ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ- ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΣΑΡΔΑΝΙΔΗΣ Αναπληρωτής Καθηγητής

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ- ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΣΑΡΔΑΝΙΔΗΣ Αναπληρωτής Καθηγητής"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1

2 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ- ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΤΣΑΡΔΑΝΙΔΗΣ Αναπληρωτής Καθηγητής tsardanidis@aegean.gr

3 Η εξέλιξη της διεθνούς κοινωνίας και ιστορίας και τα Βαλκάνια στον 20 ο αιώνα Η θεωρητική ενατένιση : Η Αγγλική Σχολή των Διεθνών Σχέσεων: Διεθνές, σύστημα, διεθνής κοινωνία, παγκόσμια κοινωνία. Περίοδος 1900 – 1914 : τα Βαλκάνια Περίοδος 1914- 1939 : τα Βαλκάνια Περίοδος 1945- 1989 : τα Βαλκάνια Περίοδος 1989 - : η Νοτιο- ανατολική Ευρώπη

4 Η θεωρητική ενατένιση : Η Αγγλική Σχολή των Διεθνών Σχέσεων. Η διεθνής τάξη Αγγλική Σχολή: Η διεθνής κοινωνία είναι το σύνολο των κρατών που έχουν συμφωνήσει να τηρούν σειρά κανόνων και να συμμετέχουν στη λειτουργία κοινών διεθνών θεσμών Στόχος η διεθνής τάξη  Η διατήρηση και λειτουργία του διεθνούς συστήματος και της ισορροπίας των δυνάμεων  Εθνική κυριαρχία, αυτοδιάθεση- ανεξαρτησία  Η επίτευξη της ειρήνης  Περιορισμός ένοπλης βίας, ειρηνική επίλυση διαφορών

5 Η Αγγλική Σχολή των Διεθνών Σχέσεων – Μηχανισμοί διεθνούς κοινωνίας διπλωματία διεθνές δίκαιο διεθνείς οργανισμοί διεθνής οργάνωση/διεθνή καθεστώτα ΔΜΚΟ κοινότητες ασφάλειας.

6 Η θεωρητική ενατένιση : Η Αγγλική Σχολή των Διεθνών Σχέσεων: Διεθνές, σύστημα, διεθνής κοινωνία, παγκόσμια κοινωνία. Σύνδεση με τις τρεις παραδόσεις των Δ.Σ. : Διεθνές σύστημα (Ρεαλισμός, Hobbes, αναρχία, οντολογία των κρατών Διεθνής κοινωνία: ( ορθολογισμός, Grotius), θεσμοποίηση των κοινών αρχών,. Οι κανόνες και οι θεσμοί το κέντρο της θεωρίας Παγκόσμια κοινωνία (Κάντ- επαναστικότητα). Ρόλος στα άτομα, στις μη κρατικές οντότητες,, παγκόσμιος κοσμοπολιτισμός. Σχέση : με διεθνικές και κανονιστικές προσεγγίσεις.

7 Η μεταψυχροπολεμική τάξη και η προσαρμογή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας ως μεσαίας δύναμης Σε αναζήτηση ενός ρόλου. Οι εξωτερικοί παράγοντες προσδιορισμού της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Ο γεωστρατηγικός ρόλος της Τουρκίας μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Hobbes Grotius Ρεαλισμός Ορθολογισμός (ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ) (ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ) Από την ασφάλεια Από ένα συντηρητικό πλουρασμό στη στη μέγιστη ισχύ αλληλεγγύη Κάντ Επαναστατικότητα ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Παγκόσμιος Μεσσιανισμός Hobbes Grotius Ρεαλισμός Ορθολογισμός (ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ) (ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ) Από την ασφάλεια Από ένα συντηρητικό πλουρασμό στη στη μέγιστη ισχύ αλληλεγγύη Κάντ Επαναστατικότητα ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Παγκόσμιος Μεσσιανισμός

8 Βασική βιβλιογραφία για την Αγγλική Σχολή Διεθνών Σχέσεων J. Baylis - S. Smith, Η Παγκοσμιοποίηση της Διεθνούς Πολιτικής: Μια Εισαγωγή στις Διεθνείς Σχέσεις, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 2007.Κεφάλαιο 2 H. Bull, Η άναρχη κοινωνία. Μελέτη της τάξης στην παγκόσμια πολιτική, Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα, 2002. Α. Ηρακλείδης, Διεθνής Κοινωνία. Ιστορία, Δίκαιο, Θεσμοί,Διαχείρηση Ένοπλης βίας, Αθήνα: Ι.Σιδέρης, 2005. Κεφάλαια : 1 και 2. A. Watson, Η εξέλιξη της διεθνούς κοινωνίας. Μια συγκριτική ιστορική ανάλυση, Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα, 2006. M.Wight, Διεθνής θεωρία. Τα τρία ρεύματα σκέψης,, Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα,2000.Κεφάλαιο 3.

9 Περίοδος 1900 – 1914 : τα Βαλκάνια Διεθνές σύστημα: πολυπολικό, πολυεθνικές αυτοκρατορίες: Βαλκανοποίηση. Ο Μεγάλος Ασθενής:Από το δόγμα της ακεραιότητας της οθωμανικής αυτοκρατορίας στη διάλυση Διεθνής κοινωνία: Εθνικισμός, δημιουργία εθνικών κρατών, εξάλειψη μειονοτήτων, ιμπεριαλισμός Παγκόσμια κοινωνία: Παγκοσμιοποίηση, χρηματιστηριακό κεφάλαιο, σοσιαλιστικό κίνημα

10 Διεθνές σύστημα: πολυπολικό, πολυεθνικές αυτοκρατορίες: Βαλκανοποίηση. Ο Ο Μεγάλος Ασθενής: Από το δόγμα της ακεραιότητας της οθωμανικής αυτοκρατορίας στη διάλυση Διεθνής κοινωνία: Εθνικισμός, δημιουργία εθνικών κρατών, εξάλειψη μειονοτήτων, ιμπεριαλισμός Παγκόσμια κοινωνία: Διεθνιστικές ιδέες και κινήματα v εθνικιστικών λαικιστικών κινημάτων, οικονομικός προστατευτισμός. Περίοδος 1914- 1939.

11 Περίοδος 1945- 1989 : τα Βαλκάνια Διεθνές σύστημα: Διπολικό σύστημα, ισορροπία δυνάμεων: Διαχωρισμός των Βαλκανίων Διεθνής Κοινωνία: Μη επέμβαση, κυριαρχία, έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη: Διατήρηση ειρήνης και οικονομικής ανάπτυξης στα Βαλκάνια Παγκόσμια Κοινωνία: Ανάπτυξη πολυεθνικών και κινημάτων κατά του καπιταλισμού. Βαλκάνια: Οι νέες ιδέες δεν μπορούσαν να βρουν επαρκές έδαφος

12 Περίοδος 1989 - : η Νοτιο- ανατολική Ευρώπη Διεθνές σύστημα : Διπολισμός τέλος. Στρατιωτικό επίπεδο: μονοπολικό. Οικονομικό : Πολυπολικό. Μείωση της ισχύος του κράτους – έθνους. Βαλκάνια: Νέα κράτη, πολυδιάσπαση μετά και από πόλεμο. Διεθνής Κοινωνία: Αυτοδιάθεση, Ανθρώπινα δικαιώματα, Αλληλεγγύη και οικονομική βοήθεια, RTP. Βαλκάνια: Επεμβάσεις για ανθρωπιστικούς «λόγους» και πορεία ένταξης στη Δύση (ΕΕ και ΝΑΤΟ), περιφερειακά σχήματα συνεργασίας. Μετάβαση στη δημοκρατία στην οικονομία της αγοράς. Παγκόσμια Κοινωνία: Ανάπτυξη διεθνικών δράσεων, Προστασία περιβάλλοντος, παγκοσμιοποίηση : Βαλκάνια: Ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών, διεθνικές οργανώσεις : τρομοκρατία, διεθνικές΄οργανώσεις παράνομων πράξεων.

13 Εθνικισμός Το έθνος κράτος και ο εθνικισμός Κίνημα ή ιδεολογία; Νεωτερικό φαινόμενο ή υπήρχε από την αρχαία εποχή; Εθνική ταυτότητα: Κατασκευασμένη αφήγηση ή διαχρονική πραγματικότητα; Ελευθερία : ατομική ή συλλογική μέσα από το έθνος υπόθεση ;

14 Η γέννηση και η ανάπτυξη του εθνικισμού στα Βαλκάνια Από μια πολυεθνική κοινωνία σε ανάδυση των εθνικών ταυτοτήτων Ο ρόλος του διαφωτισμού Ο ρόλος του ρομαντισμού Ο ρόλος του ένδοξου παρελθόντος Ο ρόλος των εμπορικών δικτύων Ο ρόλος της κατάπτωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Ο ρόλος των εξωτερικών επεμβάσεων Ο ρόλων των ενδοβαλκανικών αντιθέσεων

15 Η αναβίωση του εθνικισμού Η εκμετάλλευση του εθνικισμού από τα κομμουνιστικά καθεστώτα Η πολιτική καταπίεση 1945-1989 Η ύπαρξη πολλών μειονοτικών προβλημάτων Η οικονομική δυσπραγία που ακολούθησε την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων Η ύπαρξη ηγεσιών που η νομιμοποίηση τους στην εξουσία εδραζόταν στον εθνικισμό Η δημιουργία νέων κρατών Η αδυναμία διάσωσης της ενότητας της Γιουγκοσλαβίας Το Αλβανικό ζήτημα Η ανικανότητα και αδυναμία αντίδρασης της Διεθνής Κοινωνίας.

16 Περίοδος 1989 - : η Νοτιο- ανατολική Ευρώπη Διεθνές σύστημα : Διπολισμός τέλος. Στρατιωτικό επίπεδο: μονοπολικό. Οικονομικό : Πολυπολικό. Μείωση της ισχύος του κράτους – έθνους. Βαλκάνια: Νέα κράτη, πολυδιάσπαση μετά και από πόλεμο. Διεθνής Κοινωνία: Αυτοδιάθεση, Ανθρώπινα δικαιώματα, Αλληλεγγύη και οικονομική βοήθεια, RTP. Βαλκάνια: Επεμβάσεις για ανθρωπιστικούς «λόγους» και πορεία ένταξης στη Δύση (ΕΕ και ΝΑΤΟ), περιφερειακά σχήματα συνεργασίας. Μετάβαση στη δημοκρατία στην οικονομία της αγοράς. Παγκόσμια Κοινωνία: Ανάπτυξη διεθνικών δράσεων, Προστασία περιβάλλοντος, παγκοσμιοποίηση : Βαλκάνια: Ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών, διεθνικές οργανώσεις : τρομοκρατία, διεθνικές΄οργανώσεις παράνομων πράξεων.

17 Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ

18 ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τρεις κατηγορίες διασύνδεσης: Εκείνες οι εισροές από το διεθνές περιβάλλον που αποσκοπούν να επηρεάσουν και να κατευθύνουν την εξωτερική πολιτική και το πολιτικό σύστημα ενός κράτους (penetrative process) Οι αποφάσεις ενός κράτους που αναφέρονται στις αντιδράσεις και ενέργειές του όταν αμφισβητούνται από το διεθνές περιβάλλον τόσο η εξωτερική του πολιτική όσο και το πολιτικό του σύστημα (reactive process) Οι ενέργειες και οι αποφάσεις ενός πολιτικού συστήματος στο εσωτερικό του γίνονται παράδειγμα μίμησης/υιοθετούνται/διαχέονται σε άλλα (emulative process)

19 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ (ADAPTATION) Εκείνες οι ενέργειες των διαμορφωτών αποφάσεων με στόχο την επίτευξη μιας ικανοποιητικής ισορροπίας μεταξύ των αιτημάτων που προέρχονται από την κοινωνία (εσωτερικό περιβάλλον) και των αιτημάτων που προέρχονται από το διεθνές περιβάλλον έτσι ώστε να διασφαλιστούν οι κύριες δομές του πολιτικού συστήματος

20 ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (Οι ανεξάρτητες μεταβλητές) (N.Patersen, Adaptation as a framework in the analysis of FP behavior Ικανότητα επιρροής:Ο βαθμός ικανότητας ενός κράτους να επηρεάσει το διεθνές περιβάλλον και να διαχειριστεί τα αιτήματα που προέρχονται από αυτά. Τεταμένη ευπάθεια: Ο βαθμός που οι κοινωνικές δομές ενός πολιτικού συστήματος επηρεάζονται και διαμορφώνονται από τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στο διεθνές περιβάλλον

21 ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ) Το κυρίαρχο: Τα κράτη είναι σε θέση να αντισταθούν στις πιέσεις που ασκεί το διεθνές περιβάλλον αλλά και να και να προωθούν τη δική τους πολιτική Το εξισορροπητικό: Εξισορροπούνται τα αιτήματα του διεθνούς περιβάλλοντος με εκείνα του εσωτερικού. Η εξωτερική πολιτική στηρίζεται σε διεθνείς συμμαχίες και σε αναζήτηση συναίνεσης στο εσωτερικό

22 ΠΡΟΤΥΠΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ (ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΜΑΤΑΒΛΗΤΕΣ) συνέχεια Το αδρανές: Το ακολουθούν κράτη που ακολουθούν μια σχετική πολιτική απομονωτισμού και δεν υφίστανται πιέσεις από το εσωτερικό λόγω φύσης του οικονομικού και πολιτικού συστήματος. Το συγκαταβατικό. Τόσο η εξωτερική πολιτική όσο και οι ενέργειες των διαμορφωτών αποφάσεων στο εσωτερικό αποσκοπούν στη διατήρηση των δομών του πολιτικού, του οικονομικού και του κοινωνικού συστήματος, έχοντας γίνει αποδεκτά τα αιτήματα και οι απαιτήσεις που προέρχονται από το διεθνές περιβάλλον.

23 ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΣΥΓΚΑΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ (H. Mouritzen, Defensive Acquiescence: Making the best out of dependence Οι ηγέτες υποκύπτουν στις εξωτερικές πιέσεις και κάνουν παραχωρήσεις με στόχο να διαφυλαχτούν οι βασικές αξίες και η ταυτότητα του πολιτικού συστήματος μολονότι υπάρχουν κάποιες δυνατότητες διαπραγμάτευσης Οι αξίες αυτές κρίνονται σημαντικότερες από τις υποχωρήσεις Η εξωτερική πολιτική προσαρμόζεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διεθνούς παράγοντα

24 Μη ανάμειξη Άλλες κατευθύνσεις stress sensitivity Ενδογενής ικανότητα επιρροής Ανάμειξη στη διεθνή πολιτική Petersen πρότυπο προσαρμογής Τεταμένη ευπάθεια

25 Πρότυπο προσαρμογής (down loading) Σύστημα ΕΕ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΙΡΡΟΗΣ OPERATIONAL ENVIRONMENT OF MOROCCO ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Εξωτερική διάσταση Εσωτερική διάσταση Τεταμένη Ικανότητα Ευπάθεια Επιρροής ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Μεταβίβαση δεδομένων από επιχειρησιακό περιβάλλον στους διαμορφωτές αποφάσεων ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΟΝ Η στάση των διαμορφωτών αποφάσεων και η εικόνα που έχουν για το λειτουργικό περιβάλλον (κατασκευές) ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Τα τέσσερα πρότυπα προσαρμογής ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

26 Μη ανάμειξη Άλλες κατευθύνσεις stress sensitivity Ενδογενής ικανότητα επιρροής Ανάμειξη στη διεθνή πολιτική Petersen πρότυπο προσαρμογής Τεταμένη ευπάθεια Πρότυπο αμυντικής συγκατάβασης

27 26 Τα όρια του διεθνούς περιβάλλοντος Το διεθνές σύστημα Το περιφερειακό σύστημα Οι διμερείς σχέσεις

28 Οι δρώντες στο διεθνές περιβάλλον Το κράτος έθνος αποτελεί την κυριότερη μονάδα του διεθνούς συστήματος Οι διεθνείς οργανισμοί Οι περιφερειακές συνεργασίες/παγκοσμιοποίηση Οι διεθνικές δυνάμεις Η διεθνής κοινωνία των πολιτών

29 Η ισχύς του κράτους - έθνους Εξακολουθεί να είναι η βασικότερη και η πλέον κυρίαρχη μονάδα του σύγχρονου διεθνούς συστήματος Οι δυνάμεις του εθνικισμού που αρχικά αποτέλεσαν τη βάση πάνω στην οποία στηρίχτηκε το σύστημα των κρατών εθνών δε φαίνεται να έχουν υποχωρήσει Οι μη κρατικοί παράγοντες, όπως οι ΠΕΕ δεν έχουν ανεξάντλητη ισχύ Οι ενέργειες των διεθνών οργανισμών, που κατά συντριπτική τους πλειοψηφία έχει διακυβερνητικό χαρακτήρα, αντιπροσωπεύουν μια αμφισβήτηση της κυριαρχίας και της υπόστασης του κράτους έθνους Η ισχύς της κοινωνίας των πολιτών είναι σχετική.

30 Είδη διαδράσεων στο διεθνές περιβάλλον Οι διακυβερνητικές διαδράσεις (intergovernmental ) Συνέπειες: την αύξηση του αριθμού των διαπιστευμένων διπλωματών και των αποστολών τη διεύρυνση των ομάδων λήψης των αποφάσεων για ζητήματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική την ενίσχυση των πολυμερών διακυβερνητικών επαφών Οι διαγραφειοκρατικές διαδράσεις (transgovernmental) Οι διεθνικές διαδράσεις( transnational).

31 «Aντικειμενικό» διεθνές περιβάλλον υφίσταται ; Aυτό που η γεωπολιτικές επιταγές επιβάλουν; Αυτό που οι διαμορφωτές αποφάσεων θεωρούν ως διεθνές περιβάλλον είναι στην πραγματικότητα η δική τους ανάγνωση της διεθνούς πολιτικής Mήπως είναι αυτό που οι αναλυτές των διεθνών σχέσεων θεωρούν ως διυποκειμενικές αποδοχές

32 ΟΙ ΗΠΑ ΚΑΙ Η ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ 1989- 1991 1991-1999 1999-2007 2007-

33 Διεθνείς Οργανισμοί ως εξωτερικοί δρώντες : ο Ρόλος του ΟΗΕ Διεθνείς Οργανισμοί ως εξωτερικοί δρώντες : ο Ρόλος του ΟΗΕ Ο ρόλος του ΟΗΕ κατά τον ψυχρό πόλεμο Ειρηνευτικές αποστολές και ο ρόλος του ΓΓ Ο ρόλος του ΟΗΕ μετά τη λήξη του ψυχρού πολέμου (επιβολή της ειρήνης) Η εξασφάλιση της ανθρώπινης ασφάλειας Τα Ηνωμένα Έθνη και τα οικονομικά και κοινωνικά θέματα

34 ΟΗΕ και η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας (1991- 1992) Στην αρχή ο ΟΗΕ δεν ανακατεύτηκε, εξ αιτίας της βούλησης της ΕΕ και των ΗΠΑ Σ.Α. 713 (Σεπτέμβριος 1991) εμπάργκο όπλων και Οκτώβριος 1991 ορισμός ειδικού απεσταλμένου. Η εξωτερική πολιτική προσαρμόζεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διεθνούς παράγοντα ΣΑ 743 (Δεκέμβριος 1991) αποστολή UNPROFOR – Άφιξη Κροατία Μάρτιος 1992

35 ΟΗΕ και ο πόλεμος στη Βοσνία (1992- 1995) 30- 5- 1992 ΣΑ επιβολή ζώνης ασφαλείας στο αεροδρόμιο του Σεράγεβο. Πρόβλημα: Προώθηση της ειρήνης και όχι ειρηνευτική αποστολή αλλά ούτε επιβολή ειρήνης. Κάτι μεταξύ Η αποτυχία του ΣΑ και των μελών της. Μα σαφής εντολή στην UNPROFOR και έλλειψη πόρων. ΗΠΑ έμφαση στο CNN παράγοντα Αποτυχία προστασία των έξη «ασφαλών περιοχών »

36 Ο ΟΗΕ και ο πόλεμος στο Κόσοβο ΣΑ 1199 (23 - 9 1998) Για τους 230000 αλβανούς πρόσφυγες parties in ΣΑ 1244 (10-6-199) επέτρεψε την διεθνή πολιτική και στρατιωτική παρουσία στο Κόσοβο (UNMIK)

37 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

38 ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Το νέο κύμα των περιφερειακών συνεργασιών. Οι σχέσεις των διαπεριφερειακών συνεργιών. Οι λειτουργίες των διαπεριφερειακών συνεργιών. Ο ρόλος τους στην ανάπτυξη του διεθνούς οικονομικού συστήματος

39 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ Η Μεγα-περιφερειακή συνεργασία. Συμμετοχή μεγάλων δυνάμεων. Συμμετοχή ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων Ποικιλομορφία θεσμοποίησης. Έκλειψη διαχωρισμού μεταξύ συνεργασιών οικονομικού και πολιτικού περιεχομένου. Σημαντικός ρόλος των διεθνικών δρώντων. Συμμετοχή κρατών σε πολλές συνεργασίες. «Άνοικτη» περιφερειακή συνεργασία (“open” regionalism). H ανάπτυξη των ενδοπεριφερειακών συνεργιών

40 Περιφερειακή συνεργασία κρατών

41 Περιφερειακή συνεργασία μη Κρατικών δρώντων δρώντες Περιφερειακή συνεργασία μη Κρατικών δρώντων ΔΙΕ- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΙΑ

42 Περιφερειακή συνεργασία κρατών και μη Κρατικοί δρώντες δρώντες Περιφερειακή συνεργασία κρατών και μη Κρατικοί δρώντες ΔΙΕ- ΠΕΡΙΦΕΡΕ ΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΙΑ

43 Περιφερειακή Συνεργασία ΑΣΥΜΜΕ ΤΡΗ ΔΙΑ- ΠΕΡΙΦΕΡ ΕΙΑΚΗ ΣΧΕΣΗ

44 Περιφερειακή Συνεργασία «Κατασκευασμένη» Περιοχή «Υβριδική»διαπερι- φερειακή συνεργία

45 ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Η Ρεαλιστική προσέγγιση: - Εξισσορόπηση ισχύος α)Ισορροπία ισχύος β)Σύσταση συνασπισμών Η Φιλελεύθερη- θεσμική προσέγγιση - Το μέσο για την πλήρωση της «παγκόσμιας – διακυβέρνησης» Η Κονστρουκτιβιστική προσέγγιση. - Κοινωνική κατασκευή που θεμελιώνει μια κοινωνική ταυτότητα

46 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Περιφερειακά μπλόκ ( regional blocs) σε πολιτικό και οικονομικό ανταγωνισμό. Διαπεριφερειακές συνεργίες με τη μορφή κρατών – ηγεμόνων. Ενδυνάμωση της τριαδικής σχέσης (Αμερικής- Αν. Ασίας- Ευρώπης) που είτε θα οδηγήσει στην παγκοσμιοποίση είτε στην μονομερή διαπεριφερειακή συνεργία( unilateral interregionalism) Ανάπτυξη της πολυ-περιφερειακής συνεργίας (multiregionalism)

47 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι διαπεριφερειακές συνεργίες αποτελούν έκφανση του νέου κύματος περιφερειακών συνεργασιών της δεκαετίας του 90' και αντανακλούν την εξωστρέφεια του προτύπου της "ανοικτής" περιφερειακής συνεργασίας Τις διαπεριφερειακές συνεργίες θα μπορούσαμε να τις διαχωρίσουμε σύμφωνα με το είδος των σχέσεων που διατηρούν σε τρεις κατηγορίες: Σ' εκείνες που οι σχέσεις τους αφορούν δύο ομάδες περιφερειακών συνεργασιών, σ' εκείνες που δεν συμμετέχουν μόνο κυβερνητικοί δρώντες αλλά και η ίδια η κοινωνία των πολιτών και σ' εκείνες που οι σχέσεις αφορούν μια περιφερειακή συνεργασία με μια δύναμη. Τα κυρίαρχα θεσμικά πρότυπα του ρεαλισμού, της φιλελεύθερης θεσμικής προσέγγισης και του κονστρουκτιβισμού εν μέρει μόνο είναι σε θέση να ερμηνεύσουν τις λειτουργίες των διαπεριφερειακών συνεργ ιών.

48 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Tέσσερις προοπτικές σχετικά με το μέλλον των διαπεριφερειακών συνεργιών εντοπίστηκαν.  Η πρώτη είναι να εξελιχθούν σε περιφερειακά ανταγωνιστικά μπλοκ  η δεύτερη είναι να αναπτύσσονται όχι ανάμεσα σε περιφερειακές συνεργίες αλλά στην ουσία ανάμεσα στα κράτη ηγεμόνες των περιφερειακών συνεργασιών,  η τρίτη είναι η ενδυνάμωση της τριαδικής διαπεριφερειακής συνεργίας που μπορεί να οδηγήσει είτε σε μια πιο ολοκληρωμένη παγκοσμιοποίηση είτε σ' ένα πλανητικό Διευθυντήριο, μέσω μιας μονομερούς διαπεριφερειακής συνεργίας  και η τέταρτη προοπτική είναι η ανάπτυξη της πολυ- περιφερειακής συνεργίας (multiregionalism).

49 ΛΟΓΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ Επίλυση των προβλημάτων που προκάλεσαν οι πόλεμοι στην τέως Γιουγκοσλαβία. (βραχυπρόθεσμος) Επίτευξη πολιτικής σταθερότητας και εξάλειψης εθνοτικών συγκρούσεων (μακροπρόθεσμος) Αύξηση ενδοπεριφερειακού εμπορίου Προσέλκυση ΑΞΕ Προσαρμογή στις αναγκαιότητες του διεθνούς οικονομικού συστήματος και της παγκοσμιοποίησης. Ανάδειξη της περιφερειακής ταυτότητας της ΝΕ Ευρώπης Προώθηση για ενσωμάτωση στην ΕΕ.

50 ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ Οι τριμερείς : - Ελλάδα- Βουλγαρία- Τουρκία (1995), -Τουρκία- Βουλγαρία- Ρουμανία. - Ελλάδα- ΠΓΔΜ –Αλβανία - Ελλάδα- Βουλγαρία- Τουρκία. Η πολυμερής της Ν.Α.Ευρώπης: - Η Διαδικασία Συνεργασίας της Ν.Α Ευρώπης (SEECP: 1996).

51 ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ Οι ευρύτερες περιφερειακές συνεργασίες: - Η Πρωτοβουλία Συνεργασίας της Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης. (SECI:1996) - Η Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών Κεντρικής Ευρώπης (CEFTA : 1993) - Πρωτοβουλία της Κεντρικής Ευρώπης (CEI : 1989) - ΟΣΕΠ ( BSEC : 1992) - Πρωτοβουλία Αδριατικής- Ιονίου (ΑΙΙ: 2000) - Διαδικασία Συνεργασίας χωρών του Δούναβη ( DCP : 2002) -Οι μακρο – περιφέρειες (Αδριατικής- Ιονίου/ Δούναβη

52 ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ Οι συνεργασίες πανευρωπαικής διάστασης - Η πρωτοβουλία Royaumont (1995). Ενσωματώθηκε στο Σύμφωνο Σταθερότητας. -Το Σύμφωνο Σταθερότητας για την ΝΑ Ευρώπη. ( 1999)

53 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Πολλές πρωτοβουλίες. «Οργασμός περιφερειακότητας» με σύνθεση διαφορετική Όλες συμπεριλαμβάνουν την οικονομική συνεργασία ως προτεραιότητα, εκτός SEDM (1998) και CMEPCSEE (2001) Πολλές δεν είναι νέες Όλες,εκτός από μια (SEECP) αφορούν την ευρύτερη περιοχή της Ν.Α Ευρώπης Όλες, εκτός από μια( SECI) έχουν και πολιτική διάσταση. Έχουν χαλαρή θεσμοποιημένη μορφή. Οι περισσότερες προήλθαν με την ενθάρρυνση εξωγενών δυνάμεων.

54 ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΗΤΕΣ Ενώ οι περισσότερες από τις συνεργασίες είναι οικονομικού χαρακτήρα στην πραγματικότητα έχουν πολιτικούς στόχους. Η συνεργασία σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής δεν εκχειλίστηκε ωστόσο σε πολιτική συνεργασία. Δεν έχουν συμβάλλει για τη δημιουργία μιας «κοινότητας ασφάλειας»

55 ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΗΤΕΣ Δυσδιάκριτες οι σχέσεις μεταξύ των πρωτοβουλιών. Τα οικονομικά αποτελέσματα είναι φτωχά. Το ενδοπεριφερειακό εμπόριο είναι ακόμα περιορισμένο, όπως και οι ΞΑΕ. Ηγεμόνας σταθερότητας και παράγοντας προώθησης της περιφερειακής συνεργασίας δεν είναι μια δύναμη της περιοχής αλλά η ΕΕ.

56 ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΞΟΤΗΤΕΣ Για τις περισσότερες χώρες η απόκτηση από τη ΝΑ Ευρώπη μιας περιφερειακής ταυτότητας σήμαινε και υποκατάστατο της ένταξης στην ΕΕ. Οι περισσότερες συνεργασίες εκλαμβάνονται ως μέσα ενσωμάτωσης στην ΕΕ και όχι ως εν δυνάμει οικονομικοί πυρήνες περιφερειακής συσσωμάτωσης, εκτός ίσως από την SEECP.

57 Η EE ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ/ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΙΕΣ Περιφερειακές συνεργασίες Διαπεριφερειακές συνεργασίες

58 ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ: Η «ΥΒΡΙΔΙΚΗ» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΙΑ Η ΔΙΑΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Η ΕΕ ΩΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ 1989 - 20002000-

59 Η EE ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΙΑ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΑΚΑΝΙΑ Η Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια (SAP)(2000)

60 ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΜΕΣΑ Η προοπτική της ένταξης Η προώθηση της διαδικασίας Σύνδεσης και Σταθερότητας Η υπογραφή Συμφωνιών Σύνδεσης (SAA) Η χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια (CARDS)

61 ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ ΜΕΣΑ Η προοπτική της ένταξης Η προώθηση της διαδικασίας Σύνδεσης και Σταθερότητας Η υπογραφή Συμφωνιών Σύνδεσης (SAA) Η χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια (CARDS) H δημιουργία δημοκρατικής κοινωνίας (Σολανίες)και η ανάπτυξη χρηστής διακυβέρνησης Η ανάληψη της ευθύνης προτεκτοράτων Η προσφορά καλών υπηρεσιών για την εκτόνωση των εθνοτικών συγκρούσεων και των διακρατικών ανταγωνισμών Η υποβοήθηση της διαδικασίας εξευρωπαϊσμού

62 ΤΑ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ Παρακολούθηση : Δημιουργία μηχανισμών ελέγχου προόδου Διαβήματα της ΚΕΠΠΑ Απειλές/επιβολή κυρώσεων Αιρεσιμότητα..

63 Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΙΡΕΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Επιτρέπει υψηλό βαθμό ανάμειξης στη διαδικασία εκδημοκρατικοποίησης Η δημιουργία διμερών ΖΕΣ (2001 -) ως προϋπόθεση για ένταξη στην ΕΕ Η εφαρμογή οικονομικών μεταρρυθμίσεων Η προώθηση της χρηστής διοίκησης Η περίκλειση των εθνοτικών διαφορών και των διακρατικών ανταγωνισμών ( η επιβολή δημοκρατικής ειρήνης)

64 ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΑΝΑΔΥΣΗ ΥΠΟΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗΣ; ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ: Η «ΥΒΡΙΔΙΚΗ» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΙΑ Η ΔΙΑΠΕΡΙΦΕ- ΡΕΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Η ΕΕ ΩΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ 1989 - 20002000-2007-

65 ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ: ΥΠΟΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΕ; Η υποπεριφέρειες αναδύονται εντός μεγάλων περιφερειακών συνεργασιών, όπως η ΕΕ και στόχο έχουν να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες μερικών κρατών μελών. Η SEECP είναι η μόνη που μπορεί να καταστεί υποπεριφέρεια εντός της ΕΕ

66 Το Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας ( Regional Cooperation Council) (Φεβρ. 2008) Το Συμβούλιο έχει άμεση σύνδεση με τη Διαδικασία Συνεργασίας της Νότιο-ανατολικής Ευρώπης (SEECP) στα πλαίσια της αρχής της κυριότητας της περιοχής και έχει Γραμματεία Έδρα το Σεράγεβο. Καθήκοντα: -α. διαχείριση και συντονισμό των προγραμμάτων που θα χρηματοδοτούνται από τους διεθνείς δωρητές -β. εποπτεία, συντονισμό και υλοποίηση των πολιτικών αποφάσεων της SEECP -γ. οιονεί Γραμματεία της SEECP -δ. θα οργανώνει σε επίπεδο Υψηλόβαθμων Αξιωματούχων συναντήσεις μεταξύ όλων των κρατών της Νότιο- ανατολικής Ευρώπης, την Τρόικα της ΕΕ και εκείνων των κρατών που θα συμβάλλουν στον προϋπολογισμό του RCC

67

68 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ΕΕ αποτέλεσε τον κύριο εξωτερικό παράγοντα για τη δημιουργία περιφερειακών συνεργασιών στη ΝΑ Ευρώπη. Η ΕΕ υλοποιώντας την διαδικασία Σύνδεσης και Σταθεροποίησης «κατασκεύασαν» την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων με τα οποία ανέπτυξαν μια «υβριδική» διαπεριφερειακή συνεργία ασύμμετρου χαρακτήρα

69 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η επιρροή της ΕΕ δεν είναι η ίδια για όλες τις χώρες (π.χ. Σερβία- Κόσοβο- Βοσνία-ΠΓΔΜ)και τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα εντυπωσιακά σ’ όλα τα πεδία ( χρηστή διακυβέρνηση- δικαστικό σύστημα-αποτελεσματικότητα οικονομίας της αγοράς) Η προοπτική της ένταξης αποτελεί το κύριο κίνητρο επιρροής της ΕΕ το οποίο, εάν εκλείψει θα δημιουργήσει προβλήματα Η ανάδυση της SEECP στο μέλλον ως υπο- περιφέρειας είναι ρεαλιστική.

70 Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ n Έννοια n Θεωρητικά πρότυπα. n Η εξέλιξη του διεθνούς πολιτικού και οικονομικού συστήματος

71 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΠΟ Σχέσεις μεταξύ πολιτικής και οικονομίας (στρατιωτική ικανότητα με τεχνολογική υπεροχή- Εξωτερική πολιτική- αύξηση ΑΕΠ) Σχέσεις μεταξύ του εθνικού και διεθνούς επιπέδου ( κυριαρχία - συμμετοχή σε περιφερειακούς οργανισμούς) Σχέσεις κράτους- αγοράς ( οικονομική διπλωματία- προστασία και υποστήριξη επενδύσεων στο εξωτερικό)

72 ΘΕΜΑΤΑ ΔΠΟ Το Παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα Παγκόσμια Διακυβέρνηση Η Έννοια της Παγκοσμιοποίησης Περιφερειακές Συνεργασίες Από το Διεθνές στο Παγκόσμιο Εμπόριο. Το Διεθνές Νομισματικό και Χρηματοπιστωτικό Σύστημα Ξένες Άμεσες Επενδύσεις Κρατικές Πολιτικές και ΕπιχειρήσειςΣχέσεις Βορρά- Νότου Οικονομική Ασφάλεια και Παγκόσμια Οικονομία. Ενεργειακή ασφάλεια Οικονομική διπλωματία

73

74 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Συστημικά πρότυπα Πρότυπα με επίκεντρο το κράτος Πρότυπα με επίκεντρα την κοινωνία

75 ΣΥΣΤΗΜΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Ρεαλισμός- νεορεαλισμός- ηγεμονική σταθερότητα Θεωρία παγκοσμίων συστημάτων Θεωρία της εξάρτησης Θεωρία διεθνών καθεστώτων

76 ΘΕΩΡΙΑ ΗΓΕΜΟΝΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ Μια ηγεμονική δύναμη απαραίτητη για οικονομική συνεργασία και σταθερότητα. Τα δημόσια αγαθά προέρχονται από την ηγεμονική δύναμη Ο ηγεμόνας εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία των αγορών

77 ΠΡΟΤΥΠΑ ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ Μερκαντιλισμός (ισχύς και πλούτος- οικονομικός εθνικισμός- νεομερκαντιλισμός) Τρόπος λήψης και υλοποίησης αποφάσεων - οικονομική διπλωματία (πλουραλιστική προσέγγιση) Μαρξισμός, (μαρξισμός- μαρξισμός- λενινσμός- γκραμσιανό πρότυπο

78 ΠΡΟΤΥΠΑ ΜΕ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ρόλος μη κυβερνητικών δρώντων - ομάδες πίεσης Διεθνής κοινωνία πολιτών Μαρξιστική/νεομαρξιστική προσέγγιση. Κονστρουκτιβιστική προσέγγιση

79

80

81

82 Α΄ ΜΟΡΦΗ A = ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Β= ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α) Τέλη 19ο αιώνα-1914 = πολυπολικό Β) Τέλη 19ου αιώνα- 1929 = Φιλελευθερισ μός

83 Β’ ΜΟΡΦΗ Α) 1914- 1945 =πολυπολικό Β) 1929- 1945=προσ τατευτισμός

84 Γ’ ΜΟΡΦΗ Α) 1945- 1972= αυστηρά διπολικό Β) 1945- 1971= ηγεμονική σταθερότη τα

85 Δ’ ΜΟΡΦΗ Α) 1972- 1989= χαλαρό διπολικό Β) 1971- 1990 =πολυπολικό

86 Ε΄ ΜΟΡΦΗ Α)1989 - 2008 =μονοπολικό Β) 1990- 2008 παγκοσμιοποί ηση/ απορρύθμιση

87 ΣΤ΄ ΜΟΡΦΗ Α) 2008 - ;;;;;; Β) 2008- ;;;;;;;

88 Η σημασία της ΝΑ Ευρώπης ως διαμετακομιστικού ενεργειακού κόμβου στην σημερινή εποχή

89 ΤΑ ΜΕΡΗ Η στρατηγική σημασία της ΝΑ κατά το πρόσφατο παρελθόν και σήμερα Λόγοι ενδυνάμωσης της σημασίας της ΝΑ Ευρώπης εξ αιτίας της ενέργειας Διλήμματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής

90 ΛΟΓΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗΣ Η ΝΑ Ευρώπη σημαντικός παράγοντας στα παγκόσμια δίκτυα ενέργειας-από την γεωπολιτική στην γεωοικονομία και πάλι στην γεωπολιτική Ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας Δυνατότητες αύξησης της διπλωματικής ισχύος των κρατών της ΝΑ Ευρώπης αλλά και ανταγωνισμού Αύξηση της αλληλοεξάρτησης

91 Αγωγοί φυσικού αερίου

92 South Stream

93 AMBO και άλλοι αγωγοί

94 BAP

95 ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας Αύξηση εξάρτησης ; Στενή στρατηγική σχέση; Σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ Παράγοντας αντιπαράθεσης; Σύμπτωση συμφερόντων; Σχέσεις Ελλάδας – ΕΕ Ενδυναμώνεται η θέση της Ελλάδας στην ΕΕ; Αυξάνεται η εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία;

96 ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας Από την αντιπαράθεση στην αλληλοεξάρτηση ; Η ενεργειακή συνεργασία οδηγεί σε αύξηση της ασφάλειας; Σχέσεις Ελλάδας – Βαλκανικών χωρών Συμβάλλει στην περιφερειακή συνεργασία;

97 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ΝΑ Ευρώπη τείνει να μεταβληθεί σε διαμετακομιστικό κέντρο μετ ά φοράς ενεργειακών πόρων Η στρατηγική της σημασία μεταβάλλεται Συνδέεται με την Ανατολή και τους ενεργειακούς πόρους της Κασπίας Δημιουργεί διλήμματα αλλά και προοπτικές στην ελληνική εξωτερική πολιτική. -

98 ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Πριν από τη Γαλλική επανάσταση ο νόμος ήταν η εντολή μιας νόμιμης ανώτερης αρχής. Διεθνές Δίκαιο ήταν η εντολή του Θεού. Σήμερα το διεθνές δίκαιο θεωρείται ως έκφραση της κοινής θέλησης των εθνών Χαρακτηριστικά:  Πολυμερής τρόπος νομοθέτησης  Νομική υποχρέωση με βάση τη συγκατάθεση  Γλώσσα και πρακτική αιτιολόγησης  Θεσμική αυτονομία. Ξεχωριστή σφαίρα κοινωνικής δράσης  Υπερεθνικότητα

99 ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ (ΔΔ) Ρεαλιστές. ΔΔ και εξυπηρέτηση συμφερόντων κρατών. Μέσο πολιτικής. Φιλελεύθεροι. Εξηγούν πως τα κράτη δημιουργούν πυκνά δίκτυα διεθνών καθεστώτων λόγω αλληλεξάρτησης. Κανονιστική σχολή. Το ΔΔ δεν μόνο μέσο αλλά και στόχος. Ο ρόλος των οικουμενικών και δημοκρατικών αξιών Κονστρουκτιβισμός. ΄Εμφαση στον τρόπο που ο νόμος διαμορφώνει ταυτότητες, συμφέροντα, στρατηγικές. Νέο – θεσμικός φιλελευθερισμός. Οι θεσμοί δημιουργούν κανονιστικές διατάξεις

100 ΠΓΔΜ : Το ζήτημα της ονομασίας Έχει το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού της ονομασίας η ΠΓΔΜ; Και αν δεν το έχει γιατί 130 κράτη το έχουν ήδη κάνει; Γιατί η ΠΓΔΜ έκανε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης και την κέρδισε εναντίον της Ελλάδας;

101 ΔΙΕΘΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ Οι διεθνικές σχέσεις ως παράγοντας διεθνούς πολιτικής. Οι σχέσεις ανάμεσα σε με κυβερνητικούς παράγοντες χωρών Πολυεθνικές εταιρίες, Μη κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) Διεθνείς Μη Κυβερνητικοί Παράγοντες (ΔΜΚΟ) Τα απελευθερωτικά κινήματα Οι μη Νομιμοποιημένες Ομάδες

102 ΟΙ ΔΙΕΘΝΙΚΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΕΘΝΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Σημαντικότερες:  Το παράνομο εμπόριο όπλων  Διακίνηση ναρκωτικών  Σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών  Λαθρεμπόριο προϊόντων (τσιγάρων)  Ξέπλυμα χρήματος  Παράνομη διακίνηση πνευματικής ιδιοκτησίας και λογισμικού  Τρομοκρατία  Διαφθορά

103 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ Διάβρωση της κυριαρχίας των κρατών Απειλή της ακεραιότητας των τραπεζών και άλλων οικονομικών θεσμών Υπονομεύει τον κοινωνικό ιστό Διαφοροποίηση του εξ αιτίας της παγκοσμιοποίησης και της ανάπτυξης της τεχνολογίας Ανάπτυξη διεθνών υποστηρικτικών μηχανισμών Θέματα εξωεδαφικής δικαιοδοσίας

104 ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ (ΟΕ) ΣΤΗ ΝΑ ΕΥΡΩΠΗ Η γεωγραφική της θέση. Ανάδειξη ως κύριου διαμετακομιστικού διαδρόμου στην υπόλοιπη Ευρώπη Ύπαρξη κρατών με εκτεταμένη διαφθορά, ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο, ανεπαρκείς θεσμούς, αδιαφανείς οικονομικές πρακτικές Η ιστορική και πολιτική παράδοση της περιοχής Η αναζωπύρωση του εθνικισμού και οι πόλεμοι στη Γιουγκοσλαβία Η δημιουργία αδύναμων οιονεί κρατών Η εξωτερική πολιτική προσαρμόζεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διεθνούς παράγοντα

105 ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΣΥΓΚΑΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ (H. Mouritzen, Defensive Acquiescence: Making the best out of dependence Οι ηγέτες υποκύπτουν στις εξωτερικές πιέσεις και κάνουν παραχωρήσεις με στόχο να διαφυλαχτούν οι βασικές αξίες και η ταυτότητα του πολιτικού συστήματος μολονότι υπάρχουν κάπιες δυνατότητες διαπραγμάτευσης Οι αξίες αυτές κρίνονται σημαντικότερες από τις υποχωρήσεις Η εξωτερική πολιτική προσαρμόζεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διεθνούς παράγοντα