Τι ακολούθησε; Η Πρώτη Αντίδραση Σύνθεση ιδεών του κλασικού υποδείγματος και του Keynes. Η ορθόδοξη παράδοση βασίστηκε στην ερμηνεία της Γενικής Θεωρίας.

Παρουσίαση με θέμα: "Τι ακολούθησε; Η Πρώτη Αντίδραση Σύνθεση ιδεών του κλασικού υποδείγματος και του Keynes. Η ορθόδοξη παράδοση βασίστηκε στην ερμηνεία της Γενικής Θεωρίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τι ακολούθησε; Η Πρώτη Αντίδραση Σύνθεση ιδεών του κλασικού υποδείγματος και του Keynes. Η ορθόδοξη παράδοση βασίστηκε στην ερμηνεία της Γενικής Θεωρίας των Hicks (1937), the IS-LM model, και της τροποποίησης που έκανα οι Modigliani (1944), Patinkin (1956) and Tobin (1958). Ο Samuelson’s στην τρίτη έκδοση του εγχειριδίου του με τίτλο Οικονομικά (1955) την χαρακτήρισε ως ‘νεοκλασική σύνθεση’, όρος που έχει μονιμοποιηθεί στη βιβλιογραφία. Η ‘νεοκλασική σύνθεση‘ διατηρεί σε μικροοικονομικό επίπεδο το Walrasian υπόδειγμα της γενικής ισορροπίας, την ορθολογική μεγιστοποιητική συμπεριφορά των ατόμων στο περιβάλλον των τέλεια ανταγωνιστικών αγορών, ενώ σε μακροοικονομικό επίπεδο εισάγει την παρέμβαση του κράτους, με τη μορφή των ενεργών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών ώστε να υποστηριχτεί η συν-αθροιστική ζήτηση στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης. Από το 1960 και ακόμη και σήμερα το μοντέλο IS -LM κυριαρχεί, ως Κευνσιανή θεωρία, στη διδασκαλία των μακροοικονομικών, στον τρόπο σκέψης των οικονομολόγων και στην άσκηση πολιτικής, με την προσθήκη της καμπύλης Phillips.

2 Το βασικό ερώτημα είναι μπορεί το μοντέλο της μικροοικονομικής ισορροπίας να ολοκληρωθεί με το μοντέλο της μακροοικονομικής ανισορροπίας; Εάν όχι, τότε σε ποιο βαθμό αυτό οφείλεται στην αποτυχία του Walrasian υποδείγματος γενικής ισορροπίας και στα μικροοικονομικά θεμέλια και υποθέσεις της νεοκλασικής σύνθεσης, η στη μακροοικονομική θεωρία της αποτυχίας των αγορών του Keynes, ή και στα δύο;

3 Η Νεοκλασική Σύνθεση Βασικά Χαρακτηριστικά Οι καπιταλιστικές οικονομίες μπορεί να είναι σε κατάσταση ανισορροπίας εξαιτίας εξωγενών διαταραχών (shocks). Οι οικονομίες δεν μπορούν να αυτορυθμιστούν αυτόματα εξαιτίας ακαμψιών στο μηχανισμό των τιμών. Η συν-αθροιστική προσφορά και η απασχόληση προσδιορίζονται από ην συν-αθροιστική ζήτηση στη βραχυχρόνια περίοδο (ο νόμος του Say δεν ισχύει). Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες μπορούν με τη χρήση δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής να επηρεάσουν το επίπεδο της συνολικής ζήτησης και να διασφαλίσουν την επιστροφή τη οικονομίας σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Η δημοσιονομική πολιτική είναι περισσότερο αποτελεσματική συγκριτικά με την νομισματική πολιτική.

4 Θεμελιακές Υποθέσεις. Τα άτομα (επιχειρήσεις και νοικοκυριά) είναι ορθολογικά, έχουν τέλεια πληροφόρηση και γνώση.. Οι αγορές είναι τελείως ανταγωνιστικές. Η ύπαρξη αθέλητης ανεργίας σε μακροοικονομικό επίπεδο δείχνει ωστόσο ότι σε μικροοικονομικό επίπεδο τα άτομα δεν μεγιστοποιούν τα κέρδη και τη χρησιμότητά τους, Η υπόθεση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τη Walrasian μικροοικονομική βάση της νεοκλασικής σύνθεσης. Η νεοκλασική σύνθεση δεν έχει λογική συνέπια. Πως γίνεται οι μικροοικονομικές αυτές υποθέσεις να συνδυαστούν με μακροοικονομική ανισορροπία Κευνσιανού τύπου; Με τι τρόπο γίνεται υπέρβαση από το λογικό αυτό κενό; Με τη διάκριση μεταξύ βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας ανάλυσης και με την υπόθεση περί της ύπαρξης ατελειών στο μηχανισμό των τιμών στη βραχυχρόνια περίοδο. Η ανταλλαγή γίνεται σε τιμές που δεν εξισορροπούν τις αγορές. Ως συνέπεια, το χρήμα θεωρείται ουδέτερο στη μακροχρόνια περίοδο (το νεοκλασικό μέρος της σύνθεσης), και μη ουδέτερο στη βραχυχρόνια περίοδο (το Κεϋνσιανό μέρος της σύνθεσης). Οι υποθέσεις αυτές βρίσκουν έκφραση με την ανάπτυξη του υποδείγματος IS-LM, το οποίο και ταυτίζεται πλέον σε όλη τη μεταπολεμική οικονομική βιβλιογραφία με τις ιδέες του Keynes στη Γενική Θεωρία.

5 Το Μοντέλο IS-LM για μία Κλειστή Οικονομία Το ορθόδοξο Κεϋνσιανό μοντέλο αρχικά αναπτύχθηκε από τον Hick’s (1937) με το άρθρο του ‘Mr Keynes and the “Classics”: A Suggested Interpretation’. Το μοντέλο που ανέπτυξε ο Hicks έγινε γνωστό στη συνέχεια από τις εργασίες των Hansen (1949; 1953) και Samuelson (1956). Τα τελευταία πενήντα χρόνια το Hicksian IS-LM μοντέλο αποτέλεσε τα κυρίαρχο μοντέλο μακροοικονομικής ανάλυσης και πολιτικής. Το μοντέλο IS-LM έχει τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά.. Οι τιμές είναι σταθερές και η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση μη πλήρους απασχόλησης. Το επίπεδο της παραγωγής και της απασχόλησης προσδιορίζεται από την συνολική ζήτηση. Περιορισμοί από την πλευρά της προσφοράς δεν αναγνωρίζονται. Η δαπάνη κατανάλωσης είναι θετική συνάρτηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Οι δημόσιες δαπάνες προσδιορίζονται εξωγενώς από το οικονομικό σύστημα ως αποτέλεσμα κυβερνητικών αποφάσεων. Οι ιδιωτικές επενδύσεις είναι αρνητική συνάρτηση του επιτοκίου. Το επιτόκιο προσδιορίζεται από την αλληλεπίδραση των αγορών προϊόντων και χρήματος.

6 Το Μοντέλο IS-LM για μία Κλειστή Οικονομία Το ορθόδοξο Κεϋνσιανό μοντέλο αρχικά αναπτύχθηκε από τον Hick’s (1937) με το άρθρο του ‘Mr Keynes and the “Classics”: A Suggested Interpretation’. Το μοντέλο που ανέπτυξε ο Hicks έγινε γνωστό στη συνέχεια από τις εργασίες των Hansen (1949; 1953) και Samuelson (1956). Τα τελευταία πενήντα χρόνια το Hicksian IS-LM μοντέλο αποτέλεσε τα κυρίαρχο μοντέλο μακροοικονομικής ανάλυσης και πολιτικής. Το μοντέλο IS-LM έχει τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά.. Οι τιμές είναι σταθερές και η οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση μη πλήρους απασχόλησης. Το επίπεδο της παραγωγής και της απασχόλησης προσδιορίζεται από την συνολική ζήτηση. Περιορισμοί από την πλευρά της προσφοράς δεν αναγνωρίζονται. Η δαπάνη κατανάλωσης είναι θετική συνάρτηση του διαθέσιμου εισοδήματος. Οι δημόσιες δαπάνες προσδιορίζονται εξωγενώς από το οικονομικό σύστημα ως αποτέλεσμα κυβερνητικών αποφάσεων. Οι ιδιωτικές επενδύσεις είναι αρνητική συνάρτηση του επιτόκιου. Το επιτόκιο προσδιορίζεται από την αλληλεπίδραση των αγορών προϊόντων και χρήματος.

7 Η κλίση της καμπύλης IS εξαρτάται από την ελαστικότητα της επένδυσης και την τιμή του πολλαπλασιαστή. Η κλίση είναι πιο κατακόρυφη (επίπεδη) όσο μικρότερη (μεγαλύτερη) είναι η αντίδραση της επένδυσης σε μία μεταβολή του επιτοκίου και μικρότερη (μεγαλύτερη) είναι η τιμή του πολλαπλασιαστή. Μία επεκτατική δημοσιονομική πολιτική μετακινεί την καμπύλη IS προς τα δεξιά, και vice versa. Η προσφορά χρήματος θεωρείται ότι είναι εξωγενώς προσδιορισμένη από τις νομισματικές αρχές, ενώ η ζήτηση χρήματος προσδιορίζεται από τα κίνητρα των συναλλαγών, της ασφάλισης για το μέλλον και της κερδοσκοπίας. Η κλίση της καμπύλης LM εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης χρήματος ως προς το εισόδημα και το επιτόκιο. Η κλίση της LM είναι πιο κατακόρυφη (επίπεδη) όσο μεγαλύτερη (μικρότερη) είναι η εισοδηματική ελαστικότητα και μικρότερη (μεγαλύτερη) η ελαστικότητα ως προς το επιτόκιο της ζήτησης χρήματος. Μία επεκτατική νομισματική πολιτική μετακινεί την καμπύλη LM προς τα κάτω και δεξιά, και vice versa. Η νομισματική, αλλά κυρίως η δημοσιονομική πολιτική έχουν σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση της οικονομίας δεδομένων των κλίσεων των καμπύλων IS και LM.

8 Ισορροπία Ανεργίας στο μοντέλο της Νεοκλασικής Σύνθεσης: Η Γενική Περίπτωση Βάσει του μοντέλου IS-LM η ύπαρξη ανεργίας ισορροπίας μπορεί να αποδοθεί στην ύπαρξη ‘ακαμψιών’ στις τιμές, ειδικότερα στον ονομαστικό μισθό και στο επιτόκιο. Θα εξετάσουμε πρώτα την περίπτωση της προς τα κάτω ακαμψίας του χρηματικού μισθού.

9

10 Στα τεταρτημόρια: (α) έχουμε το μοντέλο IS-LM, (β) την καμπύλη των 45 ο, (γ) τη βραχυχρόνια καμπύλη προσφοράς, (δ) την αγορά εργασίας. Υποθέτουμε ότι η οικονομία είναι αρχικά στο σημείο Εο, σημείο τομής της καμπύλης LMo και IS. Ενώ οι αγορές χρήματος και προϊόντων είναι σε ισορροπία, το εισόδημα Υο είναι κάτω από το εισόδημα της πλήρους απασχόλησης, Υf. Από το τεταρτημόριο (δ) παρατηρούμε ότι με ονομαστικό μισθό W προσδιορισμένο εξωγενώς και επίπεδο τιμών που αντιστοιχεί στη βραχυχρόνια ισορροπία στην αγορά χρήματος, ο πραγματικός μισθός (W/P)ο δεν εκκαθαρίζει την αγορά εργασίας. Με άλλα λόγια δεν είναι σίγουρο ότι η προσδιορισμένη από τη ζήτηση απασχόληση θα είναι ίση με την πλήρη απασχόληση. Η πλεονάζουσα προσφορά εργασίας δεν έχει επίπτωση στον ονομαστικό μισθό, συνεπώς είναι πιθανό η οικονομία να συνεχίσει να είναι κάτω από την πλήρη απασχόληση. Τι θα συμβεί αν οι τιμές είναι εύκαμπτες;

11 Η οικονομία θα αυτορυθμιστεί στην πλήρη απασχόληση, αλλά μέσω ενός διαφορετικού μηχανισμού από εκείνο του κλασικού υποδείγματος, μέσω του αποτελέσματος του Keynes. Στον πραγματικό μισθό (W/P)o, η πλεονάζουσα προσφορά εργασίας θα πιέσει τον ονομαστικό μισθό προς τα κάτω. Αυτό θα προκαλέσει μείωση του κόστους εργασίας και συνεπώς του επιπέδου των τιμών. Η μείωση του Ρ θα αυξήσει τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα, δηλ. η καμπύλη LM θα μετακινηθεί προς τα δεξιά. Η πλεονάζουσα ρευστότητα θα μειώσει το επιτόκιο προκαλώντας αύξηση των επενδύσεων, της συνολικής ζήτησης για προϊόντα, της παραγωγής και της απασχόλησης, Η έμμεση επίδραση της μείωσης των μισθών και των τιμών στις επενδύσεις και τη ζήτηση μέσω του επιτοκίου ονομάζεται αποτέλεσμα Keynes. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι είναι η αύξηση της συνολικής ζήτησης μέσω του αποτελέσματος του Keynes που διασφαλίζει την επιστροφή της οικονομίας στην πλήρη απασχόληση.

12 Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο υπάρχουν ωστόσο δύο περιπτώσεις που, ανεξάρτητα της ευκαμψίας των μισθών και των τιμών, μπορούν να προκαλέσουν την αποτυχία του οικονομικού συστήματος να αυτορυθμιστεί σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης. 1) Η παγίδα ρευστότητας, σύμφωνα με την οποία σε πολύ χαμηλό επίπεδο επιτοκίου η ζήτηση χρήματος μπορεί να είναι τέλεια ελαστική ως προς το επιτόκιο. 2) Η περίπτωση όπου οι επενδυτικές δαπάνες είναι τέλεια ανελαστικές ως προς το επιτόκιο.

13 Η παγίδα ρευστότητας

14 Η Οικονομία είναι αρχικά στο σημείο Εο, το σημείο τομής της ISo και της LMo. Αν και οι αγορές χρήματος και προϊόντος είναι σε ισορροπία, το επίπεδο εισοδήματος Υο είναι κάτω από το εισόδημα πλήρους απασχόλησης Υf. Στην αγορά εργασίας παρατηρούμε ότι η απασχόληση Lo είναι κάτω από το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης Lf με τον πραγματικό μισθό (W/P)o να είναι πάνω από τον πραγματικό μισθό ισορροπίας (W/P)1. Η πλεονάζουσα προσφορά εργασίας οδηγεί σε μείωση του ονομαστικού μισθού και των τιμών. Αν και η πραγματική προσφορά χρήματος αυξάνεται, μετακινώντας την LM προς τα δεξιά στην LM1, η αύξηση των πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων διακρατείται από τα άτομα. Η μετακίνηση γίνεται κατά μήκος του οριζόντιου κομματιού της LM. Με άλλα λόγια, όταν η οικονομία είναι σε παγίδα ρευστότητας, όπου η ζήτηση για χρήμα είναι τελείως ελαστική ως προς το επιτόκιο r*, η πλεονάζουσα προσφορά χρηματικών διαθεσίμων δεν θα περάσει στην αγορά ομολόγων και συνεπώς δεν θα προκαλέσει μείωση του επιτοκίου στο r1, το οποίο απαιτείται για να διεγερθεί η συνολική ζήτηση αυξάνοντας τις επενδύσεις στο επίπεδο του εισοδήματος πλήρους απασχόλησης.

15 Χωρίς αύξηση της ζήτησης οι τιμές θα μειωθούν κατά το ίδιο ποσοστό με τους ονομαστικούς μισθούς, συνεπώς πραγματικός μισθός θα μείνει σταθερός στο (W/P)o, δηλ. πάνω από τον πραγματικό μισθό που εκκαθαρίζει την αγορά εργασίας. Η συνολική ζήτηση είναι ανεπαρκής να δημιουργήσει συνθήκες πλήρους απασχόλησης, συνεπώς η οικονομία παραμένει σε κατάσταση αθέλητης ανεργίας. Στην παγίδα ρευστότητας η νομισματική πολιτική είναι συνεπώς αναποτελεσματική να οδηγήσει την οικονομία σε πλήρη απασχόληση. Μόνο η δημοσιονομική πολιτική είναι αποτελεσματική για να τονώσει τη ζήτηση, το εισόδημα και την απασχόληση.

16

17 Η Παγίδα Επενδύσεων Η Οικονομία είναι αρχικά στο σημείο Εο, το σημείο τομής της ISo και της LMo. Αν και οι αγορές χρήματος και προϊόντος είναι σε ισορροπία, το επίπεδο εισοδήματος Υο είναι κάτω από το εισόδημα πλήρους απασχόλησης Υf. Στην αγορά εργασίας παρατηρούμε ότι η απασχόληση Lo είναι κάτω από το επίπεδο της πλήρους απασχόλησης Lf με τον πραγματικό μισθό (W/P)o να είναι πάνω από τον πραγματικό μισθό ισορροπίας (W/P)1. Η πλεονάζουσα προσφορά εργασίας οδηγεί σε μείωση του ονομαστικού μισθού και των τιμών. Αν και η πραγματική προσφορά χρήματος αυξάνεται, μετακινώντας την LM προς τα δεξιά στην LM1, μέσω του αποτελέσματος του Keynes, προκαλώντας μείωση του επιτοκίου, η μείωση αυτή δεν είναι επαρκής για να οδηγήσει την οικονομία σε πλήρη απασχόληση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι επενδύσεις είναι ανελαστικές ως προς το επιτόκιο συνεπώς δεν αυξάνεται η ζήτηση. Για να συμβεί αυτό το επιτόκιο θα πρέπει να μειωθεί στο αρνητικό r1. Θεωρητικά λοιπόν η οικονομία μπορεί να βρεθεί και να ισορροπήσει στο Ε1. Συνεπώς το αποτέλεσμα του Keynes και η νομισματική πολιτική δεν μπορούν να οδηγήσουν την οικονομία στην πλήρη απασχόληση. Αυτό θα μπορούσε μόνο να συμβεί με την άσκηση κατάλληλης δημοσιονομικής πολιτικής.

18 Συμπερασματικά, ο συνδυασμός του υποδείγματος IS-LM και της κλασικής υπόθεσης της ευκαμψίας των μισθών και των τιμών συνεπάγεται ότι ο Keynes απέτυχε να μας δώσει μία Γενική Θεωρία της ισορροπίας ανεργίας. Η πιθανότητα η οικονομία να βρεθεί σε ισορροπία ανεργίας είναι αποτέλεσμα των δύο περιπτώσεων, της παγίδας ρευστότητας και της παγίδας επενδύσεων. Η ανάλυση βασίζεται στην εργασία του Modigliani, και όχι του Keynes, και υποστηρίζει ότι η οικονομία είναι πιθανό να βρεθεί σε μία κατάσταση ισορροπίας ανεργίας λόγω ακαμψιών στο σύστημα, και ειδικότερα εξαιτίας της ακαμψίας των μισθών και των παγίδων ρευστότητας και επενδύσεων. Όπως θα δούμε όλα τα δυναμικά και επαναστατικά στοιχεία της Γενικής Θεωρίας έχουν χαθεί, εγκλωβίζοντας την οικονομική ανάλυση στο Walrasian υπόδειγμα Γενικής Ισορροπίας.

19 Προτάσεις Πολιτικής Η Νεοκλασική Σύνθεση στηρίζεται στον εξής άξονα: συνολική ζήτηση – αγορά προϊόντων – αγορά εργασίας. Το μοντέλο αυτό σκέψης αποτελεί τη βάση για τις παρακάτω προτάσεις οικονομικής πολιτικής: Η πολιτική του οικονομικού φιλελευθερισμού δεν αριστοποιεί την κατανομή των πόρων και δεν οδηγεί το οικονομικό σύστημα σε ισορροπία πλήρους απασχόλησης στη βραχυχρόνια περίοδο, κατάλληλες μόνο στη μακροχρόνια περίοδο. Συνεπώς η κρατική παρέμβαση απαραίτητη στη βραχυχρόνια περίοδο. Πολιτικές διαχείρισης της ζήτησης (macroeconomic management) απαραίτητες για την αύξηση της απασχόλησης και του εισοδήματος. Η δημοσιονομική πολιτική περισσότερο αποτελεσματική της νομισματικής πολιτικής κυρίως όταν η οικονομία είναι σε παγίδα ρευστότητας και επενδύσεων. Χρησιμοποίηση ελλειμματικών προϋπολογισμών και του δημόσιου χρέους για την αύξηση της ζήτησης. Μείωση της δύναμης των εργατικών συνδικάτων και των επιδομάτων ανεργίας για να περιοριστούν οι ακαμψίες στην αγορά εργασίας.

20 Η εμφάνιση του πληθωρισμού στη δεκαετία του 1960 αμφισβήτησε τις επεκτατικές πολιτικές του υποδείγματος IS-LM (το οποίο υποθέτει σταθερότητα τιμών). Ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του 1970 αμφισβήτησε την καμπύλη Phillips. Οι δύο αυτές εξελίξεις διαμόρφωσαν την εμπειρική βάση για την αμφισβήτηση της νεοκλασικής σύνθεσης ως μοντέλο θεωρητικής ανάλυσης και διαμόρφωσης πολιτικής. ¨Όμως, η νεοκλασική σύνθεση είχε ταυτιστεί με τα οικονομικά του Keynes. Η απόρριψη της νεοκλασικής σύνθεσης ουσιαστικά ταυτίστηκε με την απόρριψη του Γενικής Θεωρίας. Ιδεολογία: Στη δεκαετία του 1970 είχαμε την αναγέννηση των ιδεών και αξιών του οικονομικού φιλελευθερισμού και της πίστης στην αυτό-ρυθμιστική ικανότητα των οικονομιών της αγοράς. Ήταν η σειρά του ορατού χεριού του κράτους τώρα να αμφισβητηθεί ως αποτυχημένο, με τη μορφή των ενεργητικών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών.

21 Τι ακολούθησε; Αυξημένη επιρροή των ιδεών οικονομολόγων που είχαν αμφισβητήσει τη θεωρία και πολιτική του Keynes, δηλ. της νεοκλασικής σύνθεσης (Friedman, Hayek, Buchanan, Lucas, Sargent, Romer), ενώ υποστήριζαν με τον ένα ή άλλο τρόπο την κλασική θεωρία, δηλ. τη Walrasian μικροοικονομική θεμελίωση της γενικής ισορροπίας και πρότειναν laissez faire πολιτικές.

22 Στις δεκαετίες του 1970, 1980, 1990 και 2000, η Γενική Θεωρία του Keynes εξαφανίστηκε από τα μεταπτυχιακά και προπτυχιακά προγράμματα σπουδών και τις προτεινόμενες βιβλιογραφικές λίστες. Ενώ ο Lucas ευθέως πρότεινε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να διαβάσουν οι φοιτητές Keynes, εκφράζοντας πιθανά την προσωπική του εμπειρία. Το κύριο ερώτημα είναι: Είναι η θεωρία του Keynes και οι πολιτικές του λάθος, ή η νεοκλασική σύνθεση ως ερμηνεία του Keynes; Πρέπει να απορρίψουμε τον Keynes ή τη νεοκλασική σύνθεση; Εάν θα πρέπει να απορρίψουμε τη νεοκλασική σύνθεση ως μη ρεαλιστική θεωρία ανάλυσης των πραγματικών οικονομιών μέσα στις οποίες ζούμε, τότε πρέπει να πάμε πίσω που; Στη κλασική θεωρία ή στον Keynes (ή στον Marx) και να αναζητήσουμε μία διαφορετική, από τη νεοκλασική σύνθεση, ερμηνεία του, για παράδειγμα την ερμηνεία της Post Keynesian θεωρίας;

23 Τι τελικά συνέβη; Greenwald and Stiglitz (1993) παρατήρησαν ότι υπάρχουν δύο δρόμοι για την ολοκλήρωση της μικροοικονομικής με τη μακροοικονομική, η του κλασικού υποδείγματος με τη νεοκλασική σύνθεση. Είτε η μακροοικονομική θεωρία να προσαρμοστεί στην ορθόδοξη νεοκλασική μικροοικονομική θεωρία (new classical macroeconomics, real business cycles theories), ή η μικροοικονομική θεωρία να προσαρμοστεί στην μακροοικονομική της νεοκλασικής σύνθεσης (new Keynesian macroeconomics). Οι εξελίξεις αυτές έχουν προσδιορίσει την ανάπτυξη των μακροοικονομικών τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, στο πλαίσιο της ορθόδοξης παράδοσης. Η Γενική Θεωρία του Keynes και η Post Keynesian ερμηνεία του Keynes εξακολουθούν να είναι έξω από το κυρίαρχο σώμα των οικονομικών στη διδασκαλία, στην θεωρητική ανάλυση και στην άσκηση οικονομικής πολιτικής. Αποτελούν μέρος της ετερόδοξης παράδοσης και έρευνας.