ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ελληνιστική Ποίηση ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ) Διδάσκων: Επίκ. Καθ. Σταμάτης Κ. Μερσινιάς.

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ελληνιστική Ποίηση ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ) Διδάσκων: Επίκ. Καθ. Σταμάτης Κ. Μερσινιάς."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ελληνιστική Ποίηση ΕΙΣΑΓΩΓΗ (Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ) Διδάσκων: Επίκ. Καθ. Σταμάτης Κ. Μερσινιάς

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Οι όροι: ελληνιστική εποχή-ελληνιστική ποίηση. αλεξανδρινή ποίηση-αλεξανδρινή εποχή Germanismus, Hellenismus, Hellénisme, Hellenism, Romanismus. Κυρίαρχη περιοχή: Αίγυπτος. Επίκεντρο: Αλεξάνδρεια. - Τι γίνεται με τις άλλες περιοχές και τις άλλες πόλεις, π.χ. Σικελία, Μακεδονία, Πέργαμος, Γάζα, Αθήνα.

4 ΠΡΩΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ Πράξεις Aποστ. 6.1 ἐν δὲ ταῖς ἡμέραις ταύταις πληθυνόντων τῶν μαθητῶν ἐγένετο γογγυσμός τῶν ἑλληνιστῶν πρὸς τοὺς Ἑβραίους ὅτι παρεθεωροῦντο ἐν ταῖς διακονίαις ταῖς καθημεριναῖς αἱ χῆραι αὐτῶν. Σέξτος Eμπειρικός (2ος αιώνας μ.X.) Προς Γραμματικούς 1.176 ἐστι τις τέχνη περὶ ἑλληνισμοῦ. Στραβ. 14. 2. 28. εἴ τις ἑλληνίζων μὴ κατορθοίη͵ ἀλλ΄ οὕτω λέγοι τὰ ὀνόματα ὡς οἱ βάρβαροι οἱ εἰσαγόμενοι εἰς τὸν ἑλληνισμὸν …

5 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΑΥΤΗΣ i i. Μελετήθηκε σχετικά αργά, πρώτα από Λατινιστές. ii. Ελλιπής κατανόηση της εποχής. iii. Έλλειψη αξιόπιστων πηγών και δυσκολία κατανόησής τους. α. Λείπουν έργα “δευτερευόντων συγγραφέων”. Οι πηγές μας είναι: Αρριανός, Διόδωρος Σικελιώτης, Πολύβιος, Παυσανίας, Αριστόβουλος, Πτολεμαίος, Κλέαρχος, Κούρτιος Ρούφος, Πομπήιος Τρόγος, Αππιανός. β. Δεν έχουν αναπτυχθεί “συγγενείς” σχετικές επιστήμες. iv. Ιδεολογικοί λόγοι σε σχέση με την κλασική εποχή.

6 Johann Gustav Droysen 1808 -1884 Hegel, A. Boeckh, Niebuhr, Bernhardy. 1840 Γαλλοπρωσικός πόλεμος, 1871 Κομμούνα του Παρισιού. 1864 Α΄Διεθνής. Gesischte des Hellenismus, Hamburg 1833-43. 1833 Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. 1836 Ιστορία του Ελληνισμού Α΄ ( Ιστορία των Διαδόχων). 1843 Ιστορία του Ελληνισμού Β΄ ( Ιστορία του ελληνιστικού πολιτειακού συστήματος). Β΄έκδοση 1877 -78 Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ιστορία των Διαδόχων. Ιστορία των Επιγόνων.

7 H προσφορά του Droysen  Αναδεικνύει την πρωτοτυπία και τη θετικότητα του Ελληνισμού.  Δίνει μια πλήρη εικόνα των κρατών της εποχής αυτής μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου.  Οι απόψεις του υιοθετούνται: Κλασσικιστές (Willamowitz, Schwartz E.) εναντίον των. Θετικιστών (Beloch).

8 ΕΠΟΧΗ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ-ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Έχουν εκφραστεί διάφορες απόψεις: ι. Επέκταση ελληνικού πνεύματος στην Ανατολή.  Βασική διαφορά κλασικιστών (εκφυλισμός) και θετικιστών (ολοκλήρωση) του αρχαίου κόσμου. ιι. Αμιγής ελληνικός πολιτισμός σε νέες συνθήκες.  Δεν έχουμε καμία ένδειξη τέτοιου αμιγούς πολιτισμού. ιιι. Σύνθεση (vermischung) ελληνικού και ανατολικού πολιτισμού.  Έχουμε δύο περιόδους. Η πρώτη ανάπτυξης και η δεύτερη εκφυλισμού της κοινωνίας.

9 ΑΙΤΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ α. Δουλοκτητικό σύστημα Κυρίαρχο στοιχείο της παραγωγικής διαδικασίας, αναμορφώνεται και προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. β. Η κατάσταση στον Ελλαδικό χώρο. ι. Ανισομερής ανάπτυξη διαφόρων πόλεων. ιι. Η αγορά επεκτείνεται χωρίς αλλαγές των χαρακτηριστικών της. ιιι. Ανάπτυξη των αποικιών. ιv. Δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

10 γ. Η κατάσταση στην Ασία. ι. Αργός ρυθμός ανάπτυξης. ιι.Έντονα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα. Ιδεατές συνθήκες για την κατάληψη της Ανατολής. Συντελείται η πορεία ξεπεράσματος του οικονομικού, κοινωνικού και θρησκευτικού αποκλεισμού της πόλης κράτους. Έχουμε όξυνση των αντιθέσεων. ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΕΝ ΞΕΠΕΡΑΣΘΗΚΕ ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΤΕΘΗΚΕ ΣΕ ΠΙΟ ΕΝΤΟΝΗ ΜΟΡΦΗ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΚΤΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.

11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΑΥΤΩΝ Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΕΧΕΙ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: α. Να ξεπερασθεί σταδιακά το σύστημα της πόλης κράτους. β. Να αρχίσει να δημιουργείται καινούργια διοικητική και οικονομική οργάνωση του νέου κράτους. ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ. ΔΕΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΝΕΟ ΕΘΝΟΣ ΑΛΛΑ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕ ΧΑΛΑΡΗ ΜΟΡΦΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ.

12 Χωροχρονική οριοθέτηση της ελληνιστικής εποχής 359 Άνοδος του Φιλίππου στην εξουσία. 336 Άνοδος του Αλεξάνδρου στο θρόνο. 332 Ίδρυση της Αλεξάνδρειας. 323 Θάνατος του Αλεξάνδρου. 301 Μάχη στην Ιψό. 221 Οι Σπαρτιάτες ηττώνται στη Σελλάσια. 217 Οι Ρωμαίοι εισβάλλουν στα Βαλκάνια. 146 Καταστροφή της Κορίνθου από τους Ρωμαίους. 44 Θάνατος του Ιουλίου Καίσαρα. 31 Άκτιο, Υποταγή της Αιγύπτου στους Ρωμαίους. Από: Σικελία – Ινδίες έως: Αίγυπτο - Νουβία, Βόσπορο.

13 ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΗγεμώνΠρωτεύουσαΠεριοχές Πτολεμαίος A΄ Σωτήρ ΑλεξάνδρειαAίγυπτος (Αιγαίο,Κύπρος, Μ. Ασία, Συρία, Αιθιοπία, Λιβύη κ.ά.) Αντίγονος ΓονατάςΠέλλαΜακεδονία, Ν. Ελλάδα ΣέλευκοςΑντιόχειαΒαβυλωνία, Βόρεια Συρία Λύσιππος, ΆτταλοςΠέργαμοςΒόρεια Ανατολία, Θράκη

14 Τα κράτη των διαδόχων

15 Η αυτοκρατορία του Αλέξανδρου, όπως διαιρέθηκε από τους στρατηγούς του.

16  Ποια η εξέλιξη της πόλεως-κράτους;  Ποια η εξέλιξη της Μακεδονίας μετά τη διάλυση της αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου;  Ποια η τύχη της παραδοσιακής θρησκευτικής λατρείας και του συστήματος ηθικών αξιών;  Πως αντιμετωπίστηκαν ζητήματα του φύλου και της εθνικής ταυτότητας;  Ποια πνευματική δραστηριότητα αναπτύχθηκε και ποια η αλληλεπίδρασή της με την κοινωνική πραγματικότητα;

17 ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Το κυρίαρχο γνώρισμα είναι οι αντιθέσεις που υπάρχουν: ι. Προσωρινή άνθηση της οικονομίας, δημιουργία μονοπωλίων και χρηματιστικού κεφαλαίου. ιι. Συγκέντρωση της γης σε λίγους γαιοκτήμονες. ιιι. Κεντρική διοίκηση. ιv. Απομάκρυνση από τη θρησκεία ~ προλήψεις, θεοποίηση των ηγεμόνων.

18 v. Ένταση της κοινωνικής καταπίεσης ~ κοινωνική απελευθέρωση γυναικών. vi. Εγκυκλοπαιδικότητα, βιβλιοθήκη ~ μάζες ημιμαθών πληθυσμών. vii. Νοησιοκρατικό πνεύμα ~ μεταφυσικές αντιλήψεις, έμμονη ιδέα για την Τύχη. viii. Κοσμοπολιτισμός ~ ατομικισμός. ix. Ρεαλισμός, έρωτας. x. Επιστημονική και θεατρική νοοτροπία.

19 “ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ;” Τα σημαντικότερα ερωτήματα είναι:  Ποιες οι σχέσεις των υποταγμένων λαών με τους Έλληνες; Οι μαρτυρίες που έχουμε είναι πολύ λίγες για να διαμορφώσουμε μία ολοκληρωμένη άποψη. Εστιάζονται: Στη λογοτεχνία (έργα εξελληνισμένων ξένων) σε επιγραφές και νομίσματα.

20  Πόσο οι Έλληνες επηρεάστηκαν από τις κοινωνίες που κατέκτησαν; Οι πληροφορίες που έχουμε είναι ελάχιστες. Η επίδραση αφορά(;) την οικονομία, την πολιτική και την ιδεολογία, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την τέχνη, τις επιστήμες.

21 Τέλος Ενότητας

22 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

23 Σημειώματα

24 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1084. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1084

25 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκων: Επίκ. Καθ. Σταμάτης Κ. Μερσινιάς. «Ελληνιστική Ποίηση. ΕΙΣΑΓΩΓΗ, Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1084. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1084

26 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/