ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗ ΙΙ Μ. Δ. Χρυσομάλλης Αναπληρωτής Καθηγητής

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Το πρόβλημα: Η ελεύθερη κυκλοφορία θα παρουσιάζονταν ελάχιστα ελκυστική στους εργαζόμενους, αν δεν αντιμετωπίζονταν ο κίνδυνος της απώλειας ασφαλιστικών δικαιωμάτων ή περιόδων ασφάλισης κάθε φορά που ένας εργαζόμενος διακινούνταν σε ένα άλλο Κράτος-μέλος για να εργασθεί. Η αντιμετώπιση: το ά. 48 ΣΛΕΕ προβλέπει τη λήψη μέτρων, στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Το ά. 48 ΣΛΕΕ προβλέπει: «στη θέσπιση ενός συστήματος που να εξασφαλίζει στους διακινούμενους εργαζομένους, μισθωτούς και μη μισθωτούς, και στους εξ αυτών έλκοντες δικαιώματα: α) το συνυπολογισμό όλων των περιόδων που λαμβάνονται υπόψη από τις διάφορες εθνικές νομοθεσίες, για την κτήση και τη διατήρηση του δικαιώματος προς λήψη παροχής όπως και για τον υπολογισμό του ύψους αυτής, β) την καταβολή των παροχών στα πρόσωπα που κατοικούν στις επικράτειες των κρατών μελών». Το σύστημα θεσπίστηκε με τον Κανονισμό 1408/71/ΕΟΚ που έτυχε πληθώρας τροποποιήσεων, που κωδικοποιήθηκαν με τον Κανονισμό 118/97/ΕΚ.

ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Τόσο η Συνθήκη όσο και οι Κανονισμοί δεν δημιουργούν ένα πραγματικά ενωσιακό σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων ούτε εναρμονίζουν τα εθνικά ασφαλιστικά συστήματα. Η κοινωνική ασφάλιση ήταν και παραμένει αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Έτσι, οι προϋποθέσεις καθώς και το ύψος μιας ασφαλιστικής παροχής (πχ σύνταξης γήρατος) καθορίζονται αποκλειστικά από το εθνικό δίκαιο. Η Συνθήκη απλώς προβλέπει σύστημα συνυπολογισμό ώστε να μην απολεσθούν ασφαλιστικές περίοδοι, που πραγματοποιήθηκαν σε διάφορα κράτη μέλη

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κανονισμού 1408/71 Εργαζόμενοι, που υπάγονται ή υπήχθησαν στη νομοθεσία ενός από τα Κράτη-μέλη και είναι υπήκοοι ενός από τα Κράτη-μέλη ή απάτριδες ή πρόσφυγες, που κατοικούν στο έδαφος ενός Κράτους- μέλους, καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους και οι επιζώντες τους. Επιζώντες των εργαζομένων οι οποίοι είχαν υπαχθεί στη νομοθεσία ενός ή περισσοτέρων από τα Κράτη-μέλη, ανεξάρτητα από την ιθαγένεια των εργαζομένων αυτών, όταν οι επιζώντες αυτοί είναι υπήκοοι ενός από τα Κράτη-μέλη ή απάτριδες ή πρόσφυγες που κατοικούν στο έδαφος ενός Κράτους-μέλους. Οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι εξομοιούμενοι με αυτούς στην περίπτωση που υπάγονται ή υπήχθησαν στη νομοθεσία Κράτους- μέλους (Καν. 1608/98/ΕΚ) Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (Καν. 390/81/ΕΟΚ) και οι φοιτητές (Καν. 307/99/ΕΚ)

ΚΑΘ’ ΥΛΗ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κανονισμού 1408/71 Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κανονισμού 1408/71/ΕΟΚ αυτός καλύπτει τις ασφαλιστικές παροχές στις περιπτώσεις: «ασθενείας και μητρότητας, αναπηρίας, γήρατος, επιζώντων, εργατικού ατυχήματος και επαγγελματικής ασθένειας, θανάτου ανεργίας και, τέλος, οικογενειακών βαρών» Εξαιρούνται η κοινωνική πρόνοια ή η κοινωνική αρωγή, οι οποίες κατά κανόνα είναι ανεξάρτητες από τη συμπλήρωση ορισμένου χρόνου ασφάλισης καθώς και τη καταβολή ασφαλίστρων.

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΑΡΧΕΣ Η αρχή της αποκλειστικής εφαρμογής μιας εθνικής νομοθεσίας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή το εφαρμοστέο δίκαιο είναι αυτό του τόπου ασκήσεως της απασχόλησης και δεν επιτρέπεται να λαμβάνεται υπόψη ο τόπος κατοικίας, Η αρχή του συνυπολογισμού των ασφαλιστικών περιόδων, Η αρχή της κατανομής του ασφαλιστικού βάρους, Η αρχή της μερικής απαγόρευσης της συρροής ασφαλιστικών παροχών, Η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης της συνδρομής των ασφαλιστικών, Η αρχή της ίσης κοινωνικοασφαλιστικής μεταχειρίσεως ημεδαπών και αλλοδαπών υπηκόων των Κρατών-μελών, Η αρχή της κοινωνικοασφαλιστικής ισότητας ανδρών και γυναικών, Η αρχή της καταβολής των ασφαλιστικών παροχών στο Κράτος-μέλος, που διαμένει ο δικαιούχοs και όχι μόνο στο Κράτος-μέλος στο οποίο θεμελιώθηκε η αξίωση μιας ασφαλιστικής παροχής