Κομοτηνή 30/11/11 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Λέκτορας ΔΠΘ Αγχώδεις διαταραχές Κομοτηνή 30/11/11 Θεοφάνης Βορβολάκος Ψυχίατρος Λέκτορας ΔΠΘ

Με τον όρο <αγχώδης διαταραχή> σε καμία περίπτωση δεν εννοούμε το φυσιολογικό άγχος και επίσης δεν εννοούμε τον φυσιολογικό φόβο.

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι φόβος και άγχος παρότι είναι πολύ κοντά εννοιολογικά ,ωστόσο δεν είναι ταυτόσημοι όροι.

Φόβος Ο ΦΟΒΟΣ είναι η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση, που δημιουργείται ως απάντηση σε εξωτερικό πραγματικό κίνδυνο ή απειλή που γίνεται αντιληπτός-η συνειδητά. Η ένταση και η διάρκεια του φόβου είναι ανάλογη προς τον κίνδυνο και ο φόβος υποχωρεί όταν το άτομο αναλάβει δράση που οδηγεί σε φυγή ή αποφυγή. Ο φόβος περιλαμβάνει τόσο υποκειμενική αίσθηση φόβου (ψυχολογική διάσταση) όσο και φυσιολ. μεταβολές όπως: επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού-αναπνοής, τρόμος των μυών, απόσυρση αίματος από το δέρμα, ανόρθωση τριχών, γαστεντερική δυσφορία κ.α.

Άγχος ΤΟ ΑΓΧΟΣ είναι η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που περιλαμβάνει αισθήματα φόβου-τρόμου σαν απάντηση σε κίνδυνο του οποίου η πηγή είναι σε μεγαλο βαθμό μη αναγνωρίσιμη ή άγνωστη. Όπως και ο φόβος έτσι και το άγχος συνοδεύεται από την ίδια ενεργοποιήση –ψυχική και σωματική.

Δηλαδή η βασική τους διαφορά έγκειται στο ότι η πηγή του φόβου αναφέρεται σε ένα γνωστό<αντικείμενο>ενώ η πηγή του άγχους συνήθως είναι πιο γενική και απροσδιόριστη.

Φυσιολογικό/Παθολογικό Άγχος ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ- το άγχος είναι μια φυσιολογική συνοδός κατάσταση στην ανάπτυξη, στην αλλαγή, στη βίωση νέων και πρωτόγνωρων εμπειριών ,στην αναζήτηση ταυτότητας και νοήματος στη ζωή. ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ-είναι απρόσφορη (υπερβολική, μη αρμόζουσα)απάντηση σε δεδομένο ερέθισμα, είτε προς την ένταση, είτε προς την διάρκειά της. Μπορεί δηλαδή, να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργικότητα του ατόμου, να εμποδίσει την επίτευξη των στόχων του, να διαταράξει τη συναισθηματική του ισορροπία, να υποβαθμίσει με άλλα λόγια την ποιότητα της ζωής του. Σε μια τέτοια περίπτωση πιθανότατα μιλάμε για κάποια ΑΓΧΩΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ.

Είναι οι πιο συχνές αγχώδεις διαταραχές στο γενικό πληθυσμό Είναι οι πιο συχνές αγχώδεις διαταραχές στο γενικό πληθυσμό. Κατά το DSM-IV. Διαταραχή πανικού με αγοραφοβία Διαταραχή πανικού χωρίς αγοραφοβία Αγοραφοβία χωρίς ιστορικό διαταραχής πανικού Ειδική φοβία Κοινωνική φοβία Ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες Διαταραχή από οξύ στρες Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή Διαταραχή οφειλόμενη σε γενική ιατρική κατάσταση Αγχώδης διαταραχή προκαλούμενη από ουσίες Αγχώδης διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΡΙΣΗΣ ΠΑΝΙΚΟΥ Αίσθημα παλμών Εφίδρωση Λεπτός ή αδρός τρόμος Αίσθημα δύσπνοιας-πνιγμονής Θωρακικό άλγος Ναυτία-ζάλη Αποπραγματοποίηση-αποπροσωποποίηση(αίσθηση ότι τα πάντα γύρω από το άτομο να μην είναι πραγματικά-άτομο είναι αποκομμένο από τον εαυτό του) Φόβος απώλειας ελέγχου ή επικείμενης τρέλας ή θανάτου Παραισθήσεις Ρίγη-εξάψεις

ΑΓΟΡΑΦΟΒΙΑ Το βασικό χαρακτηριστικό της αγοραφοβίας είναι άγχος ή φόβος του ατόμου να βρίσκεται σε δημόσια μέρη ή χώρους από τους οποίους είναι δύσκολη η διαφυγή. Το άγχος οδηγεί σε αποφυγή πολλών κοινωνικών συναναστροφών και το άτομο περιορίζεται προοδευτικά και φτάνει να<φυλακίζεται>στο σπίτι του. Κάποιες καταστάσεις που συχνά φοβούνται οι πάσχοντες είναι-το να βρίσκονται έξω από το σπίτι, το να ταξιδεύουν με δημόσια μέσα μεταφοράς, το να βρίσκονται σε μέρη με συνωστισμό ή το να χρειάζεται να περιμένουν σε ουρές.

ΕΝΑΡΞΗ –ΠΟΡΕΙΑ –ΠΡΟΓΝΩΣΗ Αν και η ηλικία της διαταραχής πανικού ποικίλλει, συνήθως αρχίζει ανάμεσα στην όψιμη εφηβεία και την ηλικία των 35.Μπορεί όμως να εμφανισθεί και στη παιδική ηλικία ή μετά τα 45 Η συνηθισμένη πορεία είναι χρόνια με εξάρσεις και υφέσεις. Η αγοραφοβία μπορεί να εμφανισθεί οποτεδήποτε, συνήθως όμως μέσα στο πρώτο χρόνο από την έναρξη των προσβολών πανικού. Η πορεία της αγοραφοβίας με την πορεία των προσβολών πανικού ποικίλλει. Άλλες φορές υποχωρεί μαζί με την υποχώρηση των προσβολών άλλες φορές γίνεται χρόνια. Όσο αφορά τη μακρόχρονη πρόγνωση της διαταραχής πανικού μπορούμε να πούμε ότι ύστερα από θεραπεία το 50-80% των ασθενών δείχνουν βελτίωση αν και πλήρης υποχώρηση της διαταραχής είναι ασυνήθιστη.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ Η ψυχαναλυτική θεωρία αποδίδει το άγχος σε ενδοψυχική σύγκρουση. Το άγχος δηλαδή θεωρείται ως απάντηση του εγώ σε απαγορευμένες ασυνείδητες ενορμήσεις που έρχονται σε σύγκρουση με το εγώ και το υπερεγώ ή την πραγματικότητα(2η θεωρία του Freud) H πρώτη θεωρία του Freud για το άγχος πρέσβευε ότι προέρχεται από απωθημένες σεξουαλικές ενορμήσεις. Η μαθησιακή θεωρία πρεσβεύει ότι το άγχος είναι μια εξαρτημένη απάντηση σε κάποια περιβαλλοντική κατάσταση που προκάλεσε φόβο(car accident)οπότε αργότερα και μόνη η αίσθηση κάποιας σωματικής αντίδρασης(ταχυκαρδία)μπορεί να δημιουργήσει μια προσβολή πανικού ή κάποια αγχώδη κατάσταση. Περισσότερα για τις βιολογικές θεωρίες

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ Ιδιαίτερα δημοφιλείς έχουν γίνει οι νευροβιολογικές θεωρίες γύρω από τη παθοφυσιολογία του πανικού. Βιολογικές δ/χες περιλαμβάνουν αύξηση των κατεχολαμινών στο ΚΝΣ, κάποια ανωμαλία στον υπομέλανα τόπο, υπερευαισθησία στο CO2,δ/χες στο μεταβολισμό του γαλακτικού οξέος, δ/χες στο σύστημα του GABA κ.α. Μελέτες σε διδύμους και οικογένειες προτείνουν ότι η δ/χη μπορεί να είναι κληρονομική.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ Όπως είδαμε τα βασικά στοιχεία των διαταραχών πανικού-αγοραφοβίας -Δ/χη πανικού με αγοραφοβία Δ/χη πανικού χωρίς αγοραφοβία -Αγοραφοβία χωρίς ιστορικό διαταραχής πανικού Προσβολές πανικού Το ενδιάμεσο των προσβολών άγχος/φόβος αναμονής για άλλους πανικούς ή για τις συνέπειες τους ή αλλαγή συμπεριφοράς εξαιτίας τους. Η αγοραφοβική αποφυγή

Διαφοροδιάγνωση μεταξύ αγοραφοβίας και δ/χης πανικού με ή χωρίς αγοραφοβία Η Δ/χη πανικού με Αγοραφοβία έχει και τα 3 στοιχεία Η Δ/χη πανικού χωρίς αγοραφοβία τα δυο πρώτα. Η Αγοραφοβία μόνο το τρίτο

ΦΟΒΙΕΣ – ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η φοβία είναι ένας επίμονος και παράλογος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο-χώρο-δραστηριότητα ή κατάσταση που έχει σαν αποτέλεσμα το άτομο να επιθυμεί έντονα την αποφυγή αυτού που φοβάται. Αν και το άτομο αναγνωρίζει ότι οι φόβοι του είναι υπερβολικοί ή μη ρεαλιστικοί εντούτοις προσπαθεί να τους αποφύγει. Όταν η φοβία αυτή παραβλάπτει την ικανότητα του ατόμου να εκπληρώσει τις συνηθισμένες και απαραίτητες καθημερινές του ασχολίες ή προκαλεί έντονη ενόχληση τότε πρόκειται για φοβική διαταραχή. Διακρίνονται σε 3 κατηγορίες Α)ΑΓΟΡΑΦΟΒΙΑ Β)ΕΙΔΙΚΗ ΦΟΒΙΑ Γ)ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΟΒΙΑ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι ειδικές φοβίες είναι συχνότερες στις γυναίκες απ’ ότι στους άντρες. Αν και οι φοβίες αντικειμένων-καταστάσεων είναι συχνές στο γενικό πληθυσμό σπάνια οδηγούν σε λειτουργική έκπτωση ή ενόχληση Ο επιπολασμός ζωής κυμαίνεται μεταξύ 10-11.3%

ΕΝΑΡΞΗ-ΠΟΡΕΙΑ-ΠΡΟΓΝΩΣΗΗ Η ηλικία έναρξης των ειδικών φοβιών ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο τους. -Η έναρξη των τύπων ζώων και αίματος- ένεσης-τραύματος είναι συνήθως στη παιδική ηλικία. -Ο τύπος φυσικού περιβάλλοντος(ύψη, καταιγίδες, νερό)αρχίζει κυρίως στη παιδική ηλικία-μπορεί να εμφανισθεί στη νεαρή ενήλικη ζωή. -Ο τύπος καταστάσεων(αεροπλάνα ,ασανσέρ, κλειστά μέρη)έχει δυο κορυφώσεις στη συχνότητα εμφάνισης-μια στη παιδική ηλικία και μια στα 25. -Ο φόβος πνιγμονής μπορεί να εμφανισθεί οποτεδήποτε συνήθως ύστερα από ένα συμβάν σχεδόν πνιγμονής. ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ για την έναρξη της φοβίας περιλαμβάνουν τραυματικά γεγονότα(να επιτεθεί στο άτομο ένα σκυλί)απροσδόκητες προσβολές πανικού, το να γίνει κανείς μάρτυρας του τραυματισμού ή του φόβου άλλων ατόμων κ.α Οι ειδικές φοβίες τείνουν να υποχωρήσουν αυτόματα με την ηλικία. Όταν επιμένουν στην ενήλικη ζωή τότε συχνά γίνονται χρόνιες.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΦΟΒΙΑ ΚΥΡΙΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ένας έντονος-επίμονος φόβος μιας ή περισσοτέρων κοινωνικών καταστάσεων ή καταστάσεων κατά τις οποίες το άτομο θα πρέπει να επιτελέσει κάτι, στις οποίες το άτομο εκτίθεται σε άγνωστο κόσμο ή σε πιθανό έλεγχο από μέρους των άλλων. Το άτομο φοβάται ότι θα ενεργήσει με τρόπο(συμπτώματα άγχους)που θα είναι ταπεινωτικό-αμήχανο. Η έκθεση στην επίφοβη κοινωνική κατάσταση προκαλεί σχεδόν πάντοτε άγχος που μπορεί να πάρει τη μορφή προσβολής πανικού. Το άτομο γνωρίζει ότι ο φόβος του είναι υπερβολικός-παράλογος Οι επίφοβες καταστάσεις ή εκείνες στις οποίες το άτομο θα πρέπει να επιτελέσει κάτι αποφεύγονται ή αλλιώς υπομένονται με έντονο άγχος-ενόχληση.

ΣΥΝΟΔΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-Δ/ΧΕΣ.ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Τα άτομα με κοινωνική φοβία συνήθως είναι υπερευαίσθητα στην κριτική, στην αρνητική εκτίμηση από τους άλλους, στην απόρριψη, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολεύονται να διεκδικήσουν κάτι, μπορεί να αποφεύγουν την επαφή με τα μάτια, κ.α Η κοινώνικη φοβία μπορεί να συνυπάρχει με πολλές δ/χες όπως-δ/χη πανικού με αγοραφοβία, αγοραφοβία χωρίς ιστορικό δ/χης πανικόυ, ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική δ/χη, δ/χη της διάθεσης, κ.α και συνήθως προηγείται των δ/χων αυτών. Ιδιαίτερα η κατάθλιψη και η κατάχρηση ουσιών(αλκοόλ-αγχολυτικά)συνήθως είναι επιπλοκές της κοινωνικής φοβίας. Άλλες επιπλοκές της κοινωνικής φοβίας είναι ότι εξαιτίας της έκπτωσης της λειτουργικότητας ή των δεξιοτήτων στην εργασία, στις σπουδές, σχέσεις το κοινωνικά φοβικό άτομο μπορεί να παρατήσει το σχολείο, τη δουλειά του, να μην αποκτήσει φίλους κ.α Συχνά με την κοινωνική φοβία συνυπάρχει και αποφευκτική δ/χη της προσωπικότητας.

Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη γενικευμένης, επίμονης και ακαθόριστης ανησυχίας, η οποία καλύπτει όλες σχεδόν τις δραστηριότητες του ατόμου.

Γ.Α.Δ. κλινικά χαρακτηριστικά Άγχος Κινητική υπερένταση( τρόμος, ανησυχία, πονοκέφαλος, μυϊκές συσπάσεις. μυικοί πόνοι) Υπερδραστηριότητα ΑΝΣ( δυσκολία στην αναπνοή, εφίδρωση, προκάρδιους παλμούς, ΓΕ συμπτώματα) Γνωσιακή επαγρύπνηση( ευερεθιστότητα, αυξημένη αντίδραση ξαφνιάσματος-αιφνιδιασμου)

Γ.Α.Δ. Επιδημιολογία Συχνότητα στο γενικό πληθυσμό κατά τη διάρκεια 1 έτους: 3% Αναλογία γυναίκες:άνδρες-> 2:1

Γ.Α.Δ. έναρξη-πορεία-πρόγνωση Μέση ηλικία έναρξης 36 έτη Χρόνια πορεία με εξάρσεις και υφέσεις Συχνότερες επιπλοκές η κατάθλιψη και η κατάχρηση ουσιών

Ψυχαναγκαστική Κάταναγκαστικη Διαταραχη Ψυχαναγκασμοί: επίμονες ιδέες, σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες που το άτομο τις βιώνει ως εισβολή και ως ακατάλληλες και που του προκαλούν έντονο άγχος και δυσφορία. Ψυχαναγκασμοί Επαναλαμβανόμενες σκέψεις μόλυνσης Αμφιβολίας Τάξης/τακτοποίησης Παρορμήσεις επιθετικότητας ή βίας

Ψυχαναγκαστική Κάταναγκαστικη Διαταραχη Καταναγκασμοί: επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (πλύσιμο χεριών, τακτοποίηση, έλεγχος) ή νοητικές πράξεις (προσευχη, μέτρημα κ.τ.λ.) τις οποίες το άτομο νιώθει αναγκασμένο να τις εκτελέσει ως απάντηση σε ένα ψυχαναγκασμό ή σύμφωνα με κανόνες που πρέπει να τηρηθούν αυστηρά. Δε γίνονται για ευχαρίστηση αλλά για να ανακουφίσουν το άγχος που δημιουργούν κάποιοι ψυχαναγκασμοί ή για να αποτρέψουν κάτι που το άτομο φοβάται Καταναγκασμοί Πλυσίματος και καθαρισμού Μέτρησης Ελέγχου Αναζήτησης διαβεβαιώσεων/καθησυχασμού Επανάληψης πράξεων Τακτοποίησης/τάξης

Ψ.Κ.Δ. έναρξη-πορεία-πρόγνωση Συνήθης έναρξη στην εφηβεία ή νωρίς στην ενήλικη ζωή Έναρξη νωρίτερα στα αγόρια Βαθμιαία έναρξη Χρόνια πορεία με εξάρσεις και υφέσεις Βελτίωση της πρόγνωσης με τα νέα θεραπευτικά δεδομένα

Διαταραχή μετά από ψυχοτραυματικό στρες Τα άτομα που πάσχουν από αυτή τη διαταραχή έχουν βιώσει ένα ψυχοτραυματικό συμβάν ή κατάσταση, ιδιαίτερα απειλητικού ή καταστροφικού χαρακτήρα. Για την εκδήλωση της διαταραχής, μεγαλύτερη σημασία έχει όχι η ένταση του stress, αλλά η υποκειμενική σημασία που έχει το συμβάν για το συγκεκριμένο άτομο.

Δ.Μ.Ψ.Σ. τραυματικά γεγονότα Τραυματικά γεγονότα που βιώνει άμεσα: πολεμικές μάχες, βίαιες επιθέσεις, απαγωγές, ομηρία, τρομοκρατικές επιθέσεις, βασανιστήρια, φυλακίσεις, φυσικές ή τεχνητές καταστροφές, αυτοκινητιστικά ατυχήματα, διάγνωση θανατηφόρου ασθένειας Τραυματικά γεγονότα που ήταν μάρτυρας: σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου ενός ατόμου Τραυματικά γεγονότα που βίωσαν άλλοι για τα οποία έμαθε: επιθέσεις, ατυχήματα ή τραυματισμός ή θάνατος μέλους της οικογένειας ή φίλου.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣΣ ΚΥΡΙΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ι Α. το άτομο έχει εκτεθεί σε ένα τραυματικό γεγονός κατά το οποίο και τα δύο από τα παρακάτω ήταν παρόντα: Το άτομο βίωσε, ήταν μάρτυρας ή ήρθε αντιμέτωπο με ένα γεγονός ή γεγονότα τα οποία συνεπάγονταν πραγματικό ή επαπειλούμενο θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό ή απειλή της σωματικής ακεραιότητας του εαυτού ή των άλλων. Η απάντηση του ατόμου περιείχε έντονο φόβο, αίσθηση ανημπόριας ή τρόμο/φρίκη. Σημείωση: στα παιδιά αυτό μπορεί να εκφράζεται με αποδιοργανωμένη ή διεγερτική συμπεριφορά

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΕΣΣ ΚΥΡΙΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΙΙ Β. το τραυματικό γεγονός επαναβιώνεται επίμονα με έναν (ή περισσότερους από τους παρακάτω τρόπους: Επαναλαμβανόμενες αναμνήσεις του γεγονότος που εισβάλουν και προκαλούν υποκειμενική ενόχληση και αναταραχή. Σημείωση: Σε μικρά παιδιά, μπορεί να γίνονται επαναλαμβανόμενα παιχνίδια στα οποία να εκφράζονται θέματα ή πτυχές που αφορούν το τραύμα Επαναλαμβανόμενα όνειρα του γεγονότος που προκαλούν υποκειμενική ενόχληση και αναταραχή. Σημείωση: Σε παιδιά μπορεί να υπάρχουν τραυματικά όνειρα χωρίς αναγνωρίσιμο περιεχόμενο. Το άτομο δρα ή νιώθει σαν να ξανασυμβαίνει το τραυματικό γεγονός (περιλαμβάνει αίσθηση επαναβίωσης της εμπειρίας, παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις και διασχιστικά feedback επεισόδια, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που συμβαίνουν στην αφύπνιση ή όταν το άτομο βρίσκεται σε τοξίκωση) Σημείωση: Σε μικρά παιδιά μπορεί αν γίνονται ειδικά σχετιζόμενες με το τραύμα αναπαραστάσεις.

Δ.Μ.Ψ.Σ. συνοδά συμπτώματα Αισθήματα ενοχής Αυτοκαταστροφική και παρορμητική συμπεριφορά Διασχιστικά συμπτώματα Αισθήματα ντροπής Εχθρικότητα Κοινωνική απόσυρση Σωματικά ενοχλήματα κ.α.

Βίαιες επιθέσεις του ατόμου Αυτοκτονία Κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών Δ.Μ.Ψ.Σ. επιπλοκές Βίαιες επιθέσεις του ατόμου Αυτοκτονία Κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών Συζυγικές διαμάχες διαζύγια ή απώλεια εργασίας

Επιπολασμός ζωής στο γενικό πληθυσμό: 1-3% Δ.Μ.Ψ.Σ. επιδημιολογία Επιπολασμός ζωής στο γενικό πληθυσμό: 1-3% Επιπολασμός ζωής σε εκτεθειμένους σε τραυματικές εμπειρίες: 5-75%

Δ.Μ.Ψ.Σ. έναρξη-πορεία-πρόγνωση Έναρξη σε οποιαδήποτε ηλικία 30%  αυτόματη ίαση 60%  ήπια ή μέτριας βαρύτητας συμπτωματολογία 10%  επίμονη επιδεινούμενη κλινική εικόνα Ευνοίκοί προγνωστικοί παράγοντες: 1) ταχεία έναρξη συμπτωμάτων, 2) καλή προνοσηρή προσωπικότητα, 3)καλή κοινωνική στήριξη, 4) απουσία άλλων ψυχικών διαταραχών

Διαταραχή από οξύ στρες Συμβαίνει σαν απάντηση σε ένα ακραίο τραυματικό γεγονός και συνοδεύεται από τυπικά διασχιστικά συμπτώματα, έντονο άγχος και επαναβίωση του γεγονότος

Διαταραχή από οξύ στρες συνοδά συμπτώματα Απελπισία Ανημπόρια Αισθήματα ενοχής Παραμέληση του εαυτού Παρορμητική ή ριψοκίνδυνη συμπεριφορά

Αγχώδης διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς Μεικτή αγχώδης καταθλιπτική διαταραχή: κλινικά σημαντικά συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης αλλά τα κριτήρια δεν πληρούνται ούτε για συγκεκριμένη διαταραχή της διάθεσης ούτε για συγκεκριμένη αγχώδη διαταραχή Κλινικά σημαντικά συμπτώματα κοινωνικής φοβίας που σχετίζονται με το κοινωνικό πρόβλημα του να έχει κανείς μια γενική ιατρική κατάσταση ή ψυχική διαταραχή Καταστάσεις στις οποίες ο κλινικός έχει συμπεράνει ότι κάποια αγχώδης διαταραχή είναι παρούσα, αλλά δεν μπορεί να προσδιορίσει αν είναι πρωτοπαθείς, οφειλόμενη σε κάποια γενική ιατρική κατάσταση ή προκαλούμενη από ουσίες

Σας ευχαριστώ πολύ