ΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥΑΝΘΡΩΠΟΥΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥΑΝΘΡΩΠΟΥ Βιολογία Α’ Λυκείου Επιμέλεια: Δημήτριος Θεοδωρίδης, Φυσικός.

Παρουσίαση με θέμα: "ΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥΑΝΘΡΩΠΟΥΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥΑΝΘΡΩΠΟΥ Βιολογία Α’ Λυκείου Επιμέλεια: Δημήτριος Θεοδωρίδης, Φυσικός."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥΑΝΘΡΩΠΟΥΤΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥΑΝΘΡΩΠΟΥ Βιολογία Α’ Λυκείου Επιμέλεια: Δημήτριος Θεοδωρίδης, Φυσικός

2 ΓΕΛ Ελευθερούπολης Κεφάλαιο 12 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ – ΑΝΑΠΤΥΞΗ Εισαγωγή – Δομή και Λειτουργία αναπαραγωγικού συστήματος Η διδασκαλία του Εμμηνορρυσιακού κύκλου να γίνει από το κείμενο των προσαρτήσεων (EK). Να διδαχθεί όλη η υπόλοιπη ενότητα.EK Από τη μείωση στη γονιμοποίηση Να διδαχθεί όλη η ενότητα. Ανάπτυξη του εμβρύου – Τοκετός Να μη διδαχθούν οι παράγραφοι: Αυλάκωση, Εμφύτευση, Σχηματισμός πλακούντα, Ανάπτυξη μετά τον τοκετό – Γήρας. Να διδαχθεί όλη η υπόλοιπη ενότητα. Διδακτέα Ύλη

3 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Η αναπαραγωγή είναι απαραίτητη για την διαιώνιση του είδους (όχι για την επιβίωσή του). Στον άνθρωπο είναι αμφιγονική (προϋποθέτει την ύπαρξη 2 φύλων) με ιδιαίτερα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά στο αναπαραγωγικό σύστημα του κάθε φύλου. ΓΕΛ Ελευθερούπολης

4 Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα Αποτελείται από: 1. δύο όρχεις 2. την εκφορητική οδό του σπέρματος 3. το πέος ΓΕΛ Ελευθερούπολης

5  Οι δύο όρχεις αρχίζουν την ανάπτυξη κατά την εμβρυϊκή ζωή.  Τους 2 τελευταίους μήνες πριν τον τοκετό κατεβαίνουν στο όσχεο.  Εκεί η θερμοκρασία (34 o C) είναι ιδανική για την σπερματογένεση που θα αρχίσει κατά την εφηβεία. ΓΕΛ Ελευθερούπολης Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα

6 ΟΡΧΕΙΣ:  Χωρίζονται σε λοβούς.  Κάθε λοβός έχει 1-3 περιελιγμένα σπερματικά σωληνάρια.  Στην εφηβεία τα σωληνάρια παράγουν σπερματοζωάρια που αποθηκεύονται στην επιδιδυμίδα.  Η επιδιδυμίδα είναι ένας σφικτά περιελιγμένος σωλήνας μήκους 5-6 μέτρων  Κάθε επιδιδυμίδα ενώνεται με τον σπερματικό πόρο και με την ουρήθρα. Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

7 ΕΚΦΟΡΗΤΙΚΗ ΟΔΟΣ του σπέρματος:  Η ουρήθρα περνάει μέσα από τον προστάτη και καταλήγει στο άκρο του πέους την βάλανο.  Από την σπερματοδόχο κύστη, τον προστάτη και τους δύο βολβουρηθραίους αδένες εκκρίνονται ουσίες που μαζί με τα σπερματοζωάρια αποτελούν το ΣΠΕΡΜΑ. Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

8  Το τμήμα της πόσθης που καλύπτει την βάλανο (ακροπόσθια) σε περίπτωση που είναι πολύ στενή και κατά την ούρηση ή στύση δεν τραβιέται προς τα πίσω δημιουργεί πόνο.  Σε αυτήν την περίπτωση αφαιρείται χειρουργικά με περιτομή. Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΠΕΟΣ:  Αποτελείται από 3 σηραγγώδη σώματα τα οποία κατά την ερωτική διέγερση γεμίζουν με αίμα (στύση). Αυτό εξυπηρετεί την καλύτερη αναπαραγωγική λειτουργία.  Τα 3 σηραγγώδη τμήματα περιβάλλονται από δέρμα (πόσθη). ΓΕΛ Ελευθερούπολης

9 Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

10 Οι ΟΡΧΕΙΣ είναι μεικτοί αδένες: I.Εξωκρινής μοίρα  σπερματοζωάρια II.Ενδοκρινής μοίρα  τεστοστερόνη (υπεύθυνη για την φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία γεννητικών οργάνων) Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα ΓΕΛ Ελευθερούπολης

11 Τεστοστερόνη (ανδρική ορμόνη) (ξεκινάει και αυξάνεται η παραγωγή της κατά το 13 ο -15 ο έτος) Υπεύθυνη για: I.Ανάπτυξη και λειτουργία γεννητικών οργάνων (τελική διαμόρφωση πέους, ωρίμανση όρχεων, παραγωγή σπέρματος) II.Δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου (τριχοφυΐα στο πρόσωπο, μασχάλες, περιοχή γεννητικών οργάνων, ανάπτυξη μυών, και αλλαγή στην χροιά της φωνής λόγω επιμήκυνσης των φωνητικών χορδών) ΓΕΛ Ελευθερούπολης Αναπαραγωγικό σύστημα του άντρα

12 Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας Αποτελείται από: 1.δύο ωοθήκες 2.δύο σάλπιγγες (ή ωαγωγοί) 3.τη μήτρα 4.τον κόλπο 5.το αιδοίο

13 I.ΩΟΘΗΚΕΣ (Σχήμα αμυγδάλου, ένα σε κάθε πλευρά στο πάνω μέρος της λεκάνης) II.ΣΑΛΠΙΓΓΕΣ ή ωαγωγοί (εκτείνονται από ωοθήκες στην μήτρα) III.ΜΗΤΡΑ (σχήμα και μέγεθος ανάποδου αχλαδιού. Εσωτερικά περιβάλλεται από βλεννογόνο και έχει παχιά τοιχώματα από μυϊκό ιστό) IV.ΚΟΛΠΟΣ (βρίσκεται στο κάτω μέρος της μήτρας) V.ΑΙΔΟΙΟ (αποτελεί τα εξωτερικά γεννητικά όργανα – εφήβαιο, μικρά, μεγάλα χείλη, κλειτορίδα) Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας

14 Οιστρογόνα: είναι υπεύθυνα κυρίως για τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου: Οι ΩΟΘΗΚΕΣ είναι μεικτοί αδένες:  Εξωκρινής μοίρα  ωάρια  Ενδοκρινής μοίρα  οιστρογόνα, προγεστερόνη (παράγονται κατά το 11 ο - 13 ο έτος και παίζουν ρόλο στον εμμυνορρυσιακό κύκλο – ανάπτυξη στήθους) Αναπτυγμένη λεκάνη Συσσώρευση υποδόριου λίπους (χαρακτηριστικές καμπύλες ανθρωπίνου σώματος) Αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας

15 Εμμηνορυσιακός κύκλος Πρόκειται για την βασική εξωτερική εκδήλωση λειτουργίας του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος Βασικό χαρακτηριστικό δηλαδή του θηλυκού αναπαραγωγικού συστήματος είναι ότι λειτουργεί με ρυθμό κυκλικής εναλλαγής Ένα ώριμο ωάριο που μπορεί να γονιμοποιηθεί παράγεται κάθε 28 ημέρες από τις ωοθήκες

16 Το ωάριο που απελευθερώνεται από την ωοθήκη, συλλαμβάνεται από την άκρη της σάλπιγγας, που το μεταφέρει με ήπιες κυματοειδείς κινήσεις προς τη μήτρα. Εάν το ωάριο γονιμοποιηθεί από κάποιο σπερματοζωάριο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη σάλπιγγα, θα εγκατασταθεί μόλις φθάσει στη μήτρα και θα εξελιχθεί σε έμβρυο και πλακούντα. Εάν η γονιμοποίηση δεν πραγματοποιηθεί, το ωάριο θα αποβληθεί μαζί με τμήμα της εσωτερικής επένδυσης της μήτρας (ενδομήτριο), κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Το ταξίδι ενός ωαρίου

17 Θυλακιοτρόπος ορμόνη, FSH Εκκρίνεται από την υπόφυση προκαλεί την ωρίμανση ενός νέου ωοθυλακίου Κύριες ορμόνες έμμηνης ρύσης Οιστρογόνα Εκκρίνεται από ωοθυλάκιο με σκοπό να προκαλέσει την προετοιμασία της μήτρας Ωχρινοτρόπος ορμόνη, LH Εκκρίνεται από την υπόφυση αφού αυξηθούν τα οιστρογόνα και προκαλεί ωοθυλακιορρηξία Προγεστερόνη Εκκρίνεται από τα ωοθυλάκια με σκοπό την προετοιμασία της μήτρας

18 Αιμορροική φάση Η έμμηνος ρήση (1 η – 5 η μέρα) υποδηλώνει την πρώτη μέρα του επόμενου κύκλου Αν το ωάριο που έχει παραχθεί δεν γονιμοποιηθεί τότε αποσυντίθεται. Τα χαμηλά επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης που υπάρχουν κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης προκαλούν την καταστροφή του βλεννογόνου που καλύπτει εσωτερικά τη μήτρα (ενδομήτριο) και την απόρριψή του με τη μορφή του αίματος της περιόδου. Εμμηνορυσιακός κύκλος Ξεκινάει κατά την εφηβεία και διαρκεί μέχρι την εμμηνόπαυση (45-50 ετών). Διακρίνεται σε φάσεις:

19 1.Υπόφυση  θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) 2.που προκαλεί την ωρίμανση ενός νέου ωοθυλακίου 3.κύτταρα του τοιχώματος του ωοθυλακίου  οιστρογόνα 4.που προκαλούν πολλαπλασιασμό των κυττάρων του βλεννογόνου της μήτρας Ωοθυλακική φάση Ημέρα 1 η -13 η

20 5.ορισμένο επίπεδο οιστρογόνων στο αίμα  6.υπόφυση: απότομη αυξομείωση ωχρινοτρόπου ορμόνης, (LH) 7.Ωοθυλακιορρηξία : σπάζει το ωοθυλάκιο και το ωάριο απελευθερώνεται στους ωαγωγούς [14η μέρα περίπου] 8.Από εκεί μετακινείται αργά προς τη μήτρα, με τη βοήθεια του κροσσωτού επιθηλίου των σαλπίγγων και με την παράλληλη σύσπαση των μυών των τοιχωμάτων τους. Φάση ωορρηξίας Ημέρα 10 η -18 η

21 9.τα κύτταρα του ωοθυλακίου πολλαπλασιάζονται σχηματίζοντας 10.το ωχρό σωμάτιο  προγεστερόνη 11.Η προγεστερόνη προκαλεί: ανάπτυξη των αδένων του βλεννογόνου της μήτρας  έκκριση γλυκογόνου  αύξηση της αιμάτωσης  πάχυνση του βλεννογόνου της μήτρας για να υποδεχθεί το γονιμοποιημένο ωάριο Ωχρινική φάση Ημέρα 15 η -28 η

22 Αν το ωάριο δεν γονιμοποιηθεί Το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται (μειώνεται η προγεστερόνη) Αυτοκαταστρέφεται το ενδομήτριο Έχουμε έκκριση μέσω του κόλπου 50-150 ml βλέννα και κυτταρικών υπολειμμάτων (έμμηνος ρύση)

23 1)Ωοθυλακικός κύκλος: αλλαγές που γίνονται στις ωοθήκες Ελέγχεται από υπόφυση ► Α φάση: ωρίμανση ωοθυλακίου - ωορρηξία (έκκριση οιστρογόνων) ► Β φάση: σχηματισμός ωχρού σωματίου (έκκριση προγεστερόνης)

24 2)Ενδομήτριος κύκλος: περιοδικές αλλαγές στο ενδομήτριο Ελέγχεται από ωοθήκες ► 5 η – 14 η μέρα: [παραγωγική φάση] πολλαπλασιασμός κυττάρων του βλεννογόνου της μήτρας (λόγω οιστρογόνων) ► 14 η – 28 η μέρα : [εκκριτική φάση] αύξηση εκκρίσεων, αιμάτωσης κι άρα και πάχους του ενδομητρίου (λόγω προγεστερόνης) ► 1 η – 5 η μέρα: αποβολή βλέννας και κυτταρικών υπολειμμάτων (περίοδος), σε συνθήκες μη γονιμοποίησης του ωαρίου. Οι κυκλικές αλλαγές του ενδομήτριου αποσκοπούν στο να εξασφαλίσουν στο τυχόν γονιμοποιημένο ωάριο τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες και να διευκολύνουν την εμφύτευση του.

25

26 Από τη μείωση στη γονιμοποίηση: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΓΑΜΕΤΩΝ  Σε ηλικία 13 ετών αρχίζει και εκκρίνεται η τεστοστερόνη στα αγόρια  αρχίζει η παραγωγή σπερματοζωαρίων στα σπερματικά σωληνάρια (ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΝΕΣΗ)  Στην περιφέρεια βρίσκονται τα σπερματογόνια (46 χρωμοσώματα)  Αυτά διαιρούνται μιτωτικά και δίνουν τα σπερματοκύτταρα (46 χρωμοσώματα)  Τα σπερματοκύτταρα με μειωτική διαίρεση δίνουν τις σπερματίδες (23 χρωμοσώματα)  Οι σπερματίδες με διαδοχικές μεταβολές (απώλεια κυτταροπλάσματος, δημιουργία ουράς) μετατρέπονται σε σπερματοζωάρια Μίτωση Μείωση Διαφοροποίηση

27

28 ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ Τα σπερματοζωάρια αποτελούνται: I.Κεφαλή (περιέχει απλοειδή πυρήνα και ένζυμα για την είσοδο στο ωάριο) II.Ενδιάμεσο τμήμα (περιέχει πολλά μιτοχόνδρια που δίνουν ενέργεια για κίνηση) III.Την ουρά (σε αυτή οφείλεται η μετακίνηση των σπερματοζωαρίων)

29

30 ΩΟΓΕΝΕΣΗ  Τα πρόδρομα γενετικά κύτταρα της γυναίκας ονομάζονται ωογόνια (46)  Αυτά πολλαπλασιάζονται μιτωτικά στην εμβρυϊκή ζωή  Τα ωογόνια αυξάνονται σε μέγεθος με την συσσώρευση θρεπτικών (λέκιθος) και μεταμορφώνονται σε ωοκύτταρα (46)  Κάθε ωοκύτταρο βρίσκεται σε ένα ωοθηλάκιο και παραμένει σε αυτή την κατάσταση για χρόνια  Από την εφηβεία και μετά κάθε 28 περίπου μέρες ένα ωοθηλάκιο αναπτύσσεται εναλλάξ από κάθε ωοθήκη  Το ωοκύτταρο που περιέχει ωριμάζει (διαιρείται μειωτικά)  Από την διαίρεση προκύπτει το ωάριο (23), ένα μεγάλο κύτταρο που περιέχει την λέκιθο (απαραίτητη για την ανάπτυξη του ζυγωτού κατά τις πρώτες ημέρες)

31

32 ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ  Κατά την εκσπερμάτωση στην διάρκεια της σεξουαλικής επαφής 300.000.000 περίπου σπερματοζωάρια εισέρχονται στον κόλπο της γυναίκας  Αυτά κατευθύνονται προς τους ωαγωγούς όπου εάν υπάρχει ωάριο το γονιμοποιούν o Κατά την γονιμοποίηση μόνο η κεφαλή ενός σπερματοζωαρίου (με την βοήθεια ειδικών ενζύμων) εισέρχεται στο ωάριο

33 Αμέσως δημιουργούνται αλλαγές στην μεμβράνη του ωαρίου που εμποδίζουν την είσοδο άλλων σπερματοζωαρίων  Αυξάνεται ταυτόχρονα ο ρυθμός κυτταρικής αναπνοής ώστε να παρέχεται άφθονη ενέργεια στα κύτταρα,  ενώ ταυτόχρονα συντήκονται οι πυρήνες και δημιουργείται έτσι το ζυγωτό: το πρώτο κύτταρο του οργανισμό ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

34 o Μείωση: ο μηχανισμός με τον οποίο μειώνεται ο αριθμός των χρωμοσωμάτων των γεννητικών κυττάρων (διπλοειδή κύτταρα) στους γαμέτες (απλοειδή κύτταρα) κατά το ήμισυ. o Γονιμοποίηση: ο μηχανισμός με τον οποίο οι δύο γαμέτες (απλοειδή κύτταρα) ενώνονται και δίνουν το ζυγωτό (διπλοειδές κύτταρο) από το οποίο θα προκύψει ένας νέος οργανισμός ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

35 ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΚΥΗΣΕΙΣ  Τα δίδυμα μπορεί να είναι είτε: 1.Διζυγωτικά (ή δίωικα) δίδυμα – προέρχονται από δύο διαφορετικά ωάρια που έτυχε να ωριμάσουν ταυτόχρονα – τα άτομα μοιάζουν σαν δύο αδέλφια. 2.Μονοζυγωτικά (ή μονοωικά) δίδυμα – ένα ζυγωτό σε κάποιο στάδιο χωρίζεται και δίνει δύο πανομοιότυπα άτομα ίδιου φύλου

36  Τα μονοζυγωτικά άτομα μπορεί να προκύψουν με 3 τρόπους: 1. Διαχωρισμός κυττάρων της 1ης μιτωτικής διαίρεσης 3. Διαχωρισμός μετά τον σχηματισμό αμνιακού σάκου – πιθανότητα τα δίδυμα να είναι γεννηθούν συνενωμένα (σιαμαία) 2. Διαχωρισμός μετά τον σχηματισμό της εσωτερικής ομάδας κυττάρων αλλά πριν τον σχηματισμό του αμνιακού σάκου

37

38 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ - ΕΜΒΡΥΟΥ  Περιβαλλοντικοί: I.Χημικές ουσίες: εντομοκτόνα ή φάρμακα… o π.χ. θαλιδομίνης (ήπιο ηρεμιστικό)  σοβαρές παραμορφώσεις άκρων o π.χ. ορισμένα παράγωγα βιταμίνης Α  αποβολές ή βλάβες στο έμβρυο I.μικροοργανισμοί o π.χ. ιός της ερυθράς  περνά πλακούντα και προκαλεί κώφωση I.Τρόπος ζωής: Καπνός, ναρκωτικά, ακτινοβολίες  μειωμένο βάρος, σπασμούς, μεταλλάξεις κλπ. Σωστή – ισορροπημένη διατροφή

39  Κληρονομικοί: I.Μεσογειακή αναιμία, κλπ II.Σύνδρομο Down (αυξημένη ηλικία μητέρας κλπ) Προλαμβάνονται με προγεννητικό έλεγχο ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΗΤΕΡΑΣ - ΕΜΒΡΥΟΥ

40 Προγεννητικός έλεγχος  Όταν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα για κάποια χρωμοσωμική ή γονιδιακή ανωμαλία πραγματοποιείται ο προγεννητικός έλεγχος. Οι κυριότερες μέθοδοι είναι: 1. Λήψη χοριακών λαχνών (μεταξύ 8 ης -12 ης εβδομάδας) 2. Αμνιοπαρακέντηση (μεταξύ 15 ης -17 ης εβδομάδας)  Και με τις δύο παραπάνω μεθόδους λαμβάνονται εμβρυϊκά κύτταρα που χρησιμοποιούνται για έλεγχο καρυότυπου ή για άλλη μέθοδο ελέγχου γονιδιακών ανωμαλιών.

41 Αυτόματες αποβολές Μπορεί να προκληθεί αυτόματη αποβολή στις εξής περιπτώσεις: 1.Σοβαρές χρωμοσωμικές ανωμαλίες 2.Ο τροφοβλάστης δεν παράγει αρκετή γοναδοτροπίνη και δεν αναστέλλεται η έμμηνος ρύση

42 Θηλασμός o Ο μαστός της γυναίκας έχει σχήμα ημισφαιρικό και περιλαμβάνει το περιμαστικό λίπος και τον μαστικό αδένα o Ο μαστικός αδένας αποτελείται από 15-25 γαλακτοφόρους λοβούς που εκβάλλουν στην θηλή (περιβάλλεται από την θηλαία άλω) o Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης οι λοβοί αυξάνονται σε μέγεθος και αριθμό

43 o Μετά την γέννα η υπόφυση παράγει σε μεγάλα ποσά την ορμόνη προλακτίνη (ενεργοποιεί την διαδικασία παραγωγής γάλακτος) o Όταν το βρέφος θηλάζει νευρικά σήματα από την θηλή φτάνουν στον υποθάλαμο και προκαλούν έκκριση ωκυτοκίνης o Η ωκυτοκίνη ταξιδεύει στο αίμα φτάνει στους λοβούς και προκαλεί σύσπαση των λείων μυών τους και άρα ροή του γάλακτος. Θηλασμός

44 Θετικά θηλασμού 3.Περιέχει αντισώματα από την μητέρα (έρευνες έδειξαν ότι μωρά που θηλάζουν προστατεύονται καλύτερα έναντι πνευμονικών και γαστρεντερικών μολύνσεων 4.Λόγω θηλασμού αναπτύσσονται στενότεροι δεσμοί μεταξύ εμβρύου και μητέρας 5.Κατά την διάρκεια του θηλασμού παράγονται ορμόνες που βοηθούν την μήτρα να επανέλθει στο αρχικό της σχήμα ταχύτερα 1.Οικονομικός, πρακτικός και εύκολος τρόπος ταΐσματος του μωρού 2.Περιέχει τα συστατικά που χρειάζεται το βρέφος στις σωστές αναλογίες, επίσης πιο εύπεπτο από το τεχνητό γάλα

45 Πρόληψη γυναικείων ασθενειών  Ο γυναικείος μαστός ενδέχεται σε μερικές περιπτώσεις να αποκτήσει καρκινικό όγκο για αυτό τον λόγο: Πρέπει να ελέγχεται (μαστογραφία) από τις γυναίκες λίγες μέρες μετά το τέλος του εμμηνορυσιακού κύκλου (το 80% των όγκων έχουν ανιχνευτεί με αυτό τον τρόπο, η γρήγορη ανίχνευση τους βοηθάει στην καταπολέμηση τους)  Ειδικά οι γυναίκες μετά τα 40 πρέπει να κάνουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο τέστ Παπανικολάου (βοηθάει στην ανίχνευση καρκίνων της μήτρας)

46 Στειρότητα  Οφείλεται είτε σε:  Παθήσεις του άντρα όπως, 1. μειωμένη παραγωγή σπέρματος ή 2. αυξημένη παραγωγή ανώμαλων σπερματοζωαρίων λόγω: – ακτινοβολιών – υψηλής θερμοκρασίας στην περιοχή των όρχεων – χημικών ουσιών – ασθενειών, π.χ. παρωτίτιδα ως έφηβος  Παθήσεις της γυναίκας όπως, 1. ανεπάρκεια παραγωγής ωαρίων ή 2.απόφραξη σάλπιγγας. Μερικές φορές αντιμετωπίζεται και χειρουργικά

47 Τεχνητή γονιμοποίηση  Σε περιπτώσεις όπως απόφραξης ωαγωγών μπορεί να επιλεχθεί η τεχνητή γονιμοποίηση 1.Διεγείρεται η γυναίκα ορμονικά και ωριμάζουν ταυτόχρονα πολλά ωάρια που μετά από παρακολούθηση αφαιρούνται. 2.Ταυτόχρονα παραλαμβάνεται σπέρμα από τον άντρα που διαχωρίζεται σε σπερματοζωάρια και σπερματικό υγρό. 3.Τοποθετούνται μαζί σε θρεπτικό με τα ωάρια και γονιμοποιούνται. 4.Τα ωάρια που έχουν γονιμοποιηθεί αφού καλλιεργηθούν δύο μέρες σε θρεπτικό τοποθετούνται στην μήτρα της γυναίκας για να εμφυτευτούν. 5.Η πιθανότητα επιτυχίας αυτής της μεθόδου είναι περίπου 10% για να αυξηθεί η πιθανότητα τοποθετούνται πολλά έμβρυα μαζί και έτσι έχουμε πιθανότητα πολλαπλών κυήσεων.

48 Μέθοδοι αντισύλληψης

49 1.Φυσικές: διακεκομμένη συνουσία: η ωορρηξία συμβαίνει τη14η μέρα δηλ. οι γόνιμες μέρες είναι 10 η -17 η. –Αναξιόπιστη διότι α) μερικές φορές σταγόνες σπέρματος μπορούν να διαφύγουν πριν την εκσπερμάτωση, β) οι μέρες του κύκλου δεν είναι σταθερές. 2.Μηχανικές: (εκτός του προφυλακτικού τοποθετούνται από γυναικολόγο) I.διάφραγμα, προφυλακτικό: εμποδίζουν την είσοδο των σπερματοζωαρίων στον κόλπο. II.Ενδομήτριες συσκευές (spiral): εμποδίζουν την εμφύτευση του ζυγωτού στην μήτρα – Ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονή σαλπίγγων. – Δεν συνίστανται σε νεαρές γυναίκες. 3.Χημικές: χημικά σπερματοκτόνα που εισάγονται στον κόλπο πριν την συνουσία. 4.Ορμονικές: Χρήση αντισυλληπτικών χαπιών, που περιέχουν ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη) και διακόπτουν την ωοθυλακορηξία ή αποτρέπουν την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου. –Πρέπει να λαμβάνονται με την καθοδήγηση ιατρού. –Ενοχοποιούνται για καρκινογενέσεις και προβλήματα στο κυκλοφορικό Μέθοδοι αντισύλληψης

50 Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα  Συμπτώματα που πρέπει να μας οδηγήσουν άμεσα στον γιατρό: 1.Πόνος ή ερεθισμός στην γενετική περιοχή 2.Τσούξιμο κατά την ούρηση 3.Διογκωμένοι αδένες 4.Μη φυσιολογικά εκκρίματα από κόλπο ή πέος 5.Πληγές ή φουσκάλες στην γεννητική περιοχή ή στο στόμα.

51  Υπάρχει κίνδυνος αν δεν αντιμετωπιστούν: 1. Βλάβης στα γεννητικά όργανα και στειρότητα 2. Επιπλοκές στην υγεία 3. Κίνδυνος μετάδοσης στον σεξουαλικό σύντροφο (πρέπει να ενημερώνονται και οι προηγούμενοι ερωτικοί σύντροφοι) 4. Μετάδοση ακόμα και στους απογόνους Ασφαλέστερος τρόπος αντιμετώπισης των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων «Χρήση προφυλακτικού» Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

52

53

54