ΓΕΝΙΚΉ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Α ’ ΕΞΑΜΗΝΟ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΑΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΛΆΡΙΣΑ 2014- ΔΙΆΛΕΞΗ 3 Η Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc.

Παρουσίαση με θέμα: "ΓΕΝΙΚΉ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Α ’ ΕΞΑΜΗΝΟ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΑΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΛΆΡΙΣΑ 2014- ΔΙΆΛΕΞΗ 3 Η Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΓΕΝΙΚΉ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Α ’ ΕΞΑΜΗΝΟ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΑΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΛΆΡΙΣΑ 2014- ΔΙΆΛΕΞΗ 3 Η Δήμητρα Παπαστεργίου Ψυχολόγος MSc

2 Ορισμός  Αντίληψη είναι ο τρόπος που δίνουμε νόημα στις πληροφορίες που προσλαμβάνουμε μέσω των αισθητηρίων οργάνων.  6 αισθήσεις : όραση, ακοή, όσφρηση, αφή, γεύση, ιδιοδεκτικότητα ( μας ενημερώνει για την εσωτερική κατάσταση του σώματος )

3  Η αντίληψη διαφοροποιείται από την αίσθηση καθώς δεν προσλαμβάνουμε παθητικά πληροφορίες. Τις αναλύουμε και τις ερμηνεύουμε.  Η διαφοροποίηση προκύπτει σε περιπτώσεις οπτικής αγνωσίας : Τα άτομα κοιτάζουν, αλλά δεν κατανοούν.

4 Αισθητηριακά συστήματα  Καθεμιά από τις παραπάνω αισθήσεις αντιδρά σε κάποια μορφή φυσικής ενέργειας.  Όραση = φως  Ανθρώπινο οπτικό σύστημα

5  Αποτελείται :  Οφθαλμούς  Διάφορες εγκεφαλικές περιοχές  Οδούς που τις ενώνουν

6  Ο οφθαλμός αποτελείται από 2 συστήματα  Δημιουργία ειδώλου : Κερατοειδής χιτώνας, Φακός, Κόρη  Δημιουργία μετατροπής του ειδώλου σε ηλεκτρικές ώσεις. Αμφιβληστροειδής χιτώνας 2 είδη υποδοχέων : Ραβδία ( Ανίχνευση κίνησης ) Κωνία ( Χρώματα )

7 Ρόλος Gestalt  Οι Μορφολογικοί Ψυχολόγοι υποστήριξαν ότι οι νοητικές διεργασίες αποτελούνται από σχηματοποιήσεις σε σύνολα και ΌΧΙ ακολουθίες απλών αισθητηριακών αντιλήψεων.  Αντιλαμβανόμαστε τα αντικείμενα ως ολότητες παρά σαν το άθροισμα των μερών τους.

8 Αρχές αντίληψης  Σχέση μορφής – φόντου Δηλαδή, η αντίληψη κάθε αντικειμένου που το αντιλαμβανόμαστε σαν ολότητα ονομάζεται μορφή και διαφοροποιείται από το φόντο - από ό, τι το περιβάλλει

9  Ομαδοποίηση Ένα σύνολο αρχών που χρησιμοποιεί το αντιληπτικό σύστημα για να οργανώνει τα ερεθίσματα σε ένα κόσμο σχημάτων.

10 1. Εγγύτητα : Όσο πιο κοντά εμφανίζονται αντικείμενα πιο πιθανά γίνονται αντιληπτά ως ομάδες 2. Ομοιότητα : Παρόμοια στοιχεία γίνονται αντιληπτά ως μέρος ομάδας 3. Συνέχεια : Αισθήματα που εμφανίζονται ή δημιουργούν μια συνεχή μορφή γίνονται αντιληπτά ως ομάδα 4. Εγκλεισμός : Συμπλήρωση ατελών περιγραμμάτων για σχηματισμό ολοκληρωμένου αντικειμένου

11 5. Υφή : Όταν βασικά χαρακτηριστικά των ερεθισμών έχουν την ίδια υφή ( π. χ. προσανατολισμός ), εννοούνται ως ομάδα 6. Απλότητα : Τάση ομαδοποίησης κατά τέτοιον τρόπο ώστε να παράγεται η απλούστερη ερμηνεία του κόσμου. 7. Κοινή τύχη : Ομάδες αντικειμένων που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση εκλαμβάνονται σαν να πηγαίνουν μαζί. 8. Κοινή περιοχή : Τα στοιχεία που τοποθετούνται μέσα σε κάποια όρια τείνουν να πηγαίνουν μαζί.

12

13 Σήματα απόστασης  Αμφιβληστροειδής χιτώνας : Δυσδιάστατη επιφάνεια Είδωλο : Επίπεδο Σήματα απόστασης 1. Μονοφθαλμικά 2. Διοφθαλμικά

14 Μονοφθαλμικά σήματα  Σχετικό μέγεθος : Σε μια ομάδα με όμοια αντικείμενα που διαφέρουν στο μέγεθος αντιλαμβανόμαστε τα μικρότερα, μακρύτερα  Παρέμβαση ή επικάλυψη : Από δυο να αντικείμενα επικαλυμένα, το επικαλυμένο αντικείμενο θεωρείται μακρύτερα.  Σχετικό Ύψος : Μεταξύ ομοίων αντικειμένων, τα ψηλότερα γίνονται αντιληπτά ως μακρύτερα.

15  Σκίαση : Τα θαμπά αντικείμενα φαίνονται μακρύτερα και τα λαμπρύτερα πιο κοντινά.  Παράλλαξη κίνησης : Μετακίνηση από την μια πλευρά ή την άλλη μέρη αποκαλύπτονται ή επικαλύπτονται  Διαβάθμιση χρώματος : Όσο πιο κοντά τόσο πιο έντονα χρώματα  Διαβάθμιση υφής : Όσο πιο μακριά τόσο πιο λίγες λεπτομέρειες

16

17 Διοφθαλμικά Σήματα  Διοφθαλμική παράλλαξη : Διαφορές στις 2 θέσεις ενός αντικειμένου  Διοφθαλμική ανισοκονία : Διαφορά στις εικόνες που σχηματίζονται πάνω στον αμφιβληστροειδή στα 2 μάτια όταν κοιτάζουμε αντικείμενα σε διαφορετικές αποστάσεις.

18 Αντιληπτική Σταθερότητα  Αντιλαμβανόμαστε τα αντικείμενα σαν να έχουν σταθερά χαρακτηριστικά, παρά τις αλλαγές στην εμφάνισή τους.  Ακόμη κι αν ο αισθητήριος κόσμος μας αλλάζει η αντίληψη μας γι ’ αυτόν με όρους φωτεινότητας, χρώματος, σχήματος και μεγέθους παραμένει σταθερή.

19 Αντιληπτικές πλάνες  Αφορούν στον τρόπο που το αντιληπτικό σύστημα μπορεί να παραπλανηθεί.  Έχουν καταγραφεί πάνω από 200 πλάνες

20 Richard Gregory  Οι διαδικασίες που παράγουν την σταθερότητα του μεγέθους στα τρισδιάστατα αντικείμενα μερικές φορές χρησιμοποιούνται εσφαλμένα στην αντίληψη των δυσδιάστατων αντικειμένων και γίνονται το αίτιο για την αντιληπτική πλάνη.

21 Γνωστές αντιληπτικές πλάνες  Κατά τον Gregory, οι πλάνες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες : Πλάνες εξαρτώμενες από φυσιολογικούς μηχανισμούς Πλάνες λόγω στρατηγικής

22 Πλάνες λόγω φυσιολογικού μηχανισμού  Αρνητικά μετεικάσματα π. χ. κόκκινο τετράγωνο  Φαινόμενο του καταρράκτη - στάσιμα αντικείμενα κίνηση αντίθετα  Αυτοκινητικό φαινόμενο - Σκοτεινό δωμάτιο και φως. Φαίνεται να κινείται εδώ κι εκεί γιατί δεν υπάρχει βάθος.  Φαινόμενο φι - 2 αναμμένα φώτα, σε απόσταση γίνονται αντιληπτά ως ένα συνεχές

23 Πλάνες λόγω στρατηγικής  Προκύπτουν από ακατάλληλη επεξεργασία των δεδομένων και συγκεκριμένα από ακατάλληλη κλιμάκωση της σταθερότητας ( αντιληπτική σταθερότητα ).  Πλάνη Muller-Lyer, Πλάνη Ponzo  Αμφίσημοι ερεθισμοί : κύβος Necker  Εύλογες και απίθανες πλάνες : Απίθανο τρίγωνο  Με δημιουργικό τρόπο μέσω των αντιληπτικών διεργασιών : Αόρατο τρίγωνο.

24 Παραδείγματα πλανών

25

26

27

28

29 Οφθαλμαπάτη του Wundt

30 Οφθαλμαπάτη Zollner

31 Οφθαλμαπάτη Ebbinghaus

32 Θεωρίες Αντίληψης  Οι θεωρίες αντίληψης κατηγοριοποιούνται σε από κάτω προς τα πάνω και από πάνω προς τα κάτω  Από κάτω προς τα πάνω υποστηρίζουν ότι η αντίληψη σαφώς προκύπτει από διαθέσιμους ερεθισμούς.

33  Στις από κάτω προς τα πάνω (bottom-up) θεωρίες ανήκουν : Το μοντέλο του πανδαιμόνιου Η υπολογιστική θεωρία του Marr για την αναγνώριση αντικειμένων Οικολογική θεωρία της άμεσης αντίληψης του Gibson

34  Θεωρίες από πάνω προς τα κάτω (top-down) είναι εκείνες που τονίζουν ότι η σπουδαιότητα της προηγούμενης γνώσης και άλλων γνωστικών παραγόντων.  Η θεωρία του Gregory για την αντίληψη ανήκει σε αυτήν την κατηγορία.

35  Οι θεωρίες από πάνω προς τα κάτω είναι υπεύθυνες για την αναγνώριση μιας λέξης παρόλο που δεν είναι όλη ευδιάκριτη.  Επίσης, η επίδραση του πλαισίου αναφοράς επηρεάζει την αντίληψη των αμφίσημων εικόνων.

36 

37  Συνδυασμός των δύο ειδών θεωρείται η λειτουργία αναγνώρισης προσώπων, κατά την οποία εμπλέκονται πολλοί διαφορετικοί γνωστικοί μηχανισμοί.  Ακόμη, ο Neisser πρότεινε ότι η αντίληψη είναι μια δεξιότητα που συνεπάγεται ενεργητικό κύκλο και συνδυάζει τα δύο στοιχεία.

38 Οικολογική προσέγγιση του Gibson  Θεωρία της άμεσης αντίληψης  Δεν συμβαίνει μόνη της αλλά μέσα σε ένα περιβάλλον με ερεθισμούς.  Ενεργητική και άμεση λειτουργία που μας βοηθά να προσαρμοστούμε στον περιβάλλοντα χώρο.  Σημασία στην αντίληψη της καθημερινής ζωής και όχι στο εργαστήριο.

39 Μοντέλο πανδαιμόνιου Selfridge  Μονάδες γνώσης υπεύθυνες για ειδικά έργα : Γνωστικοί Δαίμονες  Υποδαίμονες : Κατώτερο επίπεδο αντιδρά σε συγκεκριμένη εικόνα ή ερέθισμα. Όταν διεγείρεται κραυγάζει.  Δαίμονας αποφάσεων : Αποφασίζει μεταξύ των δαιμόνων που κραυγάζουν για το ίδιο ερέθισμα

40 Υπολογιστική Θεωρία του Marr  Ο Marr παρουσιάζει μια γνωστική υπολογιστική θεωρία.  Η ανθρώπινη μορφή αποτελείται από κυλίνδρους διαφορετικών επιπέδων γενίκευσης.  Γενικά, οι υπολογιστικές θεωρίες προσπαθούν να δείξουν πως πολύπλοκοι υπολογισμοί στο νευρικό σύστημα μετατρέπουν ακατέργαστα αισθητήρια ερεθίσματα σε αναπαράσταση του εξωτερικού κόσμου.

41 Neisser  Η αντίληψη περιγράφεται ως μια ενεργητική διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριών, η οποία προσαρμόζεται στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος  Αν υπάρχουν ερεθίσματα τότε αντίληψη άμεση  Αν οι πληροφορίες περιορισμένες τότε διαμόρφωση κανόνων και υποθέσεων

42 Αντίληψη ως ερμηνευτική διαδικασία  Σε αντίθεση με τον Gibson, η αντίληψη είναι ερμηνευτική διαδικασία.  Δεν βασίζεται μόνο στις πληροφορίες από το ερέθισμα αλλά και σε προηγούμενες εμπειρίες και γνώσεις που δημιουργούν προσδοκίες για όσα θα δούμε και θα ακούσουμε.  Διαμόρφωση και έλεγχος υποθέσεων δηλαδή, πιθανές ερμηνείες των προσλαμβανόμενων ερεθισμών.

43 Εξέλιξη της αντίληψης  Έχουν γίνει έρευνες για να διαπιστωθεί ποιες ικανότητες έχουν τα παιδιά από την γέννηση.  Fantz 1961: Μέθοδος προτίμησης κοιτάγματος  Τα νεογέννητα βρίσκουν διαφορές ανάμεσα στα πολύπλοκα ερεθίσματα  Προτιμούν σαφώς τα πολύπλοκα από τα απλά.

44

45 Εξοικείωση / Μη εξοικείωση  Τα βρέφη σταματούν να κοιτάζουν όταν κατ ’ επανάληψη βλέπουν ερεθίσματα που γίνονται αντιληπτά ως ίδια.  Αυτό λέγεται εξοικείωση.  Όταν ένα ερέθισμα εμφανίζεται ότι γίνεται αντιληπτό σαν να είναι διαφορετικό τότε το κοίταγμα συνεχίζεται.  Το φαινόμενο αυτό λέγεται μη εξοικείωση

46  Συμπέρασμα του παραπάνω φαινομένου είναι ότι τα νεογέννητα μπορούν να αντιληφθούν τη διαφορά στο μαύρο – άσπρο και το έγχρωμο.  Δεν μπορούν να εντοπίσουν διαφορές στις αποχρώσεις των χρωμάτων αυτών.  Γεννιόμαστε συνεπώς, με τα βασικά συστατικά στοιχεία ανίχνευσης χαρακτηριστικών.

47 Ενδιαφέρον για τα πρόσωπα  Στα νεογέννητα μιας ώρας παρουσιάστηκαν πρότυπα.  Κοιτούσαν και παρακολουθούσαν τα πρότυπα που έμοιαζαν με ανθρώπινο πρόσωπο περισσότερη ώρα.  Πιθανή ερμηνεία αποτελεί το προσαρμοστικής αξίας ενδιαφέρον των βρεφών να εστιάζουν την προσοχή στην πηγή τροφής.

48

49  Η αναγνώριση προσώπων είναι μια ικανότητα που προκύπτει πιο νωρίς από την αντίληψη του βάθους.  Η αντίληψη του βάθους είναι παρούσα στα νεογέννητα που όμως δεν εκφράζουν αλλαγές στον καρδιακό παλμό.  Ο φόβος του γκρεμού εμφανίζεται όταν το βρέφος ξεκινά να μπουσουλάει. Εδώ φαίνονται οι επιδράσεις της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος με σκοπό την προσαρμογή.

50 Ευχαριστώ για την προσοχή σας !!!