Δοσιμετρία προσωπικού σε επεμβατικές τεχνικές: δόσεις, βλάβες και μέτρα προστασίας για τον φακό των οφθαλμών των επαγγελματικά εκτιθέμενων 13 Φεβρουαρίου.

Παρουσίαση με θέμα: "Δοσιμετρία προσωπικού σε επεμβατικές τεχνικές: δόσεις, βλάβες και μέτρα προστασίας για τον φακό των οφθαλμών των επαγγελματικά εκτιθέμενων 13 Φεβρουαρίου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Δοσιμετρία προσωπικού σε επεμβατικές τεχνικές: δόσεις, βλάβες και μέτρα προστασίας για τον φακό των οφθαλμών των επαγγελματικά εκτιθέμενων 13 Φεβρουαρίου 2016 Αγάπη Πλουσή Ακτινοφυσικός Ιατρικής Β’ Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

2 Εισαγωγή o Ασθενείς και προσωπικό εκτίθενται σε υψηλές δόσεις ακτινοβολίας λόγω της πολυπλοκότητας των επεμβατικών διαδικασιών (μεγάλοι χρόνοι ακτινοσκόπησης, υψηλοί ρυθμοί δόσης, μεγάλος αρθμ εικόνων...). o Οι νέες εξελίξεις στην απεικόνιση με ακτινοσκόπηση καθώς και η ανάπτυξη νέων μεθόδων και τεχνικών (π.χ βελτίωση του σχεδιασμού των καθετήρων) αύξησε τον αριθμό των επεμβατικών διαδικασιών την περίοδο 1998-2008 κατά 78% (247.000 vs 442.000). Hart et al. Frequency and collective dose for medical and dental X-ray examinations in the UK, 2008. Health Protection Agency. HPA-CRCE-012 (2010).

3

4 Συσχέτιση καταρράκτη – ακτινοβολίας

5 Καταρράκτης o Η θόλωση-αδιαφάνεια του φακού των οφθαλμών o Συμπτώματα: μειωμένη όραση, θολή ή διπλή όραση, εξασθένιση στην αντίληψη των χρωμάτων, αντανακλάσεις γύρω από αντικείμενα o Αίτια: ηλικία, τραύμα, φλεγμονή, μεταβολικές διαταραχές, διατροφή, φάρμακα, ακτινοβολία

6 Τύποι καταρράκτη o Πυρηνικός o Φλοιώδης o Οπίσθιος Υποκαψικός (ΟΠΥΚ)

7 Τύποι καταρράκτη: Πυρηνικός o Εμφανίζεται ως σκλήρυνση και κιτρίνισμα του φακού o Ο ασθενής εμφανίζει δυσκολία στην διάκριση των αποχρώσεων του μπλε o Συνδέεται κυρίως με την ηλικία

8 Τύποι καταρράκτη: Φλοιώδης o Οφείλεται σε αλλαγές στην ιοντική σύσταση του ματιού o Οι θολερότητες δημιουργούν συνήθως σφηνοειδείς ή ακτινωτές σκιάσεις

9 Τύποι καταρράκτη: Οπίσθιος Υποκαψικός (ΟΠΥΚ) o Εντοπίζεται στην οπίσθια φλοιώδη στιβάδα o Σε πρώιμο στάδιο εμφανίζεται ως ελαφρύς ιριδισμός και σε προχωρημένα στάδια ως κοκκιώδεις θολερότητες o Συνδέεται με την έκθεση του οφθαλμού σε ακτινοβολία

10 Radio-induced crystalline lens opacity in an interventional radiologist submitted to high levels of radiation using an X-ray tube above the table. Region 1, indicates posterior subcapsular opacity; Region 2, perinuclear punctate opacities. Vano et al. Lens Injuries induced by occupational exposure in non-optimized interventional radiology laboratories. BJR 1998 Jul 71(847):728-33 Εμφάνιση καταρράκτη σε επεμβατιστές ιατρούς

11 Subcapsular posterior cataract observed by slit lamp biomicroscopy using direct illumination, noted after 22 years of work in a catheterization laboratory. Vano et al. Radiation-associated lens opacities in catheterization personnel: results of a survey and direct assessments. J Vasc Interv Radiol. 2013 Feb;24(2):197-204. Εμφάνιση καταρράκτη σε επεμβατιστές ιατρούς

12 Συστάσεις ICRP 2007

13

14 Έκθεση ICRP 2011

15 Νέα θεώρηση!!! o Όριο δόσης για το φακό των οφθαλμών των επαγγελματικά εκτιθέμενων: 20 mSv/yr o Κατώφλι εμφάνισης καταρράκτη: 0.5 Gy (?)

16

17 Νέες επιδημιολογικές μελέτες AuthorPopulationCataract threshold Nakashima et al. 2006730 atomic bomb survivors 0.6 Sv for cortical cataract 0.7 Sv for PSC Neriishi et al. 20073761 atomic bomb survivors0.1-0.8 Gy Worgul et al. 2008 8.607 Chernobyl clean-up workers <1 Gy Chodick et al. 2008 35.705 radiologic technologists No apparent threshold

18 Δόση στους φακούς των οφθαλμών Εξαρτάται από: o το είδος της επεμβατικής διαδικασίας o τις παραμέτρους έκθεσης (kVp, mAs, fluoroscopy time, magnification) o το μέγεθος του ασθενούς o τη θέση-γωνία και την απόσταση της λυχνίας o τη θέση του επεμβατιστή ιατρού o το φόρτο εργασίας o τη χρήση του ακτινοπροστατευτικού εξοπλισμού

19 Δόση στους φακούς των οφθαλμών ORAMED project (Optimization of RAdiation protection for MEDical staff, 2008-2011) o 6 Ευρωπαϊκές χώρες, 1300 επεμβατικές καρδιολογικές και ακτινολογικές διαδικασίες o Δόση στο φακό των οφθαλμών: 10 μSv – 4 mSv ανά διαδικασία o Αθροιστική ετήσια δόση στο φακό των οφθαλμών: <1 mSv – 150 mSv o 24% των ιατρών ξεπερνά το νέο ετήσιο όριο δόσης για το φακό των οφθαλμών

20 Δόση στους φακούς των οφθαλμών O’CLOCK study (Occupational Cataracts and Lens Opacities in interventional Cardiology, 2009-2011) o Πολυκεντρική μελέτη, 106 επεμβατιστές καρδιολόγοι / 99 control group o Η εμφάνιση φλοιώδους και πυρηνικού καταρράκτη δεν διέφερε σημαντικά ανάμεσα στα δύο γκρουπ o Η συχνότητα εμφάνισης ΟΥΚ ήταν 3πλάσια στους καρδιολόγους σε σχέση με το γκρουπ ελέγχου (17% vs 5%) o Το 10% των καρδιολόγων δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ ακτινοπροστατευτικά γυαλιά

21 Δόση στους φακούς των οφθαλμών Ciraj-Bjelac et al. 2010 o 76 επεμβατιστές καρδιολόγοι και νοσηλευτές / 22 control group o 52% ιατρών, 45% νοσηλευτών, 9% control group διαγνώσθηκαν με ΟΠΥΚ o Αθροιστική ετήσια δόση στο φακό των οφθαλμών: 0.01 – 43 Gy Vano et al. 2013 o 58 επεμβατιστές καρδιολόγοι, 69 νοσηλευτές / 91 control group o 50% ιατρών, 41% νοσηλευτών, <10% control group διαγνώσθηκαν με ΟΠΥΚ o Αθροιστική ετήσια δόση στο φακό των οφθαλμών: 0.1 – 18.9 Gy

22 Δόση στους φακούς των οφθαλμών https://rpop.iaea.org/RPOP/RPoP/Content/InformationFor/HealthProfessionals/6_OtherClinicalSpecialities/radiation- cataract/Radiation-and_cataract.htm#SU

23 Μέσα ακτινοπροστασίας για τα μάτια

24 o Η χρήση ακτινοπροστατευτικών γυαλιών μπορεί να μειώσει τη δόση στους οφθαλμούς σε ποσοστό 83-90%. o Τα ακτινοπροστατευτικά γυαλιά πρέπει να έχουν πλαϊνή σκίαση. o Πάχος ακτινοπροστατευτικών γυαλιών μεγαλύτερο από 0.5 mm Pb δεν προσφέρει σημαντική περαιτέρω μείωση της δόσης. Vanhavere et al 2012. ORAMED: Optimization of Radiation Protection of Medical Staff. EURADOS Report 2012

25 Μέσα ακτινοπροστασίας για τα μάτια Half-face mask Full-face mask

26 Χρήση ακτινοπροστατευτικού εξοπλισμού 501 περιπτώσεις ακτινοπροστατευτικός εξοπλισμός χώρου 501 περιπτώσεις προσωπικός ακτινοπροστατευτικός εξοπλισμός Vanhavere et al 2012. ORAMED: Optimization of Radiation Protection of Medical Staff. EURADOS Report 2012

27 Τι απαιτείται... o Συνεχής εκπαίδευση και κατάρτιση: Το προσωπικό πρέπει να έχει επαρκείς γνώσεις σε θέματα ακτινοπροστασίας και βασικές γνώσεις της τεχνολογίας κάθε μηχανήματος. o Διαθεσιμότητα και σωστή χρήση του ατομικού ακτινοπροστατευτικού εξοπλισμού και του εξοπλισμού χώρου. o Προγράμματα διασφάλισης ποιότητας: Διασφαλίζουν υψηλή ποιότητα εικόνας με τη λιγότερη δυνατή έκθεση του ασθενούς σε ακτινοβολία.

28 Συμπεράσματα Οι νέες θεωρήσεις σχετικά με τη δόση της ακτινοβολίας στο φακό των οφθαλμών απαιτούν: o Περισσότερες επιδημιολογικές μελέτες, ειδικά σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας, ώστε να έχουμε μια πιο σαφή εικόνα για το αν ο καταρράκτης που σχετίζεται με την ακτινοβολία είναι καθορισμένο ή στοχαστικό αποτέλεσμα. o Δημιουργία μιας αποτελεσματικής μεθόδου για τη δοσιμετρία του φακού των ματιών στην κλινική ρουτίνα.

29 Βιβλιογραφία Ciraj-Bjelac O et al.. (2010). Risk for radiation-induced cataract for staff in interventional cardiology: is there reason for concern? Catheter Cardiovasc Interv, 76(6):826-34 Ciraj-Bjelac O Vano E et al. (2010). Radiation cataract risk in interventional cardiology personnel. Radiat Res, 174(4):490-5. Vano E Nakashima E et al (2006). A reanalysis of atomic-bomb cataract data, 2000–2002: a threshold analysis. Health Phys, 90:154–160. Neriishi K et al., (2007). Postoperative cataract cases among atomic bomb survivors: radiation dose response and threshold. Radiat. Res. 168:404–408. Worgul B.V et al. Cataracts among Chernobyl clean-up workers: Implications regarding permissible eye exposures. Radiat. Res, 167, 233–243. Chodick G et al. (2008). Risk of cataract after exposure to low doses of ionizing. radiation: a 20-year prospective cohort study among US radiologic technologists. Am J Epidemiol,168(6):620-31 Chodick G Efstathopoulos E.P et al., (2011). Occupational radiation doses to the extremities and the eyes in interventional radiology and cardiology procedures. Br J Radiol. 84(997):70-7. Jacob S et al. (2013). Eye lens radiation exposure to interventional cardiologists: a retrospective assessment of cumulative doses. Radiat Prot Dosimetry, 153(3):282-93. Jacob S Vano E et al. (2013). Radiation-associated lens opacities in catheterization personnel: results of a survey and direct assessments. J Vasc Interv Radiol, 24(2):197-204. Vano E Vanhavere F. et al., (2012). ORAMED: Optimization of Radiation Protection for Medical Staff. 7 th EURADOS Report 2012. ISSN 2226-8057. ISBN 978-3-943701-01-2.

30 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Monet’s Japanese bridge before (1899) and after (1918-1924) the incidence of cataract