Ερωτηματολόγια 3η Διάλεξη Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης

Παρουσίαση με θέμα: "Ερωτηματολόγια 3η Διάλεξη Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ερωτηματολόγια 3η Διάλεξη Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης
TEI Κρήτης Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Ερωτηματολόγια 3η Διάλεξη Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Tel.: E-class:

2 Στόχος του Κεφαλαίου Κατανόηση της έννοιας και της χρησιμότητας των ερωτηματολογίων στην ΕΤΑ. Κατανόηση των βασικών αρχών για το σχεδιασμό τους. Παρουσίαση απαιτήσεων και χαρακτηριστικών των ερωτήσεων Προσδιορισμός των πιθανών σφαλμάτων που μπορεί να γίνουν κατά το σχεδιασμό τους Επεξήγηση της ακολουθίας με την οποία τοποθετούνται οι ερωτήσεις σε ένα ερωτηματολόγιο. Περιγραφή των εναλλακτικών ειδών των ερωτήσεων και των χρησιμοτήτων τους Εξέταση των τρόπων συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων από τα άτομα ενός δείγματος

3 Προσδοκώμενα αποτελέσματα (1)
Μετά την μελέτη του Κεφαλαίου, ικανοί να: Αναφέρετε 5 γενικές κατηγορίες πληροφοριών που μπορεί να ενδιαφέρουν μια τουριστική επιχείρηση Περιγράψετε 5 πιθανούς στόχους που μπορεί να έχει μια ερώτηση Αναλύσετε 3 ομάδες πληροφοριών σχετικά με την τουριστική αγορά που μπορούν να συγκεντρωθούν με τη χρήση ερωτηματολογίων. Εξηγήσετε 3 συνθήκες που θεωρούνται απαραίτητες για τη διασφάλιση της αυθεντικής και έντιμης ανταπόκρισης σε μια ερώτηση. Περιγράψετε τους παράγοντες που επηρεάζουν την κατασκευή αποτελεσματικών ερωτήσεων. Αναλύσετε τα σφάλματα που μπορούν να γίνουν κατά το σχεδιασμό των ερωτήσεων. Δώσετε παραδείγματα ερωτήσεων που προδιαθέτουν

4 Προσδοκώμενα αποτελέσματα (2)
Περιγράψετε την ενδεδειγμένη ακολουθία των ερωτήσεων Διακρίνετε τις διαφορές μεταξύ των ανοικτών και των κλειστών ερωτήσεων. Περιγράψετε 6 διαφορετικά είδη ανοικτών ερωτήσεων και να δώσετε παραδείγματα. Εξηγήσετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ανοικτών ερωτήσεων. Περιγράψετε 6 διαφορετικά είδη κλειστών ερωτήσεων και να δώσετε παραδείγματα. Εξηγήσετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των κλειστών ερωτήσεων. Περιγράψετε 5 βήματα για την κατασκευή κλειστών ερωτήσεων. Αναλύσετε τη χρησιμότητα της πιλοτικής δοκιμής. Περιγράψετε τις τεχνικές για ταχυδρομική επικοινωνία. Αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της τηλεφωνικής επικοινωνίας.

5 Έννοιες-Κλειδιά Σχεδιασμός ερωτηματολογίου και Στόχοι ερωτήσεων
Αυθεντική και έντιμη ανταπόκριση Γλώσσα και είδη λέξεων, Ευθύτητα και ακρίβεια ερωτήσεων Ποσότητα λέξεων και Αντικειμενικότητα απόψεων Υποθετικές ερωτήσεις Σφάλματα στις ερωτήσεις: Ερωτήσεις που προδιαθέτουν, «Ευαίσθητες» ερωτήσεις Απάντηση «δεν ξέρω» Ακολουθία ερωτήσεων Ανοικτές ερωτήσεις: Πλήρως μη δομημένη ερώτηση, Συνειρμός λέξης, Συμπλήρωση πρότασης, Συμπλήρωση ιστορίας, Συμπλήρωση σκίτσου, Τεστ θεματικής αντίληψης Κλειστές ερωτήσεις: Πενταδιάστατο πλάνο σχεδιασμού ερωτήσεων, Απλές εναλλακτικές ερωτήσεις, Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Κλίμακα Likert Ερώτηση διαφορετικής σημαντικότητας Κλίμακα σπουδαιότητας και Κλίμακα βαθμολόγησης Πιλοτική δοκιμή.

6 Εισαγωγή (1) Ερωτηματολόγιο: το πιο διαδεδομένο ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για τη συλλογή στοιχείων. Σε γενικές γραμμές, είναι μία σειρά ερωτήσεων για τις οποίες ζητούνται απαντήσεις από τα άτομα ενός δείγματος. Σημαντικότερο πλεονέκτημα τους έναντι άλλων ερευνητικών εργαλείων βασίζεται στη μεγάλη τους ευελιξία και προσαρμοστικότητα ως προς τους τρόπους που μπορούν να εκφραστούν οι ερωτήσεις. Ποικιλία των ερωτηματολογίων είναι αρκετά μεγάλη. Καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό οι απαιτήσεις διαφορετικών ερευνητικών προσπαθειών: ακαδημαϊκή έρευνα ή η έρευνα αγοράς μιας τουριστικής επιχείρησης. Δύο βασικές κατηγορίες ερωτηματολογίων: - δομημένα ερωτηματολόγια - μη δομημένα. Κατά κανόνα, όλα τα ερωτηματολόγια για έρευνα αγοράς ανήκουν σε μία από τις 2 κατηγορίες.

7 Εισαγωγή (2) Δομημένα ερωτηματολόγια περιέχουν συγκεκριμένες ακριβείς ερωτήσεις που στοχεύουν στη λήψη σαφών απαντήσεων. Στην περίπτωση αυτή οι εναλλακτικές απαντήσεις που μπορούν να δοθούν συνήθως είναι προκαθορισμένες και αποτελούν μέρος του ερωτηματολογίου. Χρήση: συγκέντρωση ποσοτικών στοιχείων. Αντίθετα, μη δομημένα ερωτηματολόγια για συλλογή ποιοτικών στοιχείων και συχνά χρησιμεύουν ως «οδηγοί» για την λήψη συνεντεύξεων σε βάθος ή ομαδικών συνεντεύξεων από focus groups. Δομημένα ερωτηματολόγια μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για ποιοτική έρευνα. Αντίθετα τα μη δομημένα είναι πρακτικά πολύ δύσκολο να χρησιμοποιηθούν στην ποσοτική έρευνα. Στα μη δομημένα αφενός δεν περιορίζεται το εύρος των απαντήσεων, και αφετέρου περιέχονται πολλές εναλλακτικές ερωτήσεις από τις οποίες επιλέγονται οι προσφορότερες ανάλογα με την εξέλιξη μιας συνέντευξης. Ανεξάρτητα της κατηγορίας στην οποία ανήκει, ένα ερωτηματολόγιο θα πρέπει να ανταποκρίνεται σε 2 κύριες απαιτήσεις: - την παροχή απαντήσεων σε ερωτήσεις που είναι αναγκαίες για την υλοποίηση των στόχων της ΕΤΑ - την παρακίνηση και καθοδήγηση των ερωτώμενων για την παροχή ειλικρινών και έγκυρων απαντήσεων.

8 Σχεδιασμός ερωτηματολογίου
Ερωτηματολόγια: Το πλέον διαδεδομένο εργαλείο που χρησιμοποιείται στη συλλογή στοιχείων Μεγάλη ευελιξία και προσαρμοστικότητα

9 Σχεδιασμός ερωτήσεων (1)
Σύμφωνα με τον οργανισμό Gallup, 5 είναι οι πιθανοί στόχοι για κάθε μία ερώτηση: Διερεύνηση του κατά πόσο γνωρίζει ο ερωτηθείς κάποιο συγκεκριμένο ζήτημα. Διερεύνηση της γενικότερης άποψης του ερωτώμενου σχετικά με κάποιο ζήτημα. Εκμαίευση απαντήσεων σχετικά με συγκεκριμένες παραμέτρους ενός ζητήματος. Διερεύνηση των παραγόντων που διαμορφώνουν τις απόψεις του ερωτώμενου. Αξιολόγηση της έντασης (δυναμικότητας) των απόψεων του ερωτώμενου. Απαιτήσεις: 3 αναγκαίες συνθήκες για τη διασφάλιση της αυθεντικής και έντιμης ανταπόκρισης: Κατανόηση της ερώτησης Δυνατότητα παροχής πληροφοριών Θέληση για συνεργασία

10 Σχεδιασμός ερωτήσεων (2)
Χαρακτηριστικά ερωτήσεων: Επιθυμητά χαρακτηριστικά Προσεκτική χρήση των λέξεων Ευθύτητα και ακρίβεια ερωτήσεων Μικρή ποσότητα λέξεων. Αντικειμενικότητα απόψεων. Αποφυγή υποθετικών ερωτήσεων. Αποφυγή ανάκλησης γεγονότων του παρελθόντος. Έλεγχος: Καλό είναι να δίνονται απαντήσεις στα ερωτήματα: Τι πληροφορίες πρέπει να αντληθούν; Από ποιους θα αντληθούν; Με τι τρόπο θα παρουσιαστεί το ερωτηματολόγιο στο δείγμα; Χρειάζονται πράγματι όλες οι ερωτήσεις; Επαρκεί η κάθε ερώτηση για τη συλλογή της απαιτούμενης πληροφόρησης; Θα απαντηθούν οι ερωτήσεις με ειλικρίνεια; Η σειρά των ερωτήσεων έχει κάποια λογική συνέχεια;

11 Σφάλματα στις ερωτήσεις
Ερωτήσεις που προδιαθέτουν Σε μια ομοιογενή λίστα τουριστικών προϊόντων ή υπηρεσιών περιέχεται προϊόν που δεν ταιριάζει Μέσω ερωτήσεων ασκείται κοινωνική πίεση «Ευαίσθητες» προσωπικές ερωτήσεις Η σειρά των ερωτήσεων

12 Ακολουθία ερωτήσεων Πρέπει να ενθαρρύνει τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου Πρώτη ερώτηση πρέπει να είναι ενδιαφέρουσα και εύκολο να απαντηθεί Επόμενες να καθοδηγούν τη σκέψη με λογική πρόοδο Δεν πρέπει να δεσμεύεται ο ερωτώμενος από απαντήσεις του σε προηγούμενες ερωτήσεις Άμα είναι αναγκαία η συζήτηση ευαίσθητων θεμάτων, λεπτότητα και διπλωματία. Οι προσωπικές ερωτήσεις πρέπει πάντα να τοποθετούνται στο τέλος.

13 Είδη ερωτήσεων (1) Ανοικτές ερωτήσεις (open-end questions)
Κλειστές ερωτήσεις (closed-end questions). Ανοικτές ερωτήσεις Επιτρέπουν στον ερωτηθέντα να απαντήσει χρησιμοποιώντας δικά του λόγια Δυσκολίες στην κωδικοποίηση και ανάλυση των απαντήσεων. Είδη ανοικτών ερωτήσεων: Οι πλήρως μη δομημένες ερωτήσεις (completely unstructured questions), Ο συνειρμός λέξης (word association), Η συμπλήρωση πρότασης (sentence completion), Η συμπλήρωση ιστορίας (story completion), Συμπλήρωση σκίτσου (picture completion), Τα τεστ θεματικής αντίληψης (thematic apperception tests).

14 Είδη ερωτήσεων (2) Κλειστές ερωτήσεις: Είδη κλειστών ερωτήσεων:
Το εύρος των απαντήσεων είναι αυστηρά περιορισμένο Επιλογή απάντησης από προκαθορισμένες εναλλακτικές απαντήσεις Είδη κλειστών ερωτήσεων: Απλές εναλλακτικές ερωτήσεις (simple alternative or dichotomous questions), Πολλαπλής επιλογής (multiple choice), Κλίμακας Likert (Likert scale), Διαφορετικής σημαντικότητας (semantic differential), Κλίμακας σπουδαιότητας (importance scale), Κλίμακας βαθμονόμησης (rating scale).

15 Πιλοτική δοκιμή (pilot test)
Χρησιμεύει για: την δοκιμή της ακρίβειας και αξιοπιστίας των δειγματοληπτικών πλαισίων, τον τελικό σχεδιασμό του μεγέθους του δείγματος και την αξιολόγηση των ικανοτήτων των ανθρώπων που λαμβάνουν τις συνεντεύξεις. Παρέχονται ενδείξεις για το τελικό κόστος της κύριας έρευνας και την χρονική περίοδο που απαιτείται για την ολοκλήρωσή της.

16 Συλλογή πληροφοριών Προσωπικές συνεντεύξεις
(και ερωτηματολόγια εντός της τουριστικής επιχείρησης, δηλ. προσωπική συμπλήρωση) Ταχυδρομική επικοινωνία Τηλεφωνική επικοινωνία Online (web based survey)

17 Περίληψη Βασικό θέμα: Ερωτηματολόγια
Βασικό θέμα: Ερωτηματολόγια  Πέντε πιθανοί στόχοι για κάθε ερώτηση, σύμφωνα με τον οργανισμό Gallup, Τρεις αναγκαίες συνθήκες για τη διασφάλιση της αυθεντικής και έντιμης ανταπόκρισης  Επιθυμητά χαρακτηριστικά ερωτήσεων Έλεγχος ερωτήσεων: να δίνονται απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα Σφάλματα στις ερωτήσεις Ακολουθία ερωτήσεων Είδη ερωτήσεων: ανοικτές (open-end questions) και κλειστές (closed-end questions) Είδη ανοικτών & κλειστών ερωτήσεων Πιλοτική δοκιμή (pilot test) Συλλογή πληροφοριών: Προσωπικές συνεντεύξεις, Ταχυδρομικά, Τηλεφωνικά, Online

18 Βιβλιογραφία Χρήστου Ε., (1999), «Έρευνα Τουριστικής Αγοράς», Εκδόσεις Interbooks: Αθήνα (Κεφάλαιο 4ο)