθητευόμενοι μερικές φορές φοβούνται ότι οι ασθενείς θα τους απορρίψουν ή θα αρνηθούν οποιαδήποτε σχέση μαζί τους.  Το να είμαστε διαθέσιμοι και πρόθυμοι να ακούσουμε είναι συνήθως ότι χρειάζεται για να αρχίσουμε μια σημαντική αλληλεπίδραση με κάποιον.

26  Γίνομαι αδιάκριτος όταν κάνω προσωπικές ερωτήσεις;  Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι ερωτήσεις που αφορούν προσωπικά θέματα δεν θα πρέπει να είναι το πρώτο πράγμα που αναφέρει ο μαθητευόμενος στον ασθενή. Αυτά τα θέματα συνήθως προκύπτουν αφού έχει εδραιωθεί η εμπιστοσύνη και η θεραπευτική σχέση.

27  Πώς θα χειριστώ μια παράξενη και μη αρμόζουσα συμπεριφορά;  Η συμπεριφορά και οι δηλώσεις ενός ασθενούς μπορεί αρχικά να  σοκάρουν ή να προκαλέσουν θλίψη στον μαθητευόμενο.  Είναι σημαντικό να ρυθμίζουμε τις εκφράσεις του προσώπου και τις συναισθηματικές αντιδράσεις, έτσι ώστε o ασθενής να μην αισθάνεται ότι απορρίπτεται ή γελοιοποιείται.

28  Οι υπεύθυνοι νοσηλευτές και το προσωπικό πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμοι να βοηθήσουν τους μαθητευόμενους σε τέτοιες περιπτώσεις.  Οι μαθητευόμενοι δεν πρέπει να νιώθουν ότι πρέπει να χειριστούν μόνοι τους την κατάσταση.

29   Τι θα κάνω αν ένας ασθενής μου ζητήσει ραντεβού ή δείξει σεξουαλική επιθετικότητα ή ανάρμοστη συμπεριφορά;  Μερικοί ασθενείς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να διατηρήσουν όρια στις διαπροσωπικές σχέσεις.  Όταν ένας ασθενής αναζητά επαφή οποιουδήποτε τύπου εκτός της σχέσης νοσηλευτή – ασθενούς, είναι σημαντικό για τον μαθητευόμενο (με τη βοήθεια του εκπαιδευτή ή του προσωπικού) να διευκρινίσει τα όρια της επαγγελματικής σχέσης.

30  Παρομοίως, ο καθορισμός περιορισμών και η διατήρηση ορίων είναι απαραίτητη όταν η σεξουαλική συμπεριφορά του ασθενούς είναι ανάρμοστη.  Αρχικά ο μαθητευόμενος μπορεί να αισθάνεται άβολα να χειριστεί τέτοιου είδους συμπεριφορά αλλά  γίνεται ευκολότερο να τη χειριστεί με τη βοήθεια του εκπαιδευτή και του προσωπικού.

31  Βρίσκεται σε κίνδυνο η σωματική μου ασφάλεια;  Στην πραγματικότητα, οι ασθενείς τραυματίζουν συχνότερα τον εαυτό τους από ότι άλλους.  Το προσωπικό παρατηρεί τους ασθενείς που έχουν πιθανότητες να γίνουν βίαιοι προσεχτικά, αναζητώντας στοιχεία ενός επικείμενου ξεσπάσματος.  Όταν προκύψει σωματική επιθετικότητα, το προσωπικό είναι ειδικά εκπαιδευμένο να χειριστεί τους επιθετικούς ασθενείς με ασφαλή τρόπο.  Ο μαθητευόμενος δεν θα πρέπει να εμπλακεί στον σωματικό περιορισμό ενός επιθετικού ασθενή γιατί δεν έχει την απαιτούμενη εκπαίδευση και εμπειρία.

32  Και αν συναντήσω κάποιον που ξέρω να κάνει θεραπεία στην μονάδα;  Αν ο μαθητευόμενος αναγνωρίσει κάποιον γνωστό,  πρέπει να ενημερώσει τον εκπαιδευτή, ο οποίος θα αποφασίσει πως θα χειριστεί την κατάσταση.  Συνήθως είναι καλύτερο για τον μαθητευόμενο  ( και μερικές φορές για τον εκπαιδευτή και το προσωπικό) να μιλήσει με τον ασθενή και να τον καθησυχάσει για το θέμα του απόρρητου.

33 ΘΕΜΑΤΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ  Αυτογνωσία είναι η διαδικασία κατά την οποία ο νοσηλευτής αποκτά γνώση των συναισθημάτων, των απόψεων και των συμπεριφορών του.  Στη νοσηλευτική, το να γνωρίζει κάποιος τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις αξίες του είναι πρωταρχικός στόχος.  Η αυτογνωσία είναι σημαντική στη νοσηλευτική ψυχικής υγείας.  Όλοι, συμπεριλαμβανομένων των νοσηλευτών και των μαθητευόμενων νοσηλευτών, έχουν αξίες, απόψεις και πιστεύω που είναι μοναδικά και διαφορετικά από των άλλων.

34 Θέματα Στοχασμού όταν Δουλεύετε την Αυτογνωσία  Κρατήστε ένα ημερολόγιο που επικεντρώνεται στις εμπειρίες και τα συσχετιζόμενα αισθήματα.  Δουλέψτε στην αναγνώριση των συναισθημάτων και των συνθηκών που τα προκαλούν.  Διαβάστε κατά περιόδους το ημερολόγιο και αναζητήστε στερεότυπα ή αλλαγές.

35  Μιλήστε με κάποιον που εμπιστεύεστε για τα τις εμπειρίες και τα συναισθήματά σας.  Αυτό το άτομο μπορεί να είναι ένα μέλος της οικογένειας, ένας φίλος, ένας συνεργάτης ή ο εκπαιδευτής – νοσηλευτής.  Συζητήστε πως θα ένιωθε σε μια παρόμοια κατάσταση ή  ρωτήστε πως θα χειριζόταν άβολες καταστάσεις ή αισθήματα.

36   Ζητήστε επίσημη κλινική εποπτεία.  Ακόμη και έμπειροι κλινικοί έχουν επόπτη με τον οποίο συζητούν προσωπικά συναισθήματα και προκλητικές καταστάσεις ασθενών ώστε να  αποκτήσουν αντίληψη και νέες προσεγγίσεις.

37   Αναζητήστε εναλλακτικές απόψεις.  Βάλτε τον εαυτό σας στη θέση του ασθενή και αναλογιστείτε για τα συναισθήματά του, τις σκέψεις και τις πράξεις του.  Μην κριτικάρετε τον εαυτό σας και τους άλλους επειδή έχετε συγκεκριμένες αξίες και πιστεύω.  Δεχτείτε τα ως μέρος του εαυτού σας ή προσπαθήστε να αλλάξετε αυτά που θα θέλατε να είναι διαφορετικά.

38  Η ικανότητα να εδραιώσει μια θεραπευτική σχέση μ’ έναν ασθενή, είναι μια από τις σημαντικότερες ικανότητες που πρέπει να αποκτήσει ο νοσηλευτής.  Παρόλο που η θεραπευτική σχέση είναι σημαντική σε όλους τους τομείς της νοσηλευτικής, είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την επιτυχία των παρεμβάσεων σε ασθενείς που απαιτούν φροντίδα ψυχικής υγείας, γιατί  η θεραπευτική σχέση και η επικοινωνία λειτουργούν ως υποστηρικτές της θεραπείας και της επιτυχίας της.

39 Παράγοντες που μπορεί να ενδυναμώσουν τη σχέση νοσηλευτή ασθενούς είναι :  ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ  Η σχέση νοσηλευτή – ασθενή απαιτεί εμπιστοσύνη.  Η εμπιστοσύνη χτίζεται όταν ο ασθενής είναι σίγουρος για το νοσηλευτή και η παρουσία του νοσηλευτή φανερώνει ακεραιότητα και αξιοπιστία.  Η εμπιστοσύνη δημιουργείται όταν ο ασθενής πιστέψει ότι ο νοσηλευτής είναι συνεπής στα λόγια και τις πράξεις του και μπορεί να βασίζεται στα λόγια του.

40  Μερικές συμπεριφορές που μπορεί να εκδηλώσει ο νοσηλευτής για να βοηθήσει τον ασθενή να τον εμπιστευτεί, περιλαμβάνουν  τη φιλικότητα,  τη φροντίδα,  το ενδιαφέρον,  την κατανόηση και τη συνέπεια,  Να κρατά υποσχέσεις.  Να ακούει και να είναι ειλικρινής με τον ασθενή.

41  Μερικά από τα συμπτώματα της διαταραχής, όπως παράνοια, χαμηλή αυτό-εκτίμηση και άγχος μπορεί να δυσκολέψουν τη δημιουργία εμπιστοσύνης.  Για παράδειγμα, ένας ασθενής με κατάθλιψη έχει ψυχική ενέργεια για να ακούσει ή να κατανοήσει αυτά που λέει ο νοσηλευτής;  Παρομοίως, ένας ασθενής με διαταραχή πανικού μπορεί να είναι τόσο αγχωμένος ώστε να μην μπορεί να συγκεντρωθεί στην επικοινωνία με τον νοσηλευτή.  Παρόλο που οι ασθενείς με ψυχικές διαταραχές συχνά δίνουν ασύμβατα μηνύματα εξαιτίας της ασθένειάς τους, ο νοσηλευτής πρέπει να συνεχίσει να δίνει συνεπή και συμβατά μηνύματα.

42 ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ  Φιλικότητα  Φροντίδα  Ενδιαφέρον  Κατανόηση  Σταθερότητα  Να φέρεται στον ασθενή ως άνθρωπο  Να προτείνει χωρίς να μιλά  Ικανότητα να πλησιάζει  Ικανότητα να ακούει  Να κρατά υποσχέσεις  Να παρέχει πρόγραμμα και δραστηριότητες  Τιμιότητα

43 Πραγματικό Ενδιαφέρον  Όταν ο νοσηλευτής είναι άνετος με τον εαυτό του, γνωρίζει τις δυνατότητες και τα όριά του και είναι απόλυτα συγκεντρωμένος,  ο ασθενής τον αντιλαμβάνεται ως ένα άτομο που δείχνει πραγματικό ενδιαφέρον.  Οι ασθενείς με ψυχική ασθένεια μπορούν να αντιληφθούν πότε κάποιος εκδηλώνει ανέντιμη ή ψεύτικη συμπεριφορά όπως το να κάνει μια ερώτηση και μετά να μην περιμένει για την απάντηση ή να επιβεβαιώνει τον ασθενή ότι όλα θα πάνε καλά.  Ο νοσηλευτής θα πρέπει να είναι ανοιχτός και έντιμος και να έχει συνεπή συμπεριφορά.

44 Ενσυναίσθηση  Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα του νοσηλευτή να αντιλαμβάνεται αυτά που εννοεί ο ασθενής καθώς και τα συναισθήματά του και να δείχνει την κατανόησή του στον ασθενή.  Θεωρείται από τις σημαντικότερες ικανότητες που πρέπει να αναπτύξει ένας νοσηλευτής.  Το να μπορεί ο νοσηλευτής να μπει στη θέση του ασθενή, δε σημαίνει ότι βιώνει τα ίδια πράγματα με εκείνον.  Ωστόσο με το να ακούει και να αισθάνεται τη σημασία της κατάστασης του ασθενή, ο νοσηλευτής μπορεί να φανταστεί τα συναισθήματα του ασθενή.

45  Και ο ασθενής και ο νοσηλευτής δίνουν ένα ¨δώρο εαυτού ¨όταν υπάρχει ενσυναίσθηση.  Ο ασθενής με το να νιώθει αρκετά ασφαλής ώστε να μοιραστεί τα συναισθήματά του και  ο νοσηλευτής με το να ακούει πολύ προσεκτικά ώστε να καταλαβαίνει.  Η ενσυναίσθηση έχει θετική επιρροή για τους ασθενείς.

46  Θεραπευτικές επικοινωνιακές τεχνικές όπως  η αντανάκλαση,  η επαναδιατύπωση και  η διευκρίνιση βοηθούν το νοσηλευτή να στείλει μηνύματα ενσυναίσθησης στον ασθενή.

47 Αποδοχή  Ο νοσηλευτής που δεν εκνευρίζεται ή δεν αντιδρά αρνητικά στα ξεσπάσματα θυμού του ασθενή δείχνει αποδοχή στον ασθενή.  Το να αποφεύγουμε την κριτική προς ένα άτομο ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά του σημαίνει αποδοχή.  Αυτό δεν σημαίνει αποδοχή της ανάρμοστης συμπεριφοράς αλλά αποδοχή της αξίας του ατόμου.  Ο νοσηλευτής πρέπει να θέσει όρια στη σχέση του με τον ασθενή.  Με το να είναι ξεκάθαρος και σταθερός χωρίς θυμό ή κριτική, ο νοσηλευτής επιτρέπει στον ασθενή να μην αισθανθεί θιγμένος ενώ παράλληλα του μεταφέρει το μήνυμα ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι αποδεκτή.

48 Θετική αντιμετώπιση Ο νοσηλευτής που εκτιμά τον ασθενή ως μοναδικό άτομο, με αξία μπορεί να τον σεβαστεί ανεξάρτητα από την παρελθοντική του συμπεριφορά ή τον τρόπο ζωής του. Αυτή η χωρίς όρους και χωρίς κριτική συμπεριφορά ονομάζεται θετική αντιμετώπιση και προϋποθέτει σεβασμό. Με το να φωνάζει τον ασθενή με το όνομά του, να περνά χρόνο μαζί του, να ακούει και να ανταποκρίνεται, ο νοσηλευτής δείχνει σεβασμό και θετική αντιμετώπιση στον ασθενή

49  Επίσης, ο νοσηλευτής δείχνει θετική αντιμετώπιση όταν  λαμβάνει υπόψη τις ιδέες και τις προτιμήσεις του ασθενή όταν σχεδιάζει τον τρόπο φροντίδας.  Κάνοντας αυτό, ο νοσηλευτής δείχνει ότι πιστεύει πως ο ασθενής έχει την ικανότητα να συμβάλλει θετικά και εποικοδομητικά στο δικό του σχέδιο φροντίδας.

50 Αυτογνωσία και θεραπευτική χρήση του εαυτού  Πριν ο νοσηλευτής αρχίσει να καταλαβαίνει τον ασθενή πρέπει να γνωρίσει τον εαυτό του.  Αυτογνωσία είναι η διαδικασία κατά την οποία κάποιος κατανοεί τις αξίες, τα πιστεύω, τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις στάσεις, τα κίνητρα, τις προκαταλήψεις, τις δυνατότητες και τα όριά του και πως αυτές οι ιδιότητες επηρεάζουν τους άλλους.  Η αυτογνωσία επιτρέπει στο νοσηλευτή να παρατηρεί, να προσέχει και να καταλαβαίνει τις περίπλοκες απαντήσεις και αντιδράσεις των ασθενών όταν αλληλεπιδρά μαζί τους.