Ο κλάδος των Κινητών Επικοινωνιών Επικαιροποίηση Q4 2013 Μάϊος 2014 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "Ο κλάδος των Κινητών Επικοινωνιών Επικαιροποίηση Q4 2013 Μάϊος 2014 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ο κλάδος των Κινητών Επικοινωνιών Επικαιροποίηση Q4 2013 Μάϊος 2014 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

2 Περιεχόμενα Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία Επίδραση φορολογικής πολιτικής στον κλάδο 2

3 Οικονομικό περιβάλλον – Επιπτώσεις Ύφεσης στον Κλάδο Η γενικότερη ύφεση έχει επηρεάσει άμεσα τον κλάδο της κινητής τηλεφωνίας, με ρυθμό μείωσης εσόδων που είναι δυσμενέστερος από την εξέλιξη του ΑΕΠ στη συνολική οικονομία 3 Πηγή: Στοιχεία εταιρειών κλάδου, ΕΛΣΤΑΤ για τα έτη 2008 – 2013

4 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου - Έσοδα κινητής τηλεφωνίας Τα έσοδα του κλάδου από υπηρεσίες το 2013 έχουν μειωθεί στα 2.086 εκ. ευρώ, 52% χαμηλότερα από το 2007 4 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Η μείωση των εσόδων στην Ελλάδα κυμαίνεται σε διψήφια ποσοστά τα τελευταία 5 έτη σε αντίθεση με την Ευρώπη όπου οι μειώσεις είναι κάτω του 5% ετησίως Η οικονομική κρίση, οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις και η υπερφορολόγηση των υπηρεσιών είχαν αρνητικό αντίκτυπο στα έσοδα Περίπου το ήμισυ της μείωσης των εσόδων από υπηρεσίες το 2013 οφείλεται στη μείωση των τελών τερματισμού

5 Η μείωση των τιμών λόγω ανταγωνισμού και ρυθμιστικών παρεμβάσεων έχει πιέσει τα κέρδη του κλάδου Το περιθώριο του κλάδου έχει αυξηθεί τα τελευταία έτη καθώς οι πάροχοι περιορίζουν τα έξοδα τους Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου - EBITDA κινητής τηλεφωνίας Τα αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) του κλάδου το 2013 έχουν μειωθεί στα 1.056 εκ. ευρώ, 39% χαμηλότερα από το 2008 5 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

6 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου - Λεπτά ομιλίας Τα συνολικά λεπτά ομιλίας αυξήθηκαν ελαφρά (1,8%) ενώ τα λεπτά ομιλίας ανά χρήστη μειώθηκαν (-3,4%) το 2013 6 Το 2012 και το 2013, για πρώτη φορά τα λεπτά ομιλίας ανά χρήστη (MOU) σημείωσαν μείωση καθώς η οικονομική κρίση περιόρισε τη χρήση. Οι υψηλές αυξήσεις μεταξύ του 2009 – 2011 οφείλονταν στον περιορισμό του αριθμού των χρηστών λόγω της ταυτοποίησης. Συνολικά τα λεπτά ομιλίας ανέκαμψαν το 2013 μετά τις μειώσεις του 2012 και το 2011 καθώς ο αριθμός των συνδρομητών αυξήθηκε. Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

7 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου - Έσοδα ανά χρήστη (ARPU) Το 2013, τα έσοδα ανά χρήστη (ARPU) στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά 22% στα 10,8€, σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από την Ευρώπη 7 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Ενώ μέχρι το 2006 το ARPU σε Ελλάδα και Ευρώπη ήταν στο ίδιο επίπεδο, τα επόμενα έτη το ARPU στην Ελλάδα μειώθηκε απότομα και έπεσε αρκετά κάτω του Ευρωπαϊκού Οι χαμηλότερες τιμές ανά λεπτό ομιλίας και η χαμηλότερη διείσδυση δεδομένων στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη επηρεάζουν αρνητικά το δείκτη αυτό

8 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου - Συνδρομητές Ο αριθμός των συνδρομητών σημειώνει ανάκαμψη κατά 5,2% το 2013, όπως και το 2012 (4,4%) μετά τη μεγάλη μείωση κατά 26% την περίοδο 2009 – 2011 8 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Η μεγάλη χρησιμότητα της κινητής τηλεφωνίας φαίνεται από τη ανάκαμψη του αριθμού των συνδρομητών μέσα στη βαθειά οικονομική κρίση της χώρας. Τα προηγούμενα έτη η ταυτοποίηση ήταν ο κυριότερος λόγος της μείωσης του αριθμού των συνδρομητών κατά 26%. Η οικονομική δυσπραγία έχει περιορίσει το βαθμό χρήσης (λεπτά ομιλίας, δεύτερο κινητό) αλλά δύσκολα ένας πελάτης θα εγκαταλείψει το κινητό εντελώς.

9 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου – Επισφάλειες Οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις ανέρχονται σε 17% των εσόδων - Το ποσό των φόρων που αποδόθηκαν για ανείσπραχτα έσοδα εκτιμάται σε 115 εκ. για το 2012 9 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας Οι συνολικές απαιτήσεις από πελάτες σημειώνουν αύξηση τα τελευταία έτη ως ποσοστό του κύκλου εργασιών Ορισμένοι πελάτες δε θα πληρώσουν ποτέ τις υποχρεώσεις τους προς τους παρόχους και ένα μέρος των ανεξόφλητων λογαριασμών θα αφορά έμμεσους φόρους που απέδωσαν οι εταιρείες αλλά δεν εισέπραξαν από τους πελάτες τους. Δεδομένου ότι οι προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις ανήλθαν σε 429 εκ. το τέλος του 2012 και το μερίδιο των έμμεσων φόρων στο μέσο λογαριασμό είναι 27%, το ποσό των φόρων που αποδόθηκαν για ανείσπραχτα έσοδα εκτιμάται σε 115 εκ.

10 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου - Επενδύσεις τηλεπικοινωνιών Ο κλάδος στην Ελλάδα επένδυσε €255 εκ. το 2013 και €7 δισ. από την αρχή της λειτουργίας του έως σήμερα, συνεισφέροντας σημαντικά στην ανάπτυξη και τεχνολογική αναβάθμιση της χώρας 10 Οι επενδύσεις χρηματοδοτήθηκαν από ίδια κεφάλαια, λόγω αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει με δανεισμό τις εταιρείες Η προβλεπόμενη μείωση του κύκλου εργασιών και του EBITDA τα επόμενα έτη, θα περιορίσει τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για την αναβάθμιση των δικτύων Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας

11 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου – Σύγκριση με χώρες του Νοτου Όλες οι χώρες του Νότου παρουσιάζουν σημαντική μείωση των εσόδων στον κλάδο κινητής τηλεφωνίας 11 Η μείωση στα έσοδα από υπηρεσίες από το 2010 και μετά έτη είναι βαθύτερη στην Ελλάδα από κάθε άλλη χώρα, ωστόσο το 2012 οι άλλες χώρες του Νότου παρουσίασαν χειροτέρευση του ρυθμού μεταβολής με την Ισπανία να είναι σε δυσμενέστερη θέση ακόμα και από τη χώρα μας Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, European Telecoms Matrix Q1 2013, Merrill Lynch & Bank of America

12 Περιεχόμενα Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία Επίδραση φορολογικής πολιτικής στον κλάδο 12

13 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες - Σύνοψη 13 Ενώ, μέχρι πρόσφατα, η Ευρώπη ήταν παγκόσμιος ηγέτης στις κινητές επικοινωνίες:  Υψηλότερο ποσοστό διείσδυσης στον κόσμο (456 εκατομμύρια Ευρωπαίοι).  Ο αριθμός των συνδρομητών κινητής ευρυζωνικότητας ξεπερνά τον αριθμό των συνδρομητών σταθερής.... πλέον χάνει το προβάδισμα από τις ΗΠΑ και ορισμένες χώρες της Ασίας που αναπτύσσουν ταχύτερα υποδομές 4G. Η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί με επενδύσεις στην ανάπτυξη δικτύων (οι οποίες όμως προϋποθέτουν ένα φιλικό προς αυτές περιβάλλον) Η ευρυζωνικότητα επηρεάζει σημαντικά την οικονομική ανάπτυξη Η συνεισφορά των ευρυζωνικών δικτύων στις ανεπτυγμένες χώρες εκτιμάται σε 1,21% του ΑΕΠ με κάθε 10% αύξηση της διείσδυσης στον πληθυσμό (Παγκόσμια Τράπεζα) Πηγή: World Economic Forum, Economist

14 14 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Fixed BB Ενώ η Ελλάδα ακολουθεί την υπόλοιπη Ευρώπη στη σταθερή ευρυζωνικότητα... Πηγή: European Telecoms Matrix Q2 2012, Merrill Lynch & Bank of America

15 15 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Mobile Telephony … και βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στη διείσδυση κινητών... Πηγή: GSMA 2012

16 16 Πηγή: Broadband lines in the EU: situation at 1 July 2012, European Commission Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Mobile BB … βρίσκεται δυστυχώς πίσω στην κινητή ευρυζωνικότητα με σαφείς συνέπειες στην απώλεια αναπτυξιακής δυναμικής!

17 17 Πηγή: GSMA 2012 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Χρήση κινητών υπηρεσιών στην Ευρώπη Επιπλέον, ενώ πανευρωπαϊκά η κινητή τηλεφωνία υποκαθιστά βαθμιαία τη σταθερή...

18 18 Πηγή: ΕΕΤΤ: Επισκόπηση αγορών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και ταχυδρομικών υπηρεσιών για το έτος 2011 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Χρήση κινητών υπηρεσιών στην Ελλάδα … αλλά και στην Ελλάδα …

19 To 2004, η Ελλάδα ήταν πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο μερίδιο των εσόδων από δεδομένα (12,6% έναντι 13,5%) Το 2012 όμως η Ελλάδα ήταν τελευταία στην Ευρώπη με μικρή αύξηση του μεριδίου στο 16,2% έναντι 31,6% στην Ευρώπη Τα SMS παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη και κατά συνέπεια, η απόκλιση που εμφανίζεται στο διάγραμμα οφείλεται σε υπηρεσίες εκτός SMS Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Χρήση υπηρεσιών δεδομένων στην Ευρώπη …όμως η Ελλάδα υπολείπεται έναντι όλων των χωρών της Ευρώπης στην αύξηση των εσόδων από δεδομένα… Πηγή: European Telecoms Matrix Q1 2013, Merrill Lynch & Bank of America 19

20 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Διείσδυση 3G στην Ευρώπη... καθώς η Ελλάδα υπολείπεται στην διείσδυση smartphones και πακέτων με μεταφορά δεδομένων! 20 Πηγή: Vodafone

21 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Ψηφιακό Θεματολόγιο και ο ρόλος του κλάδου Η Ελλάδα υστερεί στο σύνολο των δεικτών του Digital Agenda 2020 Σημαντική η δυνητική συνεισφορά του κλάδου στην επίτευξη των στόχων αυτών Πηγή: Agenda Scoreboard 2012 21

22 Ο κλάδος στηρίζει την ανάπτυξη συνδεόμενων κλάδων, όπως αυτού των κινητών εφαρμογών (mobile apps), ενισχύοντας την οικονομία, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα 22 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Ανάπτυξη νέων συνδεόμενων αγορών Η αγορά κινητών εφαρμογών δεδομένων ήταν το 2012 της τάξης μεγέθους 400 εκ.ευρώ στην Ελλάδα (12 δις $ παγκοσμίως) και αναμένεται ετησια αύξηση 40% μέχρι το 2017. Νέες επιχειρήσεις, ορισμένες εκ των οποίων έχουν αποκτήσει αξιόλογο μέγεθος, με σημαντικά πετυχημένα παραδείγματα εξωστρεφών ελληνικών επιχειρήσεων (π.χ. Velti, Globo, Upstream – βλ. ΣΕΚΕΕ) Πολλαπλασιαστικά οφέλη σε όλους τους κλάδους της οικονομίας (π.χ. ηλεκτρονικό εμπόριο, ηλεκτρονική διακυβέρνηση). Πηγή: Mobile Megatrends 2012, Vision Mobile

23 Άλλοι συνδεόμενοι κλάδοι, όπως οι συσκευές, η κινητή διαφήμιση και οι κινητές πληρωμές γνωρίζουν επίσης διεθνώς μεγάλη ανάπτυξη και συμβάλλουν στο μετασχηματισμό της οικονομίας 23 Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Η επίδραση του κλάδου στην οικονομία και την κοινωνία διεθνώς Οι πωλήσεις του I-phone 5 της Apple εκτιμάται ότι προσέθεσαν από 0,25% έως 0,5% του ΑΕΠ των ΗΠΑ το τελευταίο τρίμηνο του 2012 (J.P.Morgan) Περισσότεροι από το 50% των χρηστών του Facebook συνδέονται στο δίκτυο τουλάχιστον μια φορά την ημέρα χρησιμοποιώντας την κινητή τους συσκευή. Το Facebook αναμένεται να πενταπλασιάσει τα έσοδα του από κινητές υπηρεσίες και mobile advertising το επόμενο έτος (The Wall Street Journal, 5 Sep 2012, Mobile-Ad Surge Predicted for Facebook). Ο κλάδος των mobile payments σημειώνει σημαντική ανάπτυξη, με εταιρίες όπως Visa, Google, Microsoft, να επενδύουν στην ανάπτυξη ασφαλών και εύχρηστων συστημάτων. Ταυτόχρονα, start-up εταιρίες (π.χ. Square) συγκεντρώνουν σημαντικά ποσά επενδυτών ($3,25 δισ.) για να αναπτύξουν εφαρμογές και συστήματα κινητών πληρωμών (Financial Times, 21 Sep 2012, Technology: Zap, tap and go).

24 24 Η διαρκής ανάπτυξη του κάδου και η αύξηση του όγκου των δεδομένων που διακινούνται μέσω των δικτύων των κινητών τηλεπικοινωνιών, αναμένεται να οδηγήσει την απόδοση των 3G δικτύων σε οριακά επίπεδα στην Ευρώπη μέχρι 2014. Δημιουργείται σαφής ανάγκη υλοποίησης επενδύσεων σε τεχνολογίες δικτύων τέταρτης γενιάς. Το Νοέμβριο 2011, ο κλάδος επένδυσε 380 εκατ. € για την ανανέωση των αδειών και την εκχώρηση νέου φάσματος με ίδια κεφάλαια. Ωστόσο, σε αντίθεση με την Ευρώπη, στην Ελλάδα η διείσδυση συνδέσεων υπερυψηλών ταχυτήτων παραμένει σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Ο διαγωνισμός για το ψηφιακό μέρισμα προβλέπεται να γίνει εντός του 2014, ωστόσο η περιορισμένη αξιοποίηση του υπάρχοντος φάσματος και οι συνεχιζόμενες καθυστερήσεις στην οριστικοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησης των υφιστάμενων και μελλοντικών σταθμών βάσης καθιστούν το χρονοδιάγραμμα αυτό πρόωρο. Ζητείται από τον κλάδο να επενδύσει μεγάλα ποσά στα μελλοντικά δίκτυα, χωρίς να διασφαλίζεται νομικά η υπάρχουσα υποδομή δικτύων. Υπάρχει ανάγκη διαμόρφωσης οικονομικού περιβάλλοντος φιλικού στης επενδύσεις και υγιούς επενδυτικού κλίματος το οποίο θα επιτρέψει στην Ελλάδα να συγκλίνει με την Ευρώπη Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες – Ανάγκη για νέο επενδυτικό περιβάλλον Η μεγιστοποίηση της συνεισφοράς του κλάδου απαιτεί την υλοποίηση επενδύσεων σε ένα φιλικό προς αυτές περιβάλλον

25 Περιεχόμενα 25 Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία Επίδραση φορολογικής πολιτικής στον κλάδο

26 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Συνεισφορά στο ΑΕΠ Η άμεση συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ το 2012 ανήλθε σε 3.034 εκ. ευρώ (1,6% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας) 26 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ Η άμεση συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ, παρά τη μείωσή της το 2012 κατά 214 εκ. (ή 6,6%) παραμένει ιδιαίτερα σημαντική. Ο περιορισμός της συνεισφοράς του κλάδου από το 2008 και μετά δείχνει ότι η ύφεση έχει πλήξει τον κλάδο βαρύτερα από την υπόλοιπη οικονομία

27 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Θέσεις εργασίας Οι κινητές τηλεπικοινωνίες συνεισέφεραν άμεσα και έμμεσα στη δημιουργία 52,5 χιλ. θέσεων εργασίας στο σύνολο της οικονομίας το 2012 27 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ Οι θέσεις εργασίας που δημιουργεί ο κλάδος άμεσα και έμμεσα αναλύονται ως εξής: o 5,1 χιλ. άτομα στους παρόχους o 14,5 χιλ. άτομα σε εμπόρους και προμηθευτές o 15,9 στο δημόσιο (μέσω των φορολογικών εσόδων) o 16,9 από πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στο σύνολο της οικονομίας Η συνολική απασχόληση που δημιουργείται από τον κλάδο βαίνει μειούμενη μετά το 2008, λόγω της ύφεσης στον κλάδο

28 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Δημόσια έσοδα Συνολικά, οι 3 εταιρείες του κλάδου το 2012 συνεισέφεραν 912 εκ. € σε άμεσα δημόσια έσοδα - πρότυπος κλάδος στην πιστή τήρηση της φορολογικής νομοθεσίας 28 * Το 2011 καταβλήθηκε το μεγαλύτερο μέρος των 380 εκ. € με το υπόλοιπο να εξοφλείται τα επόμενα έτη Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών Σύνολο παρόχων 201020112012 Φόροι 966.229.694877.547.946819.814.619 ΦΠΑ 420.796.483410.513.988396.194.761 Φόρος εισοδήματος εταιρειών 154.116.125120.770.79992.689.777 Τέλη κινητής τηλεφωνίας 351.462.040307.707.787289.419.926 Λοιποί φόροι και τέλη 10.147.6938.882.5089.134.198 Φόρος εισοδήματος εργαζομένων (ΦΜΥ) παρόχων 29.707.35329.672.86432.375.957 Ασφαλιστικές εισφορές 118.817.15494.492.15791.896.977 Εργοδοτικές εισφορές παρόχων 73.935.15860.915.59457.083.261 Εισφορές εργαζομένων παρόχων 44.881.99733.576.56434.813.716 Δαπάνες για χορήγηση αδειών φάσματος * 0380.535.0000 Γενικό σύνολο 1.085.046.8481.352.575.103911.711.596 Γενικό σύνολο χωρίς άδειες φάσματος1.085.046.848972.040.103911.711.596

29 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Δημόσια έσοδα Λαμβάνοντας υπόψη και τη συνεισφορά της υπόλοιπης αλυσίδας αξίας (προμηθευτές αγαθών και υπηρεσιών των παρόχων και έμποροι συσκευών) τα δημόσια έσοδα ανέρχονται σε €1.479 εκατ. 29 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ, Τράπεζα της Ελλάδος

30 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Ωφέλειες από την παραγωγικότητα και πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα Το συνολικό ποσοστό της συνεισφοράς του κλάδου στο ΑΕΠ εκτιμάται σε 7,1% το 2012, λαμβάνοντας υπόψη τις ωφέλειες από την παραγωγικότητα και τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα 30 Πηγή: 2010 – 2012, επεξεργασία οικονομικών στοιχείων κλάδου, 2013 – 2016: προβλέψεις με βάση “What is the impact of mobile telephony on economic growth”, Deloitte for GSMA, November 2012 & Cisco Visual Networking Index: Global Mobile Data Traffic Forecast Update, 2011–2016, February 2012 * Εκτίμηση Τα δεδομένα συνεισφέρουν στο σύνολο του ΑΕΠ κατά 0,5% το 2012, ποσοστό που αυξάνεται το 2016 σε 1,9% λόγω της μεγάλης αύξησης της χρήσης τους από το σύνολο του πληθυσμού και των επιχειρήσεων Η συνεισφορά του κλάδου από την ενίσχυση της παραγωγικότητας στο σύνολο της οικονομίας θα αυξηθεί τα επόμενα έτη, κυρίως λόγω της χρήσης δεδομένων

31 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Τιμές καταναλωτή Από το 2004 έως και το 2012 η μείωση των τιμών ανά λεπτό ομιλίας ξεπέρασε το 78% στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να έχουμε τις χαμηλότερες τιμές από κάθε χώρα στην Ευρώπη 31 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών Η κινητή τηλεφωνία είναι από τις δραστηριότητες με τη μεγαλύτερη μείωση τιμών στην οικονομία, λόγω του έντονου ανταγωνισμού, ρυθμιστικών παρεμβάσεων και της μείωσης του κόστους παροχής των υπηρεσιών. Η ένταση του ανταγωνισμού έχει ως αποτέλεσμα το 2012, η Ελλάδα να έχει τις χαμηλότερες τιμές προ φόρων (0,051 ευρώ ανά λεπτό ομιλίας) από κάθε χώρα στην Ευρώπη.

32 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Ανάπτυξη κινητών εφαρμογών Στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί μία αξιόλογη συστάδα (cluster) επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη κινητών εφαρμογών με έμφαση στην εξωστρέφεια και την καινοτομία 32 Ο κύκλος εργασιών από τις ελληνικές εταιρείες κινητών εφαρμογών ανέρχεται σε 400 εκ. ευρώ το 2012. Ο κλάδος είναι εξωστρεφής, καθώς οι μεγάλες εταιρείες κάνουν έως και 80% - 85% του τζίρου τους στο εξωτερικό. Ενδεικτικά σε μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου, 25% - 30% του κύκλου εργασιών επενδύεται σε έρευνα και ανάπτυξη (R & D) και περίπου το 20% - 25% του προσωπικού εργάζεται σε έρευνα και ανάπτυξη Οι διάφορες ελληνικές εταιρίες κινητών εφαρμογών μετατρέπουν διαδικτυακές εφαρμογές σε εφαρμογές για κινητά αλλά και αξιοποιούν τις δυνατότητες και ιδιαιτερότητες και της φορητότητας για την ανάπτυξη ειδικών εφαρμογών

33 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Προτάσεις ανάπτυξης για το μέλλον Στο μέλλον όμως, η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων του κλάδου ώστε να αποτελέσει όχημα για την ανάκαμψη και την καινοτομία, προϋποθέτει τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος 33 Με βάση προτάσεις του κλάδου, οι βασικοί άξονες για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος είναι: Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης μέσω εφαρμογής νέων τεχνολογιών και εφαρμογών κινητής τηλεφωνίας για να υλοποιήσει το πρόγραμμα της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ώστε να υλοποιηθεί η σύγκλιση με την Ευρώπη και να μην αποτελεί ανασχετικό παράγοντα ανάπτυξης της οικονομίας Η έκδοση της σχετικής δευτερογενούς νομοθεσίας για την εφαρμογή των 4053/2012 και 4070/2012. Η υλοποίηση του Εθνικού Παρατηρητηρίου Η/Μ Ακτινοβολίας ώστε να αυξηθούν τα μέτρα εμπιστοσύνης του κοινού σχετικά με τη νομιμότητα και ασφάλεια του δικτύου κινητής τηλεφωνίας Η κατάργηση σε βάθος τριετίας του ειδικού τέλους στα συνδυαστικά πακέτα φωνής και δεδομένων Η διευκόλυνση της χρηματοδότησης επιχειρήσεων του κλάδου κινητών εφαρμογών και η υλοποίηση εμπορικών / φορολογικών συμφωνιών με χώρες εκτός ΕυρωπαΪκής Ένωσης

34 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Σενάρια ανάπτυξης για το μέλλον Με την υιοθέτηση των προτάσεων, η Ελλάδα θα συγκλίνει με την Ευρώπη στη χρήση δεδομένων έως το 2016 με αποτέλεσμα την αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,2% και των δημοσίων εσόδων κατά €956 εκ. ενώ παράλληλα... 34  Ο διπλασιασμός της χρήσης δεδομένων ανά συνδρομητή εκτιμάται ότι αυξάνει το ΑΕΠ κατά 0,5% (πηγή: Deloitte)  Η αύξηση της χρήσης δεδομένων στη Δυτική Ευρώπη εκτιμάται σε 61% ετησίως από το 2013 έως το 2016 (πηγή: Cisco) Πηγή: Ανάλυση στοιχείων από “What is the impact of mobile telephony on economic growth”, Deloitte for GSMA, November 2012 και Cisco Visual Networking Index: Global Mobile Data Traffic Forecast Update, 2011–2016, February 2012 2016 Αύξηση στο ΑΕΠ της Ελλάδας σε εκ. € από την αύξηση της χρήσης δεδομένων2.389 Αύξηση στα δημόσια έσοδα σε εκ. € από την αύξηση της χρήσης δεδομένων956

35 Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία – Σενάρια ανάπτυξης για το μέλλον...ο δυναμικός κλάδος κινητών εφαρμογών θα ενισχυθεί με το τζίρο του το 2017 να ξεπερνάει τα €2,1 δισ. 35 Πηγή: Flurry.com, Mobile Applications Futures 2013-2017, Portio Research Limited, February 20, 2013 Ο κλάδος κινητών εφαμοργών είναι ο πλέον δυναμικός παγκοσμίως δημιουργώντας μία μεγάλη ευκαιρία για την ανάπτυξη του στην Ελλάδα :  Οι χρήστες κινητών εφαρμογών έχουν διπλασιάσει το χρόνο που δαπανούν στις εφαρμογές τους από 1 ώρα την ημέρα το 2011 σε 2 ώρες το 2013 (πηγή: Flurry)  Το 2012 οι χρήστες παγκοσμίως πραγματοποίησαν 83 δισ. downloads έναντι 37 δισ. από την αρχή του κλάδου έως και το 2011. Μέχρι το 2017 ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των downloads εκτιμάται σε 35,9% (πηγή: Portio Research Limited)  Χάρη στην αύξηση της διείσδυσης των tablets και των smartphones, ο αριθμός των χρηστών κινητών εφαρμογών θα αυξηθεί διεθνώς με ετήσιο ρυθμό 29,8% έως το 2017 προσεγγίζοντας τα 4,4 δισ. άτομα (πηγή: Portio Research Limited)  Ο κλάδος κινητών εφαρμογών παγκοσμίως εκτιμάται ότι θα αναπτύσσεται με ρυθμό 40% ετησίως μέχρι το 2017 (πηγή: Portio Research Limited)  Ο κλάδος κινητών εφαρμογών στην Ελλάδα, εάν ακολουθήσει τις διεθνείς τάσεις θα ξεπεράσει το 2017 τα €2.117 εκ. από €400 εκ. σήμερα. Εάν διευκολυνθεί η εξαγωγική του δραστηριότητα, οι δυνατότητες του είναι πολύ μεγαλύτερες αφού αμπορεί να απευθυνθεί σε μία παγκόσμια αγορά.

36 Περιεχόμενα Αποτελέσματα και δείκτες κλάδου Διεθνείς τάσεις στις κινητές επικοινωνίες Αποτύπωμα κλάδου στην οικονομία Επίδραση φορολογικής πολιτικής στον κλάδο 36

37 Επίδραση φορολογικής πολιτικής - Οι μεταβολές του ειδικού τέλους, δημόσια έσοδα και ύφεση 37 Το 2013 τα έσοδα του δημοσίου μειώθηκαν σε επίπεδα χαμηλότερα από την εποχή πριν την τελευταία αύξηση του ειδικού τέλους (2009). Η επίδραση της αύξησης του ειδικού τέλους και της οικονομικής κρίσης μειώνει τα δημόσια έσοδα και τη χρήση κινητής τηλεφωνίας Πηγή: Ανάλυση στοιχείων Τράπεζας της Ελλάδος

38 Επίδραση φορολογικής πολιτικής - Οικονομετρικό μοντέλο 38 Μεγάλες αλλαγές που λαμβάνονται υπόψη: το Μνημόνιο ΕΕ&ΔΝΤ επηρρεάζει την οικονομική ευρωστία των συνδρομητών Η ταυτοποίηση περιόρισε τον αριθμό των προπληρωμένων καρτών Τα αποτελέσματα δείχνουν μια οριακή αύξηση της ελαστικότητας εισοδήματος στο 1,274 και αντίστοιχη μείωση της ελαστικότητας τιμών στο -1,622 Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής είναι δημοσιευμένα και στο Telecommunications Policy Journal, July 2011 αναγνωρίζοντας την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων Το οικονομετρικό μοντέλο επικαιροποιήθηκε μέχρι το Δ΄ τρίμηνο του 2012 λαμβάνοντας υπόψη μεγάλες αλλαγές που επηρεάζουν τις ελαστικότητες όπως το μνημόνιο και η ταυτοποίηση

39 Επίδραση φορολογικής πολιτικής - Ανάλυση ευαισθησίας δημοσίων εσόδων σε αλλαγές στο ειδικό τέλος Μείωση του ειδικού τέλους κατά 60% θα οδηγήσει σε αύξηση των συνολικών δημοσίων εσόδων κατά 38 εκ. λαμβάνοντας υπόψη και τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην ευρύτερη οικονομία 39 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ, Προβλέψεις ΔΝΤ

40 Επίδραση φορολογικής πολιτικής - Μείωση ΦΠΑ Ενδεχόμενη μείωση του ΦΠΑ από 23% σε 20% θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα κατά €5 εκ., λαμβάνοντας υπόψη και τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην υπόλοιπη οικονομία 40 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ

41 Επίδραση φορολογικής πολιτικής – Κατάργηση ΦΠΑ στο ειδικό τέλος 41 Ενδεχόμενη κατάργηση του ΦΠΑ στο ειδικό τέλος θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα κατά €19 εκ., λαμβάνοντας υπόψη και τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην υπόλοιπη οικονομία Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ

42 Επίδραση φορολογικής πολιτικής - Εξαίρεση συνδυαστικών πακέτων από το ειδικό τέλος Εξαίρεση από το ειδικό τέλος, των συνδέσεων που προσφέρουν και όγκο δεδομένων ασύρματης πρόσβασης στο διαδίκτυο τουλάχιστον 50Mb θα ωφελήσει την διείσδυση ευρυζωνικών δικτύων, την ανάπτυξη και τα δημόσια έσοδα κατά 207 εκ. € 42 Πηγή: Ανάλυση στοιχείων εταιρειών, ΕΛΣΤΑΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, Τράπεζα της Ελλάδος Εξαίρεση από το ειδικό τέλος των εν λόγω συνδέσεων θα έχει ως αποτέλεσμα: Τα δημόσια έσοδα από τα συνδυαστικά πακέτα αυξάνονται από 175 εκ. € το 2012 σε 265 εκ. € το 2014 Λαμβάνοντας υπόψη και τις επιδράσεις στην ανάπτυξη από την αυξημένη διείσδυση ευρυζωνικών δικτύων το 2014:  Το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 721 εκ. €  τα δημόσια έσοδα αυξάνονται επιπρόσθετα κατά 207 εκ. €

43 Ο Κλάδος της Κινητής Τηλεφωνίας στις νέες συνθήκες Μάιος 2014 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ